Nederlandsche onderzeeboot door
sleepboot geramd
WOENSDAG 6 MAART 1940
No. 24524
Acht Italiaansche schepen
naar Duins gebracht
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
Verwoed blijven de Finnen
tegenstand bieden
jlsie Jaargang
Aanvaring tijdens filmopnamen
Vermoedelijk twee
slachtoffers
Een regeling op komst?
EERSTE BLAD
"n Dif nummer bestaat uil DRIE bladen
De Bilt
verwacht
Viborg nog altijd niet bezet
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 cti. per regel voor advertentie» uit Lelden en plaatsen waar
iientiehappen van ons Blad gevestigd t|)n. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties ultalultend bU vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
tsn 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordemdtplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd slllll
per 3 maanden t. IJS
per week (.til
Franco per post t. 2 35 per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland 0.10 per 3 mndj
Hr. Mi. ONDERZEEBOOT „O. 11".
Vanmorgen om twaalf minuten over
ti<-n werd de Nederlandsche onderzee
boot O. 11, die de haven van Den Helder
uitvoer, midden voor de haven aan den
kant van het fort Harssens door de
sltepboot „Amsterdam" van de marine
(tramd.
Or aanvaring geschiedde op het oogen-
blik, dat een filmoperateur van de
maatschappij Cinetone op den com
mandotoren van de O. 11 bezig was met
het maken van opnamen van het uit
varen van een aantal onderzeebooten
(waaronder de O. 9) voor de film „Kr-
fens in Nederland".
De O. 9 was reeds de haven uit. De
filmoperateur sprong na de aanvaring
over boord en wist zwemmende den
kant te bereiken. Enkele films zijn ver
loren gegaan.
Veertien manschappen, die zich aan
dek bevonden, sprongen evenals de
film-operateur te water en werden
spoedig door te hulp gesnelde sloepen
aan boord genomen.
De onderzeeëer was inmiddels binnen
twee minuten gezonken, doch om half-
elf zag men de periscoop weer boven
water komen.
Door de tanks leeg te blazen ver
moedelijk ook de olietanks, want spoedig
dreef een zwarte oliemassa op de golven
was de bemanning er in geslaagd
den onderzeeër naar de oppervlakte te
brengen, zij het dan slechts ten deelc,
want het voorschip bleef onder water.
Tevergeefs trachtte men van den kant
»f met een tros den onderzeeër naar den
kant te sleepen. Terwijl nu de boot
dwars voor den haveningang lag, met
den boeg in den bodem en den achter
steven omhoog, zoodat de conimando-
toren nog boven het water uitstak, werd
de bemanning, die zich nog in het bin
nenste van de boot bevond, via den
toren van boord gehaald en met sloepen
naar den wal vervoerd, waar zieken
auto's gereed stonden om de geredden
"aar het marinehospitaal te vervoeren.
Zij werden door familieleden en vrien-
met hun behoud geluk gewcnscht.
De commandant der marine, schout
bij nacht H. Jolles en kapitein ter zee
G. van den Berg, chef van den staf
•fcr zeemacht in de stelling van Den
folder, begaven zich in een van de sloe-
Pon om het reddingswerk van nabij gade
le slaan en de leiding daarvan op zich
nemen. Enkele manschappen, die
zwemmende het fort Harssens hadden
weten te bereiken, zijn later, in dekens
gewikkeld, per motorboot naar het hos
pitaal gebracht. Toen alle manschappen,
voor zoover zij bereikbaar waren, van
den onderzeeër waren gered, werd de
O. 11 door een marinesleepboot omge
trokken, zoodat het vaartuig niet meer
dwars doch recht voor de haven lag.
Met alle hulp. die aanwezig was de
sleepbooten „Amsterdam" en de „Hec
tor", de reddingboot „Dorus Rijkers" en
enkele marinesleepbooten probeerde
men vervolgens de O. 11 naar ondiep
water te sleepen, teneinde den voorste
ven boven water te krijgen en zich ze
kerheid te verschaffen, omtrent het lot
van twee opvarenden, die zich nog
steeds In een der boegcompartimenten
bevonden. Het zag er echter niet naar
uit, dat men hierin zou slagen. Het
scheen namelijk, dat de O. 11 dieper in
de modder wegzakte.
Intusschen bevonden zich tien sche
pen voor den haveningang, welke niet
naar bulten mochten varen. Ook de
Tezelsche boot, die voor het vertrek
gereed lag, kon niet uitvaren.
De O-ll werd in 1922 te Rotterdam
op stapel gezet bij de maatschappij
voor scheeps- en werktuigbouw
„Feyenoord" en werd 19 Januari 1926
voor het eerst in dienst gesteld.
De lengte is 54.7 meter, de breedte
5.7 meter en de diepgang in zeewa
ter 35 d.m.
De bodem heeft twee schroeven en
heeft een snelheid van 12 zeemijlen,
aan de oppervlakte varende, en van 8
zeemijlen, onder water.
De bemannig bestaat uit 29 koppen,
terwijl het geschut bestaat uit een
kanon van 8.8 c.M. No. 2 en een mi
trailleur No. 3.
De boot heeft vijf lanceerbuizen voor
torpedo's.
(Men zie voor nadere bijzonderheden
onder „Laatste Berichten").
In totaal liggen thans acht Italiaan
sche kolenschepen met kolen te Duins..
De namen der eerste zeven aangehoudene
zijn: „Integritas", ..Semien". „San Luigi",
„Ischla„Orata". „Loassa" en .Ernesto".
Te Rome heeft dit opbrengen toch nog
verbazing gewekt.
Van bevoegde zfjde werd medegedeeld, dat
zes schepen reeds voor den eersten Maart
waren geladen, maar dat zij door de slechte
weersomstandigheden niet konden uitvaren,
zoodat men aannam, dat zij niet zouden
worden aangehouden.
De diplomatieke correspondent van de
„Times" schrijft Inzake het Italiaansche
protest aan Engeland In verband met het
onderscheppen van Duitschland's steen
kolen export, dat er drie weken geleden nog
alle hoop bestond op een overeenkomst tus-
schen Italië en Engeland ln het kader van
de handelsbesprekingen, volgens welke Ita
lië meer steenkool van Engeland zou af
nemen. De moeilijkheden rezen echter over
den voorraad producten van de Italiaan
sche zware Industrie, waarvoor inderdaad
deze steenkolen bestemd zouden zijn. Om
trent deze overeenkomst draalde men nog,
toen op 1 Maart de beslissing, om de Duit-
sche steenkoolexporten te stoppen, in wer
king trad.
De Engelschen wenschen echter in geen
geval de Italiaansche Industrie ln eenig op
zicht gehandicapt te zien
Men mag echter niet uit het oog verLie
zen. dat Britsche credieten gedurende eenl-
gen tijd open hebben gestaan voor den ex
port van steenkool naar Italië. Dergelijke
faciliteiten bestaan nog. Daarom is ln theo
rie ln elk geval de vraag, wat Italië ln ruil
voor de steenkool zou kunnen zenden, op
het oogenblik niet van dringend karakter.
Engeland wenscht een eerlijk aandeel ln de
producten der zware industrie, die ln oor
logstijd zoo nuttig zijn. Italiaansche offi
cials verklaarden gisteren te Londen, dat,
aangezien Groot-Brittannië had voorgesteld
Italië's normalen toevoer van Duitsche
steenkool af te snijden, dit land zich ten
minste bereid moest verklaren ln de eerste
plaats die producten ln ruil voor de steen
kool te aanvaarden, waarmee Italië Duitsch-
land placht te betalen en dat zijn in hoofd
zaak landbouwproducten. Daar staat tegen
over. dat aangezien eenige producten van
de Italiaansche zware industrie vermoede
lijk voor den export beschikbaar zijn, Enge
land ze graag zou aanvaarden, aangezien de
Britsche aankoopen van landbouwproduc
ten ln andere landen reeds zeer groot zijn
geweest.
Van EngeLsche zijde verwacht men een
spoedige regeling. Van Italiaansche zijde
wordt nog geen commentaar geleverd van
beteekenis Gezegd wordt:
De kwestie der verantwoordelijkheid ten
aanzien van de verdere ontwikkeling der
crisis in de betrekkingen tusschen de bei
de landen doet zich thans in nog ernstiger
vorm voor dan tot uiting kwam in de Ita-
llaansche protest-nota. Men moet wel con-
dusver geen bewijs gegeven neelt van be
grip voor een minnelijke regeling, waar
over de Britsche bladen zoo vaak gesproken
hebben. Men heeft in Londen geen reke
ning willen houden met het feit. dat alleen
de buitengewoon strenge winter de Itali
aansche schepen verhinderd heeft te ver
trekken voor 1 Maart, dus vóór de toepas
sing van het embargo.
NOG MEER CONTRABANDEZORGEN.
Cross, de Engelsche minister voor den
economischen oorlog, heeft ln het Lagerhuis
moeten antwoorden op een vraag van mej.
Wilkinson, een der leden van de arbeiders
partij, die wilde weten, of er, gezien den
voortdurenden druk welken Duitschland op
de neutralen oefende, wel vertrouwd kon
worden op door de neutralen gegeven waar
borgen.
Cross zelde, dat hij geen reden had om te
veronderstellen, dat neutrale regeeringen
uit vrees voor Duitschen druk of bedreiging
haar woord zouden schenden.
Cross heeft ln antwoord op een andere
vraag of de regeering stappen had geno
men. ten einde te voorkomen, dat door Bel
gische en Nederlandsche vlsschersschcpen
buiten hun territoriale wateren gevangen
vlsch Duitschland zou bereiken, gezegd, dat
deze kwestie natuurlijk aan de orde Ls ge
weest bij de besprekingen met de regeerin
gen van Noorwegen. België en Nederland.
Op 20 Februari had Cross reeds gezegd,
dat de neutrale regeeringen het om duide
lijke redenen van zeer groot belang achter,
dat de bepalingen der overeenkomst ver
trouwelijk blijven.
De komst van Ash ton Gwatkin, Charles
Rist en Henry Self, den Engelschen onder
secretaris voor de luchtvaart, wordt in som
mige Amerikaansohe kringen in verband
gebracht met recente berichten, volgens
welke waarschijnlijk een krachtige Britsche
actie zal komen om de openingen te dich
ten. waar doorheen Amerlkaansche expor
ten nog naar Duitschland komen, aldus de
correspondent van Reutlr.
Terwijl officleele inlichtingen ontbreken,
wijzen diplomatieke kringen er op, dat alle
Amerlkaansche exporten naar de Buropee-
sche neutralen toegenomen zijn en dat. al
Ls het natuurlijk, dat de meeste neutralen
er naar streven reserves op te bouwen voor
eventueele gebeurlijkheden, de Amerlkaan
sche exporten een omvang bereiken, die ge
lijk staat aan de normale verschepingen
naar de neutralen en Duitschland.
Een ander verdacht lek wordt gevormd
door Siberië, vooral voor vliegtuigbenzine,
waarvan de exporten naar Wladiwostok
eenige maanden lang aanzienlijk zijn ge
weest.
Welingelichte kringen voorspellen, dat de
geallieerden binnenkort stappen zullen
doen in Washington met het doel een ver
mindering te bewerkstelligen van de ex
porten uit Amerika, wanneer de oorlog niet
onbepaaJden tijd wil voortduren, omdat
wanneer de enorme handel met de neutra
len toegelaten wordt voort te gaan. dit ge
deeltelijk de geallieerde voordeelen uit de
Amerlkaansche neutraliteits-wetgeving te
niet zal doen, vooral daar de voorwaarden,
waarop de geallieerden oorlogsmateriaal,
met inbegrip van vliegtuigen, koopen, ab
normaal zwaar zijn. Deze voorwaarden be-
teekenen practisch het leveren der midde
len voor de uitbreiding der fabrieken, welke
noodig is voor een groote vliegtulgenpro-
ductie, terwijl de prijs der aldus vervaar
digde vliegtuigen toch exhorbltant blijft.
BINNENLAND.
De samenstelling van onze ambulance naar
Finland (2e Blad).
De Indische begrooting in de Tweede Kamer
(2e Blad).
Mijnontploffing veroorzaakte groote schade
te Callantsoog (Gemengd, 2e Blad).
Oefenwedstrijd van het Nederlandsch voet
balelftal te Haarlem (Sport, 2e Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Geringe affaire - Verdeelde markt -
Weinig veranderingen - Beleggings
mark t prijshoudend - Amerikanen
meerendeels iets hoog er.
BUITENLAND.
Russen doen een vergeefschen aanval over
het Ijs der Finsche Golf (le Blad)
Acht Italiaansche schepen in de Duins (le
Blad).
Incident in de Belgische Kamer (le Blad).
De Rassen erkennen thans op Pajala, in
Zweden, bommen te hebben geworpen
en bieden excuses aan. (le Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN"
EERSTE BLAD.
Voor de kuststrook:
Meest matige, Noordwestelijke
tot Zuidwestelijke wind. Gedeelte
lijk bewolkt. Overwegend droog.
Weinig verandering in tempera
tuur.
Voor het binnenland:
Des nachts lichte vorst. Overdag
iets zachter. Plaatselijk ochtend
mist. Wisselende bewolking. Over
wegend droog. Zwakke tot matige
Noordwestelijke tot Zuidwestelijke
wind.
De krijgsverrichtingen van gisteren wer
den vooral gekenmerkt door de pogingen
der Russen, zich aan de Westkust van de
golf van Viipuri (Viborg) te nestelen. De
Russen hebben verder, gesteund door een
krachtig geschutvuur en hier en daar door
vliegtuigen, vele aanvallen op de door de
Finnen bezet gehouden eilanden en op de
versterkte punten aan de kust gedaan. Deze
aanvalsmethode brengt veel gevaren met
zich, doordat geschutvuur en vliegtuigbom
men scheuren in het ijs veroorzaken. Een
groot aantal aanvallers is dan ook ver
dronken of door het Finsche vuur gedood.
Niettemin blijft de toestand ernstig.
Aan de rest van het front op de Kareli-
sche landengte werd nog steeds hevig ge
vochten. Tenslotte hebben de Finnen alle
aanvallen van de golf van Viipuri tot
Vuoksl afgeslagen.
Het sensationeele nieuws van don dag
was de aankomst van een Russisch ski-ba
taljon op het ijs van de Finsche golf.
Op het eiland Hogland hadden de Russen
een sterke troepenmacht samengetrokken
en vandaar rukten de ski-af deelingen op
Zij werden door de Finsche luchtmacht ge
bombardeerd.
Hierover meldt United Press nog:
De meest gedurfde Russische aanvallen
van den geheelen oorlog waren die over hefc
ijs van de Finsche Golf, die gericht waren
tegen de Haapassari- en Virolahti-eilan-
den en dit weratn uiL&evot-. k.a lichte
tanks en gemotoriseerde troepen
De aanvallen werden afgeslagen door het
moordend vuur van de Finsche kustbatte-
rijen.