Viborg voor den val
Sumner Welles te Berlijn
ZATERDAG 2 MAART 1940
No. 24521
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
jlsie Jaargang
Finnen steken stad in brand
e strijd ter zee
De bedreiging der
neutralen
De magnetische mijn
Heden door Hitier
ontvangen
Verspreide berichten
Dit nummer bestaat uit ZES bladen
EERSTE BLAD
Overzicht
De Bilt.
verwacht
STADSNIEUWS
Prof. Baas Becking
tijdelijk naar Nederland
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
1» ets per voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
i: :1 happen van ons Blad geveltijd aljn Voor alle andere
idvertentles 35 ets. per regel Voor zakenadvertcntles belangrijk
Uger tarief. Kleine advertenties uitsluitend bU vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets bij maximum aantal woorden
rsn 30. - Incasso volgens poslrecht Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets
Bureau Noordemdiplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd rijm
per 3 maanden f. 3.33
per week f.0.II
Franco per post f 2 35 per 3 maanden -f portokosten.
(voor binnenland f. 0 80 per 3 mndj
Viborg staat voor den val! Weliswaar
lijn de Russen nog niet binnengerukt,
doch dit kan thans leder oogenblik
worden verwacht.
liet Russische legerbericht zegt: De
opmarsch der Sovjettroepen Is met suc
ces voortgezet bij de ontwikkeling van
bet offensief op de K&relische land
engte. Zij bezetten het gebied van den
waterval van Paakkolankoski aan de
rivier Vuoksi, de steden Helnjoki en
Mannlkala. het station Toll aan de
spoorlijn ViborgSerdobol. de Zuide
lijke buitenwijken van Viborg en kaap
Keyasnleml aan de Westelijke kust van
de baal van Viborg. De vijand steekt
Viborg ln brand.
Verder meldt het Russische legerbericht:
11 Februari tot 1 Maart hebben de
jettroepen 922 vijandelijke verdedlglngs-
rken genomen, met Inbegrip van 235 ge
pend betonnen geschutforten. De vijand
rloor 506 kanonnen. 2732 machinegeweren,
links, 20.000 granaten. 10.000 geweren en
,ti 14 000.000 patronen
tlf vijandelijke vliegtuigen werden neer-
aald tijdens luchtgevechten. In het gc-
zijn 191 vijandelijke vliegtuigen neer-
laald ln het tijdvak van 11 Februari tot
nut 1 Maart, terwhl de Sovjetlucht-
icht ln dienzelfden tijd 21 vliegtuigen
Het Flnsche legerbericht zegt over de
ehtactle
het Zuid-Westen en het centrum des
:d zijn Abo, Rlhmakl, Tavatehus. Haa-
makl. Plejsamakl, Nyslott en Savonllnna
bombnrdeerd Op verscheidene plaatsen
roorzaakten de bommen materleele scha-
en branden. Veertien burgers werden
dood en zestien gewond, de meesten te
ott.
oral boven de operatie-zone was de
'Wltelt ln do lucht zeer levendig. Boven
t Noordelijk deel van de landengte van
irelie werden verscheidene escadrilles
I ëgtulgen gezien en hevige gevechten
irden hier ln de lucht geleverd. Ellsen-
in de buurt van Imatra, Rovanleml
enkele andere plaatsen werden gebom
beerd. Verscheidene Sovjet-Russische
«chu te-springer» werden tijdens den
rong gedood.
Volgens gecontroleerde berichten zijn
ertlen vijandelijke vliegtuigen vernield,
"IJl van vijf andere het verlies nog niet
vest igd ls.
DE STEUN AAN FINLAND.
Jesse Jones heeft medegedeeld, dat de
aerikaansrhe bank voor ln- en uitvoer
■leening van twintig mlllloen dollar zal
f i'n aan Finland. Aan Zweden zal
Jlen mlllloen worden geleend en aan
jorwegen tien mlllloen.
Negenduizend Zweedsche arbeiders zullen
ontlngenten van vijftienhonderd tegc-
naar Finland vertrekken.
EEN NOORSCH STOOMSCHIP
GEBOMBARDEERD EN BESCHOTEN.
Het Noorsche stoomschip Brott ls ln de
vfdzee aangevallen door een Dultsch
*gtuig. Het schip h^eft noodsignalen uit
enden en een reddingboot is te hulp ge-
r™en Het schip kon op eigen kracht een
'en bereiken Men gelooft dat zes leden
JJ de bemanning op een vlot ln zee drij-
Het Dultsche vliegtuig heeft het schip
met machinegeweren beschoten, waar
af de stuurmachlne bulten werking werd
■jkld en voorts de brug en het kompas
«nadlgd werden. In de Engelsche haven
'«n dokter aan boord gegaan, zoodat men
leemt, dat er gewonden zijn.
HNGELSCH SCHIP TOT ZINKEN
GEBRACHT.
Het 7418 ton metende sa. Pyrrhus van de
8.S. Co. (A. Holt en Co.) ls gisteren
Hngeland's Westkust door Dultsche
tot zinken gebracht Acht Chlneesche
Jra, die zich ln de stookplaatsen be
dden, worden vermist, Er waren geen
♦«ajieraan boord.
'JTTrhus' had bijna zeventig man aan
JJd Het was uit een haven aan de Noord-
J naar het Verre Oosten vertrokken. De
jenden zijn aan de Westkust aan land
J^cht. Men gelooft dat het fatalisme der
Sh Z€n hun d00d t°t gevolg heeft ge-
^TALIAANSCH SCHIP OP EEN MIJN
GELOOPEN.
J1* Kaliaansche vrachtboot Maria Rose
iAl t°n) is Donderdag veertien mijl uit
Engelsche kust op de Noordzee op een
„^Seloopen. Het schip zonk binnen twee
De zestien opvarenden brachten
27 uren ln de reddingbooten door, voordat
zij ln een vlsschersdorpje ln 8uffolk aan
land kwamen. Zeven werden ln het zieken
huis opgenomen.
DUITSCHE AANVAL OP EEN CONVOOI.
Dultsche vliegtuigen hebben gisteren op
de Noordzee een Brltsch convool aangeval
len, doch geen schade aangericht.
LETSCH STOOMSCHIP UIT DE LUCHT
AANGEVALLEN.
De reddingboot van een der havens van
de kust van Yorkshire ls gisteren uitgevaren
op een 8.0.8.-seln van het Letsche stoom
schip KafcvaldLs, dat meedeelde, dat het
door twee Dultsche bommenwerpers werd
aangevallen en gebombardeerd.
Nadere mededeellngen zijn niet gevolgd
en de boot heeft acht uur op zee gezocht,
maar l.s ten slotte zonder een schipbreuke
ling of het schip ontdekt te hebben naar
haar haven teruggekeerd.
De „Katvaldls" meet 3206 ton.
DUITSCHE DUIKBOOT IN AMERIKAAN-
SCHE WATEREN?
Het Amerlk. Mackay-radiostation meldt,
dat het te Londen thuiehoorende s.s. South-
gat*\ groot 4862 ton, draadloos geseind
heeft, dat het werd aangevallen door een
duikboot nabij Puerto Rlco. De Amerlkaan-
sche kustwachtkotter Unalga heeft zich ter
assistentie derwaarts begeven, evenals drie
Amerlkaansche destroyers.
Dit l.s de eerste dulkbootaanval, waarvan
melding gemaakt wordt aan deze zijde van
den Atlantischen Oceaan. Marlne-offlcle-
ren ln Washington verklaren, dat de aan
val ..waarschijnlijk een stuk binnen de neu-
traliteltszone" Ls ondernomen.
Een Amerlkaansch marine-officier gaf
als zijn meening te kennen, dat er ook een
vergissing ln het spel zou kunnen zijn. Er
bevindt zich namelijk een Amerlkaansche
duikboot ln de buurt, waar de „Southgate"
voer, en het Britsche schip zou, zonder de
nationaliteit van de duikboot herkend te
hebben, noodseinen hebben kunnen uit
zenden.
Ten aanzien van de kwestie van het
aanvaarden van de Britsche controle
ter zee door neutrale staten wordt er
van Dultsche zijde op gewezen, dat door
de bevoegde autoriteiten te verstaan is
gegeven, dat zulk een aanvaarding niet
in overeenstemming te brengen is met
de neutraliteit en de souvereiniteit van
een staat.
De president van het Hamburgsche PrU-
zenhof Rothenberger heeft ln het „Zelt-
schrlft der Akademle fuer Deutsches Recht"
dit nog nader toegelicht. HU zegt o.a.:
Krachtens een rechtsgedachte, die ln het
Volkenrecht reeds lang gelding heeft, wordt
de vijandelijke bestemming bewezen geacht
wanneer het vaartuig een vUandeHJke ha
ven zou aandoen.
Dit geldt ook voor goederen, die felteUJk
voor een neutrale haven bestemd zijn, om
dat, wanneer een viJandelUke haven aan
gedaan wordt, elke betrouwbare controle
jp een mogelijk ingrijpen van den vUand
ophoudt.
Het Britsche ministerie van econo
mische oorlogvoering verklaart daaren
tegen dat de Dultsche officieele ver
klaring inzake het Britsche „navicert"-
systeem, waarin wordt gezegd, dat de
neutralen, welke dit systeem aanvaar
den, de Britsche blokkademaatregelen
erkennen en ln Dultsche oogen zich
hoogst verdacht maken, een „regel
rechte Intimidatie" Is.
Het ls de plicht van de neutralen om zich
te onderwerpen aan de uitoefening van
belllgerentenrechten, welke wettig ten uit
voer v/orden gelegd Geen oorlogvoerende
heeft eenlgerlei recht tot klachten Jegens
een neutraal land, dat zich op die wUze
onderwerpt.
Wat de Dultsche bewering betreft, dat
Duitachland geen zekerheid heeft, dat sche
pen. welke met „navicerts" varen, niet zul
len lossen ln een vUandeUJke haven, hierop
wordt geantwoord, dat het aan dc Dultsche
oorlogsschepen Ls. de betrokken schepen
aan te houden en hun lading te onderzoe
ken, wanneer zij dat kunnen.
Ten aanzien van de Dultsche bewering,
dat het systeem der „navicerts" een
Brltsch net van economische splonnage op
groote schaal begunstigt, geeft het mini
sterie als antwoord, dat het „navlcert"-
systeem zuiver Is opgesteld om de neutralen
bij te staan ln de voortzetting van hun ge-
wettlgden handel met een minimaal onge
mak. Het ls geen systeem van dwang en zU.
c er niet van houden, hebben steeds de
keuze om naar een controlebasis te varen.
Li Britsche marinekringen vertelt men,
hoe het geheim van het mechanisme der
Dultsche magnetische mijnen ls ontsluierd.
Reeds ln de eerste dagen van den oorlog
vermoedde men. dat dc Duttachers gebruik
maakten van een nieuw type mijn, doch
pc op 21 September liet een Dultsch vlieg
tuig twee exemplaren hiervan op een zand
bank vallen, waar zij bij laag water droog
lagen. Aan de kegelvormige mijnen waren
valschermen bevestigd.
Terstond na de bntdekklng heeft men
voor de demontage speciale Instrumenten
vervaardigd. De met de demontage belaste
officier zette zijn vier helpers uiteen, hoe
te werk moest worden gegaan, opdat zij
Ingeval er iets mocht gebeuren, zijn taak
zouden kunnen overnemen. Ontdekt werd,
dat de .IJnen voorzien zijn van twee slag-
doppen, een magnetische en een contact-
slagdop ZIJ zijn vervaardigd van een nlet-
maghetlsch metaal, hoofdzakelijk alumini
um en wegen ongeveer 700 kg De lading
weegt de helft hiervan.
MISSIE VAN RIST EN GWATKIN.
Rist en Gwatkin, die door de ministers
voor de blokkade van Frankrijk en Enge
land naar de VereenlgdeSt aten worden ge
zonden, hebben eenerzljds tot taak. Inlich
tingen te verstrekken over de werking van
de blokkade, ten einde de maatregelen te
verduidelijken, welke genomen ljnom, voor
zoover de uitoefening van de belllgerenten
rechten zulks toelaat, een nadeellgen te
rugslag van de blokkade op de neutralen te
vermijden, anderzijds inlichtingen ln te
winnen bij de Amerlkaansche autoriteiten
ten einde haar denkbeelden te leeren ken
nen.
Het onderhoud tusschen Sumner Welles
en Von Ribbentrop heeft gisteren 2'/« uur
geduurd. Hedenmorgen heeft Hitier hem
ontvangen, waarbij Von Ribbentrop ook
tegenwoordig was. Dit vond om 11 uur
plaats.
Gistermiddag had Welles nog een onder
houd van vijf kwartier met Welszaecker, dat
diende ter opheldering en meer uitgebreide
behandeling van zekere punten, die ln de
conferentie met Von Ribbentrop ter sprake
zijn gekomen.
Naar vernomen wordt, dicteerde WeLes,
na deze besprekingen, een omvangrijk ver
slag, voor Washington bestemd.
Weiszaecker heeft een belangrijke rol ge-
speeld in de diplomatieke discussies, die
geleid hebben tot de Poolsche campagne
In dit verband neemt men aan, dat Welles
de Dultsche autoriteiten heeft gepolst, be
treffende de verdeeling van de ln Amerika
voor Polen bijeengebrachte fondsen, waar
van een bedrag van meer dan een mlllloen
dollars ln de Vereenigde Staten wordt vast
gehouden. ln afwachting van een Dultsche
toezegging, dat de Amerlkaansche zendin
gen direct te bestemder plaatse gedistribu
eerd zullen worden
Op een vraag of hij Hitler een soortge
lijken brief zou overliandigen als aan Mus
solini. bleef Welles het antwoord schuldig.
„De brief, dien ik den duce heb gegeven,
was een persoonlijke groet van president
Roosevelt," aldus Welles, „en diende tevens
om mij te mtroduceeren
Welles deelde nog mede. dat hij hoopte,
ook in de gelegenheid te zijn, maarschalk
Goering te ontmoeten, maar ten deze ls
nog geen afspraak gemaakt.
Welles beschreef het onderhoud met Von
Ribbentrop als „buitengewoon belangwek
kend" en voegde hieraan toe: „Ik heb van
de Dultsche regeering alle mogelijke con
sideratie en hoffelijkheid ondervonden
De „Baltimore Sun" verklaart thans
zeker te weten, dat Roosevelt Sumner Wel
les naar Europa heeft gezonden, om ant
woord te krijgen op deze speciale vraag:
..Is er hoop op een vrede zonder overwin
ning in de naaste of verwijderde toe
komst?"
Het blad schrijft: „Roosevelt wenscht te
weten, of de oorlog met een g edicteerden
vrede moet eindigen, of dat er kans is op
een vrede door een schikking.
In dat laatste geval zou hij in overwe
ging kunnen nemen, alléén of samen met
het Vaticaan op vriendschappelijke wijze
tusschen belde te komen.
Men ls er te Washington op voorbereid,
van Londen en Parijs te zullen hooren. dat
dc oorlog moet worden voortgezet, tot het
nationaal-socialisme vernietigd ls. Men
hoopt echter, dat Berlijn minder vastbera
den is, omdat de berichten, die de laatste
weken zijn ontvangen, de aanwijzing bevat
ten. dat de Dultschers den oorlog gaarne
zonder bloedige botsing zouden zien ein
digen. Daarom blijft ook het verwachte of
fensief uit."
BELGISCHE LICHTING 1940
OPGEROEPEN.
De Belgische regeering heeft de lichting
1940 onder de wapenen geroepen Hoewel
deze lichting bij gedeelten moest worden
opgeroepen heeft de regeering haar ln haar
geheel opgeroepen, ten einde het mogelijk
te maken oudere soldaten te demobilisee-
ren. De regeerlng is ook voornemens vrij
gestelden van de laatste lichtingen onder
de wapenen te roepen.
HORTHY'S JUBILEUM.
In verschillende kerken ls gisteren het
ambtsjubileum van Horthy herdacht. De
regent heeft de voorzitters van Kamer en
Senaat en alle leden dei regeerlng in
audiëntie ontvangen De deken van 't diplo
matieke corps heeft de gelukwenschen van
het corps overgebracht.
Horthy ontving ook een delegatie van
200 vertegenwoordigers van het leger, on
der leiding van Bartha, den minister vap
defensie.
Bartha heeft den rijksbestuurder een
eere-zwaard en een gouden dienst-Jnslgne
overhandigd
Van alle staatshoofden ook van onze
Koningin ontving Horthy gelukwenschen
VREDESGERUCHTEN ZONDER
BETEEKENIS.
Onder auspiciën van Lord Tavistock, den
voorzitter van den „Britschen Raad voor
een Christelijke regeling van Europa", is
een „vredesplan" gepubliceerd, dat volgens
den dlplomatieken correspondent van Reu
ter beschouwd moet worden als een mani
festatie van het vredes-offensief, dat door
Dultsche agenten wordt gevoerd. De meeste
Engelsche bladen schenken het plan wei
nig aandacht. „De Times" negeert het
zelfs geheel.
Volgens Lord Tavistock wordt het plan
officieel door Dultschland gesteund. Het
houdt ln:
1. Volle vrijheid voor een gereconstrueerd
Tsjecho-SJowakije, dat neutraal blijft.
2. Een onafhankelijk Polen met een uit
gang naar zee, gebruik van spoorwegen en
van den Welchsel.
3 Een plebisciet ln Oostenrijk (onder
bultenlandsche inmenging).
4 Ontwapening, waartoe Dultschland be
reid Ls, als de andere mogendheden zulks
ook zijn.
5. Dultschland is bereid tot den Volken
bond toe te treden Indien deze allen twist
punten een fair onderzoek wil doen gewor
den.
6 Dultschland wil voorstellen overwegen,
welke het verkrijgen van koloniale grond
stoffen mogelijk maken, zonder dat die
kolonies aan Dultschland behoeven terug
ie keeren. Dit onder voorwaarde, dat niet
ln goud behoeft te worden betaald
ZooaLs gezegd, ln Engeland wordt er
geen be teekenis aan gehecht
Herstel van Finland komt straks mis
schien bij de eischen der geallieerden!
In een redevoering die hU hield in het
Manslonhouse zelde de aartsbisschop van
Canterbury het volgende: „Laat het Fin-
sche volk begrijpen, dat wanneer de over
winning der geallieerden verzekerd is en
eens voor altijd een einde ls gemaakt aan
de overheerschlng van bruut geweld in
Europa, wat er ook gebeure Finland her
steld azl worden ln zijn vrijheid en onaf
hankelijkheid."
Het is de eerste keer, dat een vooraan
staand Brltsch woordvoerder een dergelijke
meening heeft uitgesproken.
De geruchten, volgens welke de Roemeen-
sche minister van bultenlandsche zaken
Gafencu spoedig een officieel bezoek aan
Sofia zal brengen, worden thans in offi
cieele kringen bevestigd
Verder wordt vernomen, dat Gafencu
spoedig na zijn bezoek aan Sofia, een offi
cieel bezoek aan Rome zal brengen, of
schoon hieromtrent geen officieele mede-
deeling werd gedaan
In diplomatieke kringen blijft men den
indruk behouden, dat koning Carol Rome
niet zal bezoeken, voordat eenige weken
verstreken zijn na Gafencu's bezoek aan
de Italiaansche hoofdstad en slechts in
geval alles rustig zal zijn ln den Balkan
op dat tijdstip.
Vernomen wordt, dat Roemenië bereid
is. Itallë's belangen op den Balkan te on
dersteunen, mits Italië ophoudt. Hongarije
aan te moedigen Inzake de territoriale
eischen van dat land ten opzichte van
Roemenië.
De Bulgaarsche eischen t.o.v. Roemenië
zijn van weinig beteekenis in vergelijking
met die van Hongarije en de overtuiging
wint dan ook veld. dat een overeenkomst
met Bulgarije onder invloed van Italië be
reikt zal worden Zelfs indien een derge
lijke overeenkomst niet van blij venden aard
zou zijn, zou zulks toch zeker voor den
duur ven den huldigen oorlog gelden.
BINNENLAND.
De minister van defensie over het ontslag
van generaal Reynders (3e Blad).
Wettelijk sanctie der lijkverbranding 'Bin
nenland, 4e Blad».
Ons parlementair overzicht (4e Blad).
De installatie van Koudekerk's nieuwen
burgemeester, den heer G. Verheul,
(6e Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Stille handel Weifelende markt
Geringe veranderingen Amerikanen
iets lager Beleggingen loom.
BUITENLAND.
Viborg zal den Russen spoedig in handen
vallen (le Blad).
Nieuwe verliezen ter zee (le Blad).
Hoe de Poolsche „Orzel" zich bij de Brit
sche Marine voegde 12e Blad).
Sumner Welles bij Hitier (le Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN"
EERSTE BLAD.
MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL
PAGINA 1 VAN HET VIERDE BLAD.
Des nachts lichte vorst, overdag
iets zachter. Helder tot halfbewolkt
Droog weer. In het Noorden zwakke
wind, in het Zuiden zwakke tot
matige, Oostelijke tot Zuidooste
lijke wind.
Daarna opnieuw voor 5 jaar naar Indië.
HIJ TREEDT AF ALS LEIDSCH
HOOGLEERAAR.
Aneta-AN.P. meldt uit Buitenzorg, dat
met de waarneming van de functie van
s Lands Plantentuin te Buitenzorg belast
is prof. dr. L. G M. Baas Becking, thans
hoofdambtenaar ter beschikking van den
directeur van economische zaken.
Aan prof. Baas Becking is opgedragen
zich Maandag aa. voor hoogstens 3 maan
den per KLM naar Nederland te begeven
om daar besprekingen te voeren in verband
met de reorganisatie van 's Lands Planten
tuin.
De Indische correspondent van de „Tel."
voegt daaraan toe. dat thans vaststaat dat
prof. Baas Becking nog vijf jaren in Indle
zal blijven, zoodat zijn definitieve vervan
ging aan de universiteit alhier moet wor
den geregeld.
Gelijk bekend is prof. Baas Becking ge-
ruimen tijd geleden naar Indië gegaan om
de leiding op zich te nemen van de reorga
nisatie van 's Lands Plantentuin te Bui
tenzorg. welke de laatste jaren ernstig ach
teruit was gegaan.
Het ligt in de bedoeling om de gedachte
reorganisatie en de verdere uitvoering van
de plannen te doen geschieden onder lei
ding van prof. Baas Becking, die derhalve
zijn aanspraken welke hij in Nederland als
hoogleeraar kon doen gelden, zal moeten
prijsgeven. De reorganisatie omvat dan ook
een regeling van de positie van dezen hoog
leeraar ln Indië.
