doetje goed!
w
Nieuws
uit de Filmwereld A
„De zon gaat nooit onder"
Vertrouwen blijft ter beurze
ontbreken
Afvoer der burgerbevolking
LEIDSCH DAGBLAD Derde Blad
Zaterdag 30 Maart 1940
De „vrije" valuta
Verstopping
Maatregelen van het Rijk
FAILLISSEMENTEN
(Van onzen financieelen medewerker».
Met de Amerikaansche conjunctuur wil
het nog niet vlotten. Ondanks de herhaal
delijk in de persberichten tot uiting ko
mende optimistische klanken en voorspel
lingen, ondanks de in het algemeen zeer
goede winstcijfers en vrij behoorlijke di
vidend uitkeeringen (men denke speciaal
aan de onverwachte hervatting der divi
dendbetaling op de gewone aandeelen U.S
Steel met S 1'. blijft de tendentie la het
bedrijfsleven onzeker en overhellend naar
lusteloosheid. Men is het er niet over eens,
of deze apathische stemming nog steeds
een reactie is op de kortstondige uitgela
ten hausse van den vorigen herfst, dan
wel een „primaire conjunctuurinzinking"
aankondigt Wanneer men afgaat op den
grooten conjunctuurindex, die gelegen is
in de bedrijvigheid der staalindustrie, welke
thans tot 61 o is ingezakt tegen een re
cordhoogte van 94.4aan het eind van
November, dan zou men, oppervlakkig oor
deelend, geneigd zijn, aan een werkelijke
conjunctuur daling te denken Legt men
anderzijds het oor te luisteren in den klein
handel. waar de omzetten zich nog steeds
op hoog peil bewegen, of in den export -
handel, die een recordhoogte heeft bereikt,
dan zou men veeleer gelooven, dat men
in het algemeen nog teert op de groote
aangelegde voorraden, alvorens tot aanvul
ling er van over te gaan.
Doch van welken kant men de situatie
ook bekijkt, duidelijk is. dat overvloed aan
geld, waarvan de Vereenlgde Staten thans
toch het typische voorbeeld geven, op
zichzelf verre van voldoende ls, om een
conjunctuuropleving te veroorzaken. Hier
voor is meer noodig en met name de ver-
trouwensfactor speelt hier een leidende rol
En dit vertrouwen blijkt nog grootendeels
te ontbreken. Zoo nu en dan, gelijk deze
week bijv. het geval was. vindt ter beurze
even een vleug van opleving plaats, waar
van de oorzaak moet worden gezocht in de
dividendverklaring van U S Steel, in de
radiorede van Reynaud. die een krachtiger
oorlogvoering voorspelde, en wellicht ook
in geruchten over een verdere devaluatie
van den dollar als tegenzet tegen de scher
pe waardevermindering van het pond. Doch
dit zijn geen elementen, die als basis van
een werkelijke hausse kunnen dienen en
die schijnt te zuilen uitblijven, zoolang
men In Amerika niet weet, of al dan niet
de ,.New Deal" grondslag der economisch-
financieele politiek zal blijven uitmaken.
De komende presidentsverkiezing zal der
halve een remmende factor blijven vormen
bh elke poging een hausse-beweging te for-
ceeren.
Inmiddels heeft de verdere scherpe da
ling van het pond sterling haar ontwrich
tende uitwerking niet gemist. Het blijkt
thans, dat de Britsche regeering het
vrije" pond volkomen zijn ..vrijen" loop
laat. Het aanbod immers is zóó gering, dat
het gemakkelijk te absorbeeren zou zijn
door officieele interventie. Waar deze ont
breekt en waar ook de handel en de spe
culatie geen behoefte aan vrije ponden
blijken te hebben, daar is het duidelijk, dat
de bodem onder het pond Ls weggetrokken.
Het is het eenrichtingsverkeer, dat de va
luta's hebben ingeslagen en op welken
noodlottige» gang ln deze kolommen reeds
herhaaldelijk ls gewezen. Het is te vreezen.
Ja. ik durf haast zeggen, te voorzien, dat
geen enkele valuta aan dit proces zal ont
komen De Fransche franc is door zijn
koppeling aan het pond reeds vanzelf mee
gesleurd Te verwachten ls. dat de Scan
dinavische valuta's de eerstvolgende zijn,
die haar reis op den eenrlchtingsweg zul
len voortzetten. Denemarken bijv doet
wanhopige pogingen, om zhn uit het even
wicht geslagen betalingsbalans en begroo
ting in een gunstiger positie te brengen,
o.m. door de heffing van 10" op een groo
te reeks importgoederen. Het valt te be
twijfelen. of dit de situatie zal redden.
Ook Zweden heeft thans in het kader van
zijn devlezenrestrlctie besloten tot de be
perking van den Invoer van weelde-artl-
kelen. duidelijke symptomen van den
wensch, die overal nu tot uiting komt. in
flatie te voorkomen en door versobering
het evenwicht zooveel mogelijk te her
stellen.
Nederland kan en mag hierin niet ach
terblijven. Wy hebben nog steeds een vrije
valuta, doch die vrijheid doet ons eigen
lijk thans meer kwaad dan goed Ook wij
hebben een door de ontzaglijke mobilisatie-
uitgaven uit haar evenwicht geslagen be
grooting en ook wij zien onze betalingsba
lans gestadig-aan verslechteren. Deviezen-
restrictie zal dan ook voor ons land niet
veel langer kunnen uitblijven en het ls
noodig, dat onze bevolking op haar even-
tueeie invoering reeds thans wordt voor
bereid. Zuik een restrictie zal zich ten
onzent in de eerste plaats moeten bezig
houden met de Intooming van den invoer.
De thans als gevolg van het zoo juist tot
stand gekomen handelsverdrag met Enge
land en Frankrijk binnenkort in volle
werking tredende Algemeene Nederlandsche
Invoer Centrale (A.N.I.C.» zal hierbij de be
hulpzame hand kunnen bieden
Daarnaast zal van regeerlngseijde ook
Iets moeten worden gedaan, om het drei
gend gevaar voor ons staatscredlet af te
wenden Het blijkt Immers thans wel dui
delijk. dat de uitgifte der Staatsleenlng
1940 n toch een groot morgei fiasco ls ge
worden. Het had niet mogen voorkomen,
dat deze leening reeds thans een disagio
doet van ca 6'Dit ls een gecamou
fleerde kapitaalheffing, die beleggers af
schrikt en die het noodig maakt, dat bi)
een volgende uitgifte, die wel niet zoo lang
meer op zich zal laten wachten, een nog
veel zwaardere knuppel achter de deur ge
reed gehouden moet worden. Men krijgt
<ien indruk, dat onze regeering zich uiterst
weinig bekommert om marktpsychologle en
markttendenzen en deze vormen toch zulk
een voornamen factor bij het slagen van
een leening en het op peil houden van het
staatscredlet. Ik begrijp niet, waarom ten
onzent het koerspeil geheel aan zijn be
loop wordt overgelaten. Teneinde demora
lisatie te voorkomen, zal het naar mUn
meenig noodig zijn. tenzij men tot mobi
lisatie van buitenlandséh aandeelenbczlt
zou wenschen over te gaan, ook aan onze
beurs, evenals zulks in Engeland het geval
is. minlmumkoersen ln te voeren. Waarlijk,
er moet iets worden gedaan, om het ver
trouwen ln onze financleele politiek en ln
onze belegglngsmarkt te herstellen.
Overigens vertoont onze beurs een zeer
verdeeld beeld. „Koninklijke" blijft onder
den druk staan van de ponddalingdie
oenerzijds, naar men aanneemt, de renta
biliteit van het concern zal verminderen
en die anderzijds aanleiding ls voor ver-
koopen van Britsche en Fr&nsche zijde. De
Nederlandsche exportindustrleen weerspie
gelen ln haar koerspeil de groote ultvoer-
mogelljkheden: de uitvoer van kunstzijde
en radio-artikelen is ln Februari wel bij
zonder sterk gedaald (met meer dan een
derde» en er ls weinig aanleiding om een
verbetering te venvachten. Daarentegen
vertoont de positie van andere bedrijven
een uitgesproken bevredigend beeld. Te
denker» valt in dit verband vooral aan de
scheepvaart, waar het hooge vrachtenni
veau een zeer gunstige uitwerking heeft
op de brutp-lnkomsten. Het Jaarverslag
van de K.NB.M dat een saldo winst ver
toont van f6 133 000 tegen f. 2.676.000 ln
het vorig Jaar, Ls hiervan een duidelijk
voorbeeld. Dat uit deze sterk toegenomen
winst slechts een dividend van 8'Vo iv.J.
6 wordt uitgekeerd, ls toe te schrijven
aan de zeer te waardeeren consertavie po
litiek. die het bestuur er toe heeft ge
bracht niet minder dan f. 5 250.000 aan de
reserve toe te voegen. Een zelfde conser
vatief beleid ontwaren wij bij een onder
neming als de Hcssa Rubber Mij., die bij
een winst van f.143 000 i tegen f. 52.000 ln
het vorig jaar» f. 90.000 aan dc reserve
heeft gecrediteerd cn de dlvldendbctallng
met een ultkeerlng van 50 heeft hervat.
Tenslotte zij nog to vermelden het Jaar
verslag der Ned Bank voor Zuld-Afrlka,
die den oorlogstoestand ten spijt, haar be
drijf nog verder heeft kunnen ontplooien,
dank zij de gunstige Zuld-Afrikaansche
conjunctuur.
iNadruk verboden).
1872
Aambeien?
Huiduitslag?
Overtollig vet?
DAN
Dr. Schlatter'a
Stofwlssellngaxout
Men voelt zich vrijer en gezonder.
rieoon f 1.0e. Dubbele fleoen f 1.7f
bij apothekers en vekdrogleten.
dnge». Med
Verhooging begrooting
Binnenlandsche Zaken
voor 1939.
De minister van Binnenlandsche Zaken
heeft bij de Tweede Kamer een wetsont
werp ingediend tot wijziging en verhooging
van de begrooting van zijn departement
voor 1939
De minister stelt een verhooging voor
van den gewonen dienst met f. 879.078, van
den kapltaaldlenst met 5 mlllloen, zoodat
de geheele dienst verhoogd wordt met
f. 5.879 078
De 5 mlllloen wordt aangevraagd voor
een nieuwe afdeeling luidende: afvoer bur
gerbevolking.
Aan de memorie van toelichting ls het
volgende ontleend:
Het overbrengen van verschillende ge
meenten naar een hoogere gevarenklasse
bleek onvermijdelijk. Enkele gemeenten
konden in een lagere klasse worden ge
plaatst.
De kosten, welke Ingevolge de wet betref
fende bescherming tegen luchtaanvallen
uit deze herclassificatie voor het rijk voort
vloeien, zijn geraamd op rond f 280.000,
welk bedrag als volgt ls samengesteld.
Aanschaffing van gasmaskers f. 45.000.
Aanschaffing van brandspuiten f.87 000.
Aanschaffing van beschermende kleeding
f. 117.000
Aanschaffing van Sirenen c.a. f. 31.000.
Totaal f. 280.000
Voorts werd het, ln verband met de hui
dige bijzondere omstandigheden, noodza
kelijk geacht een aantal maatregelen te
nemen ln verband met de bescherming van
de bevolking tegen luchtaanvallen. De be
oogde geleidelijke uitvoering daarvan
moest plaats maken voor een spoedig han
delen.
Tot deze maatregelen behoorde ln de
eerste plaats de outillage der alarmeerlngs-
tnrichtlngen ln de gemeenten, gerangschikt
ln de eerste en tweede gevarenklasse
Voor aanschaffing en opstelling van een
aantal sirenen is f 192.000 ln het aange
vraagde bedrag begrepen.
Door de regeer I tig ls onder de oogen ge
zien de noodzakelijkheid om tegemoet te
komen aan de moeilijkheden, welke worden
ondervonden bij het voorzien van dc bur
gerbevolking van gasmaskers. Dit doel
wordt bereikt door tusschenkomst tc ver-
lecnen bij don aankoop. Daarvoor is de be
schikbaarstelling van een bijzonder crediet
noodzakelijk.
De kosten, met inbegrip van die van
distributie, zijn voorloopig geraamd op
rond f 400.000.
Het laat zich aanzien, dat het geheele
voor dit doel aangevraagde bedrag geleide
lijk onder de middelen zal terugvloeien.
Het komt de regeering gewenscht voor ie
bureaukosten (f.3 000) van algemeen steun
comité 1939, op dezelfde wijze als zulks ge
schiedt voor het nationale fonds voor bij
zondere nooden, voor rijksrekening te ne
men.
Voor het Jaar 1939 was een bedrag van
f.4078 noodig wegens salaris van den met
Ingang van 6 Mei 1939 benoemden directeur
van net centraal vluchtelingenkamp te
Westerbork.
Evacuatie-kosten.
De buitengewone omstandigheden, welke
de regeering hebben doen besluiten tot de
mobilisatie der land- en zeeemacht, maak-
ten het noodig rekening te houden met de
mogelijkheid, dat bepaalde gebieden van
ons land om redenen van militairen aard
door de burgerbevolking zouden moeten
worden ontruimd. Op kleine schaal ls reeds
tot evacuatie van enkele gebieden moeten
worden overgegaan. Bleek de bevolking in
deze gevallen nog in staat elders zelf een
tijdelijk onderdak te vinden, bij ontrulmln-
5en van grooteren omvang zal de zorg voor
e hulsvesting van de geëvacueerdeh ln
hoofdzaak bij de regeering moeten berus
ten Voornamelijk door inkwartiering zal ln
de behoefte aan hulsvesting voorzien moe
ten worden.
Met hulsvesting alleen zal echter ln den
regel niet kunnen worden volstaan. Ook
voor haar dagelijksch levensonderhoud zal
de bevolking van de ontruimde gebieden al
thans ln den eersten tijd goeddeels op den
steun der overheid zijn aangewezen.
Welke bedragen met een en ander even
tueel gemoeid zullen zijn valt zelfs bi) be
nadering niet op te geven. Teneinde echter
lljkheden voorbereid te
slUk,
voorloopig een crediet van f. 5.000 000 voor
op alle gebeurlijkheden voorbereid te zijn,
acht de minister het noodzakelijk, dat
dit doel te zijner beschikking wordt gesteld.
Indien het onverhoopt noodig mocht blij
ken, op grootere schaal tot evacuatie over
te gaan. zal met dit bedrag In elk geval de
eerste stoot kunnen worden opgevangen.
Overigens zullen, behalve de uitgaven,
welke reeds zijn gedaan in verband met de
evengenoemde evacuaties van kleineren
omvang, uit dit crediet ook bestreden wor
den de kosten van voorbereidende voorzie
ningen. noodig voor de ontvangst van ge-
evacueerden in de als vluchtoord aangewe
zen gebieden, benevens die van de commis
sie. welke belast ls met de voorbereiding en
zoo noodig met de algemeene leiding van
de hulsvesting en verzorging der te eva-
cueeren bevolking en van de aan de com
missie toegevoegde commissarissen, waar
van de kosten voorloopig op f. 1.500.000
kunnen worden gesteld.
Java—Pacific LUn TOSARI, 28 Maart van
Los Angeles naar San Francisco.
HollandAmerika LUn VOLENDAM, 29
Maart van New-York te Rotterdam.
MU. Nederland CHR. HUYGEN6. thuisr., 26
Maart van Belawan JOHAN VAN OLDEN-
BARNEVELT. ultr., 28 Maart van Sues.
(Inge* Mad.)
Uitgesproken
J. J. Macdaniel, expediteur, Oegstgeest, Dorps
straat 22. R.c. Jlu'. mr p. G. M. van Meeuwen.
Cur. mr. D. D. Vollgraff te Leiden.
ERICH VOX STROHELM.
al
Dz beroemde filmacteur Erich von Stro-
heim zal men hier niet zoo snel herkennen:
hij stelt den waanzinnigen modekoning
Pears voor in de film „Valstrikken", welke
deze week in onze stad vertoond wordt en
waarin hij optreedt met Maurice Chevalier,
d:= zijn eerste dramatische rol speelt.
Hrrrin wordt het thema behandeld van
d? honderden arzelooee Jonge vrouwen, die
ie.ier jaar te Parijs vermist worden. teivge-
vo'.ge van moord ontvoering, enz.
Robert Siodmak was belast met de regie
Tan deze veelbewogen fihn.
WIJ KUNNEN WEER LACHEN!
Humor in diverse soorten.
Als Hoilywood al niet zooveel vreemde
dingen gewend was geweest, had men daar
en-langs beslist ln de meening verkeerd, dat
de Cohimbia-stueho's een politie-inval had
den te verduren, wegens hazard-spel, revo-
hitionnaire samenzwering of andere ver
derfelijke hebbelijkheden.
Het wemelde er namelijk van politie
agenten in vol ornaat en mannen-in-bur
ger. waar het stempel reoheroheur" dui
mend ik op lag. Het middelpunt van de be
drijvigheid vormde een agent met een on
beschrijfelijk soort geaaoht. dak voorname
lijk uit een mond leek te bestaan en een
rechercheur van meer charmant uiterlijk,
met een klein snorretje en doordringende
grljce oogen Het ging er hevig toeaan
de eene zijde klonk sabelgekletter, aan de
andere rinkelden sinister de hancöboeien.
Maar Hollywood ls véél gewend! Het liet
zich niet van streek brengen *n had al
gauw de situatie doorgrond De agent, vaal
wien men zich met verwondering afvroeg
of het een man was of enkel een muil. was
natuurlijk niemand anders dan de atom
populaire filmacteur Joe Brown ln een
nieuwe rol. Er. de scherpzinnige speurder
niet het snorretje was niemand minder dan
Melivyn Douglas En al hert wapengekletter
en sirene-gehull ln de Studio's was dus niet
zoo zeer grimmige ernst als wel vroolJJk
spel.
Indien U nu uit het bovenstaande afleidt,
dat wij Joe Brown en Melvy» Dougüas
samen in een politie-khióhit mogen ver
wachten. vergist U zich Want toevalliger
wijs zijn het twee verschillende films, alle
bei gewijd aan pohtie-avonturen, die hier
opgenomen worden. En als zoodanig leveren
zij een aardige stof voor het maken van
vergelijkingen, die des te interessanter zijn
nu het karakter van deze twee fKmvs. on-
d&nicr dezelfde uniformen en ondanks het
feit. dat hert a-Betsl c~msdi.es zijn. zoo ee-
wcldig verschillend blijkt.
Joe Brown als ..He'd op S-kkcn". Deze
titel is welsprekend Vooral si's men Joe
Brown kent. Dan ziet men immers direct
hot beeid verschijnen van een potsierlijk
agent, die van de eene moeilijkheid ln de
andere valt en die geregeld aan het kortste
eind trekt. Zoo Ls de situatie ln deze film
ook inderdaad. Joe rolt met ztyn bruidlje, de
lieftallige Ma»ry OarMsle, van de eene be
nauwde situatie in de andere en oogst pas
tegen het slot de erkenning van zijn ver
diensten.
Melvyn Douglas speelt zijn polltierol ln
„The Amazing Mr Wiiliams". Hij is die Mr.
WiÜiams, die zoo verbluffend scherpzinnig
de Ingewikkeldste moordzaken ontrafelt en
zóó dikwijls en zóó langdurig door den
dienst wondt opgeëischt, dat zijn bruid zich
ernstig verwaarloosd acht en er toe over
gaat om met allerlei sttlnksahe methoden
zijn ontsiag uit te lokken. De bruid ls de
populaire Joan BlondeH, die ai vaker met
Melvyn Douglas een team vormde. Hun ge
zamenlijk optreden ln .„Altijd die vrouw.
en nu pas weer in ..Good girls go to Paria"
heeft zwik een foiwe gemaakt, dat zij op
nieuw hun geeetig samenspel mogen de-
monstreeren In The Amazing Mr. Wil
liams".
Ziehier dus twee comedies, spelende ln
pohtioneele sferen Dat klinkt eng gelijklui
dend maar hoè verschillend zijn die
twee films
Joe Brown's stijl zweemt naar het kluch
tige in zijn films is het daverende vroo-
liikheid met hier en daar een tikje senti
ment. Zijn ongeëvenaard geclcht met den
onwaarschijnlijk grooten mond. maakt dui
zenderlei grimassen Joe heeft de dolste
avonturen en dikwijls komen er haisbre- j
kende toeren bij te pas Zoo zal men hem
in Held op Sokken" bijvoorbeeld ln een
fantastisch duel gewikkeld zien. dat zich I
afspeelt op de roltrappen .en draaivloercn
van een spookhuis op d<e kermis, met alle
griezeligheden daaraan verbonden. Het ls
gezonde, ouderwetsche pret met de noodige
moderne verrassingen
Ben film als „The Amazing Mr. Williams"
daarentegen werkt mtt andere en meer
subtiele middelen De figuren, die er de
hoofdrol in spelen, zijn geen cancaturen,
zooalis bij Joe Brown altijd min of meer het
geval ls. maar normale mensohen De sce
narioschrijver zorgt voort6, dat zijn ver
haal steeds binnen de grenzen van het
waarschijnlijke blijft en de film illustreert
dan verder op sappige wijze wat een menach
als U en ik allemaal overkomen kan als het
toeval een klein beetje meewerkt en een I
klein beetje dcor ons geholpen wordt.
Ziedaar dus twee comedies, die zich bin
nen lort op de doéken onzer bioscopen zul
len laten zien. Joe Brown als Held op Sok
ken Melvyn Douglas en Joan Blondell
in „The Amazing Mr. Williams" De een zal
Joe Brown verkiezen en de ander zal zwe-
ren bij Melvyn Douglas en Joan Blondell. I
Douglas Fairbanks Jr. en Basil Rath bone i
spelen deze week de hoofdrollen in de span
nende film „De zon gaat nooit onder",
waarin de Jeugdige steunpilaren var» den j
dlptomatleken dienst, in uithoeken der wc-
róld, gevaren trotoeeren en moeilijkheden
overwinnen, om met inzet van hun leven,
het landsbelang te dienen. Dramatische
episodes uit de handelingen der ..British
Colonial Civil Service" spelen zich in deze
film af. Hierboven Fairbanks Jr. in een der
scènes.
KENT U DE „GLASHARMONICA"?
In een der nieuwe lIFA-flkns: „Meine
Tante, delne Tante", die binnenkort in ons
land zal worden uitgebracht en waarin oa.
Jchan Heesters en een guitige nieuwe
actrice uit Weenen. OWy HoLzmann. de
hoofdrollen spelen, komen enkele scènes
voor. die zich afspelen aan en om een zeer
zeldzaam muziekinstrument: „Een edaahar-
monica".
Wanneer men met zijn vingertoppen, en i
Viefst met vochtige, over den rand van een
glas wrijft. ontMaat een boon en het Ls
natuurlijlk mogelijk om met .gestemde glas
platen" een melodie te doen klinken. On
dltae'fdc aocouptfsohe principe berust oók
de glasharmcmlca. die er ze?r curiem uit
ziet en het midden houdt tussohen oen
weefstoel en een moderne draaibank. Naast
elkaar draalt daar een groot aantal ronde
glasplaten van verschillende dikte en kwa
liteit en ais men de vingers langs de randen
van de®e platen laat glijden,, klinken liefe
lijke tonen Het geluid dbet denken aan dat
van de zingende zaag, maar het ls zuiver
der en serener. Vroeger werd de g-lasharmc-
nica wei op concerten gebruikt, speciaal in
combinatie met het spinet en er was in
Boliemcn een bekend pianist en componist,
Ludwlg Dussek, die een ware virtuoos op
dat. thans volkomen vergeten, instrument
was.
Merkwaardig Ls, dat, blijkens het hier
naar ingestelde onderzoek, de glasharmo
nica een.. Amerikaansohe uitvinding is
van -niemand minder dan den staatsman-
schrijver-uitvlndei Bmjamln Franklin,
aan wien wij ook den eersten bliksem
afleider danken. Nog merkwaardiger ls
echter, dat ln deze filim de glasharmonica
ook ala bliksemafleider dienst doet, slj het
dan ais een figuurlijke I
2—3
