Finland in rouw
Britsch-Indië's
onaf hankeli j kheid
DONDERDAG 14 MAART 1940
No. 24531
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
81ste Jaargang
Overzicht
Na Finland's capitulatie Veel valt op te bouwen
Vreugde bij de Sovjets
Kuusinen op bevel van
Stalin terechtgesteld
Radiorede van president
Kallio
Een proclamatie van de
Finsche regeering
Mannerheims laatste
dagorder
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
Congres op 19 Maart
verwacht
Perspolemiek
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 cl», per regel voot advertentie» uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bU vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 cte. bU maximum aantal woorden
tan 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets
Bureau Noordemdiplein Telefoonnummer* voor
Directie en Adminiitratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gerestlgd «tin:
per 3 maanden f. IJS
per week t.0.11
Franco per post f. 2:35 per 3 maanden -f- portokosten.
(voor binnenland f.0 SO per 3 tnndj
Natuurlijk, houdt de rampspoed die Fin
land heeft getroffen, de wereld nog intens
bezig. De vrede is er, maar geratificeerd t»
dj door het Finsche parlement nog niet
Vijf /esde der stemmen zal daarvoor noodlg
gtyii ihet parlement telt 200 leden). Toch
twijfelt niemand, of de ratificatie zal plaat*
vinden, al verklaarde minister Tanner gis
teravond, dat het wel 10 tot 14 dagen zou
kunnen duren, hetgeen echter onwaar
schijnlijk lijkt.
De delegatie die te Moskou heeft onder
handeld. Is lntusschen vla Stockholm op de
thuisreis. Men verwacht na terugkeer te
Helsinki een grondige wijziging der regee-
rlng. misschien zelfs wel een aftreden over
de gansche linie.
Finland ls in diepen rouw
Zwaar voelt het dappere volk de neder
laag aan. die tenslotte moest worden aan
vaard. al was het leger nog niet verslagen
Maar de hulp bleef uit en daarom ls ge
tracht te redden, wat nog te redden viel
Speciaal tegen Scandinavië is de stemming
bitter Niet alleen omdat daar directe hulp
werd geweigerd, doch mede omdat Scandi-
aavlë doortocht weigerde aan de geallleer-
den, die daardoor weinig konden doen.
Maarschalk Manncrhelm heeft zich
herp uitgelaten en ook minister Tanner
De laatste beschreef Zweden's houding als
ten negatieve. Eenlgen tijd geleden boden
de geallieerden Finland militairen steun
van Dc Flnsche militaire autoriteiten heb
ben deze plannen nauwkeurig bestudeerd
rn men kwam tot de slotsom dat zij een
rwak punt vertoonden, namelijk de kwestie
van het vervoer. De Scandinavische landen
hadden een negatief antwoord gegeven op
verdere stappen van Finland en de geal
lieerden en als gevolg daarvan' moest Fin
land erkennen, dat op deze hulp niet ge
rekend kon worden.
Met deze feiten voor oogen meende de
Fin che regeering dat het beter was vrede
te sluiten nu Fin lands kracht nog niet ge
broken ls.
Aldus minister Tanner
Ls het wonder, dat in Zweden minister
Gucnther direct de houding van Zweden
heeft gemeend te moeten verdedigen? Men
üe het Tweede Blad
Er ls van hooger hand niet getracht, die
rede van Tanner voor het publiek verbor-
een te houden De uitwerking ervan op
rekere breodc lagen van de bevolking, die
toch al crltLsch stonden tegenover de hou
ding der regeering. moet ernstig zijn.
Eigenaardig ls. dat Juist nu van diverse
rijden weer stemmen opgaan om tusschen
de Scandinavische landen een definitief
verbond tot stand te brengen. Doch ls deze
mogelijkheid reeds niet weggenomen door
de bepaling in de vredesovereenkomst, vol-
«en welke geen van belde partijen een te-
een de andere partij gerichte overeenkomst
v aangaan met een derde mogendheid?
Bovendien kan men spreken van dempen
van de put als het kalf verdronken ls -
Toch ls er Iets In dien geert gaande.
Koht, de Noorsche minister van bulten-
Undsche zaken verklaarde:
Do Flnsche regeering heeft eenlge dagen
leleden aan de regeering van Noorwegen
levraagd. of wU bereid zouden zijn de
mogelijkheid te overwegen voor de oprich
ting van een defensief verbond tusschen
doorwegen. Finland en Zweden Op deze
vraag heeft de Noorsche regeering bevesti
gend geantwoord.
Ook van Zweden ls lntusschen bevesti
ging Ingekomen Blijkbaar wordt men
thans dapper, nu het gevaar vooreerst
voorbij ls
Maar nogmaals, laat het vredesverdrag
het toe?
Finland heeft de eer gered, dat Ls niet
*an twijfel onderhevig, maar de vrijheid?
Op papier zeker, maar in werkelijkheid?
wel verzekerde minister Tanner, dat het
overblijvende deel te verdedigen ls, maar
nu de Mannerhelm-llnle verloren gaat, al
thans grootcndeels, schijnt dat een fictie.
06lo Dagbladet legt er terecht den na
druk op dat door de spoorlijn naar Kc-
mljaervl de Russen Finland ieder oogenblik
jp twee stukken kunnen verdeelen en de
'weedsche grens bereiken. Ook Ha'ngoe
novnu ten opzichte van Zweden een ge-
vaarlljke strategische positie in.
Wanneer de sovjets het noodlg oordeelen,
*ullen zij thans ln het Noorden verder kun-
ingrijpen op het moment, dat zij dit
*enschen en voor Scandinavië staat dan
Nvt meer als bolwerk Finland
Belde oorlogvoerende partijen bestoken
IJtoar inzake het Flnsche drama met
Juitschland ln het offensief en de gcal-
JWden ln het defensief Onnoodlg te zeg-
dat aan belde zijden veel overdrlj-
Ls.
Oit de Japansche perscommentaren op
vredesaccoord spreekt een vrees, dat de
^Ivltelt der sovjets ln het Verre Oosten
01 toenemen.
De „Asashi Sjlmboen" voorspelt, dat dc
^Jetunle thans veel meer aandacht zal
ton besteden aan het Verre Oosten, vooral
fcn den vooravond van de vorming der
^uwe centrale regeering in China, tenzij
parable of bet Nabije Oosten eerst haar
^dacht opeischt.
Er heerzchte gisteren in de Flnsche
hoofdstad een zelfde stemming als te
Praag op den 15den Maart van het af-
geloopen Jaar. aldus United Press.
OogenschlJnllJk ging het leven zijn ge
wonen gang; uiterlijke teekenen van des
organisatie waren nergens te bespeuren
Maar de ontzettende smart, welke dit held
haftige volk gevoelde, verrieden de oogen
der menschen en de spaarzame woorden,
die werden gesproken
De avondbladen verschenen met een
breeden rouwrand om de door Rus
land gedicteerde vredesvoorwaarden.
Om 17 uur plaatselijke tijd zond de
Flnsche radio een rouwprogramma uit.
Verscheidene treurmarschen werden
ten gehoore gebracht.
Dc maatregelen der passieve verdediging
wordt voortgezet. De minister van Dln-
nenlandsche zaken heeft den geevacueer-
den personen bevel doen toekomen, nog
niet naar de Flnsche hoofdstad terug te
keeren, teneinde de verkeersmiddelen niet
over te belasten.
De Flnsche troepen waren ten zeerste
verbaasd, meldt Reuter, toen zij het bevel
kregen het vuren te staken De meeste
manschappen hadden zelfs niet vernomen,
dat er een vredes-accoord geteekend was.
Toen het hullen der granaten op de Kare-
llsche landengte na het sein „vuren staken"
ophield, maakt de stilte een bijna angst-
wekkenden Indruk.
Voor vele Flnsche manschappen echter
heteekent dit begin van den vrede maar
één ding: de kans om te slapen. Op de
landengte hebben de soldaten maanden
lang geen normalen slaap meer gekend.
Zii waren thans in een toestand, dat zU
bijna mechanisch vochten of Hepen.
Een hooggeplaatst officier verklaarde,
„de militaire leiders hebben hun woord ge
zegd: het leger kan slechts gehoorzamen
aan de bevelen en vertrouwen stellen ln de
mannen, die te beslissen hebben".
Dc Flnsche luchtmacht had haai activi
teit reeds om 10 uur, een uur vóór de wa
penstilstand dus, gestaakt, maar de Rus
sen maakten an dat laatste uur nog ge
bruik, om Rovanleml en Kemljaervl te bom
bardeeren. Er zouden zeven personen ge
wond zijn.
De Russen hebben ook verder tot het
laatste doorgevochten. Het laatste oorlogs
bericht luidt:
Op 13 Maart om zeven uur 's ochtends
hebben de Sovjettroepen na een bestorming
gedurende twee uur de stad Vlborg bezet
Het laatste Flnsche legerberlcht spreekt
slechts van afgeslagen aanvallen.
De Russische artillerie had het den laat-
sten dag nog ln het bijzonder op de Zweed-
sche vrijwilligers voorzien, wier stellingen
fel werden bestookt. Er vielen echter slechts
10 dooden en 30 gewonden.
menschen dakloos en van alles berooid.
Het aantal zou misschien aangroeien
tot een half millioen.
Voor een groot deel zijn zij al geëvacu
eerd uit de drie deelen. welke Rusland aan
de Oostelijke grens heeft geannexeerd,
waarschijnlijk meer dan de helft. Velen
van hen, bijvoorbeeld zij die aan de golf
van 'Vlborg woonden, zullen hun woningen
nooit meer terugzien, omdat zij niet de
gelegenheid zullen hebben terug te keeren.
In de meeste gevallen zijn de huizen ech
ter vernield door de bombardementen.
In Amerika pleitte Hoover reeds voor
voortzetting der hulpwerkzaamheden.
Kallio heeft een telegram gezonden aan
Hoover, waarin hij zijn dankbaarheid uit
spreekt voor de tot dusver verstrekte hulp
maar tevens de hoop uitspreekt, dat Fin
land bij den opbouw van het land niet al
leen zal zijn aangewezen op eigen middelen
De giften blijven lntusschen binnenko
men. Tot nu toe werd een bedrag van twee
en een half millioen dollar ontvangen en vol
gens de bladen zal dit wel drie millioen
dollar worden.
Naar de Moskousche radio meedeelt, wor
den ln de geheele sovjet-unie betoogingen
en bijeenkomsten gehouden, gewijd aan het
vrcdes-accoord met Finland. Hierbij wordt
uiting gegeven aan de vreugde en voldoe
ning over den succesvoller» afloop van den
oorlog en de handhaving van den vrede
aan de Noord-West-grens van de sovjet
unie. In de betoogingen wordt sterk gewe
zen op „den vredeswil der sovjet-unie, wel
ke Finland het recht op een onafhankelijke
.staatkundige ontwikkeling niet wil be
twisten".
Het Deensche blad Ekstrabladet" meldt
dat Kuusinen. het hoofd der stroomannen-
regeerlng der Flnsche volksrepubliek, wel
ke door de 8J8.8.R. gevestigd was te Terijo-
ki ln den aanvang van den Russlsch-Fin-
schen oorlog, terechtgesteld ls volgens uit
Helsinki ontvangen berichten
HU werd er van beschuldigd, misleidende
inlichtingen te hebben gegeven aan het
Kremlin over de toestanden ln Finland
vóór den oorlog.
„Ekstrabladet" voegt hieraan toe. dat de
terechtstelling door Stalin persoonlUk was
bevolen Stalin was „boos" omdat Kuusinen
hem er toe had overgehaald, het Flnsche
avontuur te ondernemen, tegen zUn eigen
oordeel in, onder voorwendsel het Flnsche
volk te redden uit den greep van maar
schalk Mannerheim".
eenheid, die door den strijd tot stand is ge
bracht.
Finland moest alleen strijden, aldus Kal
lio, die, na hulde gebracht te hebben aan
het leger en aan Mannerheim, vervolgde:
„thans moet Finland zich aan den weder-
opbouwarbeld wijden. WIJ moeten beden
ken. dat het lot van Finland ln onze han
den ligt. Het is de plicht van de Flnsche
regeering en van het volk, zorg te dragen
voor de bevolking van de Karelische land
engte, die thans gedwongen zal zijn, haar
haardsteden te verlaten
Kallio eindigde tenslotte met uiting te
geven aan de hoop op ultclndelljken vrede
en voorspoed in Finland
De rede werd later ln het Zweedseh uitge
zonden.
De Finsche regeering heeft gisteravond
een proclamatie tot het volk gericht welke
o.a. als volgt luidt:
„Gedragen door de gedachte ons volk
nog grooter ongeluk te besparen, heeft de
regeering 't besluit genomen de vijandelijk
heden te staken. Dank zij de geweldige in
spanning van ons leger en van het geheele
volk en dank zij de bloedige offers van onze
Jeugd hebben wij. afgezien van de afgestane
gebieden, het kostbaarste van alle goederen,
onze vrijheid kunnen bewaren Wij hebben
onze nationale eer gered en het recht ver
worven voor ongestoorden opbouwenden
arbeid. TerwUl de oorlog der groote mo
gendheden voortduurt, zal ons volk zich nu
geheel wijden aan het vredeswerk. Ge
dachtig de gesneuvelden, en zich bewust
van hun groote offer, acht de regeering het
haar hoogste plicht onverwUld te beginnen
met den wederopbouw. Als bijzondere plicht
zal zU beschouwen de verzorging der ge
zinnen van onze gesneuvelden en invaliden,
alsmede van de on bemiddelden, die door
hun werk achter het front schade hebben
geleden. Onze eerste plicht zal het zUn, er
voor te zorgen, dat dc bewoners uit de
afgestane gebieden een nieuwen bestaans
grond krijgen.
BINNENLAND.
Knoeierijen in de Vechtstreek. (4e Blad).
Ons Parlementair Overzicht. (3e Blad».
De „Schelde S 20"; een nieuw vliegtuigtype.
(3e Blad).
Indische luchtpostbrief. (3e Blad).
Een verdachte radiozender gevonden. (Ge
mengd, 4e Blad).
Belangrijke treinvertraging als gevolg van
sneeuw en ijzel. Ge Blad».
De Haagsehc spionnagezaak voor de recht
bank. <le Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Geringe affaire - Lustelooze handel -
Weinig veranderde koersen - Amerika
nen weifelend - Ned. beleggingen Icaün.
BUITENLAND.
Finland in diepen rouw. Dagorder van
maarschalk Mannerheim. Ge Blad).
Plannen voor een Scandinavisch defensief
verbond. Ge Blad».
De Zweedsche minister Gaenther verdedigt
het Zweedsche beleid. (2e Blad».
Finland in het Britsche parlement. (3e BL).
Maarschalk Mannerheim heelt in zijn Politjeke moord door Britech.mdiër te
laatste datorder, welke ruteravond aan (2e Bladl.
de Finsche troepen is voorgelezen, hul-
de gebracht aan de 15.000 gesneuvelden.
Hij stelde de Russische verliezen op ZIE
200.000 man.
VOORTS „LAATSTE BERICHTEN"
EERSTE BLAD.
Finland's president Kallio heeft een kor-
Naar schatting zijn in Finland ten- te radiorede gehouden, waarin hi) sprak
gevolge van den oorlog thans 400.000 over Finland's positie in den oorlog en de
United Press meldt:
Duizenden leden van het Indische Na
tionale congres zUn op dit oogenblik op
weg naar de belangrijke bijeenkomst, waar
in de richtlijnen zullen worden vastgesteld
voor de politiek die de vijf millioen aan
hangers zullen volgen ln hun streven naar
Ir.dië's onafhankelijkheid.
De plenaire zitting begint op 19 Maart.
Men verwacht, dat daarin de goedkeuring
gegeven zal worden aan het voorstel van
het werkcomité inhoudende een campagne
voor burgerlijke ongehoorzaamheid, waar
bij men aanneemt dat aan Ghandi zal
worden overgelaten, te bepalen, op welken
dag deze campagne een aanvang zal ne
men: een regeling waardoor de positie van
den groot en Indischen leider zeer versterkt
zal worden in diens onderhandelingen met
Engeland, onderhandelingen, die tot doel
hebben de toestemming te verkrijgen voor
het bijeenroepen van een constitutionee-
rende vergadering, waar een Indische
grondwet wordt opgesteld zonder inmen
ging van Engeland.
Men verwacht, dat Gandhi, na de zit
ting van de congres-partij, een soort
„ultimatum" zal zenden, waarin de
eisch gesteld zal worden dat de con
stituante wordt toegestaan, met als
dreigement dat anders oogenblikkelyk
de burgerlijke ongehoorzaamheid wordt
afgekondigd.
Donderdag, Vrijdag en Zaterdag komt
het executieve comité bijeen, teneinde de
congres-politiek voor het komende Jaar te
bespreken en te bepalen. De voltallige ver
gadering zal den negentienden Maart
worden geopend en den twee en twlntig-
stcn worden gesloten. De plaats waar de
JaarliJksche vergadering bijeenkomt is een
stuk grond van twee honderd vijftig acres,
omringd door bergen, bosschen en water
vallen. Er zijn vierduizend bamboehutten
gebouwd voor de hulsvesting der gedele
geerden Er Ls een speciale waterleiding
aangelegd en ook ln electriciteit is voor
zien. De voltallige vergadering zal ln de
open lucht worden gehouden en er ls
plaats voor twee millioen personen.
Terwijl het congres, waarvan ongeveer
twee en negentig procent naar schatting
achter Gandhi zal staan, de kwestie van
het niet gebruiken van geweld zal bespre
ken, zullen ongeveer vijfduizend radicalen
onder aanvoering van Subas Chandra Base
ln een aparte vergadering op enkele kilo
meters afstand bijeenkomen. Op deze ver
gadering zullen resoluties worden aangeno
men. die de politiek van Gandhi veroordee-
len en hem ervan beschuldigen een com
promis te willen sluiten met de Britsche
imperialisten.
Er is nog een andere links-georiënteerde
groep, communisten onder de leiding van
Roy. Zij wenschen de onafhankelijkheid
van Indië te bereiken met welke middelen
ook. geweld niet uitgesloten. Maai leden
van het congres verklaren dat deze poli
tiek slechts door enkele studenten wordt
aangehangen.
Ondanks den moed en de gevechtskwa
liteiten van het leger, aldus de dagorder,
heeft de regeering het noodlg gevonden
vrede te sluiten.
„Ons leger was klein: wij waren verplicht
verdedigingslinies aan te leggen, hulp uit
het buitenland te vragen om de noodige
wapenen en munitie te verkrijgen. Na zes
tien weken van harden strijd houdt het
Flnsche leger nog stand tegen een vijand,
welke ondanks de hem toegebrachte kolos
sale verliezen, slechts ln aantal toenam De
Finsche soldaten zijn blootgesteld geweest
aan enorme physieke en psychologische
Inspanning, omdat het niet mogelijk ls ge
weest hen af te lossen.
De veldmaarschalk dankt Zweden. Noor
wegen, Groot-Brittannië en Frankrijk voor
de verleende hulp in den vorm van wape
nen, munitie en vliegtuigen, zonder welke
de Finsche strijdkrachten het onmogelijk
zoo lang hadden kunnen uithouden
Doch ..de hulp ln mannen, waarop zoo
lang was gehoopt, ls nimmer gekomen.
Slechts twee bataljons vrijwilligers met
eenlg geschut. luchtdoelgeschut en vliegtui
gen konden hier tijdig aankomen om te
strijden aan de zijde der Finnen".
Tenslotte zegt Mannerheim. dat de
door de Westersche mogendheden be
loofde hulp niet is gekomen, omdat de
buren van Finland, Zweden en Noor
wegen liever naar hun eigen huis keken
dan hulp te laten passeeren.
In het Noorden en midden des
nachts lichte vorst, in het Zuiden
temperatuur om het vriespunt.
Overdag eenige stijging van tem
peratuur. Betrokken tot zwaar
bewolkt. vooral aanvankelijk
sneeuw of regen. Later tijdelijk
opklarend. Krachtige tot matige
Noordoostelijke tot Noordwestelijke
mogelijk verder krimpende wind.
Deze dagorder heeft diepen indruk op het
Flnsche volk gemaakt Na de radio-uitzen
ding konden vele soldaten hun tranen niet
bedwingen.
Naar gelang meer feiten bekend worden,
wordt hei steeds duidelijker, dat Finland
weinig anders kon doen dan vrede sluiten.
Geleidelijk dringt het door. hoe ernstig de
militaire positie was. In Zuid-Finland
maakten de Russen bij hun opmarsch over
het ijs zulke vorderingen, dat de kustbatte-
rljen ten Oosten van Helsinki reeds ln actie
hadden moeten komen.
Behalve de 15 000 dooden aan Finsche
zijde, welk cijfer Mannerheim gisteravond
noemde, zouden alleen ln Februari nog
15 000 Finnen ernstig gewond zijn.
De sneeuw, waarom iedereen in Finland
heeft gebeden ls ten slotte vandaag begin
nen te vallen te laat om het land te red
den.
De ratificatie van het vredesverdrag door
het Finscne parlement wordt vandaag of
morgen verwacht. Er bestaat geen twijfel
omtrent den uitslag der stemming, want.
naar vernomen wordt heeft de Flnsche pre
mier Ryti vóór hij naar Moskou vertrok,
garanties gekregen van zijn parlementaire
collega's.
Dc economische gevolgen voor Fin
land van de grenswijziging zuilen in
velerlei opzicht ernstig zijn. Ongeveer
20* van Fin lands uitvoer ging over
Vlborg en verder 10*/« over Hangoe. Een
groot aantal belangrijke houtpulpfa
brieken en houtzaagmolens zal door
de Russen worden overgenomen.
De Duiische Jladen zien ln het sluiten
van vrede tusschen sovjet-Rusland en Fin
land voornamelijk een nederlaag der Wes
telijke mogendheden.
Als voorbeeld het volgende:
De „Essener Nationalzeitung" spreekt van
een waarlijk unieke politieke nederlaag"
voor Londen en Parijs. Chamberlain en Da-
ladler, aldus dit blad. staan voor een neder
laag van zoo ongehoorden omvang dat
men. de consequenties die het einde
van den sovjet-Russisch Finschen oorlog
met zich mede brengt, slechts bij benade
ring kan schetsen. De Britsche poging tot
uitbreiding van den oorlog in Noord-Europa
en tot voorbereiding van een tegen
Dultschland gerlchten flankaanval ls mis
lukt. Engeland ls weer eens uit Oost-Europa
I naar zijn eiland teruggeslagen en moet van
uit dit trefbare punt de verdere ontwikke-
i ling van de beslissende worsteling tegemoet
~ien.
Ruslani en Finland zullen ln de toekomst
bij de vo mine hunner betrekkingen niet
meer dor* de interventlelusten var West-
I Europa g'.stoord worden. De sovjet-unie
heeft in^overeenstemming met haar zeer
I belangrijke rol als groote mogendheid en