LEIDSCH DAGBLAD - Eerste Blad
Maandag 4 Maart 1940
Italiaansche nota aan Britsche
regeering
Economische
aangelegenheden
Verspreide berichten
Inzake de
steenkool-voorziening
Overzicht
Sumner Welles te Berlijn
■ET S.S. SOl'THGATE GEVONDEN.
Reuter meldt uit Washington, dat Ame
rikaansche marine-vliegtuigen het s. a.
Southgate. dat geseind had. dat het door
een duikboot was aangevallen, hebben ge
vonden. Het scheen niet in gevaar te ver-
keeren.
BELGISCH ACCOORD MET ENGELAND
EN FRANKRIJK.
In Parijs en Londen zyn accoorden ge-
teekend, welke op 13 Februari geparapheerd
waren en tot doel hebben het Belgische
handelsverkeer vast te stellen in verband
met den oorlogstoestand
Deze accoorden vormen een aanvulling
op die. welke in de beide zelfde hoofdsteden
tot stand zijn gekomen op 11 December Het
gaat niet om formcele verdragen maal
eerder om preciseering teneinde de moei
lijkheden. welke de Belgische handel onder
vindt van controle maatregelen en beper
kingen. waaraan de contrabande is onder
worpen. w eg te nemen of te verminderen. In
de overeenkomsten van 11 December was
een bepaald aantal producten niet begrepen
en wel Juist die producten, welke voor eenige
der voornaamste Belgische industrieën van
belang zijn. als niet-ljzerhoudende metalen,
leder, meststoffen en chemische producten.
Hiermede ls Jegens Engeland en Frankrijk
dc werking van den Belgischen handel vast
gesteld. rekening houdende met de omstan
digheden. ontstaan door den oorlog en de
door Belglc aanvaarde politiek van neutra
liteit.
Tevens wordt contact onderhouden met
dc Duitsche regeering teneinde het handels
verkeer te doen aanpassen aan de huidige
omstandigheden in het kader der overeen
komsten van 1933.
DE LEIPZIGER MESSE.
Rijksminister dr. Gocbbels heeft gister
ochtend de Lelpziger Mcsse geopend Goeb-
bels zeide, dat deze Messe om zoo te zeggen
het visitekaartje ls. dat het Duitsche be
drijfsleven Jaarlijks aan de wereld over
handigt.
Het gebrek aan vele belangrijke natuur
lijke rijkdommen en grondstoffen heeft
Duitschland van oudsher gedwongen tot
bijzonder solleden cn intensieven arbeid,
zoomede tot een tot het uiterste toe geor
ganiseerd nationaal bedrijfsleven. Dc po
ging het maatschappelijk niveau van het
volk te verhoogen. heeft in twee vier-jarige
plannen haar feitelijke ten uitvoerlegging
gevonden. De Westelijke mogendheden heb
ben evenwel tegenover de op nationale
eigenhulp gebaseerde poging tot nivellee
ring van sociale spanningen slechts vol nijd
en haat gestaan. Londen en Parijs hebben
een sterk en onafhankelijk rijk principieel
niét w illen dulden. Men kan reeds thans op
ondubbelzinnige wijze vaststellen, aldus
Goebbels. dat het Britsche plan Duitsch
land nog eens. zooals in 1917 en 1918. oeco-
nomlsch te wurgen, volkomen mislukt is. In
verband met tijdig genomen tegenmaatre
gelen is het dezen keer volkomen onmoge
lijk Duitschland te laten verhongeren. Geen
enkele Duitscher twijfelt aan den succes
rijken afloop van den oorlog.
HET VOEDSEL VOOR DE DUITSCHE
TROEPEN.
De Duitsche generalissimus, Von Brau-
chitsch. de generaal van de artillerie Halder.
de minister van landbouw Darre, de minister
van financiën von Krosigk. de minister van
onderwijs Rust zijn in een proefondervinde
lijke keuken van het leger „ergens" ln
Duitschland bijeen gekomen om over het
voedsel voor de soldaten te confereeren
Benevens werd geconfereerd „over de nieuwe
soorten voedsel die bereid worden volgens
wetenschappelijke procedure".
Voor de voedselvoorziening van de troepen
die in de Westwal gestationneerd zijn, wor
den synthetische vitaminen en koffie ge
bruikt. terwijl voor drank voor de soldaten
die op marsch zijn. een speciaal vocht, dat
uit citroenzuur bereid is, wordt gebezigd.
GEÏNTERNEERDE DUITSCHE SOLDATEN
ONTVLUCHT.
De Gazette meldt, dat drie Duitsche sol
daten. die geïnterneerd waren in het fort
van Huy (België), erin zijn geslaagd te ont
vluchten.
ln een nota, welke cie Italiaansche regee
ring tot do Britsche regeering heeft ge
richt, wordt gezegd:
De fascistische regeerlng refereert aan
de irededeeling der Britsche regeering.
krachtens welke elk met Duitsche steen
kool geladen schip, dat dc haven van inla
ding verlaat, na 1 Maart 1940 onderworpen
ls aan de controlemaatregelen. Met het
oog op dezen maatregel, welke de Italiaan
sche belangen ernstig schaadt, vernieuwt
dc fascistische regeering ln de meest
krachtige bewoordingen het door haar
reeds geformuleerde protest en voorbehoud
ten aanzien van de beginselen, welke ten
grondslag liggen aan de bepalingen van de
Britsche regeering ten aanzien van den
economischen oorlog, en ton aanzien van
de middelen, waarmede die bepalingen
worden toegepast jegens de nlet-oorlog-
voerende landen
De door de Britsche regeering op dit ge-
gebled genomen maatregelen zijn naar de
letter en den geest ln strijd met het volke
renrecht dat binnen welomlijnde grenzen
de rechten van de oorlogvoerenden vast
stelt tot bescherming der belangen van
derde staten en der vrijheid van hun wet
tigen handel BIJ beschouwing van de gel
dende internationale voorschriften is net
een kennelijk wederrechtelijke gewoonte
i den geheelen handel ter zee van de nlet-
oorlogvoerende landen aan een vaak hin
derlijke controle te onderwerpen en van
hen een lastige en buitensporige documen
teering te eischen. welke niet vereenlgbaar
is met de gebruikelijke geheimhouding van
handelscontracten Daartoe komt ln den
regel het maken van een omweg en een
vaak dagen en weken durend oponthoud
voor de schepen in de controlehavens,
waarmede zeer ernstig nadeel berokkend
wordt aan de scheepvaart, aan de regel
matigheid van de diensten en het han
delsverkeer. met het gevolg, dat de aan
voer der niet-oorlogvoerende landen wordt
belemmerd, beperkt en vaak lamgelegd,
hetgeen terstond zijn terugslag heeft op de
industrieën en op het werk der arbeiders.
Dc van kracht zijnde bepalingen ten
aanzien van goederen, welke tot contra
bande verklaard zijn. schakelen prac-
tisch het onderscheid uit tuMchen abso
lute en voorwaardelijke contrabande,
hetgeen openlijk ln strijd ls met het
Volkerenrecht, dat op dit onderscheid de
mogelijkheid gebaseerd heeft tot het ver
zekeren van het normale handelsverkeer
voor de behoeften der burgerbevolking. De
wijze, waarop controle wordt uitgeoefend
op de post, zelfs Indien het correspondentie
betreft van Italianen aan Italianen, vormt
een flagrante schending van het postge
heim, dat gewaarborgd Ls door de elfde
conventie van den Haag van 1907
Vooral onvereenigbaar met de funda-
menteele beginselen van het Internationale
recht en ln het bijzonder met de verklaring
van 16 April 1856, ls de maatregel van den
28sten November J.I., welke slaat op den
uitvoer van Duitsche goederen naar neu
trale landen Welke ook de beweegredenen
zijn, waarom men gemeend heeft dien
maatregel te moeten nemen. In geen ge-
|val kunnen zij een vermindering van de
rechten der nlet-oorlogvoerende mogend
heden wettigen, de bovengenoemde maat
regel is bovendien buitengewoon ernstig
van het standpunt van den economischen
weerslag, want de toepassing daarvan be
lemmert ten zeerste de werking van het
Internationale handelsverkeer, neemt voor-
r&adsbronnen weg en vermindert dc pro
ductiemogelijkheid voor de met-oorlogvoe
rende landen.
De fascistische regeering wenscht ln het
bijzonder den grootsten nadruk U- leggen
op de onwettigheid en den ernst van het
door de Britsche regeering genomen be
sluit, om den invoer over zee van Duitsche
steenkool naar Italië aan controlemaatre
gelen te onderwerpen, temeer daar de
Britsche regeering weet. dat de betreffende
i steenkool tot de abaolute levensnood zake
j lijkhcld en arbeid van het Italiaansche
volk behoort.
In die omstandigheden is de door de
Britsche regeering genomen maatregel
van dien aard. dat hierdoor de econo
mische en politieke betrekkingen tus-
scheti Italië en Groot Briltannie, zoo
als vastgelegd in de overeenkomsten
van 16 April 1938, verstoord en in ge
vaar gebracht worden.
Terwijl de fascistische regeering haar
formeel protest vernieuwt, wil zij van he
den af nauwkeurig de gegevens en leiten
vastleggen voor de verantwoording met be
trekking tot een latere ontwikkeling van
den toestand.
Vooral met het oog op de vriendschap
pelijke Anglo-Itallaaneche „handelsrela
ties" zal Engeland alles doen om zoo In
schikkelijk mogelijk te zijn.
Tegelijkertijd legt men echter den na
druk er op. dat met het oog op de ïndiscri-
mlneerende methodes van oorlogvoering
van Duitsche zijde, men van Engeland niet
kan verwachten dat het van zijn rechten,
die hem volgens het Internationale recht
ïoekomen, afstand doet.
Uit gezaghebbende bron worden de in
buitenlandsche organen verspreide berich
ten tegengesproken, als zou Italië reeds be
sprekingen geopend hebben met de Ver-
ccnigde Staten voor het aankoopen van
steenkool. Bevoegde kringen merken even
wel op. dat deze Italiaansche tegenspraak
niet beteekent. dat Italic niet overweegt
later met de Ver. Btaten te onderhandelen,
indien de thans aan den gang zijnde han
delsbesprekingen met Engeland een nega
tief resultaat zouden opleveren.
In Rome heeft men de hoop niet opge
geven. met Engeland tot een accoord te
komen voor de levering van drie tot vier
mlllioen ton Engeteche steenkool, welke on
ontbeerlijk is om de leveringen aan te
vullen, welke Italië gewoonlijk uit Duitsch
land ontvangt en welke tot dusver zeven
mlllioen ton bedroegen.
Havas verneemt voorts via Brussel uit
Berlijn, dat Duitschland, volgens een ver
klaring van bevoegde Duitsche kringen,
alle middelen zal aanwenden, om Italië met
de levering van steenkool te helpen. D"
steenkool zal over land vervoerd worden,
doch het zal uiteraard' niet mogelijk zijn.
per trebi een even groote hoeveelheid te
vervoeren als tot dusver over zee.
HET ITALIAANSCHE LEGER.
Naar het Italiaansche ministerie van oor-1
log meedeelt, zal van 1 Maart af nog slechts
in heel dringende gevallen verlof gegeven
worden, opdat de militaire opleiding geen
vertraging ondergaat.
De laatste maanden werden vooral voor
den landbouw langdurige extra-verloven
toegestaan
Het ministerie van oorlog heeft voorts,
naar Stefanl meldt, besloten, voor een
oefenperiode op te roepen de militairen, die
met onbeperkt verlof zijn, geboren zijn ln 1
1911. 1912. 1913 en 1914 en na herkeuring 1
voor den militairen dienst geschikt zijn ver
klaard.
EINDE VAN DE FRONTISCHE BEWEGING
IN ZWITSERLAND.
De algemeene leiding van de Zwitsersche
frontlstlsche beweging, die een gelijkgericht
streven had als het natlonaal-soclallsme.
heeft een verklaring uitgegeven, waarin zij
mededeelt, dat zij besloten heeft tot ontbin
ding van de organisatie van het nationale
frönt over te gaan.
THANS NAAR PARIJS VERTROKKEN.
Sumner Welles heeft Berlijn verlaten.
Zooals Zaterdag nog gemeld, had hy dien
morgen een onderhoud met Hitler, dat 1
uur 40 minuten duurde.
Gisteren werd Welles ontvangen door
Rudolf Hess, waarna hij vertrok naar Goe-
rlng's verblijf te Karlnhall, waar opnieuw
een langdurige gedachtenwissellng plaats
vond.
Gisteravond vertrok Welles naar Bazel
In opdracht van den rijksminister van
buitenlandsche zaken waren op het station
aanwezig de staatssecretaris ln het depar
tement van buitenlandsche zaken, von
Weizsaecker. en de chef van het protocol,
gezant von Doernberg Van Amerikaansche
zijde waren de Amerikaansche zaakgelas
tigde. Kirk en de leden der ambassade ver
schenen.
Officieel wordt een volledig stilzwijgen
ln acht genomen omtrent den gang van
zaken, doch enkele dingen sijpelen toch
door Zoo was het sensationeele van het
gesprek met von Rlbbentrop. dat er de of-
flcieele tolk van het rijk bij tegenwoordig
was: von Ribbentrop, die perfect Engelsch
spreekt, had namelijk doen weten, dat En
gelsch de taal van den vijand ls en dat
hij derhalve geen woord Engelsch zou
spreken, zoolang de oorlog duurt.
De tolk moest daarom woord voor woord
de vragen van Sumner Welles en de ant
woorden van von Rlbbentrop vertalen, of
schoon beide lieden elkaar allerbest had
den kunnen verstaan
Gedurende het onderhoud met Sumner
Welles heeft Hit Ier, zijn gewoonte getrouw,
voortdurend zelf het woord gevoerd. Welles
bepaalde zich tot toehooren.
Men gelooft, dat ook de kwestie der klei
ne neutrale landen ter sprake ls gebracht.
Hitler zou Welles gezegd hebben, dat niet
Duitschland. doch Engeland de kleine neu
tralen bedreigt „Door het schenden van
de internationale wetten heeft Engeland
Duitschland gedwongen, tegenmaatregelen
ter zelfbescherming te nemen, waarbij de
kleine neutralen betrokken zijn."
Naar van goed-ingelichte zijde nog wordt
vernomen heeft Welles Hitier een soortge
lijken brief overhandigd als aan Musso
lini en naar wordt aangenomen, ook zal
worden tef hand gesteld aan de leiders der
regeeringen der geallieerden. Welles hand
haaft zijn bewering, dat deze brieven
slechts persoonlijke groeten van Roosevelt
bevatten en tevens hemzelve bij de desbe
treffende regeering introduced en.
Overigens verluidt dat Hitier zijn vasten
wil te kennen gaf door te zetten tot Enge
land zal zijn verslagen Duitschland zou
handhaving willen van den huldigen sta
tus quo. hetgeen wil zeggen behoud van
Tsjecho-Slowakije en Polen, teruggave der
vroegere Duitsche koloniën (behoudens wat
aan Japan is afgestaan!) erkenning van
een Duitsche Monroe-leer voor centraal
Europa en afstand van de Britsche pira
ten-nesten Gibraltar, Singapore en Malta
Zoo verluidt althans
Ls het nog noodlg te zeggen, dat als dit
Juist zou zijn. Iedere kans op vrede tevo
ren al volledig verdwenen mag heeten?
Verder verluidt nog dat Duitschland weer
een Blitzkrieg" zou willen inzetten, die
dan uit «ou gaan van Goerings luchtmacht,
die de Britsche vlootcentra zou gaan bom
bardeeren, nadat ln den laatsten tyd
Duitsche bommenwerpers verkennlngsvluch
ten langs de Engelsche kust hebben ge
maakt. Van een groote actie aan het Wes
telijk front ls volgens de meeste zegslieden
vooralsnog geen sprake.
De oorrespondent van de ..Journal" te
Zuerlch schrijft nog: ..WIJ zijn er niet al
leen zeker van, dat dit plan bestaat, wij
zijn er ook van overtuigd, dat de Duit- j
schers gedurende den winter een speciale
vloot van groote bombardementsvliegtuigen
hebben gebouwd, waarmede zij alle havens
aan Engelands Oostkust denken te vernie
tigen om de raviltallleering van het land
te belemmeren Militaire kringen ln
Duitschland zouden er toe geneigd zyn het
optimisme der nationaal-socialistische lei
ders te deelen."
De berichten suggereeren echter tevens,
dat ook de Dultsch-Amerlkaansche ver
houding ter sprake is gekomen, die men
het normale aanzien zou wenschen te her
geven door het wederom benoemen van
ambassadeurs.
In een hoofdartikel van de AmerLkaansche
„Star" worden de „vredesvoorwaarden" van
Hitier zeer scherp gehekeld en bestempeld
als waarschijnlijk voor „binnenlandsch ge
bruik" bestemd Het hoofdartikel geeft 'e
kennen dat deze ln arrogantie het record
slaan van alles wat Duitschland tot nu toe
heeft verkondigd, terwijl zij voor discussie
ln het geheel niet ln aanmerking komen
Hitiers voorstellen kunnen slechts het on
bepaald verlengen van den oorlog verze
keren. tenzij Engeland en Frankrijk bereid
zijn een politieke zelfmoord te begaan en
de wereldhegemonie aan de nazi-autocratie
overdragen.
In een hoofdartikel van de ..Washington
Post" wordt er op gewezen, dat als er geen
bluf steekt ln de vredesvoorwaarden zooals
Hitler die aan Sumner Welles heeft bekend
gemaakt, de missie van Sumner Welles in
zake een polsen naar vredesmogelijkheden
men kan opmerken dat die missie beëin
digd ls en dat de oorlog dichter bij zijn
begin dan bi] het einde ls.
De „New York Times" ls sceptisch ln zijn
commentaar op de Duitsche beweringen
over de omsingeling van het rijk door
Groot-Brittannlë. „De Duitschers," schrijft
het blad. „hebben het vertrouwen der an
dere landen en op de wereldmarkten dooi
hun onophoudelijke oorlogsdreiging vernie
tigd Zij regeeren hun eigen land met een
zoodanige verachting van de normale ge
dragsregelen van de beschaafde volken,
dat zij allerwegen afkeer opwekken en hun
positie op dc wereldmarkten verbeurden
Wanneer von Ribbentrop spreekt van wur
ging. dan moet hij niet vergeten, dat Hit-
Ier den goeden wil van grootste deel
der wereld heeft gewurgd."
Leidsche Schouwburg.
K. V. LITTERIS SACRUM.
Koberl, Bertram en Co.
klucht van schavuiten
in drie bedrijven van
Samuel Falkland
Deze klucht van Samuel Falkland, eens
hei pseudoniem voor Herman Heyermans,
brengt, zoomin als andere kluchten, „groot"
tooneel. maar ln den opzet om een avond
gezellig bezig te houden, slaagt zij volledig.
Het heeft ons zelfs wel eens verbaasd, dat
dit stuk zoo lang Jaren van het repertoire
bleef
Het ls inderdaad een kluchtige geschiede
nis belde boeven, zoo uit de gevangenis ont
snapt. aan het werk te zien Feitelijk is het
geen combinatie, Bertram handelt immers
in het klein, ls tevreden als hij een gouden
tikkertje kan rooven, Robert doet slechts ln
het groot, ziet minachtend neer op dat
kleine gedoe van zijn makker; hij overtreft
ln zijn sluwheid zelfs den Co een bankier,
die zoo'n beetje tegen wil en dank bij dit
edele tweetal belandt. Het is Robert, die met
zijn a la baisse-speculatie millioenen ln de
wacht weet te sleepen
Falkland heeft met veel geest en geestig
heid zijn klucht uitgewerkt; af en toe be
luistert men zelfs Sha/w-sctie sarcasme en
bon-mots. Zoodoende Ls dit tooneelwerk uit»
gegroeid tot een alleraardigst divertisee-
mentsstuk zonder pretenties van meer dan
dat te willen zijn.
Utteris heeft gespeeld ln den geest van
het stuk: Luchtig en licht met hier en daar
die kleine aandikking. die een klucht wo
goed kan verdragen als het met zuiver aan
voelen geschiedt en de regie von den heer
Hageman ls er geheel ln geslaagd dit te 1*"
reiken Belde boeven waren prachtige typen
en deden het uitmuntend. Speciaal de Ber
tram van den heer Hageman was een lust:
zoo smeuïg zagen wij hem in langen tija
niet. Maai- ook Robert mocht er zijn, even
als de Co. van den heer K A. Enklaar. Hei
was een edel trio. Het overige ls ln hoofd
zaak vul.sel. doch van enkele van die klei
nere rollen werd toch «iets aardigs gemaakt
Zoo speelde b.v. mej. To Lau de Jordeansch
Italiaansche bandleidster frisch en koddig
was de heer Adema een prachtig typei va"
een ge-vangenlscipier. gaf mej. F Gaykem*
een aardige freule en last not least creeerflc
de heer Frentzen een gaaf type van baron
v. Krallngen. Het zou ons te ver flgjjjj
verder het program af te werken, we wliie"
volstaan met nogmaals te constateeren, o
in vlotte vaart en. zooals by Lltterls i
kehjk ls. in goed verzorgde décors d<
Heyermansche klucht ter overwinning
voerd. Dat de souffleur een paar maal .fne
speelde" zij grif vergeven.
De vrij-wel geheel bezette schouwburgje
overduldeiyk biyk zich te hebben f**®
seerd. Woensdag de reprise.
2-1
