Jaargang VRIJDAG 15 MAART 1940 No. 24532 Is een Noordsch alliantie-verdrag mogelijk HET VOORNAAMSTE NIEUWS VAN HEDEN Overzicht Evacuatie in Finldnd Napraten over Finland 9 Afgestane gebieden worden ontruimd Moskou zou zich niet verzetten EN ZIE DE VOORJAARSMODE DE WONINGINRICHTING DE HUISHOUD WEEK Fransche Senaat achter Benesj Daladier Dit nummer bestaat uit ZES bladen EERSTE BLAD De Bilt verwacht spreekt volk tot zijn Bulgarije geeft zijn idealen niet prijs LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN PRIJS DER ADVERTENTIES: 30 eli. p«r regel voor edvertentlei uit Lelden en pitsteen «ttr e-i-ntschtppen van one Blad gevestigd zUn Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel Voor zakenadvertentlea belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 et» b|) maximum aantal woorden van 30. - Incasso volgens postrecht Voor opzending van brieven 10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. Bureau Noordemdspletn Telefoonnummers voor Directie en Administratie 25041 (2 lijnen) Redactie 21507 Postcheque- en Girodienst no. 57055 Postbus no. 54 PRIJS DEZER COURANT: Voor Lelden en gemeenten, «aar agentschappen gevestigd «Ja: per 3 maanden f. 3.13 per week f.O.ld Franco per post f. 2 35 per 3 maanden portokosten. (voor binnenland f. 0 80 per 3 tnndj Het is alHeeelnB te begrijpen, dat het Fin ch- drama nog otttljd Europa, we mogen ie toeggen de gansche yere-bd, bealg houdt. En speciaal de ..ach/ukirvraag" wordt ln den breede behandeld, voor zoover daarvan al- <hajm sprake mag en kan zijn. Na den Zwoedscheti minister Guentlher leeft nu de Noorsohe minister Koht zijn ind trachten schoon te wassdhen en het Koorsche standpunt uiteengezet, men zie bet 4<- Blad. Zweden en Noorwegen zijn bet \xrikamen eens, dat zij de kans niet tilden loopen slagveld ln den oorlog te Drden. Het la een menachelljk te begTlJpen r midpoint, doch de vraag rljat daarnevens, c! Scandlnaivië op den duur niet het Slacht offer aall wonden van nieuwe Russische igresstea en dan heel wat minder «tehk zal rtaan, nu Finland als militaire factor is ïeggevaülen Trouwens in alle Noondeehe landen be gint deze vraag aan de orde te komen In ie crate plaats wijzen de Finsche bladen op de zware verantwoordeltj'klheid. die de Finse he leiders op zich hebben genomen tor dezen vrede van Modkou te aanvaarden meenen dat een verklaring noodzakelijk tal zijn. Of is Juist. zooaLs titans wordt aan geduid. dat Zweden Finland heeft godwon- pn door te dreigen alien steun stop te zet ten, zoo Finland een beroep op de geallieer den deed? Het zou voor Stodkhchn wed een bee: groote venantTWOordieClJ'klhed.d beteefce *nMaar het zou de oplossing zijn roor de nog altijd onbeantwoorde vraag, narom Finland geen beroep op Interventie foor Engeland en Frankrijk deed Hoewel tonden en Parijs tenslotte zelf daarop aan drongen Zooals bekend, waren belde landen be- reld tot hulpverteendng en ook Polen zou holpen hebben. De opperbevelhebber van :t Poolsohe leger had besloten, dat het Lvrhe leger deel zou nemen aan een rtle In Finland en eenheden van zijn land- r, zijn vloot en zijn luchtmacht zou voe- blj de geallieerde strijdkrachtenEr was ls ergens Ln Frankrijk een belangrijk expeditiecorps geheel gereed op narsch te gaan. De opperbevelhebber van Mt Poolsohe leger had ddt Poolsohe corps weds geïnspecteerd. Nu Is alleo: te laat. I Over een Noondsoh garantie-pact waar- un nenematken niet zou deelnemen wrdt thans ernstig gedocht. Zelfs ver bidt, dat Moskou zich daartegen niet zou terzetten, zoolang het een defensief karak ter zou dragen Maar waar begint en eln- ftgt een defensief pact Ook de Zweedsche vrUwUMperdkrant toont toont zich uiterst verbitterd tegenover de hreedsche regeering, De commandant der tijwlllAgers Ldnder heeft geweigerd een inklaring af te leggen. De vrijwilliger» zijn van oordeel, dat het *achc4ijk is, thans te spreken van een ver- ïtólgend verbond met Finland, nu ddt land tijn verdedlglngsmiddelen heeft verloren. Zij stellen de vraag, waarom dit verbond tiet ls gesloten, toen Finland nog sterk was iBtdh kon verdedigen. AANDACÜT VOOR TURKIJE. Nu het strljdtooneel ln het Noorden is gevallen, althans voorlooplg. ziet men "spellen, dat de geallieerden ln het IJe Oosten zullen trachten oen nieuw atleterrein te vinden. Zoo ls de voor- lling ln Berlijn. Havas daarentegen -Mt: De algemeene opvatting ln Finland ls, 't Rusland nu ten oorlog zal trekken te- Turkije, aldus wordt door het blad irabladet" uit Helsinki vernomen De bekende Zweedsche kolonel, Ekstroem deel uitmaakte van het Zweedsche vrlj- Igerscorps ln Finland, ls bijgevolg be- ~en met het werven van Zweedsche en he vrijwilligers, om naar Turkije te ckken. De aanmeldingen zouden zeer k zijn. En United Press meldt: Van gezaghebbende zijde wordt verno- dat Italië aan Turkije, Ingeval van directen aanval van Rusland op den an directe samenwerking heeft voor meld Na herhaalde verklaringen door nallè gedaan, dat dit land zor marcheeren *dlen de Russen zouden trachten een aan- op den Balkan te doen en nadat het "hebbende Turksche blad Yenlsabah Waarde, dat het oogenbllk dat Duitsch- J en Rusland een voet ln den BaHkan zou- zetten Turkije zou handelen, heeft de f regeering den Turtken een plan samenwerking voorgelegd. Het voorstel d naar Ankara overgebracht door den ksclien ambassadeur ln Italië, die Juist tijn post terugkeerde met het Turksche woord Volgens dezelfde bron heeft het nsche voorstel eenigen Indruk op de he regeering gemaakt doch de on- "llijke aanneming ls uitgesteld ln ver- me1 de loopende verzoeken om inlich- n bij de andere betreffende landen. kertijd gelooft men, dat, terwijl het "he antwoord verklaart, dat het land tó is het aanbod te overwegen, als doel den vrede in den Balkan veilig te stellen '2nd niet bereid is boe te staan dat het Arische Initiatief afmetingen aan- t. welke een beslissende factor met kklng tot de Turksche politiek in den zouden kunnen vormen. Swiner Welles ls thans weer op weg naar Kinderen en ouden van dagen, bij elkaar ongeveer honderdduizend zielen reizen thans per trein, auto, vracht auto's of paardesleden uit de Finsche streken weg, die aan Rusland zijn overgegaan, waar ambtenaren en offi cieren geatationneerd zijn om de nieu we grenzen van het land vast te stellen. Juho Koivlsto. de minister belast met de regeling der evacuatie en vice-minister van landbouw heeft gisteravond deze massale emigratie aangekondigd Koivlsto zelde„Er zijn ongeveer honderdduizend personen bU betrokken, die hun hulzen moesten verla ten, waar zij veelal ganeratles en zelfs eeuwenlang de Finsche tradities hebben ontplooid WIJ brengen hen thans naar Finland terug, zoo spoedig mogelijk, over de nieuwe grenzen, die pas in Moskou zijn vastgesteld" Koivlsto verklaarde dat tot eind Februari ongeveer een half millloen Finnen zijn geëvacueerd uit de steden en dorpen van Finland naar veiliger plaatsen. De emigratie van thans brengt het slot te taal der geëvacueerd en op zes honderdduizend, die de staat zal voort gaan van voeding en kleeding te voor zien en wat moeilijker ls bij wie de staat zai trachten de vlam van hoop brandend te houden. De meeste emigratie vindt plaats uit de Noordelijke omgeving van Karelië rondom Vlrolahti en ten Noorden van het Ladoga- meer. Koivlsto verklaarde dat alle kosten der evacuatie door de regeering worden ge dragen De evacuatie uit de verloren gebie den ls niet gedwongen, maar de minister zelde: „De ervaring heeft geleerd dat nie mand wil achterblijven". Honderdduizend stuks vee worden geëva cueerd uit de streken die aan Rusland zijn gegaan; wanneer al deze runderen en ren dieren op rijen van vier achter elkaar ge plaatst werden, dan zou dat een rij vor men van vijftig kilometer lengte. Men vraagt zich af, wat moet geschieden met de 85.000 Inwoners van Sortavala, VI- borg en Kexholm, hoofdzakelijk bestaande uit arbeiders, handwerkslieden en kantoor bedienden. Ten slotte zullen ook de Russische min derheden geëvacueerd moeten worden en in net bijzonder d« orthodoxe monniken van het klooster van V&lamo, die eeuwen lang ln Finland hebben gewoond. Van het schiereiland Hangoe zullen tweeduizend personen naar het centrum van Finland worden overgebracht Een eerste convool bewoners van Vilpurl ls uit Helsinki vertrokken, om hun ln de vernielde stad achtergebleven bezittingen te gaan halen. De regeerlng heeft speciale treinen te hunner beschikking gesteld, even als auto's De evacuatie zal ln den sector van Vilpurl op 19 Maart gereed moeten zijn, op 23 Maart ln den sector van Hangoe en op 26 Maart ln Sortavala en Vartslla. Men laat de keuze der nieuwe haardsteden voor de geëvacueerde bevolking aan het Individueel initiatief over ZIJ, die ouders of vrienden ln het binnen land hebben, zullen eerst daarheen gaan De anderen zullen waarschijnlijk op kos ten der regeering ondergebracht worden ln kantonnementen. die voorbereid worden. Wat de oppervl^kti betreft krijgen de sovjets ongeveer dertigduizend vlerkante kilometer, dwz minder dan een tiende deel van de totale oppervlakte des lande De autoriteiten te Helsinki hebben gister^ avond de maatregelen ingetrokken, welke bij het begin van den oorlog waren geno men voor de passieve verdediging Voor den eersten keer sinds 106 dagen was de stad weer verlicht. De trams rijden en ook de auto's hebben de lichten aan. De eta- lagellchten der winkels zijn weer ontstoken Wel bevinden zich nog stapels zandzakken langs de hulzen en rond monumenten. Het bureau van Herbert Hoover meldt dat Hoover een telegram heeft ontvangen! van den vrocgeren Finschen premier Ca- Jander, waarin er de nadruk op wordt ge legd dat hulp meer dan ooit noodlg ls, om dat het aantal der geevacueerden ls geste gen. CaJ ander zegt dat de ellende groot Ls en dat Finland, na, de Westcrsche bescha ving en Idealen van rechtvaardigheid te hebben verdedigd, gedwongen werd tot een harden vrede. Leningrad was gisteravond prachtig ge ïllumineerd. Tallooze Inwoners bewogen zich ln opgewekte stemming langs de straten en den geheelen naoht vierde men feest ter eere van den vrede Een velling van kunstvoorwerpen te Ko penhagen. die werden afgestaan voor Fin land, heeft ln drie dagen honderdduizend kronen opgebracht. De Nobelmedallles van den natuurkundige Niels Bohr en den phi- sloloog August Krogh brachten tienduizend kronen op en werden door de koopers afge staan aan het museum ln het slot Frede- rlksborg. Uit Moskou verluidt, dat de sovjet-regee ring geen bezwaar heeft tegen het even tueel tot stand komen van een zuiver defensief verbond tusschen Zweden, Noorwegen en Finland. Een speciaal tegen de sovjet-unie ge richte combinatie zou echter onver- eenigbaar met het Finsch-Russische vredesverdrag geacht worden. Officieel is dit echter niet! De voorgestelde ..Noordelijke alliantie"' zou in werkelijkheid, indien ze tot stand zou komen, naar verluidt, wederzljdsche bijstandspacten tusschen de drie landen Insluiten. Terwijl het systeem van de pac ten zuiver defensief zou zijn, zouden ze van groot onmiddellijk nut zijn. Ten eerste zou den ze een sterkere garantie van de nieuwe Finsche grens geven, ten tweede Zweden en Finland in een sterkere positie als Oost zee-overstaten plaatsen, ten derde een rug gesteun vormen voor de Noorsche verkla ring over de neutrale territoriale wateren. Volgens berichten uit Stockholm van de United Press, hebben de Zweden den Fin nen een voorstel overhandigd, gelijktijdig met de overhandiging van de oorspronke lijke Russische eischen. De Russen zelden, dat ze vooraf elk zuiver defensief verdrag zouden goedkeuren, wat Finland zou wen- schen teneinde zich wat de nieuwe grenzen betreft veilig te weten. Dientengevolge wor den dergelijke verdragen niet in strijd ge acht met de clausule uit het vredesverdrag, dat geen der partijen deel zal nemen aan een blok dat tegen de ander gericht is Naar verluidt werd het plan voor het eerst kort besproken op de bijeenkomst van de Scandinavische ministers van bultenland- sche zaken te Kopenhagen in Februari, doch Denemarken gaf toen te kennën dat het niet in staat was eraan te deel te ne- Olie gebeurtenissen, die U morgen zelcer niet ruil willen missen: Ons huis ls er vol van! Zie de speciale advertentie: „Paschen op z'n best" ln dit blad Op de 3de etage: Expositie van complete inté rieurs. met tentoonstelling van van een bijzondere collectie schilderijen. 1$ Morgen ls de laatste dag I Grijp deze kans! Kijk alle potten en pannen nóg eens na! 1014 men. Dit zou echter geen afbreuk doen aan de pogingen van de anderen om tot een Noordelijk blok te geraken Toen de Zweden het voorstel over handigd hadden, werd tegelijkertijd duidelijk gemaakt aan Finland, dat als de Finnen In plaats daarvan de inter ventie van de geallieerden souden aan nemen, Zweden geen verdere hulp aan Finland kon garandeerer. De Finnen deden dientengevolge hun keus. Een woordvoerder van het ministerie van buitenlandsche zaken te Stockholm heeft nog het volgende verklaard: „Tengevolge van den Russisch-Finschen oorlog heeft zich in de Scandinavische buitenlandsche politiek een revolutie voltrokken. Een aan wijzing hiervoor is het feit, dat wij terug komen van de, 125 Jaar lang door ons ge volgde politiek van strikte neutraliteit, om over te gaan tot een formatie van militaire alliantie onderling. Voor het Noorden ls thans een nieuwe periode ingegaan. In economische zaken en buitenlandsche aan gelegenheden moeten wij thans een ge meenschappelijke politiek uitstippelen. Het is onmogelijk te voorspellen, of dit slechts zal zijn gedurende de periode van druk van den huidigen oorlog in Europa, of dat het van langeren duur zal zijn. maar men kan er zeker van zijn, dat de invloed der Scan- dinaafsche landen zal toenemen. De ver- anderde vooruitzichten hebben de publieke opinie gewijzigd, hetgeen het standpunt der regeering niet onberoerd heeft gelaten. LEIDEN BINNENLAND. De maximumstraf op spionnage zal tot vijftien Jaar worden verhoogd. (4e BlJ. Storing In den treinenloop opgeheven. (Binnenland, 3e Blad). Tegen Van Hoeven is twee en een half jaar gevangenisstraf geëischt. (3e Blad). BUITENLAND. De Finnen zijn den terugtocht uit het af gestane gebied begonnen, de Blad). Rond de idee van een Noordsche alliantie. (Ie Blad). Minister Koht verdedigt het standpunt van Noorwegen. (4e Blad). Geruchten over front-uitbreiding naar het Nabije Oosten, (le Blad). ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN" EERSTE BLAD. Zachter des nachts. Overdag wei nig verandering in temperatuur. Zwaar bewolkt tot betrokken, later tijdelijk opklarend. Enkele buien. Krachtige tot matige, aan de kust tijdelijk stormachtige Zuid-Weste lijke tot Noord-Westelijke wind. S TORMW AARSC HUWING S- DIENST: Hedenmorgen te 8.10 uur werd geseind aan alle posten: Attentiesein neerhalen. (Intez MedJ motie aan, waarin de bijeenkomst van den senaat in geheime zitting verzocht werd. In deze zitting zou Camille Ferrand de rgeerlng interpelleeren over de algemeene regeering interpelleeren over de algemeene hulp der geallieerden aan Finland en den afloop van den Finsch-Russischen oorlog, Paul Boncour over de oorzaken en de ge volgen van de gebeurtenissen in Finland en over de consequenties dier gebeurtenissen voor de oorlogvoering. Henri Lemery over de oorlogspolitiek der regeering en Pierre Laval over de opvatting der regeering en de diplomatieke leiding van den oorlog Na afloop van de interpellaties werd een dagorder, waarin vertrouwen in de regeering werd uitgesproken, met alge meene stemmen aangenomen. Bij het begin der zitting van den Fran- schen senaat, welke gistermorgen gehou den is, heeft Daladier ermede ingestemd, terstond alle interpellaties over Finland en over de oorlogvoering te behandelen De senaat nam daarop eenstemmig een De vroegere Tsjecho-Stowaaksehe presi dent Benesj heeft gisteravond uit Londen een radiorede uitgesproken voor het Tsjechi sche volk „De gëheek- onpartijdige wereki", aldus de oujcb-presddent. „beschouwt den vijf tien den Maart ails den dag, waarop het huidige Duitschtamd het doodvonnis over zich zelf velde. Het verschrikkelijke offer, da: door de westelijke mogendheden te München van Tsjecho-Stowafldje wend gevraagd, was een laatste poging, om vast te stellen, of er eenige samenwerking met Duitochtend kon oestaan. Thans wondt algemeen erkend, dat met den steun van ons offer en ons huidige leed Europa een vol Jaar heeft gewonnen om zaoh voor te bereiden tegen de onvermijde lijke agressie der nazi's Daarom voelen Europa en de geheele wereld het als hun plicht, om ons te helpen I en aan onze slavernij een einde te maken". Benesj besloot met de woorden „Het zal niet lang duren, of we zullen onze schoone onbevlekte vlag terug brengen naar Praag, naar ons vrij land, op den dag van den val der nazi-tyrannic, op den dag der overwinning van de geal lieerden en van onze nationale bevrij ding." De voormalige Bulgaarsche minister van buitenlandsche zaker. Kalhoffthans voor zatter van de Sohran je-com missie voor bui- tenlandsohe zaken, heeft in de Kamer een rede gehouden, die zeer de aandacht heeft getrokken. .Tiet vredesdictaat van Neuilly heeft Bul garije gruwelijk gestraft", zeide de oud- minister. .Bulgarije heeft echter de opge- legde verpachtingen conscien/tdeus nage- l leefd; daarentegen werden de beide voor- I naamste beloften, die de overwinnaars het land deden, niet vervuld, eer. vreedzame 1 herziening van de verdragsbepaling? n kwam niet tot stand en een toegang tot de zee kreeg Bulgarije niet „Het is betreurenswaardig", vervolgde spreker, „dat het eigenlijke resultaat der Jongste conferentie van de Balkan-entente de vertenging van dit pact met zeven Jaar ls geweest want eigenlijk ls dit pact aan-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1940 | | pagina 1