ijn de Russen iets gevorderd
in de richting Viborg?
jte Jaargang
DONDERDAG 8 FEBRUARI 1940
No. 24501
De strijd ter zee
HEI VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
og geen direct gevaar voor de Finsche linie
Engeland en de Ieren
Als de vrijwillige
leening niet slaagt
Verspreide berichten
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
verwacht
EIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 CU. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bi) vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd fijn:
per 3 maanden (.2.35
per week ..tl. f.0.1S
Franco per post f. 2:35 per 3 maanden 4- portokosten.
(voor binnenland f. 0 80 per 3 mndj
Prinses Beatrix laat hartelijk bedanken voor alle
gelukwenschen op 31 Januari 1.1. ontvangen.
Nadat den geheelen dag in den sector
Summa van het gebied der Manner-
heim-linie verwoed is gestreden, gelooft
men, dat de Russen een inham in de
Finsche frontlinie hebben gemaakt,
waardoor zij tot op ongeveer 32 K»M.
van Viborg zijn gekomen.
Het is echter uiterst onwaarschijnlijk
dat de Russen de uitgebreide verdedi
gingswerken der Mannerheim-linie diep
zullen kunnen binnendringen. Voorloo-
pig zijn zij, na tien dagen verwoeden
strijd en ten koste van een groote hoe
veelheid munitie en vele menschen-
levens, nog slechts genaderd tot de eer
ste verdedigingswerken der linie.
Den geheelen dag door zijn in de buurt
an Pitkaranta hier en daar gevechten ge
werd tusschen Finsche troepen en over-
lijfselen van de achttiende Russische
ïvisie.
.De berichten wijzen er op, dat het Rus-
-sche opperbevel een Offensief aan het
eheele oostelijke front tracht te ontketenen
^getwijfeld om de Finnen bezig te houden.
nrijl de hoofdaanval op de Mannerheim-
•nie voortduurt.
Het Finsche legerbericht zegt o.a.:
°P 6 Februari heeft de vijand op de land-
ngte van Karelië in het district van het
atjaiahti-meer en Summa de aanvallen
ukftgeZet' d°C^ al Z^n pogingen ziJn mis"
In de richting van Summa heeft de vijand
ier aanvallen gedaan, gesteund door tqnks.
.ie invallen werden met groote verliezen
Irfu? vUahd afgeslagen.
L u°k de poging van de Russen om bij deze
^vallen de infanterie te vervoeren met
gepantserde sleden, zijn mislukt. Twintig
jandelijke tanks werden vernield of buiten
e£echt gesteld.
^ooals men ziet, is dit communiqué van
en aag vroeger.
ta.°,te„scha.t"l«en van Finsche deskun-
!»en hebben de Russen sedert den aanvang
«L 1 oorlog 600 tanks verloren. Het
nl f tesen Summa heeft den sovjet-
.™Pen meer dan 5000 man gekost; bij de
™en sneuvelden ongeveer 500 soldaten.
v.?\aantal Estlandsche vrijwilligers heeft
•r,iw J'hsohe golf de kust van Finland
er®. Russische vliegers hadden hen on-
met machinegeweren bestookt.
f55 mserve-officier der Amerikaansche
e heeft zich ingescheept op het Noor-
sehe passagiersschip ..Bergensfjord". Hij
verklaarde de leiding over de proefvluchten
met de uit Amerika gezonden vliegtuigen in
Finland op zich te gaan nemen.
Op een vraag van het conservatieve La
gerhuislid, Sir Alfred Knox, of Chamberlain
„de mogelijkheid wilde overwegen bommen
werpers en gevechtstoestellen met beman
ningen tot hulpverleening naar Finland in
zijn strijd voor de beschaving te zenden",
heeft de Britsche staatssecretaris Butler
geantwoord:
„Zooals reeds verklaard, zijn maatregelen
genomen om de Finsche regeering van oor
logsmateriaal te voorzien, met inbegrip van
vliegtuigen.
Ik verneem, dat in Finland bemanningen
beschikbaar zijn. die bevoegd zijn iedere
machine, welke door de Finsche regeering
wordt verkregen, te vliegen".
In antwoord op een verdere vraag heeft
Butler aan Knox de verzekering gegeven,
dat de regeering de urgentie van deze aan
gelegenheid ten volle erkent.
IERSCH SCHIP GEZONKEN.
Het te Dublin thuisbehoorende stoom
schip Munster (4.305 ton) is gistermor
gen na een ontploffing in de Iersche
Zee gezonken.
Alle passagiers. 180 in getal, zouden zijn
gered, evenais de volledige bemanning De
meeste geredden zijn door een stoomschip
van de wilde vaart, dat zich op het oogen-
bli'k van de on>tploffing op acht mijl af
stand bevond, aan land gebracht Twintig
personen werden met spoed naar een zie
kenhuis overgebracht, dooh slechts één be
hoefde te worden opgenomen.
De politie houdt rekening met de moge
lijkheid van een aanslag door Iersche ter
roristen wegens de ter dood brenging van
de beide terroristen te Birmingham. Een
aantal leden van de bemanning van de
Munster heeft eöhter de meening uitge
sproken, d-at het sohip door een mijn tot
zinken is gebracht.
De Munster deed dienst voor de overvaar
ten op de Iersohe zee en was Dinsdagavond
uit Belfast naar Liverpool vertrokken Het
sohip was in 1937 te water gelaten. Het was
het grootste motorschip ter wereld voor
dergelijke overvaarten. Er was aan boord
accomodate voor 425 passagiesr 1ste klasse.
Schepelingen van de Munster hebben ver
teld, dat toen de ontploffing geschiedde, de
voorsteven van het schip uit het water werd
opgeheven. Alle lichten aan boord gingen
uit en wrakstukken vlogen over het dek
De brug bleek, toen men weer licht had
gemaakt, zeer gehavend. Er was tijd genoeg
om in de booten te gaan. De passagiers
hielden zich zeer rustig, ook de vrouwen en
kinderen onder hen. Het schip is na ander
half uur gezonken. De inzittenden van een
van de reddingbooten kwamen bij de te
water lating in zee terecht, doch werden
allen opgepikt.
BRITSCH SCHIP GETORPEDEERD.
Het Spaansche ms. Motebaril heeft
Dinsdag te Las Palmas de 52 leden van de
bemanning van het Britsche vrachtschip
Armanistan (6805 ton) aan land gezet.
De Armanistan is op 3 Februari op
30 m|jl afstand van Lissabon zonder
waarschuwing door een Duitsche duik
boot getorpedeerd. Alle opvarenden wer
den gered.
UIT BELG IE.
Spaak, de Belgische minister van bulten-
landsche zaken heeft in een uiteenzetting
gesproken over de plichten der bevolking
onder de huidige omstandigheden. Hij wees
er op, dat iedere dag, die op den oorlog is
gewonnen, de militaire positie heeft ver
sterkt, zoodat het doortrekken door België
uiterst moeilijk is geworden. Op het oogen-
blik is de diplomatieke taak bijna teneinde
en is de militaire taak van de eerste orde
geworden. Deze taak moet gesteund worden
door de versterking van de binnenlandsche
positie, hetgeen de krachtsinspanning van
allen noodlg maakt.
Het eerste contingent der recruten van de
lichting 1940, benevens de reserveofficieren,
noodig voor hun opleiding, zullen op 15 Fe
bruari onder de wapenen worden geroepen.
De minister van landsverdediging heeft
verklaard, dat het aantal vrijwilligers in
de territoriale burgerluchtwacht tot hon
derdduizend is gestegen. Een miliioen gas-
makers is gratis aan de gemeenten uitge
reikt. De nationale industrie heeft zich een
aanzienlijke inspanning getroost om het
land te voorzien van het noodige luchtaf-
weermateriaal.
Wat het vliegen van bultenlandsche toe
stellen over Belgisch gebied betreft, ver
klaarde de minister, dat het onmogelijk is
systematisch elk geval te verhinderen, maar
wat gedaan moet worden, is te vermijden
dat dit overvliegen nadeelige gevolgen kan
hebbe. Telkenmale, wanneer buitenland-
sche vliegtuigen boven Belgisch gebied heb
ben gevlogen, is de Belgische defensie in
actie gekomen.
Voorgaande wees de minister er op, dat
alles wat den opmarsch van een vijande
lijk leger op het Belgisch gebied zou kun
nen vertragen ten uitvoer is gelegd, met
name de voorbereiding van de vernielingen
inundaties in zekere streken.
Tenslotte zeide de minister in antwoord
op een hem gestelde vraag, dat terwijl de
regels der huidige Belgische politiek zijn
geëerbiedigd, geen enkele factor verwaar
loosd is, die den garandeerenden mogend
heden in staat zou kunnen stellen, eventu
eel haar verplichtingen na te komen.
De minister van verkeer heeft aangekon
digd, dat met voortvarendheid een belang
rijk program van aanbouw van koopvaar
dijschepen zal worden uitgevoerd.
In de mijnen in Henegouwen zijn stakin
gen uitgebroken, welke in sommige onder
nemingen de helft van het personeel om
vatten.
Het socialistische orgaan „Le Peuple"
veroordeeld onomwonden het drijven van
de agenten van Stalin. Minister Spaak heeft
eraan herinnerd, dat de eBlgische indu
strie en dus de onafhankelijkheid van het
land, van de steenkool afhangt.
Eire was gisteren in rouw in verband
met de terechtstelling van de beide Iersche
terroristen Barnes en Richards. Sportwed
strijden zijn afgelast, de bioscopen en
schouwburgen bleven gesloten en in de
haven van Cork wapperden de vlaggen
halfstok.
Te Dublin en Cork zijn rustige betoogin
gen gehouden. Te Cork zette Tom Barry
aan tot gematigdheid.
De bewaking door politie en rechercheurs
is verschept als extra voorzorgsmaatregel
tegen nieuwe aanslagen door Iersche repu
blikeinen.
Daar voortdurend strenge controle wordt
uitgeoefend in de Britsche havens op de
uit Eire komende personen, gelooft men,
dat geen terreur op groöte schaal te ver
wachten is, maar dat enkele in Engeland
wonende personen bereid zijn, de campag
ne van de I.R.A., waar zij maar kunnen,
voort te zetten.
Chamberlain en zijn echtgenoote zouden
ook een speciale bewaking genieten.
Het gerechtshof te Liverpool, heeft een
zestienjarigen Ier, Brendam Betham, tot
drie jaar tuchthuisstraf veroordeeld. Hij
was op 1 December gearresteerd, toen hij
uit Dublin naar Liverpool was gezonden
om deel te nemen aan de 2terroristische
campagne van het Iersche republikeinsche
leger. Men had in z|jn bezit een zekere
hoeveelheid ontploffingsmiddelen gevonden
en materiaal, dat dient tot vervaardiging
van helsche machines.
Van Duitsche zijde tracht men de Iersch-
Engelsche controverse natuurlijk aan te
wakkeren en hetzelfde doet men in het
geval Roos, den in Frankrijk gearresteer
den leider uit den Elzas.
PLANNEN INZAKE EEN GEDWONGEN
LEENING.
Naar wij vernemen, zal het dezer
dagen in te dienen leeningsontwerp, op
het voetspoor van wat tijdens den we
reldoorlog geschied is, bevatten een
vrijwillige leening, welke, indien zij niet
slaagt, zal gevolgd worden door een
gedwongen leening tegen lager rente.
Het bedrag, waartoe men in deze laatste
zal moeten deelnemen, wordt reeds thans
in de wet bepaald, zoodat ieder nauwkeu
rig kan nagaan, tot welke som hij op de
vrijwillige leening zal moeten inschrijven
om zich te vrijwaren tegen verplichte deel
name straks aan een leening, die een lager
rente zal opbrengen en door inkoop bene
den pari kan worden geamortiseerd.
Aan de obligaties van de vrijwillige lee
ning zal, evenals vroeger, een „bewijs van
storting" worden toegevoegd, hetwelk tot
het daarop vermeld bedrag zal ontheffen
van de gedwongen leening.
Evenals in het ontwerp-Treub van
1914 zullen ook nu de naamlooze ven
nootschappen moeten inschrijven voor
een bedrag, dat gelijk staat met de
helft van de laatstelijk gedane belast
bare uitdeelingen. Alleen voor de zoo
genaamde institutioneele beleggers, bij
wie de uitdeelingen vaak een groote
rol spelen, is een andere regeling ge
troffen.
Ook nu heeft de Nederlandsche Bank
zich bereid verklaard wegens het buiten
gewoon karakter der emissie bepaalde be-
leeningsfaclliteiten toe te staan.
FRANKRIJK EN HET COMMUNISME.
Het sovjet-Russische telegraaf agentschap
meldt in een officieele mededeeling. dat bij
de handelsvertegenwoordiging der sovjet
unie in Parijs door de Fransche politie een
huiszoeking is gehouden. In dit commu
niqué wordt gezegd:
Op 5 Februari, des ochtends om 9 uur
30, drongen ongeveer 100 man in burger-
kleedij het gebouw binnen van de sovjet-
Russische handelsvertegenwoordiging in
Parijs. De Indringers verklaarden door den
prefect van politie gemachtigd te zijn een
huiszoeking te ondernemen, zij sneden
terstond alle telefoonleidingen door en
drongen de dienstlokalen en de woning van
den plaatsvervangenden handelsvertegen
woordiger, Estratow, binnen, welke even
eens, ondanks alle protesten, doorzocht
werd. Tijdens de huiszoeking werd een
reeks documenten in beslag genomen, ter
wijl kasten en safes opengebroken werden.
De ambtenaren der handelsvertegenwoor
diging, die voor hun dienst verschenen wa
ren, werden vastgehouden en onder poli
tiebewaking naar hun particuliere wonin
gen geleid, welke eveneens doorzocht wer
den. Tezelfdertijd werden in de lokalen
der intoerist-vertegenwoordiging en in het
gebouw van de vroegere sovjetschool in
Parijs huiszoekingen gehouden. Daarna
werden de aangehouden ambtenaren der
handelsvertegenwoordiging in vrijheid ge
steld.
Onmiddellijk, nadat hij van deze gebeur
tenissen kennis had gekregen, heeft de
ambassadeur der sovjet-unie in Parijs, Soe-
rizt, twee ambtenaren der ambassade naar
de handelsvertegenwoordiging gezonden
met den eisch, dat het gebouw terstond
moest worden vrijgegeven en de geconfis-
keerde documenten teruggegeven moesten
worden. Nadat de politie dezen eisch van
de hand gewezen had, diende ambassadeur
Soeritz denzelfden dag om 17 uur een pro
test in bij de Fransche regeering tegen het
optreden der politietautoriteiten. waarbij
hij vasthield _aan stopzetten der huiszoe
king en teruggeven van alle daarbij ge-
confLskeerde documenten.
De desbetreffende commissie heeft beslo
ten de Kamer voor te stellen, alle com
munistische afgevaardigden, waarop de
wet van 20 Januari jï. doelt, van hun
mandaat vervallen te verklaren, met uit
zondering van zes hunner: Declerq, Dewez.
Fouchard. Jardon. Raux en Fernand Va-
lat. Zij heeft, in afwachting van andere
gegevens, haar beslissing uitgesteld ten
aanzien van de drie communistische afge
vaardigden Pillot, Touchard en Daul
AMERIKA EN DE SOVJETS.
Het Amerikaansche Huis van Afgevaar
digden heeft met eer meerderheid '.-an
slechts drie stemmen 108 tegen 105
een motie verworpen, waarin voorgesteld
werd den post salaris voor den Amerikaan-
sohen ambassadeur te Moskou op de be
grooting te schra/ppen
Een der afgevaardigden verklaarde hierin
een aanwijzing te zien. dat een groot aan
tal afgevaardigden voor verbreking der
diplomatieke betrekkingen met de sovjet
unie was
John Mc. Cormack. die de verworpen
motie had voorgesteld, heeft medegedeeld,
dat hij een andere motie zou indienen,
waarin wordt voorgesteld, geen der voor het
BINNENLAND.
De 365ste Dies Natalis der Leidsche Univer
siteit (Stadsnieuws, le Blad).
Ons parlementair overzicht (3e Blad).
Slagkruisers voor Indië. Onderhoud met
vice-admiraal Quant (Binnenland, 3e
Blad)
Indische luchtpostbrief (3e Blad).
Het kruien van het ijs (3e en le Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Kalm marktverloop Weinig veran
derde koersen Amerikanen iets vas
ter Beleggingen weifelend.
BUITENLAND.
De Russen zouden kleine vorderingen in de
richting Viborg hebben gemaakt (le
Blad).
Uit Finland's historie (3e Blad).
Weer eenige schepen oorlogsslachtoffer (le
Blad).
Het gebruik der Russische parachutisten (3e
Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN"
EERSTE BLAD.
Voor het Noorden:
Weer invallende of toenemende
vorst. Nevelig tot betrokken of
zwaarbewolkt. Plaatselijk eenige
neerslag. Meest matige Noord
oostelijke wind.
Voor het Zuiden:
Daling van temperatuur tot om
het vriespunt. Mistig of nevelig tot
betrokken. Nn en dan eenige neer
slag. Zwakke tot matige wind;
aanvankelijk veranderlijk, later nit
Oostelijke richtingen.
staatsdepartement uitgetrokken fondsen t»
bestemmen voor het handhaven van de
ambassade te Moskou of voor betaling van
salarissen voor deze ambassade
SMUTS BLIJFT IN DE MEERDERHEID.
Bij de stemming over een door Malan
ingediende motie tot verdaging van het
debat over het wetsontwerp nopens nood
maatregelen is in Zuid-Afrika de regeering-
Smuts met bwinitig stemmen in de meer
derheid gebleven. De motie werd met 76
tegen 56 stemmen verworpen.
Smuts verklaarde dat het een ernstige
fout zou zijn te denken dat de Unie van
Zuid-Afrika zich te land en in de lucht zelf
zou kunnen verdedigen, indien de Britsche
gebieden ten Noorden van de Zambesi wer
den veroverd.
Hij deed ook mededeelingen over den
omvang der activiteit van de nationaal-
socialisten in Zuid- en Zuid-West-Afrika.
Duitschers of personen van Duitsche af
komst werden gedwongen zich bij hun
organisatie aan te sluiten of werden anders
aan een socialen en economischen boycot
onderworpen. De nog in Duitschland wo
nende betrekkingen der onwilligen werden
bedreigd met verbeurd-verklaring van hun
bezittingen bf gevangenisstraf.
Smuts deelde mede dat de regeering over
een volledige lijst der leden van de nazi
organisatie in Zuid-Afrika beschikte en dat
ieder lid geïnterneerd zou worden of dit
reeds was.
De democraat Izac uit Californië zeide,
dat dit voorstel Rusland geen enkel na
deel zou berokkenen, dat het wenschelljker
was Rusland tegen te houden, waar het
tegengehouden moest worden, n.I op de
landengte van Karelie Daar aldus Izac
ligt de grens T-ac verklaarde verder,
dat de Vereenigde Staten kanonnen, tor
pedoboot jagers, duikbooten en vliegtuigen
moeten zenden om den Finnen onverwijld
en openlijk te helpen.
