HET LEENINGFONDS 1940
Cftliht/iauU*
81ste Jaargang
LEID5CH DAGBLAD, Zaterdag 30 Maart 1940
Derde Blad No. 24543
U BUITENl. WEEKOVERZICHT
Aandacht voor den
Balkan
De
ramp van
de „Protinus'
MARKIEZEN
SCHERMEN
ROLLUIKE
GEMENGD NIEUWS
Autobestuurder plotseling onwel
geworden
Nieuwe magnetische storingen
van zeer ernsligen aard
LAND- EN TUINBOUW
Terwijl op het werkelijk strlldtooneel het
>eeld onveranderd blijft, duurt op politiek
gebied de strijd onverminderd heftig voort,
doch ln hoofdzaak biyft het verloop nog
achter de schermen aan het oog onttrok
ken. Toch schieten af en toe enkele flitsen
uit de geheimzinnige duisternis, waardoor
het althans mogelijk ls zich cenlgszlns te
orlcnteeren ln den doolhof van den diplo
ma Heken strijd.
Wanneer men zegt, dat alles ln beweging
is en blijft, zegt men niet te veel en niet
te weinig, doch het ls onmogelijk reeds nu
vast te leggen, ln welke richting de wereld
zich voortbeweegt. Het schijnt evenwel,
dat beslissingen nog niet zijn gevallen ten
bewijze waarvan tal van gronden uit het
ongerijmde kunnen worden aangevoerd.
Men mag Immers niet verwachten, dat
een der oorlogvoerende partijen een actie
zal Inzetten, wanneer van te voren reeds
vast staat, dat deze actie komt als mosterd
na den maaltijd! Zulke domme fouten
maakt geen van belde
Zooals te verwachten was na de Fran
sche kabinetswijziging en na het Jongste
Brltsche LagcrhuLs-dcbat, al leidde dit niet
tot wijziging ln de regeering Chamberlain,
hoewel deze nog altijd als waarschijnlijk
wordt geheeten, ziet men van de zijde der
geallieerden een krachtiger actie. Dat was
toch ook de bedoeling der openbare mee
ning zoowel ln Frankrijk als ln Engeland
en, naar het zich laat aanzien, heeft Parijs
daarbij de leiding genomen, na deze tot-
dusver ln hoofdlijn aan Londen te hebben
overgelaten. Zeer sterk uit zich dit ver
moeden na de jongste bijeenkomst van den
oppersten oorlogsraad te Londen en het
daaromtrent uitgegeven slot-communiqué.
Daaruit blijkt toch, dat Engeland verder
aan de Fransche verlangens ls tegemoet
gekomen dan het vroeger wilde doen
Reeds vroeger was vastgelegd, dat er geen
vrede of wapenstilstand zou worden geslo
ten dan met gemeenschappelijke goedkeu
ring, gedachtig aan het bekende gezegde:
samen uit, samen thuis, doch nu Ls dit
principe nog uitgebreid met twee bepalin
gen, die alleszins de aandacht verdienen
om de gevolgen, die daaruit kunnen voort
vloeien. In de eerste plaats Ls ocpaald.dat
slechts aan een beëindigen van den krijg Ls
te denken, nadat tevoren tusscheh Parijs
en Londen volkomen overeenstemming zal
zijn verkregen omtrent de den vijand op
te leggen voorwaarden. Gelet op het feit,
dat Parijs totdusver verdere elschen stelde
dan Londen, moet dit al wijzen op een toe
geven van Engeland En ln de tweede
plaats Ls de samenwerking uitgebreid tot na
het sluiten van den vrede, zij hel ook on
der de beperking van zoolang dit noodlg
blijkt Ook In dit opzicht heeft Parijs dus
zijn zin doorgezet, Engeland bewegend zUn
Isolationistische houding ln tyden van
vrede los te laten.
Hoewel het communiqué overigens zich
niet uit ln welke richting de actie zal gaan.
behoeft daarnaar toch niet met een lan
taarntje te worden gezocht het feit. dat
Engeland «Un Balkan-gezanten ter oriën
tatie naar Londen heeft ontboden, terwijl
Frankrijk, reed.s ln dien geest handelde
wettigt volstrekt het vermoeden, dat op
het Nabije Oosten de aandacht zich zal
conccntrecren Doch dan ls daarmede te
vens te concludeeren, dat er op den Bal
kan nog geen enkele definitieve beslissing
Ls gevallen en tevens, dat de driehoek
Rome-BerUJti-Moskou, waarbij de .status
quo op den Balkan zou worden gegaran
deerd. nog geenszins is bereikt.
Dit laatste was langzamerhand toch reeds
duidelijk geworden na het tijdsverloop
sinds de ontmoeting aan den Brenner Het
Ls nu eenmaal niet de gewoonte der tota
litaire staten lang te talmen cn te aarzelen,
wanneer beslissingen zijn gevallen en hoe
wel er nu veertien dagen bijkans zijn ver
streken, sinds Hitier den Duce bezocht,
heeft men niets omtrent besluiten verno
men. Na den terugkeer van den Fuehrer
Ls de sovjet-gezant te Berlijn naar Moskou
vertrokken, hetgeen wijst op Duitsche po
gingen in genoemde richting., maar resul
taat .schijnt niet bereikt. Althans nog niet
bereikt, hoewel de herhaalde aankondigin
gen van een bezoek van Molotof aan Ber
lijn dit wilden suggereeren.
Gelet op de bclangen-verschillen tus-
schen Rome en Moskou op den Balkan
behoeft dit trouwens geen al te groote
verwondering te wekken. Die belangen
laten een samengaan nauwelijks toe, daar
het kleinste voordeel voor den een nadeel
voor den ander beteekent Had Rome bo
vendien niet duidelijk uitgesproken, dat
het op den Balkan geen concurrentie zou
dulden? Een Russische garantie van den
status quo zou Rusland bij voorbaat uit
schakelen Zou Moskou zich daartoe
willen leenen?
In de berichten, die van Duitsche zijde
in deze materie werden verspreid, heette
het trouwens reeds al, dat de garantie
slechts zou gelden voor den huldigen oor
log. niet langer. Duidelijk bleek daaruit de
bedoeling: tijdens het huidige conflict het
gevechtsterrein te localiseeren tot het
Westen, terwijl Duitschland zijn „Lebens-
raum" rustig zou ontginnen. Economisch
beteekende dit reeds een botsing tusschen
Berlijn en Rome.
Het z.g. particuliere bezoek van den
Hongaarschen premier Tpleki aan Rome.
dat in wezen het reinste offlcieele bezoek
ls geweest, dat zich denken laat. gelet op
de gevoerde besprekingen met Clano. Mu.s-
solinl cn den Paus. ligt geheel ln deze
lijn Bekend ls. hoe Hongarije thans vrij
wel vaart op het kompas van Rome, ln de
eerste plaats, waar het van die zijde directe
hulp verwacht, zoo het thans tot buur
man geworden sovjet-Rusland al te zeer
zou opdringen, ln de tweede plaats, waar
het van Rome steun verwacht bij het be
reiken van zijn nationale ambities (terug
keer van Zevenburgen) en in de derde
plaats als tegenwicht tegen te groote
Duitsche pressie. Weliswaar schijnt Rome's
aandrang op Hongarije zijn nationale am
bities voorlooplg op te bergen, waaraan
Boedapest gevolg geeft, niet ln strijd met
de driehoekspolitlek, doch bij dieper in
zicht ziet men alras, dat het niet meer ls
dan schijn, want Rome beseft drommels
goed. dat het aan de orde stellen van de
Hongaarsche elschen Jegens Roemenië
Heb je wel gehoord
van den hollebolle-wagen,
waar die schrokkerige Gijs op zat?
Hij kon schrokken
groote brokken,
een koe en een kalf,
een heel paard half,
een os en een stier,
zeven tonnen bier,
een schip vol rapen,
een kerk vol schapen
En nóg kon Gijs van den honger niet slapen 1
en Drogisten
(1nzez Med
TEGENSTRIJDIGE BERICHTEN.
Na vele dagen van spanning ls eindelijk
gisteravond om zes uur bij de N.V. Maat
schappij De Daad te IJmuiden, eigenares
van de Protinus. bericht binnengekomen,
dat een Bngelsch oorlogsschip, namelijk de
duikboot ..Unity", met acht van de twaalf
opvarenden van dit vlsschersschip, een
Schotsche haven ls blnnengeloopen. IJmui
den wacht thans ln angstige spanning op
de namen van de geredden, welke nog niet
bekend zijn.
Volgens Engelsche berichten staat het
vast, dat de ..Protinus" ls gebombardeerd,
waarbij de kapitein en drie man werden
gedood Volgens een bericht in de „Maas
bode" Ls de Protinus" op een mijn geloo-
pen. waarbij twee opvarenden werden ge
dood De tien geredden gingen in de red
dingboot, die, nadat men 3 dagen had
rondgezworven, door een vliegtuig is ge
bombardeerd Daarbij zouden nog twee
menschen zijn gedood.
De ware toedracht der gebeurtenissen zal
wel spoedig bekend worden, zoodra de be
trokken, die allen zeer uitgeput zijn en nog
geen verklaringen hebben afgelegd, daar
over zullen kunnen vertellen.
SLACHTOFFER VAN GASVERSTIKKING.
Dienstbode dood in bad gevonden.
Donderdagavond hoorden buren in een
woning aan de Ruysdaellaan 3 te Hilversum
een hevige ontploffing. Boven werd een
ruit van de badkamer vernield, in de bene
denverdieping was een ruit van de keuken
uit de sponning gestooten. meldt het „Han-
l delsblad".
De politie bemerkte bij het onderzoek,
I dat alle deuren gesloten waren. Samen met
de brandweer is men het perceel binnen
gedrongen. Brandwachts klommen door de
gebroken ruit op de verdieping naar bin-
nen. Zij deden daar een ontstellende ont-
dekking.
In het bad lag het ïyk van het 23-jarige
dienstmeisje van de familie. Het meisje
was kort geleden te Hilversum ln betrek
king gekomen omdat zij in Leeuwarden
woonachtig bij haar te Hilversum gemobili-
seerden verloofde wilde zijn. Terwijl de fa
milie Donderdag naar Amsterdam was.
1 heeft het meisje een bad genomen. Zij wist
I echter niet. hoe de badkraan van den
geiser, die afweek van het gebruikelijke
type. te bedienen en zette deze geheel open.
Daardoor ontstond onvolledige verbranding
waardoor de geheel afgesloten badkamer
met gassen werd gevuld.
Vermoedelijk is het meisje ln het bad
cestikt en is de ontploffing eerst geschied
toen de gassen ln de badkamer een zoo
danige concentratie hadden gekregen, dat
tij door het contact met het nog altijd
brandende gas ontbrandden.
Aan het meisje vielen uiterlijk geen
I sporen van letsel te constateeren.
ARBEIDER ONDER VALLENDEN BOOM.
oorlog op den Balkan zou beteekenen,
waarbij Engeland, Frankrijk en Turkije
direct zouden worden betrokken en zou
Italië dan zijn houding van non-belligerent
kunnen handhaven? En dat ls momenteel
nog altijd Italië's vaste voornemen! Het
streeft naar de positie van den derden
hond uit het bekende spreekwoord.
Naar thans ls onthuld, heeft Frankrijk
reeds een bod gedaan aan Rome, doch dit
ls als te gering afgewezen Parijs schijnt
echter een nieuwe poging te zullen wagen,
al zijn de berichten dienaangaande nog
vaag en on-officleel. Zelfs werd gesproken
van een zending van Laval naar Rome,
doch dit ls nog niet meer dan een gerucht,
een van de vele, waarvan de wereld vol Ls.
Voor Berlijn zou een botsing op den
Balkan weinig minder dan fataal zijn. Niet
alleen omdat het oorlogsterrein dan zou
worden uitgebreid, maar ook omdat oor-
Jog daar Italië zou dwingen party te kiezen
I cn dat kon dan wel eens zijn tegen het
Derde Rijk. gelet op de belangen van
Italic! Hoe onwaarschijniyk dit ook moge
klinken.
Bovendien is er in het spel om den Bal
kan nog een factor, die wel eens te veel
vergeten wordt: de houding der Balkan-
landen zelf! Zullen zij voelen voor een
garantie, die niet lanpcr duurt dan de
huidige oorlog? Speciaal geldt dit natuur
lijk voor Roemenie, het meest bedreigde
land van alle. Zit in zoo'n garantie feite
lijk niet het grootste gevaar? Die garantie
zou immers komen van een driehoek, die
bij het winnen van den oorlog niet zou
aarzelen, die overwinning te gebruiken:
Rome steunt HongarUe. terwyi Rusland
Bessarablë nooit heeft afgeschreven....
Doch hoe het zy, om de Balkan-wereld
zal zich thans een groot politiek spel gaan
ontwikkelen, dat is niet aan twyfcl onder
hevig. De geallieerden nemen daar den
handschoen op!
Niet gunstig voor Beriyn is ook de Jong
ste rede van Molotof, want ln feite heeft
Thans bestellen is voor
delig, maar dan bij
Fabriek MOLEN STEEG 27 Tele! 21375
Na 6 uur Tel. 26217.
1844 tlngez Med.)
hy verklaard, dat Moskou geen oorlog wil
met de geallieerden! Daarop wyst trouwens
ook de rustige manier waarop Moskou
het Fransche optreden tegen den gezant
te Parijs behandelde en dezen terugriep
als voor Parys persona lngxata geworden
Zulks om Frankrijk, dat duidelijk een felle
politiek tegen de sovjets voorstaat, een
wapen uit handen te nemen. En tegelijker
tijd beproeft Moskou zelfs toenadering tot
Londen
Zeer Ingewikkeld wordt het diplomatieke
spel ln ons werelddeel!
Reden dat voorlooplg geen enkel resul
taat wordt verwacht van de reLs van Sum
ner Wcllr.s. die inmiddels zijn rapport aan
president Roosevelt heeft uitgebracht. Voor
een vredespoging lijkt de tijd allerminst
rUp
Voor de neutralen wordt de situatie met
den dag moeiiyker, daar bij de geallieerden
de neiging toeneemt om haar rechten niet
meer te ontzien, zich stellend op het stand
punt, dat zij niet de dupe willen worden
van toegeeflijkheid, terwyi de tegenparty
ongestraft de neutrale rechten met voeten
treedt. Wat beteekent de Engelsche waar
schuwing. dat zy in de Noorsche territo
riale wateren zelf de rol van polltle-agent
zullen gaan spelen? Dat zij de Noorsche
territoriale wateren niet meer zullen eer
biedigen om zoodoende den aanvoer van
erts naar Duitschland af te snoeren?
Zware tyden breken aanl
ONGELUK TE GORREDIJK.
Gistermiddag omstreeks vier uur is te
Gorredtjk een ernstig ongeluk gebeurd,
waarbij de veertigjarige manufacturer A.
Siersma uit Groningen om betJeven is ge
komen
De heer S. had juist een bezoek gebracht
aan een firma op den Langen Wal er. wilde
met 7,yn auto vertrekken Vermoedelijk is
hij by het wegrijden onwel geworden Nabij
de hoofdbrug reed de wagen de diepe sluis-
kolk in, waar hy geheel onder water ver
dween
De heer S slaagde erin zich .spoedig uit de
auto te bevrijden, doch toen hij door toege-
schoton hulp op den wal was gebracht ver
loor hy het bewustzyn Hij werd bij de
Korenbeurs binnengebracht De plaatselijke
doktoren stelden geruimen tyd pogingen in
I het werk om de levensgeesten op tc wekken,
doch na twee uur moesten zij den dood
constateeren.
Het slachtoffer was gehuwd en vader van
twee kinderen.
De autö werd later op het droge gebracht.
Zy was niet ernstig beschadigd
LIJK AANGESPOELD.
Vermoedelijk lid van dc bemanning van de
„Grutto".
Gistermorgen is bij paal 9 op het strand
van Texel een lijk aangespoeld, dat vermoe-
deiyk het stoffelijk overschot is van Ruurt
Teensma, een der opvarenden van het s.s
„Grutto" van dc firma Smith en van Om
meren te Rotterdam, dat sedert het begin
van deze maand wordt vermist.
Aan bekomen verwonding overleden.
In het bosch van den heer V., bij de
Huisvennen te Baarle-Nassau, waren gister
middag vier arbeiders uit Meerle (België
bezig met het rooien van boomen. Een der
arbeiders, de 32-jarige F. van Luyt. kwam
onder een vallenden boom en liep een sche
delbasis fractuur op. Korten tyd later is de
man ln het ziekenhuis te Breda overleden.
Hij was gehuwd en vader van drie kinderen.
Naar de oorzaak van het ongeluk wordt
door de gemeentepolitie een onderzoek in
gesteld.
NEDERLANDSCH SCHIP ONDER
BEWAKING.
Gisteravond omstreeks tien uur is in de
Hoogovenhaven te IJmuiden aangekomen
het Nederlandsche motorschip Vrede uit
Rotterdam, kapitein de heer De Vries Het
schip was met een lading erts van de
Fransche haven Caen op weg naar de Hoog
ovens te IJmuiden.
i Terstond na aankomst is het schip onder
bewaking gesteld van een sectie matrozen.'
Aan boord begaven zich de waarnemende
commissaris van politie te IJmuiden, hoofd
inspecteur Ytsma. drie rechercheurs, voorts
kapitein D. Blanksma en luit. ter zee eerste
klasse Walma v. d. Molen, alsmede de mili
taire politie.
Men meende aanwyzingen te hebben, dat
het schip zich op zee aan een strafbaar feit
zou hebben schuldig gemaakt.
Het onderzoek, dat gisteravond van tien
uur tot 12 15 duurde leverde nog geen posi
tief resultaat op: het zal evenwel worden
voortgezet.
Vad
1UITENLANDSCH GEMENGD.
De Continental American Telephone and
Telegraph Company heeft gemeld, dat alle
transatlantische radiotelefonische verbin
dingen tot zwijgen zijn gebracht door mag
netische storingen, die worden toegeschre
ven aan de activiteit van een zonnevlek.
F. 181.000 VOOR AANKOOP VAN
BLOEMBOLLEN.
De minister van Economische Zaken heeft
goedgevonden, dat uit het Landbouw-Cr Vis
fonds een bedrag van ten hoogste f 1S1 30
ter beschikking wordt gesteld van de Sier
teeltcentrale om van de daarvoor in aan
merking komende telers bloembollen tegen
f. 0.03 per kilogram aan te koopen.
