HOOFD
VERSTOPT?
Aabo, de Finsche stad
zonder kinderen....
UYLENSPIEGHEL J
Jaargang
LEID5CH DAGBLAD, Vrijdag 16 Februari 1940
Derde Blad
No. 24508
h Finland
ln
In den
J. KAMSTEEG - OEGSTGEEST
PARLEMENTAIR OVERZICHT
Vicks Va-tro-nol
DAGBLADRECLAME
I villa in Aabo: de bom sloeg op den hoek In en was eigenlijk een misser
1 ofschoon hij. zooals de foto laat zien, lang niet zonder uitwerking bleef.
Ier zijn de menechen als het opge-
ilde wild, dat elke seconde opge
krikt kan worden door loeiende
UUR IN EEN SCHUILLOOPGRAAF
BIJ 21 GRADEN VORST
Aabo, 8 Februari.
t ls diep ln den nacht. Na meer dan
- sporen rolt mijn trein die het
in goed drie uur afkan het kleine
atlon van Aabo binnen. Ik stap uit:
duisternis is er om mij heen. Geen
s brandt, geen menach is te onder-
Waar moet ik heen? Ik ken de
van een paar hotels, maar van het
■werd mij gezegd, dat het door een
per geruïneerd ls. En waar ligt het
Ik ga op pad, op goed geluk al
klantaarn heb ik bij ml), maar het
r. ervan ls verboden, De straten zljh
i verlaten. Ik neem mijn rugzak over
ders en begin aan wat voor mij een
ls. Ik loop recht toe recht aan:
brandt warempel een rood pitje,
[maar op aan! Het is niets dan een
relljk gal in den grond, waarvoor
ïtje mij waarschuwt: hier sloeg
een bom den grond ln. Verder
strompelend over .stoepen en
ggen. Hoor ik iemand? Ik roep iri
pweedsch: kunt u me hier misschien
g wijzen? Jo, det kan Jag, hoor Ik
ie, dat helpt. De man uit de duister-
irreit naar mij toe: een korporaal
ij te zijn Wij zetten de nachtelijke
n~ voort, terwijl mijn metgezel mij
hoe erg de Russen hier schier da-
i huishouden. Helsinki la. bij Aabo
Hen, een doodrustig oord. Hier wor-
menschen dag aan dag opgejaagd
et geloei van de sirenen, hier zijn al
prden gebouwen in puin gestort of
t 'oesohadigd. Aha, daar Ls het hotel!
het alleen nooit gevonden hebben.
I geen glimp verraadt zijn aanwezig-
[Op oe kamer, die Ik te pakken km
hangt een waarschuwing bij
i rennen naar den kelder, want de
loeit vaak pas op het allerlaatste
u,lk. Als het lage bewolking is komen
*n op drie, vierduizend meter hoog.
hun motoren af, en glijden ln ra-
"aart op de stad aan: wee dengeen.
j niet ln weinige seconden weet te
Ik neem de hier gebruikelijke voor-
taatregelen- leg wat kleeren. een
wts, mijn geld en mijn paspoort voor
'"*n. Maar het blijft stil, gelukkig,
volgenden morgen trek ik er vroeg
t Op mijn wandeling zie ik telkens
*lde huizen, gaten in den grond, ver-
i hekken, Ingestorte daken. Ik oriën-
tolj op de oude Domkerk, die midden
groot wijd plein ligt Al de Got.hl-
M^rkramen zijn kapot Op hooge lad-
staan werklieden, die planken spij-
waar eens glad-in-lood was. Naas*
Jlgt een groot gebouwgerechtshof
vinclale administratie. Het dak is
J ^gescheurd, en alle ruiten zijn ver-
gewerkt wordt er tóch. II:
"nsohen ln- en uitgaan. Langs den
ik in een villawijk: weinig hul-
tuinen en parken Hier Ls het
klimmende zon verlicht de duizen-
"pegels, die langs de dakgoten han-
heel de sfeer is zoo vredig, dat lk
jn oorlog door vergeten zou Ik kijk
[ton horloge: tien uur. Alsof lk er het
had gegeven, begint op hetzelfde
ik het loeien van de sirene: alarm
daarheen? Ik weet nergens een
1 uF vinden. Even sta lk beslui
dekking zoeken hier. in een park?
er is niets dat er zich toe leent. Daar
^Jwee mannen rennen. Ik zet het op
Wn. Hierheen, hierheen, schreeuwt
1 Wij racen. Boem. boem. hoo
in de verte Hardloopen roep'
bi h vlerde- die ook nog geen heen
b> ®°em F(,n donderslag valt oi
Sum?11 voltreffer? Menschenlevens"
in(, vliegen voort: daar ls het ver
F bordje: Vaestönsuojaan! Hijgend
L" naar binnen. Den man van dr
l7"cherming wijst ons den weg: over
|»nnenplaats. cn dan duiken in den
van een drukkerij. Het ls er vol
Iri* ^nden een staanplaatsje met
L, 'en en blazen uit Zoo ls voor den
Hier zijn de menschen opgejaagd wild.
Elke seconde kan het loeien van de sirenen
beginnen. Zeker vijftig menschen hebben
hier op straat den dood gevonden, omdat
zij niet op tijd uit den weg konden komen.
Verleden week sloeg een voltreffer ln c-en
tramzeven passagiers waren op slag dood,
vijf andere liggen hier ergens ln een zie
kenhuis.
Na drie kwartier komt het bevrijdings
signaal. Ik hervat mijn wandeling en be
geef mij naar het huLs van deri gouver
neur der provincie Aabo-BJorneborg, waar
van Aabo de hoofdstad is. Een Amerikaan,
die hem kent. en dien lk toevallig ont
moette, heeft mij een introductie voor hem
gegeven, cn ik word met Finsche gastvrij
heid door gouverneur Kytta ontvangen.
Zijn statig, uit hout opgetrokken huis
er zijn hier veel houten hulzen en daardoor
is de uitwerking van brandbommen hier
zoo verschrikkelijk heeft hij. zooals hij
lachend zegt, gedeeltelijk geëvacueerd. In
den tuin ligt zijn schuilkelder: hij heelt
dien Juist verlaten, maar houdt alles voor
don volgenden gang gereed. Dat doet hier
ledereen Winkelpersoneel loopt achter de
toonbanken ln pelsjas en met muts op.
Soms is het moeilijk, bij het binnenkomen
klant en bediende te onderschelden. Gou
verneur Kytta bestuurt een van de zwaarst
getroffen provincies van Finland. Hij ver
telt mij, hoe het provinciehuis de pro
vinciale griffie, zouden wij zeggen zwaar
is beschadigd en hoe branden op talloos»
punten verwoestingen hebben aangericht.
Maar u zult het zelf zien. Ik zal den po-
lltleprefect vragen, u den weg te wijzen:
hij kan u het allerbest van dienst zijn". Het
duurt niet lang, of de vlce-gouverneur. te
vens politieprefect Mauno Nummi ver
schijnt De gouverneur heeft inmiddels voor
koffie laten zorgen, en gedrieën praten wij
over het ongeluk van deze stad, de tweede
ven Finland naar haar grootte, met een
70.000 Inwoners Dan stappen de prefect en
ik ln een dienstauto: een trieste tocht be
gint, door het geteisterde Aabo
Stop, beveelt de prefect den chauffeur.
Wij stappen uit. Op den hoek van een straat
zie lk een heele rij ingestorte huizen Daar
was een tennishal, zegt de profeet: ik zie
een stapel verwrongen ijzeren staven en ge
roosterde balken. Dit is het huls van een
particulier: ik zie een ingestort pand, waar
van de plafonds naar beneden hangen.
Een Stei n way vleugel ligt op zijn rug. De
drie pooien steken uit den rommel omhoog,
het blad is afgescheurd en ligt een eind
verder. De man, die hier woonde, verloor
alles op één dag: zijn huis en zijn zaak
kregen beide een voltreffer Men verzekert
hier tot nu toe alleen huisschade, geen ver
lies van meubilair, geen schade door be-
drijfsstilstand. De getroffene, over wien ik
het nu heb, was welvarend: nu heeft hij
niets meer over dan een verzekeringgssom,
maar wie begintonder deze omstandigheden
te bouwen? Wij rijden verder. Kijk. wijst
mij de prefect: ik zie een rij sohoorsteenen,
die eenzaam in de lucht steken: de huizen,
die ze eens verwarmden, zijn weggeslagen.
Uit de puinhoopen kringelt nog rook. De
prefect vertelt, hoe de brandweer hier voor
een veelal onvervulbare taak staat: soms
dertig branden tegelijk. Kijk, daar staat het
gebouw van de Aabosche krant: Aabo Un-
derrettelser (onderrichting, tijding). Het
voorgedeelte, waar redactie en administra
tie hulsden, ls leeggebrand. Zwartgeblakerd
en behangen met zware Ijspegels van het
blusschingswcrk. staat het ln de huizenrij.
Maar de krant verschijnt: drukkerij en zet
terij zijn gespaard gebleven, redactie en
administratie hebben daar nu haar intrek
genomen. Voort gaat de rit. Hier, zegt pre
fect Nummi, en hij wijst op het gebouw
van de Finlandsche Bank. zijn acht men
schen omgekomen. Het alarm kwam op het
laatste 'ogenblik. Ze renden de straat op
naar den naastbijen schuilkelder, maar
acht haalden het niet: een Russisch toestel
schoot omlaag, opende mltraillcurvuur en
hier. vlak voor dit gebouw, vonden zij den
dood
Aabo ls trotsch op een ouden burcht,
aan den buitenkant van de rtad. Nog on
langs voteerde het stadsbestuur 6000.000
Mark voor restauratie van dit historisch
monument. Steigers werden klaar gelegd,
steenen aangevoerd. Toen kwam de oorlog
'Iegenover den burcht lagen groote opslag
plaatsen. De Russen verschenen. Een heftig
bombardement: de veemen waarin o.a.
mlllloenen sigarettendoosjes lagen opgo-
j slagen waren grondig verwoest, de oude
i burcht, die in den loop der eeuwen zijn
bewoners zoo vaak tegen aanvallers be
schermde, was niet bestand tegen de mo
derne vernlellngsmlddelen: een van zijn
torens stortte in, het dak werd gedeeltelijk
weggeslagen, en een paar muren vielen on
der donderend geraas Ineen. In het park
I naast den burcht stond een oud houten
landhuis. Eens was het het buitenverblijf
van een vooraanstaand Aaboër, en om zijn
karakteristieke architectuur werd het tien
Jaar geleden naar hier overgebracht Er is
niets van over dan een trieste puinhoop
Waartoe tot het einde het relaas van
I al die woestenij? Waartoe het eentonig
verhaal van kapot gebombardeerde huizen,
van heele blokken, die nu rookende puln-
massa's zijn? Ik zou, zegt de prefect mis
troostig. nog uren met u kunnen rond
rijden, maar overal zoudt u hetzelfde zien
In Hangö is het minstens even erg. Maar
daar valt het zoo mogelijk nog méér op,
omdat de stad zooveel kleiner Ls. Och nee,
zeg lk, ik weet het nu welWIJ nemen
afscheid van elkaar, en lk ga naar .Ham
burger Bors", waarvan mij verteld was
en op het gezag van mijn zegsman heb lk
dat, naar ik meen, u ook bericht dat het
gansch en al werd verwoest. Zóó erg Ls het
gelukkig niet: één verdieping heeft zwaar
geleden, maar de rest staat, en het bedrijf
draalt. Ik ga er wat eten en schrijven,
maar de Inkt is nog niet droog, of voor
den zooveelsten keer loeien de sirenen: Jas
aan, muts op. rennen. De straat op, een
pijl volgen: ik zit weer gevangen ln den
schuilkelder. Het duurt een half uur. Als
lk teruggekeerd ben om af te rekenen
bij alarm laten wij hier alles maar zooals
het Ls, het eenigc dat we doen Is: wegren
nen! zoek ik het station op: lk heb het
overdag nog niet gezien. Maar de Russen
hebben het vandaag op Aabo begrepen:
w4ér gillen de sirenen, wéér zoek ik ber
ging.
Wéér zitten wij een klein uur opgesloten,
dezen keer ln een loopgraaf, die in een park
Ls aangebracht. Buiten vriest het 21 gra
den. In de loopgraaf is het bitter koud.
Wij zetten onze beenen tegen den wand
aan de overzij, hoog opgetrokken, maar het
baat niet; de kou kruipt door alle naden
en kieren en langzaam verkillen wij, hier
onder den kelharden grond. Als het einde
lijk voorbij is, ga ik maar draven om warm
te worden Op het station, waarvan een
bijgebouw ook al een bomscherf heeft ge
had, staat een trein: frontsoldaten, die
terugkeeren van hun verlof. Vrouwen en
meisjes doen uitgeleide. Ze praten opge
wekt en als de trein zich in beweging zet
wulven ze lachend met zakdoeken Maar
dan Ineens zie ik achter den schijn de bit
tere werkelijkheid. Dezelfde zakdoeken, die
zooeven moedig gezwaaid werden, drogen
nu tranen weg. Een Jonge vrouw staat in
mijn buurt: bewegingloos kijkt zij de twee
kleine roode lampjes na, die de laatste wa
gon voert. Het worden 2 stippen, kleiner en
kleiner Dan komt de eerste bocht,* weg ls
het licht. De menschen keeren naar huls.
do soldaten keeren naar het front. Oorlog
is wreed en gruwelijk. Ik loop de stad weer
in, deze gewonde stad zonder kinderen
Nooit heb ik geweten, dat ik zoo gewend
ben aan kinderen ln een stadsbeeld!
Hier zijn zij niet. Bij dit harde oorlogsbe-
staan, met zijn oneindige alarmen, met
zijn gerèn naar kelders en kluizen, hoort
het vroolijke kleine volk niet Het leeft
..ergens in Finland", of in Zweden, en het
speelt en lacht, onbewust van de ver
schrikkingen, die groote menschen over
groote menschen brengen kunnenen
brengen. Want dit Aabo is meerendeels
verschrikking, en ontkenning van alle
menscheUJkheid.
In den nachttrein naar Helsinki zitten
de schaarsche passagiers weggedoken ln
een hoekje. Als wij Karls na eindeloos boe
melen bereikt hebben, gaat de coupé open:
een man stapt binnenmet een klein
kind op den arm! En ineens interesseert
zich ons heele gezelschap voor dien éénen
peuter; hij is de vertegenwoordiger van een
voorbijen tijd, toen het hier nog vrede was
en veiligheidDicht tegen zijn vader
aan slaapt hij als een steen. Maar wij,
ouderen, praten over oorlog en bommen,
totdat wij elkander verliezen in het dichte
duister van Helsinki's stationsplein.
(Nadruk verboden.
Auteursrecht voorbehouden
kj. J
HAFT N1BBRJC 4 GREEVT N V DEN HAAG
PA*KST*AAT 9IO TEl.11764?
Agent voor Leiden en omgeving
7514 (Xngez. M«l.)
Eerste Kamer.
BEGROOTING VAN
FINANCIEN.
(Van onzen parlementairen medewerker).
Vanouds levert de begrooting van finan
ciën geen groote en belangwekkende dis
cussies op, omdat het eigenlijke flnancleele
beleid er nimmer bij ter sprake komt.
Toch leek ons het debat ditmaal langs
iets breeder lijn te gaan dan anders, maar
tenslotte was het toch een fragmentarische
behandeling van enkele grooterc onderwer
pen, waar zich kleinere om heen groepeer
den.
Van „groot" gesproken, ook nu weer ver
schenen de „groote gezinnen" ten tooneele.
Zooals bekend voelt de minister er niet
veel voor, om deze verder tegemoet te ko
men in de belasting-regeling. Maar de heer
Fleskens, die zich hun lot had aangetrok
ken, meende dat de tegemoetkoming jegens
die gezinnen op verschillende wijzen dient
te geschieden; niet alleen bij de regeling
der directe belastingen, maar ook wat de
Indirecte betreft; nu de lasten van deze
laatste geregeld zwaarder worden, dient
daartegenover aan de groote gezinnen een
compensatie te worden gegeven, zij mogen,
wat deze lasten betreft niet op gelijken
voet worden behandeld met de kleine gezin
nen en de ongehuwden, gelijk ook minister
De Wilde in zijn groote belasting-ontwerp
een zekere restitutie had voorgesteld.
Maar later op den dag kwam de heer De
Zeeuw zich tegen dit denkbeeld verzetten;
hij voelde niets voor zulke „uitdeelingen"
en meende dat er voor de groote gezinnen
reeds veel wordt gedaan.
Onze flnancieele en economische toestand
leidde enkele sprekers er toe. opnieuw aan
te dringen op zuinigheid en soberheid. We
moeten den buikriem nauwer toehalen!
meende de heer Heldring, er dient van
staatswege drastische bezuiniging te ko
men. En de heer Von Bönninghausen hield
een pleidooi voor soberder leven. De klan
ken zijn bekend; ze werden al uit den
treure vernomen.
Wie moeten de mobilisatie-kosten dra
gen? Het nageslacht? En tot hoever? Ook
deze vraag is niet bepaald gloednieuw. De
heer De Zeeuw kon zich over het algemeen
wel met het regeerlngsbeleid in dit opzicht
vereenigen, omdat het den middenweg
kiest en de lasten verdeelt. Dat wij ook voor
de hoogste belangen van de komende gene
raties waken, staat als een paal boven wa
ter en daajom ls het niet meer dan billijk,
een deel van de flnancleele lasten op hen
af te schuiven. In verband met de flnan
cleele politiek kwam ook het beleid van den
Beleggingsraad ter sprake, dat door den
heer Van Lanschot krachtig werd verde
digd
De heer De Zeeuw vond het eigenlijk niet
het oogenblik, om tot herwaardeering van
den goudvoorraad der Nederlandsche Bank
„Verschrikkelijk", zei mijn vrouw en sU
legde haar krant neer.
„Kind ln tobbe?", informeerde ik gevoel
vol.
„Nee..."
„flehip getorpedeerd?"
„Nee...."
..Duizend Finnen
„Nee...."
„Vijf duizend Russen
..Ook niet
..Honderdduizend Chineezen?"
Zij schudde het hoofd
..Lees zélf sprak zij verwijtend en zij
reikte mij het blad.
Ik 14s.
„Puffend Nederland" stond er boven en
dan: .Voor 146 millioen gulden ging in 1939
ln rook op"....
„Hoeveel guldens waren daar van Jou
bij?", Informeerde zij verwijtend.
Ik draaide let of wat onrustig op mUn
stoel.
„Laat er een millioentje van mij bij zijn
geweest, dan zou er tóch nog 144 millioen
de lucht zijn Ingeblazen, als lk het rooken
had gelaten", vergoelijkte ik vriendelijk
„Zestien gulden zes en vijftig per hoofd
van de bevolking....", peinsde mijn gade
overluid. „Per Jaïr
..Nou", triomfeerde lk. althans, méénde ik
te triomfeeren. „Dan heb ik dus verleden
Jaar zestien-zes en vijftig opgerookt, das
een dikke gulden in de maand. Vlnd-Je
dat zoovéél? La's kljke, in 1930 was dat nog
drie en twintig gulden en een kwartje...
Toen rookten we minder, maar duurder
„Per hóófd, sukkel!", rekende mijn gade
mij gestrengelijk voor „Dat ls zuigelingen,
kleuters en grijze dames meegerekend' Jij
een dikke gulden ln de maand? Ik zal het
góed met je maken
..Alsjeblieft!", knikte ik timide Tenslotte
is 145 millioen een aardig sommetje om neer
te tellen voor kistjes en doosjes met een
pakje lucifers toe Als Uw vrouw haar portie
daarvan omzette ln kersenbonbons
„Voortaan neem JIJ twéé gulden per
maand uit de kas voor Je rookerij'. Blijf Je
nog zeven gulden en vier en veertig cent
boven het algemeen gemiddelde
„Hm", retireerde ik voorzichtig „Kijk es,
voor twéé gulden kun Je wel rooken. maar
geen goed spul! Slecht voor m'n gezondheid
en een nare, benauwde lucht ln huls
„Tja, dan kun Je ook eigenlijk véél beter
het rooken meteen maar laten
Ik heb er verder het zwijgen toe gedaan.
Hopelijk bloedt de affaire dood maar lk
heb wel een pampieren brief op pooten naar
mijne vrienden van het Centraal Bureau
voor de Statistiek te 's Graven hag e gezon
den. Het epistel eindigt aldus:
„Het publiceeren van deze gegevens
brengt ernstig de neutraliteit in het gezin
ln gevaar; ln geval van herhaling zal lk mij
genoodzaakt zien een klacht tegen U in te
dienen wegens huisvredebreuk. Alleen al een
elementair gevoel van mannelijke solidari
teit had U er toe moeten brengen deze com
promittante cijfers in portefeuille te hou
den.
Géén dank, waarde lezer, ik profiteer er
zélf ook van
BH Het is verbazend, hoe snel de ver-
clende verstoptheid bij hoofdverkoudheid of
neuscatarrh te verhelpen is wanneer U een paar
druppels Va-tro-nol in de neusgaten doet. U voelt
de tin telende geneeskracht, die zich snel door de
dieper gelegen neuskanalen verspreidt. Spoedig
verdwijnt bet hinderlijke slijm en verminoert de
zwelling der slijmvliezen. De irriteerende prikkeling
in den neus houdt op en het schoonhouden der
neusholte wordt erdoor bevorderd. U kunt weer
frisch en gemakkelijk adem halen.
Voorkomt ook volo verkoudheden
Maar dat is niet alles. Vele verkoudheden kunt U
nu geheel voorkomen of in het eerste stadium
afweren, wanneer U slechts Viclcs Va-tro-nol bij
het eerste waarschuwende niezen gebruikt. Dit
merkwaardige middel is speciaal bereid voor neus
en ked, waar verkoudheden ontstaan. In'deze
gevaarzóne" helpt Va-tro-nol de natuur verkoud
heden af te weren, vóórdat zij kunnen doorzetten.
7523
over ie gaan. maar nu het geschiedt, vroeg
hij of ook niet de gemeenten een deel van
de zoete winst kunnen verkrijgen Hebben
is hebben en binnen ls binnen.
Een speciaal belang, dat ook al vele ma-
l^n ter sprake kwam vond in den heer
Van Rappard een vertolker: de zware be
lastingdruk op groote landgoederen. Reeds
vroeger is er eenige verlichting voor de
eigenaren in uitzicht gesteld, b.v. door mid
del van een lageren aanslag in de perso-
neele belasting, maar er ls niets van geko
men, klaagde de afgevaardigde, die het
denkbeeld aan de hand deed om die land
goederen en hun opbouw ten deele als mo
numenten te beschouwen, teneinde zoo tot
belastingvermindering te geraken
Dit is het voornaamste uit het gevoerde
debat.
De vergadering eindigde vroeg; vandaag
spreekt de minister, die dan ook zijn
ieening-ontwerp behandeld en aangenomen
zal zien. Met dit laatste toont het parle
ment weer eens, hoe snel het kan werken,
\ls het wil.
to Aabo Iedere dag.
Links. „Eenzaam steken de schoorsteenen in de lucht: de huizen, die ze eens verwarmden, zijn weggeslagen."
Rechts. De springbom sloeg dwars door het hoogste huis; de ontploffing, die volgde, verwoestte tevens een heele rij huisjes van
bescheidener omvang waarvan deze foto enkele laat zien.
VonciDtrnr cphat krachtigste
reclame-middel
