Jaargang
DINSDAG 27 FEBRUARI 1940
No. 24517
De bedreiging van Viborg
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De situatie is ernstig
De strijd ter zee
De strijd in het
Westen
Koht herstelt een
vergissing
Om Roemenië
Verspreide berichten
Dit nummer beslaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD
De Bilt
Overzicht
Roosevelt's afgezanten
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
tfentschappen van ons Blad gevestigd zyn Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor xakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties ultelultend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ct« bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens po&trecht Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeimbplein Telefoonnummer* toot
Directie en Adminiitretie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Poitcheque- en Girodientt no. 57055 - Pottbui no. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en cemeenten. mar agentecheppen feresflgd «tja:
per S meenden f.J J»
per week 7..'/.V.. f.t.l*
Prenco per post f 215 per 1 meenden portokosten.
(.oor blnnenlend t.0 80 per 0 nsU
Van Flnschc zijde wordt thans offi
cieel het verlies van de Kolvisto-ellan-
den toegeven.
Het RusaLsohe legcrberlcht zegt:
Op 2i. februari zijn de Sovjet-troepen op
kar«'llsche landengte voortgegaan de
landelijke sterkten tc vernietigen.
De vijand trachtte een tegenaanval te
erne-men. doch werd teruggeslagen,
n u hij zware verliezen leed. BIJ een
naanval werden vijf vyandeiykc tanks
hadlgd, drie van hen werden door de
jettroepen bult gemaakt.
Volgens nadere gegevens hebben de Sov-
troep» ii. behalve de trofeeën, vermeld in
communiqué van 24 Februari, op het
Blmd Koivisto 25 vijandelijke verdedigings
ken, met Inbegrip van 15 gewapend be
nen artlllerieforten genomen, evenals
izematten, vier opslagplaatsen voor
iltle en voorraden, tienduizend grana-
en ruim vijf mlllloen patronen.
Negentien vijandelijke vliegtuigen werden
wrgehaald in luchtgevechten.
Het Flnsche legerberioht spreekt van af-
igen aanvallen op andere deelen van
ft front. Vijf Russische vliegtuigen werden
rgehaald en waarschijnlijk zijn nog twee
Ddere vernield.
In weerwil van den tot dusver zege
vierenden tegenstand der Finnen in den
sector van Viborg moet de situatie op
dit gedeelte van het front ab uiterst
ernstig worden beschouwd.
Geweldige Russische troepen-maasa's
zijn hier samengetrokken en de zware
artillerie der rooden bombardeert dag
en nacht de stad en de omgeving.
De kanonnen van het fort hielden de
usslsche oorlogsschepen uit de buurt en
rdoor was het den Russen niet mogelijk
landing achter de Mannerheimlinle uit
voeren. Ook zorgden deze kanonnen er
(oor, dat de Russen geen fl an kaan vallen
nden doen, door over het ijs in de Flnsche
')lf een omtrekkende beweging te maken.
Nadat, de Finnen Koivisto hebben moeten
PB), hebben zy de ontruiming van 8ak-
ijaervi tegenover Viipurl aan den anderen
int van de baai van Vtlpurl bevolen. Nu de
>n Koivisto bezetten, kunnen zij deze
ad beschieten.
Met de verovering van Koivisto heeft
het roode leger den druk op het Weste
lijke uiteinde van de Mannerhelm-llnie
in hooge mate vergroot. De bescherming
van Viipurl is hierdoor aanzienlijk ver
zwakt. De Finnen hebben echter ver
sterkingen gekregen, zoowel wat mate
riaal ais mannen betreft.
Een Zweedsche correspondent, die ook in
pin Je geweest is tijdens den burgeroorlog,
!St dat de verwoestingen ln Viipurl alles
lertreffen wat hy nog ooit gezien heeft.
Uit HelslnJkl komen berichten volgens
elke men daar tot een zekere rantsoenec-
i? van voedingsmiddelen is overgegaan
8
Een Finsche woordvoerder te Londen
gisteren verklaard, dat de Finnen op
Karellsche landengte gedwongen waren
eweest, zich terug te trekken niet zoozeer
oor een gebrek aan manschappen, dan wel
°or een tekort aan munitie. Het zou een
foote tragedie zijn, zoo stelde hij vast,
rjnneer de landengte verloren zou gaan
bordat wij niet over voldoende materieel
«schlkkrn WIJ ontvangen wel veel mate-
'«1 doch veel minder dan wij noodlg heb-
en waarom wij gevraagd hebben. Wan-
fceer wij voldoende kanonnen en munitie
zouden hebben, dan zouden wU 't verzet op
de landengte nog langen tijd kunnen vol
houden. Aan het Oostelijk front zijn wij ln
staat voort te gaan met een guerilla-tactlek,
wij hebben hiervoor genoeg manschappen
doch op de landengte moeten wij den vijand
tegen houden met onze wapens en met ons
vuur en als het vuur niet krachtig genoeg
is, moeten wij terugtrekken. De woordvoer
der gaf toe dat de toestand op de land
engte verre van gunstig was voor de Finnen
GEWONDE FINNEN NAAR ZWEDEN.
De Zweedsche regeering heeft een credlet
van een mlllloen kronen aangevraagd om
de Zweedsche ziekenhuizen ln staat te stel
len eenlgc duizenden gewonden uit Finland
te ontvangen, die op korten termijn ver
wacht worden
EEN FINSCHE SCHERPSCHUTTER.
De Finsche bladen publiceeren bijzonder
heden over een Flnschen .scherpschutter,
Slno Hayha, die tot dusverre met zijn ge
weer 419 Russen heeft neergelegd en twee
Russische vliegtuigen omlaag heeft gescho
ten.
ENGELSCH SCHIP GETORPEDEERD.
Het te Glasgow thuLsbehoorende stoom
schip ,,Loch Maddy" <4996 ton) is Don
derdag ln het Noordelijke deel van den
Atlantischen Oceaan getorpedeerd Vier op
varenden zijn om het leven gekomen. 35
opvarenden zijn opgepikt door een oor
logsschip, dat, naar men gelooft, een Duit
sche duikboot tot zinken heeft gebracht.
Bevestigd ls dit echter niet.
DUITSCH SCHIP GEZONKEN.
Uit Hammcrfest wordt aan het Noorsche
teleR raaf agentschap gemeld, dat het stoom
schip „Orizaba" (6937 ton) van de Dult-
ache H A.P.A.G ten Noorden van Skjervoey
aan den grond ls geraakt.
Hei schip ls gezonken. Gemeld wordt,
dat de bemanning van 45 koppen ln veilig
heid ls gebracht aan boord van het Fin
sche vrachtschip „Margaretha"
De „Orizaba" kwam van Amerika en
Spanje.
HET ZWEEDSCHE SCHIP „SANTOS"
GEZONKEN.
Het 3840 ton metende Zweedsche schip
..Santos" is in het Noordelijk deel van de
Noordzee gezonken. Twaalf opvarenden
zijn gered. Dertig anderen worden vermist.
DE ..BANDERAS" GETORPEDEERD
Bevestigd wordt, dat het 8paansche schip
..Banderas", dat 19 Februari na een ont
ploffing voor Vlgo is gezonken, door een
Duitsche duikboot is getorpedeerd. Men
veronderstelt, dat de zelfde duikboot het
Grleksche schip heeft getorpedeerd, dat
onlangs in deze wateren is gezonken.
FRANSCHE VERBETERING.
In het Duitsche legerbericht van giste
ren werd gezegd, dat de verliezen der ge
allieerde en neutrale koopvaardij van het
begin van den oorlog tot 20 Februari 469
schepen met een totale tonnage van
1 810.315 ton bedragen.
De Fransche admiraliteit verklaart, dat
deze cijfers verkeerd zijn, tot 19 Februari
hebben de geallieerden en neutralen 312
schepen met een tonnage van 1.065.129 ton
verloren.
BRITSCH SCHIP OP EEN MIJN
GELOOPEN.
Het Britsche stoomschip ,,C7kan Morrison"
(5936 ton) ls in die Noordzee op een mijn
geloopen. Eén lid der bemanning kwam om
het leven, vijftien anderen werden gewond
De geredden zijn Zondag in een haven aan
kaartje geeft de omgeving van Viborg weer; volgens het Icgcrbericht van het opper-
vin het militaire district Leningrad i(Jn de Russen ln het beilt van de meest vooruit
ten plaatsen o.a. Sommee. Honkan, Ol nala, Muola.
strijd woedt bU Uuras, Nuoraa, Luurlnmaki en tusschcn Oinala en Leinola.
ln den sector Muola wordt door de Finnen hardnekkig tegenstand geboden, om de Russen
etten rich meester te mAken van den spoorweg Valkjarvt—VllpurL
de Oostkust aan land gebracht. De beman
ning, allen Britsch-Indiërs, heeft na de
explosie een half uur gewerkt om den eer
sten officier, die bekneld was genaakt, te
bevrijden. Toen de geredden ln de aioepen
gingen, dreef het schip nog.
EEN DUITSCH SCHIP NAAR ENGELSCHE
HAVEN GEBRACHT.
Officieel wordt medegedeeld:
Het Duitedhe soblp ..Wahehe" <4709 ton)
ls buitgemaakt door een Britsch oorlogs
schip en naar een Engelsche haven ge-
braoht. Vernomen wordt, dat de Duitsche
bemanning verhinderd werd ln haar poging
het schip tot zinken te brengen.
De correspondent van de Obermotel-ael-
tung meldt uit Remlch, ln Zuid-Oost
Luxemburg, dat op den rechteroever van
de Moezel grootc Duitsche activiteit
heerscht. Nooit, schrijft hU, waren de trei
nen zoo talrijk; men kan ook cavalerie
waarnemen. Uit Winterange, een dorp tus
schen Remlch en Schcngen, komen berich
ten binnen over een soortgelijke drukte.
Dag en nacht bewegen zich tusschen Non-
nlng en het front munitie- en leveasmld-
delencolonnes. Tusschen Nonnlng en
Besch ls een nieuw dorp als een paddestoel
uJt den grond verrezen.
De correspondent van de Obermosel-
Zeitung te Echternach meldt met alle voor
behoud. dat Goerlng Zaterdag met vier
generaals vertoefd heeft bij de brug te
Echternach. welke over de rivier de Sauer
van Dultschland naar Luxemburg leidt.
Gisteren is te Parijs tweemaal luchtalarm
gemaakt, doch er Ls niets gebeurd.
Het Britsche ministerie van luchtvaart
deelt mede:
„Gedurende de af geloopen 24 uur heb
ben vliegtuigen van de Royal Air Force
een aantal geslaagde vluchten boven het
vijandelijke gebied ondernomen, waaronder
verkenningsvluchten boven Helgoland en
de Duitsche Noordzeekust. aLsmede vluch
ten boven uitgestrekte deelen van het
WestdulLsche binnenland. In den loop van
den nacht hebben onze vliegtuigen, behal
ve dat zU de voortdurende controlevluch-
ten boven de Friesche eilanden handhaaf
den, belangrijke Duitsche Oostzeehavens
verkend, terwijl andere, die boven Midden-
Dultschland opereerden, tot Berlijn door
drongen. Alle toestellen zijn teruggekeerd."
INZAKE DE ALTMARK.
In een te Londen gepubliceerd officieel
communiqué wordt gezegd, dat de Noor
sche minister van bultenlandsche zaken,
Koht. door bemiddeling van den Noor-
schen gezant te Londen, spontaan tegen
over Halifax heeft toegegeven, dat hy 2lch
vergiste, toen hy in zyn JJ. Dinsdag afge
legde verklaring zelde, dat de Britsche re
geering ln den vorlgen zomer had ver
klaard, dat oorlogsschepen het recht moes
ten hebben, door de Noorsche territoriale
wateren te varen, „zonder rekening te
houden met een 24 uursllmlet."
De gezant deelde Hallfax mede. dat K|pht
in zijn verklaring op zyn geheugen was
afgegaan.
Oisteravond is de Italiaansche handels
delegatie. onder leiding van Daostino, ge
volmachtigd minister en directeur van het
ruilverkeer, te Boekarest aangekomen.
Morgenochtend beginnen de besprekingen.
In welingelichte Roemeensche kringen
verluidt opnieuw, dat koning Carol, ln het
kader van de Itallaansch-Roemeensche
toenadering, welke door de reis van minis
ter 81derowltsJ naar Italië ingeleid werd,
een officieel bezoek aan Rome zal bren
gen. Hy zou door zyn minister van bulten
landsche zaken, Gafencu, vergezeld wor
den. De Italiaansche regeering zou reeds
te kennen gegeven hebben, de gasten gaar
ne te ontvangen.
Het konlnkiyk bezoek aan Rome zou in
de eerste helft van April vallen.
De komst van den Dultschen onderhan
delaar Clodius. die voor vandaag was aan
gekondigd, ls uitgesteld. In offlcieele krin
gen zeide men. dat het ultatel te wyten
was aan de recente politieke gebeurtenis
sen.
In Duitsche kringen is men van mee
ning, dat Clodius ln Berlijn besprekingen
zal voeren ln zake vérstrekkende voorstel
len, die Roemenië zullen worden gedaan
ln ruil voor een Dultsch-Roemeensche eco
nomische samenwerking
Het plan, dat thans te Beriyn wordt
overwogen aldus genoemde Duitsche
kringen zou de Roemeensche grenzen
voor een periode van vele Jaren garandee
ren. Dultschland zou bovendien de moge-
ïykheld van een nlet-aanvalspact tusschen
Roemenië en al zlJn buren voor een tijd
perk van verschelden Jaren bestudeeren.
In ruil hiervoor zou Roemenië een mll
lloen soldaten, die onder de wapenen zyn,
demobiliseer en en deze naar het platte
land zenden, om meer landbouwproducten
te produceeren voor den Dultschen ver
bruiker.
BINNENLAND.
Het evacuatie-probleem in Nederland
(3e Blad)'.
De nieuwe staaUIeening is ruim volteekend
(Binnenland, 2e Blad».
Militaire Willemsorde ook voor niet-mili-
tairen. (Binnenland, 2e Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Kalme handel - Vaste markt - Oploo-
pende koereen - Amerikanen prijshou
dend - Nederlandscbe beleggingen
BUITENLAND.
De Finnen erkennen het verlies der Koi
visto-eilanden. Viborg ernstig bedreigd.
(Ie Bltad).
Nieuwe slachtoffers ter zee. (Ie Blad).
Roosevelt's afgezanten te Rome. (Ie Blad).
De strijd om Roemenië's hulpbronnen.
(Ie Blad).
ZIE VOORTS .LAATSTE BERICHTEN"
EERSTE BLAD.
GEEN DUITSCHE UNIE AAN DE
DEENSCHE GRENS.
In gezaghebbende Deensche kringen ver
klaart men niets te weten van den aanleg
van een Duitsche verdedigingslinie aan de
Deensche grens.
DE BELGISCHE
ONAFHANKELIJKHEIDSLEENING.
Op de Belgische onafhankeiykheidslee-
ning ls reeds voor meer dan een milliard
francs lngeteekend.
MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL
PAGINA 2 VAN HET DERDE BLAD.
Na zyn onderhoud met Clano heeft Sum
ner Welles, geiyk aangekondigd, gistermid
dag een onderhoud gehad met Mussolini.
Dit duurde een uur.
By dit onderhoud waren ook Cianb en de
Amerlkaansche ambassadeur aanwezig
Sumner Welles overhandigde den Duce een
door Roosevelt eigenhandig geschreven
boodschap.
Volgens Amerikaansohe lering was
dit een eenvoudig schryven, waarin tegen
over Mussolini gevoelens van harteiykheid
van den president tot uitdrukking worden
gebracht.
Dezelfde kringen wyzen er op. dat het
document Sumner Welles accrediteert als
persoonlijk afgezant van president Roose
velt en is opgesteld volgens de protocolalre
regels zonder eenige politieke verklaring te
behelzen.
Sumner Welles weigerde iets te zeggen,
toen hij na het onderl.oud met den Duce in
zijn hotel terugkeerde, doch hij beloofde
heden de pers te zullen ontvangen.
De Italiaansche pers toont thans meer
belangstelling voor het bezoek van Êumner
Welles. In offlcieele kringen toont men rich
terughoudend, doch vriendehjker gezind,
dan bij het beroep van Roosevelt op Europa
om den vrede te bewaren in het voorjaar
van 1939.
Hedennacht zal Welles vertrekken. Naar
Beriyn. al blijft hij wellicht eerst een paar
dagen in Zwitserland.
United Press meldt nog:
Naar geloofd wordt, hebben Mussolini en
Clano aan Welles duldeUjke aanwyzingen
gegeven betreffende de Italiaansche eischen
in eenig toekomstig vredesverdrag.
In diplomatieke kringen wordt als vast
staand aangenomen, dat behalve de alge
meen bekende Italiaansche eischen. betref
fende Tunis, den spoorweg van DJlboeti
naar Ad is Abeba en een redely k aandeel
ln de controle op het 8uez-kanaal. door de
Italiaansche leiders ook hun economische
eischen te berde zyn gebracht
Sommigen waarnemers zou het niet ver-
I bazen, indien by Welles' besprekingen te
Rome ook de gemeenschappeiyke Itali-
aansch-Amerikaansche vrees voor moeilijk
heden. voortvloeiende uit de geallieerde
contrabandecontrole ter sprake zou zijn
gekomen
Bepaalde diplomatieke kringen zyn ge
neigd, om aan te nemen, dat onvoor
ziene omstandigheden voorbehouden de
missie van Welles vermoedeiyk zal leiden
tot een hernieuwd vredesinitiatief van Roo
sevelt ln April, nadat de president en zyn
raadgevers gelegenheid zullen hebben ge
had. om het rapport, dat Welles by rijn
terugkomst zal inleveren, te bestudeeren.
Speculatieve beschouwingen worden
hoofdzakeiyk gewyd aan de mogelijkheid,
dat Hitler en von Ribbentrop geneigd zou
den zyn, vredesplannen te bespreken, op
de basis van een herstel der souvereiniteit
van Polen en Tsjecho-Slowalrije, teruggave
van koloniën aan Dultschland en vermin
dering der bewapening
Indien de Russen Viborg veroveren, wordt
het zeer waarschynUjk geacht, dat Welles'
aanwezigheid te Beriyn, ParUs of Londen
zal samenvallen met een poging tot bemid
deling in den Russisch-Finschen oorlog en
een dergeHjke ontwikkeling zou een onver
wachte rol kunnen spelen by Welles' werk
zaamheden in Europa.
Maar dit zyn slechts speculaties, meer
niet
Geruchten zeggen dat Hitier een vredes
plan zou hebben overgelegd aan neutrale
landen. vermoedeiUk Scandinavië, dat de
vestiging van een kleinen onafhankelij ken
Poolschen staat zou inhouden, terwyi Bo-
hemen en Moravië Home Rule zouden krij
gen en op economisch gebied met Dultsch
land zouden samenwerken.
Men neemt overigens aan dat Welles per-
Meest matige wind uit Zuidelijke
richtingen, later wellicht ruimend
en toenemend. Betrokken tot
zwaar of fialf bewolkt. Tijdelijk
regen. Weinig verandering in tem
peratuur. Later iets kouder.
sooniyke boodschappen van Roosevelt aan
alle Europeesche politieke leiders by zich
heeft met wie hy zal confereeren. zooals
Hitler, Daladler. Chamberlain, waarin het
doel van zyn missie wordt uiteengezet zon
der dat hem daarmee de bevoegdheid wordt
gegeven voorstellen te doen of welke verbin
tenissen ook aan te gaan. Aangenomen
wordt eveneens, dat het zeer waarschyniyk
is dat de Italiaansche leiders wederom de
kwestie van de erkenning van het Italiaan
sche keizerrijk naar voren hebben gebracht
en de erkenning daarvan door Amerika. Ook
de kwestie van de erkenning van de regee
ring van Wang Tsjlng Wel, welke, geiyk
Ciano aan de regeering te Tokio mededeelde,
spoedig door Italië zou worden gedaan, zal
waarschyniyk zyn aangeroerd. De Ver-
eenigde Staten hebben zich daartegen
krachtig verzet en vermoedeiyk zal Welles
het standpunt zyner regeering niet alleen
aan Italië maar ook aan Frankrijk en Enge
land hebben medegedeeld vooral nu de
relaties tusschen Japan en Amerika den
laatsten tyd zooveel slechter zyn geworden.
Myron Taylor, afgezant van president
Roosevelt naar het Vatlcaan. heeft reeds
zyn eerste bezoek aan den kardinaal-staats
secretaris. Maglione, gebracht en daarmede
heeft het rechtstreeksche contact tusschen
het Witte Huis en den H. Stoel een aanvang
genomen.
Het was voor het eerst sedert zeventig
Jaar, dat een by den H. Stoel geaccrediteer
de Amerikaansche ambassadeur de Vati-
caansehe poort binnenging en er met de eer-
bewyzen, aan zyn hooge zending verschul
digd, ontvangen werd
Hedenmorgen 10V* uur heeft Taylor zyn
geloofsbrieven aan den Paus overhandigd.
