SANATOGEN
Nieuws
iT uit de Filmwereld
LEIDSCH DAGBLAD, Vrijdag 15 Maart 1940
Derde Blad
No. 24532
De Haagsche spionnage-zaak
Freddie Bartholomew
lisle Jaargang
De wederopbouw van het in
puin gevallen Spanje
Op elk gebied zijn enorme moeilijkheden
te overwinnen
Velen lijden verliezen door waardelooze
„roode" pesetas
Sterk Uw Zenuwen
K
Tegen Van Hoeven 2V£ jaar
gevangenisstraf geëischt
p
Onze correspondent te Madrid schrift
fa:
De wederopbouw van een ln puin
^vallen maatschappij, het rendabel
maken van een land, bevolkt met
22 millloen menschen en het gelijk
tijdig vinden van een dragelijke oplos
sing voor alle sociale, economische en
financieele problemen, daaraan nood
zakelijkerwijs verbonden, Is geen ge
ringe taak. Dit te moeten doen ln een
verdeeld en oorlogvoerend Europa
maakt alles nog moeilijker, zoodat men
bewondering kan hebben voor den Ge
neralissimus, die zich met zooveel ijver
aan zijn taak geeft ln een moeilijk land
aJs Spanje met «Mn scherp crltlsche,
onderling ecuwig twistende en nimmer
tevreden bevolking, zoodra het over
lie idsmaatregeden betreft.
iv crltlek blijft ook nu niet uit en elke
politieke party wenschte liefst alle
acht alléén ln handen te hebben. Intran-
gentle en opzettelijke tegenwerking van
it belangen der groepen die andere poli
te richtingen vertegenwoordigen, kan
i alom constateeren en heel dikwijls is
zelfs ter wille van het eigenbelang van
Tpaalde leiders, die hun beslissingen laten
- ia vloedon door aanlokkelijke voordeden
grooterc machtspositie. Den vijand ver-
i.'ii, den tegenstander uitroeien, blijft
iet parool en zoo werden ln de wet van
Maart vrijmetselarij en communisme ge-
■ktijdlg veroordeeld. Het behooren tot de
i munlstlsche partij, tot de vrijmetselarij
andere „geheime" secte zal als een delict
houwd cn dienovereenkomstig bestraft
-.orden. Hocvelen en wie het slachtoffer
rullen worden van den strijd tegen de „ma-
ronerla" zal de toekomst moeten leeren. Men
leeft dus niet alleen den strijd tegen de
rojos" rooden voort te zetten, maar
t nog een andere bevolkingsgroep ver-
olgen de vrede is voorlooplg derhalve
nog niet weergekeerd op het Iberische
Khlerelland.
UITERLIJK WORDT HET LEVEN
WEER GEWOON.
Uiterlijk normaliseert zich het leven. Met
de llkwldatle van den burgeroorlog worden
langzaam aan vorderingen gemaakt, maar
zoowel de financieele, economische als so
ciale problemen drukken zwaar op dit ver
armd land ln puin.
Hoewel de Londensche „Times" voorlooplg
Terboden lectuur blijft, ls naast de Fransche
couranten, die reeds lang verkrijgbaar wa
ren. ten slotte ook de „Daily Mali" aan de
kiosken verschenen. Misschien ls het bin
nenkort ook mogelijk, een Fransch of een
ingelsch boek ln Madrid te koopen Op de
lijst van in te voeren goederen volgens het
iortgeleden afgesloten handelstractaat
Trankrljk—Spanje worden althans couran
ten, boeken en /ilms vermeld en wellicht
als de overeenkomst met Engeland tot
stand komt, waaraan sinds verscheidene
weken hard wordt gearbeid, zal ook de En-
gelache literatuur weer haar weg naar het
Iberisch schiereiland vinden. Zoo wordt
Madrid „poco a poco" weer een groote stad
hoewel nog geen Europecsche de win
kels worden van betere voorraden voorzien,
verschillende groote nieuwe café's werden
ln de binnenstad geopend en de herstelling
van enkele verwoeste lokalen is grondig ter
hand genomen. Artlsten met internationa
len naam komen .voor op de concert-pro-
gramma's Nledzlelski, Jacjues Thlbaud,
Pierre Fournler, Alexander Uninsky, lieten
het muzleklievend publiek van hun bijzon
dere kunst genieten en spoedig zal Oscar
Strauss te Madrid den dirigeerstok opne
men. Eveneens werd reeds een serie opera
voorstellingen gegeven door een Itallaansch
gezelschap en In Barcelona was het de
Frankfurter opera, welke met veel succes
de gala-ultvoerlngen verzorgde. Dit alles
maakt de stemming beter, maar doet de
zorgen niet vergeten.
GROOTE FINANCIEELE MOEILIJK
HEDEN.
De financieele verwlkkeltngen zijn vele.
Daar Ls de in het binnenland geforceerd
hoog gehouden peseta, welke toch een zeer
belangrijke prijsstijging niet kan tegenhou
den. Zoo zijn de salarissen van banJcbeamb
ten en regeeringspersoneel reeds op een
hooger niveau gebracht. Het beperkt devie-
zenbezlt der regecrlng maakt noodzakelijke
aankoopen ln het buitenland dikwijls on
mogelijk of heeft uitstel van aankoop ten
gevolge en bovendien ls het publiek ln vele
gevallen gehandicapt door de geblokkeerde
rekeningen Hierop is van toepassing de
„deblokkeerlngswet" van 7 December J.I.,
welke begin Maart ln werking is getreden.
Het gaat hier om alle geblokkeerde reke
ningen-courant van 19 Juli 1936 tot 1 April
1039
Wanneer men namelijk tijdens den bur
geroorlog op eigen bankrekening of spaar
bankboekje heeft gestort of er van opgeno
men, heeft men nu gee«n recht om over het
saldo van die rekening op datum van
28 Maart 1939, datum van de Inneming van
Madrid, te beschikken, immers men heeft
hier gehandeld met „roode" pesetas, die op
laatstgenoemden datum vrijwel waardeloos
waren. De deblokkeerlngswet maakt de be
rekening van het saldo-rood ln saldo-wit
zeer gecompliceerd, de termijn van bijna
drie Jaren ls in perioden onderverdeeld vol
gens welke men recht heeft op respectieve
lijk 95°van het saldo eind Juli 1936, afloo
pend tot vergoeding van slechts 5°/« van
het saldo der rekening ln Maart 1939. In
Madrid ls tot heden geen centlmo vrij ge
geven van deze geblokkeerde gelden welke
ln de millloenen loopen.
SCHADE VOOR nOUDERS VAN
GEBLOKKEERDE GELDEN.
Een enkele levensmlddelenfabrlek in de
provincie heeft een geblokkeerde rekening
of verschillende gezamenlijk van veer
tig millloen pesetas. Er zUn gevallen dat
b.v. Iemand met een saldo van twee mil
lloen, volgens de deblokkeerlngswet slechte
recht heeft op een vergoeding van drie
honderdduizend pesetas.
Op deze wijze zijn er enorme verliezen
geleden vooral ook onder degenen, die
hun gespaard geld beetje WJ beetje He
ten inschrijven in hun boekjes cn onder
de handelsklaase en winkeliers, die hun
zaken tijdens het roode bewind gewoon
niesten voortzetten.
Dit alles geeft aanleiding tot groote ver
wikkelingen; Iemand verkocht b.v een groot
buiten drie maanden vóór den 19den Juli
1936. De koopman zou betaald worden ln
achttien termijnen; hij ontving op zijn re
kening één termijn gestort ln volle waarde
en de /eventien volgende ln rood-geld. De
verkooper komt na de overwinning terug ln
Madrid, maar nu ls ln 1940 het geld van
den verkoop ln 1936 niet alleen geblokkeerd,
doch het heeft bovendien een groot gedeelte
van de waarde verloren wanneer hem ten
i slotte de beschikking over zijn rekenlng-
ourant-saldo gegeven zal worden. Zoo zijn
er onnoemlijk vele moeilijke en dubieuze
gevallen, welke men deze laatste drie maan
den aan een speciaal daarvoor in het leven
geroepen commissie heeft kunnen voorleg
gen Wanneer deze over enkele dagen echter
haar werkzaamheden staakt, ls de bere
kening volgens de wet van 7 December on
herroepelijk en zal met de deblokkeering
geleidelijk een aanvang worden gemaakt
BIJ de economische problemen, welke
Spanje doorworstelt, bemerkt men eerst nu
hoeveel er op alle gebied uit het buiten
land werd ingevoerd.
INDUSTRIKELE PROBLEMEN.
Met den dag wordt het duidelijker, dat
nieuwe industrieën niet uit den grond ge
stampt kunnen worden, vooral niet, wan
neer men niet over voldoende technici be
schikt, en een onbeperkte aanvoer van
machinerieën, grondstoffen en bedrijfslei
ders georganiseerd kan worden, doordat
Europa zoo Juist een tweeden grooten oor
log ls begonuen. Spanje beschikt over vele
ingenieurs, die op het gebied van wegen-,
mijn- en landbouw groote vermaardheid
hebben verworven. Onder de z.g „lngenles-
ros lndustrlales" zijn er daarentegen weinig
gespecialiseerd, in hoofdzaak bij gebrek
aan oefenterrein. Alleen zij, die een oplei
ding in Zürich, Luik, Mulhouse, Toulouse of
elders konden bekostigen, zijn clectrotech-
nLsch, chemisch of anderszins vakkundig
onderlegd. Dit aantal ls echter lang niet
toereikend voor het groote Spanje. Zoo ls
er bU gebrek aan vele dingen ook gebrek
aan medicamenten, dat onder een volk dat
reeds zooveel leed achter den rug heeft,
nog dagelijks slachtoffers maakt.
DE ZORG VOOR DE VOLKS
GEZONDHEID.
Om een grondige studie te maken van de
sociale problemen en hierin zoo spoedig
mogelijk verbetering te kunnen aanbrengen
is speciaal de afdeeling „Auxillo Social"
van de Falange aangewezen Duizenden
hongerige magen worden dagelijks door
zijn afdeellngen gevoed, aan vele kinderen
ls onderdak verschaft en allerlei artikelen
zijn door hen verdeeld onder de armsten
der armen Voortdurend worden nieuwe
onderafdeellngen in het leven geroepen,
waar de vrouwelijke falangisten zich be
lasten met het huisbezoek, het onderzoek
naar den gezondheidstoestand op het plat
teland, het voorlichten bij zuigellngenver-
met SANATOGEN
Minder den ooit kunt U die'
vermoeidheid en neerslachtig
heid juist nu gebruiken. Neem
dearom Sanatogen, het doeltref
fende versterkende voedsel voor
lichaam en zenuwen. Koop nog
heden een bus, Uw apotheker
of drogist heeft Sanatogen in
voorraad.
i ll
„Sanatogen voldoet uitstekend
bt/ neurasthenie Het Ie bl/zon
der versterkend voor het zenuw
stelsel Dr. C B te 's-Cr.
Het zenuwsterkende voedsel
996
In de middagzitting van de Haagsche
rechtbank heeft mr. Bourller Inzake de
Haagsche spionnagezaak zijn pleidooi voor
mevr. Van Hoeven voortgezet.
Aan het eind van dit pleidooi, dat onge
veer kwart voor drie was afgeloopen, heeft
mr. Bourller onmiddellijke ln vrijheidsstel
ling van mevr. van Hoeven gevraagd.
De rechtbank heeft dit verzoek afgewe
zen.
Hierna moest de heer Van Hoeven te
recht staan, wlen ten laste ls gelegd, dat hij
geheime stukken lijsten van het bureau
zeescheepvaart, waarin vermeld stonden
de namen van Nederlandsche schepen, wel
ke in het buitenland waren aangehouden
ln handen heeft gespeeld van een vreem
de mogendheid door ze aan den genatu-
rallseerden Duitscher Sturm te laten zien,
die getracht heeft ze aan een vreemde mo
gendheid te zenden.
In deze zaak, die ook met gesloten deu-
zorglng, de tuberculosebestrijding en zich
van vele andere dringend wachtende ver
beteringen op de hoogte stellen. Toch ls
op dit gebied naar onze begrippen ln Span
je nog alles van A tot Z grondig te doen,
bovenal wat de volksgezondheid betreft.
WANGEDRAGINGEN BIJ EEN
LIEFDADIGE INSTELLING.
Jammer genoeg heeft ook de .Auxillo
Social" een groot stuk van haar goeden
naam moeten Inboeten door het wange
drag van enkele leiders dezer rijke liefda
digheidsinstelling, die voor het arme8paan
sche volk voorlooplg nooit té rijk kan zijn,
zoodat hier zeker niets aan den strijkstok
mag blijven hangen.
Er moet nog veel gewerkt worden, veel
veranderen en veel verbeteren, wil men be
zuiden de Pyreneeën met recht wijzen op
het vaderlandsche schild met de leuze
„Espana, Una, Grande, Libre", „één groot
en vrij 8panje".
'/iJbZ&mze keuie:$^"y HDZ de naad/ooze fet/bv/sips ef} ttoweuntf
994
anger. Med.)
ren werd behandeld, werden als getuigen
gehoord de genoemde Sturm, de ambte
naar mr. Buve, die gisterochtend terecht
heeft gestaan en tegen wlen twee Jaar ge
vangenisstraf ls geëischt, en de directeur
van den economlschen voorlichtingsdienst,
dr. T. P. van der Kooy, terwijl op verzoek
van de verdediging nog gehoord werd de
echtgenoote van Van Hoeven.
In zijn requisitoir, dat omstreeks half
vier beëindigd was. heeft de officier van
justitie, mr. Hoekstra tegen van Hoeven
een gevangenisstraf voor den tijd van twee
en een half Jaar geëischt.
Hierna was het woord aan de verdedi
ging, welke gedeeltelijk door mr. Bourller
en gedeeltelijk door verdachte zelf werd
gevoerd.
De heer Van Hoeven zeide. dat hij zich
ln deze zaak geheel onschuldig gevoelde.
In verband met de rijkslevensmiddelen-
distributie voor armlastigen en werkloozen,
welke hij organiseerde, wilde hij op de
hoogte zijn van den aanvoer van levens
middelen naar Nederland en daartoe had
hij aan mr. Buve de lijsten van in het bui
tenland aangehouden Nederlandsche sche
pen gevraagd om te zien hoeveel stagnatie
er in den aanvoer zou zijn
Op den avond van Vrijdag 14 November
kwam Van Hoeven met deze lijsten thuis
en het was een heel werk ze allemaal door
te nemen en over te schrijven
Van Hoeven had een geleend fototoestel
in huis en Sturm zou nu tegen hem gezegd
hebben: „Waarom fotografeer Je die lijsten
niet, dat ls toch veel eenvoudiger". Daar
Van Hoeven niet het fijne werk van stuk
ken fotografeeren meester was, heeft Sturm
aangeboden dit te doen. Intusschen was
ook mr Buve binnengekomen en gezamen
lijk keken ze toe, hoe Sturm het fotoappa
raat instelde om de lijsten te fotografeeren.
Later Ls gebleken, dat Sturm zich de ne
gatieven heeft toegeeigend met het doel ze
aan een vreemde mogendheid uit te leve
ren, doch dat heeft Van Hoeven, zoo deelde
hij tot zijn verdediging mede, niet gewe
ten. HIJ wist ook niet, dat de stukken ge
heim waren. Ze waren gestencild en leder
een op het departement kon ze krijgen.
In den koffer van Sturm, welke bij diens
verloofde te s-Gravenhage is aangetroffen
werden de negatieven gevonden.
De uitspraak in de gisteren behandelde
zaken is vastgesteld op 28 Maart.
ntANCISKA GAAL IN AMERIKAANSCHEi Hans Moser ls de kleine klagende mop-
FILM. peraar. die z'n schouders ophaalt en op
vreemdsoortige wijze met z'n armen roeit
I Paul Kemp de altijd schuchtere, die altijd
in gevaren komt, welke een normaal mensch
vermijdt; de thans overleden Ralph Arthur
Roberts vertegenwoordigde met z'n kra
kende stem en z'n ronde wijd-opengesperde
oogen het type van den super-dommen aris
tocraat, Theo Llngen heeft dat onderwor
pene. dat toch eigenlijk brutaal Is en Ida
Wüst speelt de snel geshockeerde oude
dame. die volop van alle ondeugendheden
geniet.
En de oude vraag dringt zich op: zijn die
menschen in het dagelljksch leven nu pre
cies als op de film? En als dat niet zoo
is, waarom speelt hij of zij dan zulke ko
mische rollen en hoe zijn ze toch op het
idee gekomen, dat achteraf hun typische
kracht bleek te zijn, hun stijl en hun eigen
aardige kenmerken?
Er bestaat een anecdote, die zooals dat
tegenwoordig heet al een baard heeft,
omtrent een man, die bij een dokter kwam.
omdat hij aan zwaarmoedigheid leed. De
dokter ried hem afwisseling aan, veel uit
gaan, wandelen en zich amuseeren
lachen vooral. „Gaat u maar eens naar
clown FrlconlWaarop de man treu
rig het hoofd schudde en antwoordde:
„Dokter.dat ben Ik zelf".
Het verhaal ls oud, maar typeerend en
samen met het befaamde „Lach dan, Pal
jas" ls het wel zoo ongeveer de visie van
den doorsnee-mensch op de psychologie
van den clown en den komiek.
Hierboven Franchot Tone en de Dultsche
jhrlce Franclska Gaal, die deze week de
hofdrollen spelen in de Amerlkaansche
"to .Sloofje".
HOE ZIJN ZE ZOO „KOMIEK"
GEWORDEN?
Filmkomieken aan het woord.
Wij hebben al vaak om hen gelachen en
Ja naam ls voor onze begrippen onver-
Wekelijk verbonden met de karakteristieke
genschappen van hun filmfiguren, met de
jj'ne bijzonderheden, die hen, meer nog
groote eigenschappen, kenmerken.
en verstandig mensch is, die gewoon praat
over de dingen, die hem en zijn collega's
Interesseeren en die net zooveel van een
mooi schilderij, een ernstig boek of een
andere hobby houdt als tal van „gewone
menschen". En dan komt zoo langzamer
hand het moment, waarop we ons gaan af
vragen. „Hoe ls hij dan zoo komiek ge
worden?" of „Hoe heeft hjj die typische
dingen, waarom men hartelijk lacht, ver
zonnen?"
Komische kracht is dit zij voorop ge
steld een aangeboren talent. De vaardig
heid om door een gezichtsvertrekking, een
woordspel, een gebaar of een koddige situ
atie de menschen aan het lachen te bren
gen ls een talent, dat men niet kan leeren.
Men ls er zich vaak zelf niet van bewust.
Vele der beste komische krachten begon
nen hun loopbaan, vol overtuiging, als
jeugdige held. karakterspeler of tragische
bijrol en zij droomden van Hamlet of Othel
lo. Hun overgang naar een ander genre was
veel pijnlijker dan men zou veronderstellen
en het besluit daartoe werd meestal met
bitterheid in het hart genomen.
Was het toeval, dat zij ontdekten op an
dere wijze meer waard te zijn voor tooneel
of film? Ziedaar een interessante vraag,
die voorgelegd werd aan een aantal beken
de Dultsche „komieken" tijdens hun werk
zaamheden in de Ufa-studio's te Babels-
berg. Hier ls het resultaat van deze en
quête.
NIEUWE ZARAH LEAN DER-FILM.
Men mag echter vaststellen, dat een ka*
miek, bulten zijn beroep, zoo niet een
zwaarmoedig, dan toch meestal een ernstig
Verscheidene liederen van de Zweedsche.
In haar nieuwe Ufa-film „Das Herz der
Königln" speelt Zarah Leander de rol van
Maria Stuart. De tragische geschiedenis van
deze vrouw ls ons niet alleen uit de his
torische boeken bekend, maar ook van het
tooneel. Met Schiller's beroemde drama
heeft de film echter niets te maken. Het
filmverhaal speelt ongeveer achttien jaren
vóór de gebeurtenissen, die ln dat drama
behandeld worden. De gevangenschap van
Maria Stuart op kasteel Fotheringhay. het
doodvonnis en de voltrekking er van be
hooren slechts ln de raamhandeling van de
film thuis; Maria's liefde voor lord Both-
well i Willy Birgel), die als Elisabeth's ge
zant tot haar kwam en later haar echt
genoot werd, vormt het hoofdthema van
deze film.
Als een der zoons van de „Swiss Family Robinson" heeft Freddie Bartholomew een
der veelzijdigste rollen van zijn carrière. Bijgenaamd ..Ladybird" door zijn broers,
speelt hij een vrroegrljpen. verwijfden, Jongen Ixmdenaar, uit wlen, na een schip
breuk en een primitief leven op een onbewoond eiland een flinke kerel groeit Tho
mas Mitchell. Edna Best. Tim Holt en Terry Kil burn zijn de overige Robinsons in
deze nieuwe film.
