rMoscft
Langs het Fransche front
LEIDSCH DAGBLAD, Donderdag 28 Haart 1940 Derde Blad No. 24541
v WAM!
^T: i- VV'
i i '<j 1 i 'r
Zilveren jubileum te Valkenburg
KERK- EN SCHOOLNIEUWS
Van „Frisco naar Curasao 1 bougies
Een goed deel van de wereld
8Isle Jaargang
Niet altijd dringt het
oorlogsbeeld zich op
Van de Coöp. Boerenleenbank
Koop eerst een andere tandpasta
Twee dagen
en twee nachten
Directie en
Administratie 25041
Redactie No. 21507,
«4\Ji
ft - 4 >A
Ook In dc Maginotlinie maakt men gebru ik van stukken rails (asperges
opmarseh met tanks door de Duitschers onmogelijk te maken. De foto brengt een op
deze wijze versterkt bosch in beeld....
in.
Het naderen van de oorlogszone ls
alleen merkbaar aan de ondefi
nieerbare, alleen aan te voelen,
atmosfeer: een sfeer van ernst, die
over de menschen hier hangt, maar
die een grap of een kwinkslag ech
ter niet uitsluit.
(Van onzen ParUschen correspondent).
Ergens ln Frankrijk, Maart. Wanneer
men op weg ls naar het Fransche front,
doet men een zeer merkwaardige onder
vinding op en wel deze, dat het eigenlijke
oorlogsbeeld volkomen teruggedrongen ls
tot op een paar kilometer van de grens
en de eerste linie. Natuurlijk ziet men,
wanneer men van Parijs uit een 350 tot
^00 kilometer per auto ln Oostelijke rich
ting aflegt, langs de wegen talrijke beelden,
die aan den oorlog herinneren. Hier ls het
een kasteel, waarop de Roode-Kruls-vlag
waalt en dat tot lazaret Ls Ingericht, ginds
zijn het elndlooze colonnes vrachtauto's,
ln bonte camouflage-kleuren geschilderd,
die met allerhande voorraad beladen lang
zaam achter elkaar verder trekken, dan
v/eer ziet men ln boerderijen en dorpjes
langs den weg troepen gelegerd, Marok-
kaansche tirailleurs, zon-gebrande magere
kerels met een zwart ringbaardje om wan
gen en kin of Alpenjager» met hun op
muilezels geladen bergartillerle. Verderop
hangen genlemanschappcn de draden van
een veldtelephoon in de takken der boo-
men langs den weg of graven ze greppels
voor ondergrondsche kabels, de bruggen
worden streng bewaakt en hier en daar
steken dreigend mltraiUeurloopen omhoog
om vijandelijke vliegers een warm onthaal
te bereiden. Over het algemeen echter ver
dringt het oorlogsbeeld niet de rust en den
vrede van het landschap. Bijna overal zijn
de akkers beploegd en bezaaid, het win
terkoren steekt zijn groene sprietjes bo
ven den grond uit en waar het noodig is.
drijft de boer zijn paarden vooruit, diepe
voren trekkend door den zwaren grond. In
alle dorpen en alle steden is het een druk
beweeg van de burgerbevolking, alsof er
geen oorlog was. Verderop kronkelen de
nog ontbladerde takken van een typisch
gesnoeide druivenwingerd zoo dooreen, dat
ze ln de verte bedriegelljk veel lijken op
prikkeldraadversperringen. Verschillende
honderden kilometers kan men afleggen
zonder dat het vreedzame van dit rustige
landschap opvallend door het oorlogsbeeld
gestoord wordt en we voelden ons veel
meer als tourlsten dan als oorlogscorres
pondenten, toen we 's middags even rond
wandelden ln een der groote steden, er de
rijk-voorziene winkelétalages bekeken en
constateerden, dat de prijzen lager waren
dan te Parijs. En dat gevoel werd nog
sterker, toen we later door een .allervrien-
delijksten conservator door een verlaten
stad werden rondgeleid en opmerkzaam
gemaakt op al de architectonische schoon
heid. die om de prachtige kathedraal is
opgebouwd en later afdaalden naar de
kelders van zijn museum, waar hij en de
plaatselijke commandant ln een zeer des
kundige discussie geraakten over de betee-
kenls van uit den grond opgegraven voor
werpen uit den Gallo-Romeinschen tijd.
De oorlog was op dat oogenblik ver, heel
ver
Later op den middag zagen we enkele
malen op zij van den weg en meestal te
gen den rand van een boseh een vliegveld,
enkele jagers stonden startklaar opgesteld
en eenmaal scheerde een patrouille Cur-
tiss-vllegtuigen scherp over ons heen. En
kele lichte vechtwagens stonden vredig
tusschen boerenwagens op een erf, nu en
dan snorden we langs een gemotoriseerde
afdeellng, verderop kwam ons een heele
stoet gerequireerde vrachtauto's tegemoet
rijden, auto's, die soms door de chauffeurs
op malle manier waren gedoopt: „Tino
Rossi", omdat de motor zoo heftig proest
en kucht, of „Nénette" omdat het meisje
van den chauffeur zoo heet, of „Mistin-
guette" omdat het al zoo'n oud beestje
was en op die auto's was de dolste verza
meling heterogeenc artikelen geladen:
oorlog ging er nog niet van uit: het leek
meer op manoeuvres, maar dan op een zeer
groote schaal.
Tot we eindelijk ln een streek kwamen,
waar de oorlogsrealiteit duidelijk naar vo
ren trad en het landschap overheerschte.
Maar toen stonden we ook op een zestal
kilometers van de grens ln de tweede linie,
waar de afgeloste fronttroepen een betrek
kelijke rust genieten. Dat oorlogsbeeld za
gen we ln ae dorpen, waaruit de burger
bevolking geëvacueerd was, en waar het
krioelde van de .soldaten. Hier trok een
bataillon ln oorlogsul trusting langs den
weg, ginds stonden batterijen artillerie op
het pleintje rond de kerk, terwijl de be-
dleningsmanschappcn hun paarden lieten
drinken op de groote gemeentelijke drenk
plaats Soldaten zagen wJJ toen. waar we
ook keken, soldaten in de schuren, en sol
daten ln de hulzen, soldaten langs den
weg en soldaten ginds heel ver weg, dat
ze leken op stipjes, die verder kropen langs
dc landwegen. Hier en daar een bereden
officier, nu en dan gemotoriseerde estafet
tes. op sommige punten keukenwagens,
waarom de hongerige militairen zich ver
drongen. Toch was het niet de aanwezig
heid van al die militairen, die ons besef
fen deed, dat we de oorlogszone genaderd
waren, maar de heele atmosfeer, die er
heerschte Die atmosfeer beschrijven is
haast onmogelijk, het is iets, wat men aan
voelt, Iets ondefinieerbaars, dat als het
ware ln de lucht hangt, een sfeer van
ernst, die over zaken en menschen hangt
en die wonderlijk contrast toch niet
een grap en een kwinkslag uitsluit.
Wanneer men nog verder gaat over die
wegen, die niettegenstaande het geweldig
zware verkeer, dat reeds sinds maanden
dag en nacht onophoudelijk er over circu
leert, in uitstekenden staat verkeeren en
waarlangs overal geweldige brokken basalt
en graniet liggen om eventueele schade
door luchtbombardementen onmiddellijk
te kunnen herstellen, dan verandert dit
beeld opnieuw, de uiterlijke bedrijvigheid
van menschen wordt kleiner, want ze zit
ten verscholen onder de versterkingen, die
van alle zijden in den grond verborgen
zijn Het. is werkelijk ongelooflijk, hoe
Frankrijk's grenzen beveiligd zijn: waar
heen we ook kijken, overal zien we blok
huizen oprijzen, batterijen van allerlei ka
liber, veldgeschut en zware kanonnen lig
gen Ingegraven ln den grond en bedekt
niet netten en takken tegen de onbeschei
den blikken van vijandelijke vliegers. Men
vindt ze of liever: men brengt ons er
heen, want alleen zouden we ze misschien
niet gevonden hebben— op de meest on
mogelijke plaatsen: achter boschjes, tegen
heuvels aan, ln den boomgaard van boer
derijen. En wanneer men dan zoo'n batterij
bezoekt en door dat heele complex van
schitterend afgewerkte en met latten en
takken afgeschutte verblndlngsloopgraven
rondwandelt, hier een munltlebergplaaU,
ginds een schuilplaats meters diep ln
den grond geboord voor de bedicnlngs-
manschappen ln oogenschouw neemt, dan
constateert de bezoeker, dat er door de
soldaten ook een vleugje vroolljkheld ls
aangebracht: foto's van filmsterren, ge
knipt uit geïllustreerde bladen en van
andere aardige Jonge meisjes, hangen te
gen de wanden. Op dat moment hooren
we, dat dit alles niet door gespecialiseerde
troepen, maar door bakkers en kruideniers,
kantoorbedienden en boeren, advocaten
en studenten ls gebouwd en dan krijgt men
diepen eerbied voor het geweldige aan
passingsvermogen van de Franschen, die
met vereende krachten een verdedigings
linie hebben opgericht, waar volgens men-
.schelljke berekening geen vijand kan door
breken. De meeste dier batterijen hebben
nog geen .schot gelost, ofschoon ze zonder
moeite de over de grens liggende vijande
lijke steden zouden kunnn bombardeeren
e%ook gereed staan dit werkelijk te doen.
Indien Fransche steden beschoten zouden
worden.
Een van die ontelbare prachtig gecamou
fleerde stellingen, die wij bezochten, had
echter reeds een vlerhondcrdtal schoten
gelast OA. op een Duitsche batterij van
middelbaar kaliber aan den overkant cn
met een kalme zelfvoldoening voegde de
commandeerende lultnant er bij: „En nu
zwijgen ze ook."
Doch niet alleen uit batterijen en blok
huizen, hoe talrijk deze ook mogen zijn.
bestaat deze versterklngsllnie tusschen en
voor dc forten van de Maglnotllnleze
worden nog beschermd door tankvallen cn
versperringen, niet één, maar de een na de
andere, eindelooze en elndeloozc reeksen
ln cement vastgeklonken ralLs aan elkaar
verbonden door een wirwar van prikkel
draad. In grillige bochten slingeren ze zich
door het landschap en ze zetten zich voort
verder en verder zoover het oog reiken kan.
Hier en daar steken op bijna een meter
boven den grond uit afgezaagde boom
stammen: enkele maanden geleden stond
daar nog een bosch, men heeft de boomen
omgehakt om met dc stammen de onder
grondsche .schuilplaatsen te stutten en
tegelijk een vrij schootsveld te krijgen
voor de artillerie, want overal waar dc
vijand zal binnen dringen indien hem
dit ooit mocht lukken zal hij een kaal
landschap vinden, waar geen boom en geen
huis hem beschutting zal bieden tegen het
vuur der Fransche kanonnen.
Hoe de stemming er ls? Ik geloof die het
beste te kunnen karakterlseeren door u te
vertellen, waarover het gesprek 's avonds
aan tafel liep We zaten daar rondom dien
dlsch ln een klein Elzasser stadje in het
gezelschap van verschillende Fransche of- j
ficieren, natuurlijk werd er ook gesproken j
ever den oorlog en de Maglnotllnle. maar
al heel spoedig nam het gesprek een an
dere wending, de oorlog was vergeten en
met een prachtige, gedragen stem reciteer
de een kapitein verzen van Rimbaud. Ver-
lain en Henri Batallle werden aangehaald,
de heele moderne Fransche litteratuur pas
seerde de revue: we waren niet meer aan
het front, maar ln een litterairen kring
Et ca, e'est la France: dkt ls Frankrijk in
1040.
(Nadruk verboden).
Hierboven de bestuursleden der Coöperatieve Boerenleenbank te Valkenburg, waarvan het
zilveren jubileum gisteren feestelijk herdacht werd.
In „Het Wapen van Valkenburg" hield de
Coöp. Boerenleenbank, gevestigd te Val
kenburg, haar algemeene vergadering, ter
wijl tevens het 25-Jarig bestaan herdacht
werd.
De directeur, de heer G. Zandbergen,
heette allen welkom, in het bijzonder den
heer J. Visser, mede-oprichter van de bank.
en betuigde zijn spijt over het feit, dat de
twee andere oprichters de heeren W. v. d.
Weerdt en C Janssen niet aanwezig kon
den zijn. Hierna herdacht spr. de leden
die de bank door den dood ontvallen wa
ren.
Was het Vorig Jaar besloten om dit zil
veren Jubileum feestelijk te herdenken, ln
verband met de sombere tijdsomstandig
heden is het bestuur op dit besluit terug
gekomen. Den leden is een herdenkings
boek aangeboden waarin een overzicht ge
geven wordt van het wel en wee van de
bank ln de afgeloopen 25 jaar.
Spr. eindigde met den wensch dat het
bestuur en de raad van toezicht steegs
mogen rekenen op de medewerking der
leden.
De 4ieer Slerat las vervolgens notulen en
het jaarverslag, waarna hij een overzicht
gaf van den flnancleelen toestand van de
bank, welke gezond genoemd mag worden.
Het ledental bedraagt 91, terwijl er 274
spaarders zijn.
Tot bestuursleden werden herkozen de
heer G. Zandbergen, directeur, alsmede de
heeren J. Ouwersloot. J. P. v. d. Zwart en
P. Postmus als bestuursleden. Na rondvraag
volgde sluiting dezer bijeenkomst, waarna
men nog eenigen UJd gezellig ln feestelijk
samenzijn bijeenbleef.
SENS PION HITS
EN NOG STEEDS
AAN DB SPITS
en liefst de duurste die er is en probeer daarna Ivorol. Dan neemt U waar hoe Ivorol in
reinigend, wltmakend en schuimend vermogen alle andere verre overtreft. Tube 60, 40. 25 c
1737 (Ingez. Med.)
PREDIKBEURTEN.
Lelden Geref. Gem. 'Nieuwe RJJn): He-
dennam. 8 uur, ds. P. Honkoop van Den Haag.
Nieuw-Vennep Geref. Kerk: VnJdagnam.
7Vs uur, d.v Boeljenga.
NED. HE BV. KERK.
Beroepen: Te Spijk <Gr.), A. Groot te Oude-
schoot.
Benoemd tot hulppred. te BerlJkum. J. Brons,
cand. te Groningen.
GEREF. KERKEN.
Aangenomen Naar De Hey-Tuindorp. R. de
Vries. cand. te Grootegast.
-o-
IX.
(Van onzen reisredacteur)
Twee dagen en twee nachten hebben wij
in den trein gezeten. Twee dagen en twee
nachten in de eerste klas. De Mexlcaansche
peso staat laag ongeveer veertig Neder-
landsche centen en ongeveer achttien
Amerlkaansche centen, en ik had wat dol
lars en ik dacht: wel. dan mag lk mijzelf
eens tracteeren op eerste klas. Maar héél
veel ln deze wereld en ln dit leven ls anders
dan ge het u voorstelt. Zeker in Mexico,
waar alles toch nog een beetje stoffiger,
een boel lezer en een hoop kapotter ls dan
ln uw meest Mexlcaansche droomen en zoo
was deze Mexicaansche 1ste klasse een
soort beestenstal waar een weldoorvoede
propere en hygiënische Hollandsche koe zijn
runderneus voor zou ophalen. Een nette
Hollandsche koe spuwt nl?t. Maar de Mexi
canen die van Nogales naar Guadalajara
reisden spuwden heel veel en voortdurend.
Het onderwerp is nog al onsmakelijk; doch
de plich sgetrouwe reisbeschrijving moet
het aanraken omdat het spuwen een inte
greerend onderdeel van onze reis was, een
permanent begeleidend verschijnsel van
onseerste-klas leven gedurende twee
P dagen en twee nachten. Mexicanen spu-
banken en kachels, kisten en potten en wen heel uitgebreid en zeer nadrukkelijk
pannen, dekens en matrassen, al het bezit
dat een van cantonnement veranderende
afdeellng met zich meesleept. Maar een
waar oorlogsbeeld? Neen, dat was het nog
niet. Het verschrikkelijk-ernstlge van den
ZIJ maken eerst zéér diepe en zéér lulde
geluiden en vervolgens spuwen zij met ko
ninklijke verachting voor en miskenning
van de kwlspeldoren, die kwistig op den
vullen vloer verspreid staan. Gedurende de
eerste vierentwintig uur gaat bij elk van de
geluiden een rilling langs uw hyglënlschen
Hollandschen rug en kijkt ge boos, veront
waardigd en minachtend naar Slgnor-rpu-
wer. Maar de Slgnorhetzij hij een mo
dieus gekleed ambtenaar ls hetzij een
boer met een enormen stroohoed, een kleu-
rigen deken om zijn schouders en onbegrij
pelijk zwarte voeten begrijpt uw ver
ontwaardiging niet; met de vriendelijkheid
en de charme zijn volk eigen lacht hij naar
u dat zijn tanden wit staan te blikkeren ln
zijn bruine gezicht en dan komt dat geluld
weer en dan valt er weer Iets tusschen twee
kwlspeldoren en zelfs een hygiënische
Hollandsche rug verleert het rillen in vier
en twintig uur en zoo was ik na den eersten
dag en den eersten nacht aan die vieze ge
luiden en gewoonten gewend. En alles ln
deze eerste-klas trein was mij vertrouwd
geworden: de zwarte voeten en de geur
van vlsch en uien, de kapotte groezellg-
rood-fluweelen banken en het stof dat mil
limeters dik op den vloer, op onze kleeren en
koffers lag. Ik was gewend aan het hullen
van ontelbare kinderen: aan het smakken
van mijn ongeschoren, ongewasschen en
ongemanucuurden buurman wanneer hij
met groote happen ln pisangbladeren ge
rolde vette vlsch verorberde en wanneer hij
uit een groezelige flesch een hartigen slok
nam om de vettigheid naar beneden te
spoelen. Met een glimlach oood hij de flesch
aan zijn overbuurman, die hem gulzig aan
den mond zette en die hem dan weer aan
mij aanbood, waarvoor ik met een even
vriendelijk als nadrukkelijk en angstig
„grazlas. senor" bedankte.
Neen. een oudere, viezere en meer verval
len eerste klas reis had lk nog nooit ge
maakt. Maar het was leerzaam en er zUn
veel erger dingen in het leven, dan ln een
156
N.V. WILLEM VAN RIJN
AMSTERDAM (W HAARLEMMERWEG 47$
TELEFOON 16211 (4 LIJNEN)
(Ingez. Med.)
reisdeken gerold en opgevouwen op een
bultigen bank den nacht door te gaan met
de voeten van overbuurman in uw rug en
met een onharmonisch koor en onhygiëni
sche schraap- en spuwgeluiden dat den
cadans der wielen begeleidde Ef kwam wel
eens 'n vriendelijke moeder die haar kindje
voor een oogenblik met een vriendelijken
lach op mijn schoot legde om het een
oogenblik te bewaken. En er waren den
eersten nacht twee heel dikke en heel dron
ken meneeren die veel lawaai maakten en
die aan iedere halte vlsch en uien en een
hartig drankje insloegen, wat telkens weer
een nieuwe golf van luchtjes en geluiden
door den wagon deed gaan
Maar waarom zult ge klagen om zulke
kleinigheden?
Waarom zoudt ge trachten het stof te
verwijderen, wanneer dat een minuut later
tóch weer in dikke wolken binnendringt ln
den trein, ln uw mond en in uw neusgaten?
Zoo bleven wij twee dagen en twee nach
ten in de kleeren, de schoenen, het stof, de
rare geluiden cn de vlschlucht.
Zoo zaten wij twee maal vier en twintig
uur te midden van zwarte voeten, huilende
kinderen en vriendelijke ongeschoren man
nen met breedgerande hoeden en kleurige
dekens.
Overdag in de brandende hitte.
's Avonds en 's nachts in een kille kou.
Dwars door het Noorden van Mexico.
Een vreemde ongekende wereld
En ondanks de bobbclige banken en de
viezigheid een vreemd en groot genot.
Mr. E. EL LAS
(Nadruk verboden
Auteursrechten voorbehouden)
VEREENIGING VAN NEDERLAKDSCHE
PREDIKANTEN.
Te Utrecht is de jaarvergadering gehou
den van de Vereeniging van Nederland-
sche Predikanten.
De secretaris, ds H. S. Bouma van Am
sterdam-Zuid, bracht het jaarverslag uit.
Het maakte melding van stijging van het
ledental van 720 op 731. Door den dood
ontvielen aan de vereeniging de predikan
ten ds F H. van Loon te Wolfheze, ds. G.
van Setten, em. pred d. G VerrlJ, id., ds.
C. Goote, ld., en ds. G. v. HaLsema, id.
Het Jaarverslag bracht een woord van
bijzonderen dank aan de directie der Ned.
Spoorwegen voor het verstrekken van
goedkoope reisbiljetten.
Het jaarverslag van den penningmeester,
ds. F. Kramer, em. predikant te Beverwijk,
sluit met een eindcijfer van f. 1637,87' en
een batig saldo. De jaarverslagen werden
goedgekeurd en de penningmeester van
zijn beheer gedechargeerd.
De aftredende bestuursleden, de heeren
ds. H. Bouma en ds. F. Kramer, werden
herkozen. Evenzoo de aftredende redacteu
ren van het Geref. Theol. Tijdschrift, de
heeren prol. dr. F W. Grosheide en dr. G.
C. Berkouwer beiden te Amsterdam.
Na afdoening der huishoudelijke zaken
hield ds J D Boerkoel, Geref. predikant
te Watergraafsmeer, een causerie over „De
bibliotheek van een dominé
ONDER WIJSCONGRES IN DEN HAAG.
Vandaag en morgen wordt in Den Haag
door den bond ter behartiging van de be
langen van het kind een congres gehouden,
genaamd ..ons onderwijs, gezien in het licht
der moderne psychologie", waarvan de mi
nister van onderwijs, kunsten en weten
schappen het eere-voorzitterschap heeft
aanvaard.
Vanochtend heeft minister Bolkestein dit
congres geopend.
Onze telefoonnummers
(2 lijnen)
