Friesche Elf stedenri j ders
zijn gestart!
"antastische uittocht in het
nachtelijk duister
Jaargang
DINSDAG 30 JANUARI 1940
No. 24493
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
-111» jH
Morgen verjaart
I Prinses Beatrix 1
Duitsche vliegtuigen
boven ons land
Ned. Roode Kruis
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD
verwacht
Hitier vanavond voor
de radio
EIDSCH
DAGBLAD
'an ft
- verd J
liters,
J in ep
hil «W
PRIJS DER ADVERTENTIES:
'erh*J-j." per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
ji"™ tschappen van ons Blad gevestigd, zijn. Voor alle andere
1 hi,n rtenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
Lïïf tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
lld nsdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
,r30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
atlevsn' P°rto 'e betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
lagen
van
vertin,
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummer* voor
Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd eljn:
per 3 maanden f. 2.3S
per week Xf. 0.18
Franco per post f. 2:35 per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.}
ne ge- I
ach del
hi Ti! itfU'M
i11H i
b Uw
11
inden;
siqu: nmorgen
j.wj
iococf]
Jdec-r
rke:-
en s j
iteo|
in de vroegte startten de duizenden deelnemers aan den Frieschen
fed en tocht. Bij den start aan de Schenkeschans worden de schaatsen onderge
bonden voor den 200 K.M. langen tocht.
Tcs-
t Pr.
P I
JJ Triesche hoofdstad stond gisteravond
3, middelpunt van de belangstelling der
-e-_andsche sportwereld: H
it - iar duizend deelnemers men schat
-6:mtal rijders voor wedstrijd en tocht
- er dan 3500 kwamen hun opwach-(
Ta taken bij het centraal bestuur van de
J he Elfstedentocht-vereeniging voor
«rkrijgen van de laatste inlichtingen
start, controleposten, ijsconditie.i
L>,en alles, wat zoo bij de voorbereiding
200 K.M.-tocht op de schaats be-
ericfc7
Beursgebouw was versierd met de na-
Px."2 en Friesche vlaggen. Tientallen hel-
rt-'an mr. Hepkema c.s. stonden klaar
20deelnemers te ontvangen en hun van
Pi^ïhting te dienen. Van acht uur des
rai:s tot een uur in den nacht kwamen
Indagen. Dank zij de uitstekende orga-
verliep alles vlot en geen moment
a^i v/ij den indruk, dat het met de
aamheden stokte. Leeuwarden was in-
GriSfichet verzamelpunt van sportief
- land.
alleen zagen wij alle winnaars van
ójrige tochten, die zich natuurlijk ook
'/-ien vijfden tocht hadden aangemeld,!
'/look bekende vertegenwoordigers van
5;'e takken van sport, zooals den oud-|
j^t Jan Zeegers en den voetballer Plen-
~Urij ontdekten ook het glundere gezicht
oii en trainer van het Nederlandsch Elf-1
c'Db Glendenning, dL te zamen met den
_:^aris van de Technische Commissie,!
#jieer Boel jon. den tocht per auto zal
f: t om het oud-lid van de T.C., den heer
Huizinga Bruins, die alle elfsteden-1
°®?n medegemaakt heeft, te verzorgen,
riftrd die ciee^nemers waren optimistisch
fflP
j ji
a EEN VOORTREFFELIJKE VOOR-
a BEREIDING.
vroor gisteravond tien graden, zoodat J
lal geen sprake van uitstel kan zijn.1
lelijk zal de tocht dus doorgaan. Zoo
It 1de mr. Hepkema, de voorzitter van het
rjaal bestuur, ons nog, dat in Slooten
1st in den nacht van Maandag op Dins-
[Wordt doorgewerkt om de banen te ve-
Vooral te IJlst, waar men veel last
van stuifsneeuw, was men met man
lacht bezig om alles in orde te brengen,
in den avond kwamen van de ver
eende burgemeesters der steden en dor-
die aan de route van den Elfsteden-
eb gelegen zijn, telegrammen binnen
l/ent de genomen maatregelen, die voor
'goed verloop noodig zouden zijn. Men
:lde, dat de organisatie in orde was. dat
;p sommige plaatsen lantaarns zouden
«den om den deelnemers den weg te wij-
dat daar gevaarlijke plekken lagen.
Zjo zit deze organisatie goed in elkaar en
tot dusver hebben wij den indruk gekregen,
dat morgen, zoowel bij den start als bij het
verloop van den wedstrijd, alles tot in de
puntjes in orde zal zijn.
KONINKLIJKE BELANGSTELLING
Vanmorgen is Z.K.H. Prins Bernhard
omstreeks half twaalf met den trein te
Leeuwarden aangekomen. Voor dit bezoek
was een speciale Dieseltrein ingelegd.
Ter verwelkoming waren de commissaris
van de koningin in de provincie Friesland
Evenals in 1933 werd de zuidelijke route
gevolgd; dus van Leeuwarden via Sneek,
IJlst, Sloten, Stavoren, Hindeloopen, Wor-
kum. Bolsward, Harlingen, Franeker. Dok-
kum, Leeuwarden.
mr. P. A. V. baron van Harinxma thoe
Slooten, en de waarnemend commissaris
van politie, de heer D. J. Schilderman aan
wezig.
Zoowel op het perron als voor het stati
onsgebouw hadden vele belangstellenden
zich verzameld om den prins hartelijk toe
te juichen.
DIJKSTRA EN JONGERT EERSTEN
TE SNEEK
De Nurksen, die moohten hebben be
weerd dat de Friezen do organisatie niet
in hun macht jouden hebben, zijn er toch
wel volkomen naast. Een staaltje van voor
treffelijke organisatie vonden wij aan de
eerste controle te Sneek. Honderden wa
ren vroeg uit de veeren gekomen, dit in
tegenstelling met de Leeuwarders, om de
rijders te zien passeeren. In den donkeren
Januarinacht was het in het oude stadje
een drukte van belang. De rijders moesten
hun kaart laten afstempelen in een groote
garage, waar dertig dames en heeren aan
lange tafels waren gezeten. Stroo was op
den vloer gelegd ter bescherming van de
ijzers.
De eerste rijders, die zich hier kwamen
melden, waren S. Dijkstra en C. Jongert.
Over den bijna 24 K.M. langen rit hadden
zij nog geen drie kwartier gedaan.
Successievelijk kwamen ook de an
dere wedstrijdrijders zioh melden. Alles
verliep in volkomen orde. Snel stonden
de deelnemers weer op het ijs, voort in de
richting van Sloten. Het was tegen het
ochtendgloren, dat wij in dit plaatsje arri
veerden. In de knusse stadsherberg
meldde D van der Duin uit Warga zich om
1 minuut over 7 als eerste aan, onmiddellijk
gevolgd door van der Heide uit Leeuwarden
en Keizer van de Lier. Veel verschil in tijd
was er niet tusschen hen en de volgende
rijders Westra, Jongert en Dijkstra.
Steeds met den wind in den rug ging
het via Balk naar Stavoren over het Slo-
termeer, de Fluesen en de Morra, door het
wijde Friesche landschap, dat dik onder de
sneeuw lag en waar alleen het bruine riet
een aanduiding vormde, waar de meren
gelegen waren en waar het land. En zoo
bereikten de rijders het belangrijke keer
punt Stavoren, want hier moesten zij naar
het Noorden. De volgende doorkomst te
Stavoren viel te noteeren: een groep van
vier rijders, bestaande uit L. Geveke,
Leeuwarden. A. Adema, Franeker. D. van
der Duin, Warga en Sj. Westra, Wanmen-
huizen.
Twee minuten later C. Jongert, Alkmaar
en P. Keizer, de Lier. Op drie minuten van
de leiders kwamen H. Vriezema, Harlingen
en S. Dijkstra. Cornjum.
Op zes minuten meldde zioh F. van der
Heiden. Leeuwarden; de andere wedstrijd
rijders lagen op dat moment tien minuten
of meer achter.
Maar in Stavoren begonnen de moeilijk
heden pas. Nu moest via Workum en Hin
deloopen naar Bolsward tegen den scher-
^llllllllllillllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllillllllllll!^
STAPPEN BIJ DE DUITSCHE REGEERING
De Regeeringspersdienst meldt:
Gistermiddag zijn in het Noord-
Oosten en in het midden van ons land
Duitsche vliegtuigen gesignaleerd. Zij
zijn door Vliegtuigpatrouilles en lucht
doelartillerie verjaagd. Te Berlijn zijn
naar aanleiding van deze schending van
onze neutraliteit stappen ondernomen.
DE VLAGGEN UIT!
E Morgen zal Prinses Beatrix
E tiaar tweeden verjaardag vieren. j§
E Getrouw aan de goede ge-
1 woonte om op hoogtijdagen van
E ons Vorstenhuis de vlag uit te E
E steken, wekken wij daartoe ook E
H ditmaal op. E
E Een algemeene vlaggentooi
1 getuige van aller vreugde over E
E de voorspoedige ontwikkeling j|
H van ons oudste Oranje-
1 prinsesje!
illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
pen wind worden opgetornd enhet
ijs in deze omgeving was bovendien niet
zoo fraai.
DE VOLGORDE TE STAVOREN.
Via Sneek, IJlst, Sloten en Balk bereikten
de deelnemers, die om vijf uur van Leeuwar
den waren vertrokken, Stavoren, waar de
eersten precies acht uur aankwamen. In 3
uur hadden de leiders (er was een kopgroep
gevormd, bestaande uit L. Geveke, Leeuw
arden, A. Adema, Franeker, D. van der Duin
Warga, en Sj. Westra, Warmenhuizen.) bij
na acht en zestig kilometer afgelegd, in een
zeer snel tempo dus. Maar verwondering
behoefde dit niet te wekken, want de ste
vige bries hadden de rijders vrijwel voort
durend in den rug gehad. Zoo kon het tem-
ro hoog worden opgevoerd en van den mas-
salen uittocht in de nachtelijke uren te
Leeuwarden was te Stavoren niets meer te
bespeuren, zoover lag het veld van honder
den rijders uiteen.
EEN FANTASTISCHE UITTOCHT.
Het was een fantastische uittocht ge
weest. In de Harmonie te Leeuwarden ver
trokken de wedstrijdrijders, in het Beurs
gebouw degenen, die aan den tocht deel
namen en in de Klanderij een derde groep,
de z.g. nakomers. Hoeveel rijders, zou men
vragen? Velen bleken niet te zijn opgeko
men en op het laatste oogenblik waren er
nog liefhebbers bij gekomen, zoodat eerst
in de avonduren bekend zal kunnen zijn,
hoeveel deelnemers er precies in den wed
strijd en in den tocht zijn uitgekomen.
In het nachtelijk donker spoedden en
kele duizenden (de wedstrijdrijders
voorop) zich te voet naar de Schenken
schans, waar de ijzers snel werden on
dergebonden. Stuk voor stuk verdwe
nen zij in de richting Sneek. De meeste
hadden een lantaarn op de borst ge
speld, want bijlichten voor wakken en
scheuren was wel noodig. Zoo snelde het
legioen der duizenden op de smalle
ijzers over het ijs met een tocht van
200 K.M. voor den boeg in zwarte sil-
houetten tegen de blanke sneeuw, ter
wijl de twinkelende lichtjes der zaklan
taarns het geheel iets fantastisch en
spookachtigs gaf. Mocht men nog niet
overtuigd zijn van de enorme prestatie,
welke het volbrengen van een der gelij
ken tocht beteekent, dan zou deze stille
uittocht van het legioen ongetwijfeld
indruk maken.
MORGEN EEN EXTRA-COLLECTE!
Het bestuur van de aldeeling Leiden van
het Ned. Roode Kruis schrijft ons:
Met het oog op de buitengewone omstan
digheden, waardoor ook aan het Roode
Kruis bijzondere lasten worden opgelegd en
men zich. mede door de zeer uitgebreide
werkzaamheden, voor financieele proble
men ziet gesteld, die dringend voorziening
behoeven, zal, afgezien van de gewone jaar-
lijksche collecte morgen hier ter stede een
extra Nationale Roode Kruis-collecte ge
houden worden.
Tengevolge van de mobilisatie der weer
macht en de daarmede verband houdende
mobilisatie van de geheele Roode Kruis
organisatie, ten einde volkomen paraat te
zijn. wanneer het Roode Kruis geroepen
zou worden tot de vervulling van zijn taak
(waaronder de verzorging en de verpleging
van alle militaire zieken en gewonden in
het evacuatiegebiedlis er een groote bres
geschoten in de middelen van het Roode
Kruis. Om deze bres te dichten en het
Roode Kruis een dringend vereischte ver
sterking der kasmiddelen te verschaffen,
wordt deze Nationale Roode Kruis-collecte
georganiseerd.
Het klemt daardoor meer dan ooit, dat
alle zeilen worden bijgezet om deze extra
collecte tot een groot succes te maken. Dit
is dan ook de reden dat het bestuur der
afdeeling Leiden van het Nederlandsche
Roode Kruis een dringend beroep op U doet
om aan deze collecte Uw krachtige mede
werking te verleenen.
Hoewel waarschijnlijk overbodig, moge er
toch nog op gewezen worden, dat het ge
heele collecte-bedrag ten slotte aan het
feitelijke Roode Kruiswerk van de verple
ging der zieke en gewonde militairen in
oorlogstijd en de algeheele voorbereiding
tot die enorme taak: opleiding van trans
port- en verplegend personeel, organisatie
en voorbereiding van de inrichting van
ziekenhuizen en hulpziekenhuizen, bloed
transfusiediensten enz. enz. ten goede
komt. De kosten van den eigen administra
tieven dienst van het Roode Kruis worden
uit andere middelen bestreden.
Het Nederlandsche Roode Kruis rekent
dus ten stelligste op Uw steun.
In aansluiting op het hierbovenstaand
bericht van het Bestuur van de afdeeling
Leiden van het „Nederlandsche Roode
Kruis" beveel ik aan de ingezetenen met
warmte de collecte op Woensdag 31 dezer
aan.
Het barmhartig doel dat het Roode Kruis
nastreeft rechtvaardigt ten volle een mil-
den steun.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester van Leiden.
BINNENLAND.
De explosie op het Nederlandsche motor
schip „Nora"; de bemanning in veilig
heid (Binnenland, 3e Blad).
Historisch gebouw op Texel in vlammen,
(Gemengd, 3e Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Stille markt - Prijshoudende stemming
- Scheepvaartaandeelen vast - Ameri
kanen onbewogen - Nederlandsche Be
leggingen prijshoudend.
BUITENLAND.
Daladier spreekt tot het Fransche volk,
(3e Blad).
Schetsen van den strijd in Finland,
(3e Blad).
Weer Duitsche vliegtuig-aanvallen opsche
pen (le Blad).
Om de Roemeensche petroleum (le Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN"
EERSTE BLAD.
MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL
PAGINA 2 VAN HET DERDE BLAD.
Des nachts strenge tot matige,
overdag matige tot lichte vorst. Ge
deeltelijk bewolkt. Geen neerslag
van beteekenis. Krachtige tot ma
tige Zuid-Oostelijke tot Oostelijke
wind.
OM 7 UUR 20 AMSTERD. TIJD.
Rijkskanselier Hitier zal vanavond om
8 uur (7 uur 20 Amsterd. tijd) een
toespraak tot het Duitsche volk hou
den.
ADEMA AAN DEN KOP TE
FRANEKER.
Van Stavoren ging het naar Bolsward,
over Hindeloopen en Workum. Het tempo
werd nu heel wat minder snel dan ln de
vroege ochtenduren Jongert, Westra en
Adema arriveerden het eerst te Bolsward,
op den voet gevolgd door van der Duim
en Keizer, terwijl Geveke reeds tien mi
nuten ten achter was geraakt. Via Har
lingen werd, vrijwel steeds tegen den
wind in. Franeker bereikt en in dit stadje
vierde Adema, inwoner van Franeker. een
triomph. omdat hij zich als eerste aan de
controle meldde.
De publieke belangstelling in Bolsward,
Harlingen en Franeker was veel grooter
dan in Sneek en Stavoren het geval was
geweest. Franeker werd na ruim zeven uur
bereikt, wel een bewijs, dat de tocht on
danks den sterken tegenwind op het laat
ste gedeelte zeer snel was geweest. Na
Adema kwamen binnen van der Duim,
Keizer. Jongert en Westra, voor wie allen
een zelfde tijd werd genoteerd als voor
Adema. Een kwartier later kwam Dij'kstra
binnen met van der Bij.
In Franeker begon het zwaarste ge
deelte van den tooht door de Bildt-dorpen
naar Dokkum, pal tegen den scherpen
Noord-Oosten wind in en bovendien op
slecht ijs. Algemeen luidde het oordeel van
de deskundigen, dat op dit gedeelte van
50 K.M. de beslissing wel zal vallen.
