HULP AAN FINLAND....
Geen verkorting
van arbeidsduur
UYLENSPIEGHELJ
JU Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 27 Januari 1940
Derde Blad
No. 24491
lanfv"
1
illll ï&ÊMSmSÊmwmm.
gjTENL. WEEKOVERZICHT
xagteekens overal
maar wie grijpt in
De positie der gemobiliseerden
Lusteloos
Sn AKKERTJE
In den 4C
Ml-
tl;
2l)-;rt men den strijd in Finland uit,
"'lit het altijd nog dezelfde wonder-
■log. Hadden er op zee niet zoo-
gelukken" plaats merkwaardig,
ri ;laal de neutralen steeds meer ge-
'worden, in verhouding dan zou
lien men spreken van volledlgen stU-
1 <m strijd vernielden de wederzijd-
«li mmuniqué's: niets bijzonders had
b.
S? ggen de millloenen-legers tegen-
kaar, steunend op Maginot- en
™®t.-linie en in koortsachtige haast
T' rwerkt aan de verdere bewapening.
in Finland ziet men werkelijk
po„n daar is geen oorlog verklaard,
en; - officieel nog altijd vredeTot
1 pc -lijft het succes aan de zijde der
jfft die alle Russische aanvallen, ook
S: ;'m die thans blijkbaar uitgevoerd
ere troepen, systematisch afslaan
Kin. vare verliezen voor den aanvaller,
oni >rdt het aantal waarschuwingen,
38, ier daadwerkelijke hulp Finland
9-udijken strijd niet zal kunnen vol-
'udttalrijker en talrijker en dat laat
'SSijpen. Zeker, geld en goederen
rdevolle materialen, vooral In oor-
'doch een oorlog vraagt toch ln de
its strijd-materiaal in eiken
van dergelijken steun hoort men
|f niets. Finland heet de voorpost
Ipeesche beschaving en is dit ook
i maar dit neemt niet weg, dat
..lusver het feitelijk aan dien voor-
- overlaat om zich te redden. Hoop-
is Finland's situatie derhalve
te noemen.
Fninavië blijft de neutraliteit ge-
hoe daarom Finland ook van de
na.' oorlogvoerenden hulp is te bren-
;t ,ezlen van aanvoer van vliegtuigen
luchtruim, blijft een raadsel
^rarmede wellicht de rede van den
_en minister van marine Churchill
And moet worden gebracht? Men
deze politieke figuur in Enge-
rueht is om zijn loslippigheid en
1 Voer de oorlog een voldongen feit
■fde men hem dan ook niet opne-
k het kabinet, doch toen de oorlog
(jiiklaard, hernam hij zijn functie
*i}:ine, waarop hij rechten kon doen
wegens zijn onschatbare werk-
tn energie. Herhaalde malen heeft
liuis het woord gevoerd en zijn hef-
I nikheeft in eigen land al eerder af-
gevonden, b.v. toen hij over de
;rs sprak als over .Hunnen". In
iiiiid van een regeerlngspersoon klinkt
Inleenmaal niet
deze week heeft hij het nog bonter
zoodat de Engelsche pers over
nie hem in den steek heeft gela-
van officieele zijde zelfs is opge-
dat Churchill geheel persoonlijk
'iet namens de regeerlng; dit, waar
1:1 ijk alle neutralen, en dan spe-
kleane landen, in gebreke stelde
"t deel te nemen aan den oorlog
;yde van de belde Westersche de-
e grootmachten. Zie, dat ging
erdaad te ver, waar het immers
kleine landen zijn, die de idee van
iiptieve veiligheid, waarop dit mee-
Mhj moeten berusten, om hals heb-
llracht, doch juist deze Westersche
tieën. Men denke aan Abessynië,
liina, aan Tsjecho-Slowakije, aan
k, aan AlbaniëIs het wonder,
'ma de kleinere landen zich heb-
rijd van art. 16 van het handvest
1JT.: Volkenbond?
2',ligt in Churchill's woorden voor
ralen ook nog een waarschuwing,
in den wind mag worden geslagen,
i diens directe bedoeling, een waar-
|{|k, waarop wij reeds eenlge malen
hebben gewezen. Met elkaar verte-
rdigen alle thans neutrale landen
J>ote macht, waarmede rekening
gehouden, stuk voor stuk be-
11 l zij niets tegen de groote landen.
Wie tijd niet rijp voor een nadere
h:luiting dezer neutralen?
fz ln te grijpen in het huidige con-
r ar om te voorkomen, dat te eeniger
tuk voor stuk ten offer vallen aan
van welke zijde deze dan ook
ïag?
hu- gezegd, Churchill's rede heeft
-Jining gewekt en de olie, die op de
l geworpen, heeft deze niet geheel
v. doen verdwijnen. Voor de Duitsche
e^ida was het bovendien een ..gefun-
essen". Nu bleek toch zonneklaar de
t.ie bedoeling om de neutralen in den
betrekken om de peultjes der
tieën te doppen!
ïtwoord, dat de neutralen gegeven
W zal intusschen Duitschland moeten
ïn. Algemeen is de stelling van den
jen marine-minister afgewezen;
s eigen land zij verwezen naar de
c( le rede van onzen minister van Bui-
:he Zaken, van Kleffens! Wij hou-
:rdaad „eigen erf in eigen hand!"
jateel schijnt zich de grootste druk
verplaatst te hebben naar den Bal-|
iwel officieel nog weinig of niets is
n over hetgeen zich afspeelt in
schijnt van een Duitsche bezetting
[#verdracht van het Petroleum-gebied
geen sprake, hoogstens van het
;.che handen geven van de vrijwel
-te verkeersregeling per spoor tus-
s ïitschland en Roemenië. Natuurlijk
tiae Roemeensche producten, waarbij
n en benzine de eerste plaats in-
Duitschland niet meer over zee be-
bove"dien de Donau bevroren is,
.'die waterweg stil en via den spoor-
- r aan Rusland afgestaan Poolsch
jjlotte het al evenmin. Waarschijnlijk
liskou nu, onder drang van Berlijn,
waar het zelf niet of nauwelijks kan
■veren, voor dien spoorweg conces-
,ian! Trouwens ook Roemenië schijnt
ld te hebben naar uitbreiding van
delsverkeer met Duitschland, doch
'entengevolge nu bedreigd door Lon-
Parijs, die onder geen omstandig-
sSen grootere levering van brandstof
vijand schijnen te willen dulden
een belangrijk punt te meer voor
nde Balkan-conferentie te Belgrado
i ïich zelf al belangrijk genoeg is De
j- verhouding in dat deel van ons
Jel zal daar toch ter sprake komen.
iegrip van de positie van Italië en
ije. Zal een eenheidsfront daaruit te
vjn kunnen komen?
overigens wel een bijzonder opmer-
irdig feit, dat Engeland met al zijn
Pt
maatregelen ter zee in Italië geen enkelen
weerstand van beteekenis ondervindt. Is dat.
omdat Londen Italië meer ontziet dan alle
anderen of aanvaardt Italië de lasten tegen
bepaalde concessies over leveringen uit
Duitschland? Met het met de Engelsche
zaak sympathiseerende Amerika heeft En
geland moeilijkheden en nu ook met Japan,
waar een Engelsch oorlogsschip 21 Duit-
schers van een Japansch schip haalde, dat
hen uit Amerika overbracht om via Siberië
huiswaarts te reizen. Japan heeft dit zwaar
opgenomen, doch de eerste opwinding lijkt
al weer geluwd en Japan zal momenteel
zich niet graag in nieuwe moeilijkheden
storten, waar het in China trots alles niet
voor den wind gaat en bovendien Amerika
op elk oogenblik gebruik kan maken van
het feit. dat het handelsverdrag met Tokio
is afgeloopen. Japan voelt Amerika reeds als
een soort waakhond voor Engeland, waar dit
land in Europa in beslag wordt gehouden
De Engelsche en Amerikaansche belangen in
China loopen toch parallel!
Wang tsjing wei schijnt op het punt een
centrale regeering te vormen tegenover die
van Tsjang kai sjek, maar het blijft een
open vraag, of deze regeering eenig gezag
zal kunnen doen gelden. Een mislukking zou
voor Japan zelfs eerder nadeelen kunnen
opleveren dan een voorloopige handhaving
van de huidige situatie
Vraagteekens en nog eens vraagteekens!
6651
(Ingez. Med.)
JavaNew York Lyn KOTA BAROE, 25 Jan.
van Padang n. New York SALABANGKA.
26 Jan. v. New York te Batavia.
JavaPacific Lyn MODJOKERTO, Pacific
n. Calcutta, 25 Jan. te Kaapstad.
My. Nederland TJIKANDI, 26 Jan. van
Amsterdam te Batavia.
Rott. Lloyd: DEMPO, thuisreis 26 Jan. te
Genua.
Beginsel van de werkloozenzorg
moet nageleefd.
Aan de memorie van antwoord op het
voorloopig verslag der Eerste Kamer be
treffende de begrooting van het departe
ment van sociale zaken 1940 wordt ont
leend:
De minister kan onder de huidige
omstandigheden, waarin vooral de in
ternationale toestand een rol speelt,
niet het initiatief nemen tot een alge-
meene verkorting van den arbeidsduur
voor de bedrijven, waarop de arbeids
wet reeds van toepassing is. Hij mocht
echter reeds verklaren, dat, indien het
georganiseerde bedrijfsleven hem voor
stellen wil doen, hij daar dan ten volle
voor open staat.
Na overweging van het ten aanzien van
arbeidsvoorwaarden van vrouwelijk huis
personeel opgemerkte, moet de minister tot
zijn leedwezen verklaren, dat hij voorals
nog niet de toezegging kan doen, een al-
gemeene regeling voor te bereiden. Zijn
aandacht blijft evenwel op deze aangele
genheid gevestigd.
Vertegenwoordiging van de hoofdarbei
ders in de bedrijfsraden wil de minister,
waar mogelijk en gemotiveerd, gaarne be
vorderen.
In sommige bedrijven zijn de organisato
rische verhoudingen daarvoor echter nog
niet rijp of is het administratief en tech
nisch personeel te gering in aantal om voor
afzonderlijke vertegenwoordiging in aan
merking te komen.
Het wetsontwerp tot wijziging der ziekte
wet. zal weldra het departement van den
minister verlaten.
De minister heeft nog niet zijn standpunt
bepaald ten aanzien van de in het voor
loopig verslag bedoelde wijziging der onge
vallenwet 1921. Nadat de voorgenomen wij
ziging der ziektewet haar bijslag zal heb
ben gekregen, zal dat vraagstuk nader in
behandeling worden genomen.
Betreffende invoering van arbeidspen-
sioen, waarmede vermoedelijk wordt be
doeld een staatspensioen aan allen, die aan
het bedrijfsleven hebben deelgenomen, kan
een beslissing eerst worden genomen nadat
het rapport van de staatscommissie inzake
de financiering der invaliditeits- en ouder-
domsverzekering zal zijn verschenen.
Over de kosten, welke aan een wettelijke
regeling van de werkloosheidsverzekering
zullen verbonden zijn, kan de minister
thans nog geen definitief bescheid geven.
De minister ziet in scholing er herscho
ling een belangrijk middel om de werkloos
heid van velen te beëindigen. Hij deed
reeds eenigen tijd geleden, met medewer
king o.a. van de groote werkgeversorgani-
ties, een beroep op het bedrijfsleven.
Tot het verstrekken van kinderbijslag zal
buiten de streken waar dit reeds een aan
tal jaren bij de werkverruiming regel is,
worden overgegaan, wanneer de wet op de
kinderbijslag-verzekering toepassing vindt.
Van moeilijkheden, welke zouden zijn ge
rezen bij de steunregeling voor kleine boe
ren en tuinders in de geïnundeerde streken,
is den minister niets bekend. Mochten moei
lijkheden ter zake bij hem worden aange-
Mijne collegae, die in de Nederlandsche
dagbladpers goochelen met thermometer
standen. hooge ruggen van drukgebieden,
depressies dat typisch-nationale product
van IJsland! en was en val onzer rivie
ren hebben ontdekt, dat er nog maar een
pietsje kou aan ontbreekt en de winter
1939-1940 slaat dien van 1928-1929! Dan
zullen wij een winterrecord nee, niet ge
vestigd hebben, maar dan toch wél beleven
en is dat niet al glorieus genoeg? Koude
winters keeren volgens de deskundigen om
de elf jaren terug, dus voor tien jaren zul
len wij dan weer stof genoeg hebben voor
sidderverhalen aan ademloos-luisterende
kinders en kleinkinders. Dat die winter
tegelijk de eerste ach, ware het ook de
laatste oorlogswinter was, zal het relaas
er van nog huiverachtiger maken.
Ik misgun niemand dit record; in een
tijd, die tóch al zoo weinig biedt om zich
over te verheugen, gun ik een iegelijk zijn
pleiziertje en het feit. dat de eene winter
kouder is dan de andere, schijnt velen even
hevig te fascineeren. als de omstandigheid,
dat de eene zus sneller zwemt dan de
andere.
Eigenlijk meende ik, dat de oorlog, dit
trieste record van zinlooze vernieling en nog
zinloozer sterven, de belangstelling voor
andere records zou doen afnemen.
Ik heb mij vergist. De natuur is ook hier
sterker dan de leer, of liever gezeid de
leer sterker dan de natuur.
Er was minder belangstelling voor den
schaakwedstrijd Keres-Euwe en ik schreef
zulks aan den oorlog toe.
Mis.
De ware schakers hebben op de partijen
van deze krachtmeting even hard geblokt
als op die van Aljechin en Euwe maar de
tienduizenden, die het om een wereldkam
pioenschap te doen was, hebben er geen
seconde aandacht voor over gehad. Er stond
ditmaal geen kampioenschap op het spel,
zelfs niet van Tietjerksteradeel of van Lut-
jebroek. Dies vond mén de schakende hee-
ren ditmaal onbelangrijk maar met den
oorlog had dit niets van doen.
Nu behoor ik tot hen, die lijden aan een
onnatuurlijk gebrek aan belangstelling voor
dat geliefkoosde speelgoed dezer eeuw, het
record. Toen de sjah van Perzië de vorige
eeuw in Amsterdam vertoefde, noodde de
burgemeester hem uit tot een bezoek aan
de wedrennen, waarvan men toen nog niet
had ontdekt, dat zij nog zedeloozer waren
dan de staatsloterij. „Dank U", antwoordde
de sjah. meer openhartig dan beleefd, „Ik
kan mij bést v jrstellen, dat het eene paard
harder loopt dan het andere
Als deze sjah al niet sedert lang ad
penates ware gegaan, zou ik hem thans de
hand gaan drukken. Nóóit heb ik het har
der fietsen dan een ander zinloozer gevon
den, dan nu gansche volken pogen de wereld
te laten zien, dat zij handiger zijn in het
tot zinken brengen van schepen, het neer
halen van vliegtuigen en het doodschieten
van medemenschen dan andere volken.
Zoo kan het mij ook bitter weinig schelen,
dat deze winter feller belooft te zullen wor
den dan de winter van '29. Ik wilde maar,
dat mr. Hepkema een datum vaststelde
voor zijn Elfstedentocht. Dan zouden wij
tenminste zeker weten, wanneer de dooi
zal invallen. Ja, voor m ij n part ging het
warm water regenen nü.
Ik houd niet van records. Records betref
fen altijd óf volmaakt onbelangrijke dingen
óf onaangename, soms zelfs onmensche-
lijke. misdadige. „Record-aantal fietsen ge
stolen", las ik dezer dagen. Ja, en een
„record aantal schepen tot zinken ge
bracht"
Wanneer zal deze dwaze, dómme wereld
zich opmaken voor een poging een record
te vestigen in menschlievendheid, in vre
desgezindheid?
Er z ij n van die recordhouders maar
hun namen zijn slechts bekend in den
nauwen kring van beoefenaren der weten
schap. Er z ij n nog échte helden, échte
offeraars aan den medemensch, échte re
cordhouders maar in dezen record-winter
onzer cultuur zijn zij monddood gemaakt
omdat hun klare stemmen zelfs het
gedonder der kanonnen zouden over
stemmen.
En dat moet tot eiken prijs worden voor
komen. Eerst moet van deze goede, schoone
aarde blijkbaar een record-kerkhof en een
record-puinhoop worden gemaakt
bracht, dan zal hij contact zoeken met zijn
ambtgenooten van economische zaken en
defensie.
De minister meent in het midden te
moeten brengen, dat de werkloozenzorg
(steunverleening en werkverruiming) is
bedoeld te gelden voor bona fide werklooze
arbeiders. Dat ook onder bepaalde omstan
digheden kleine zelfstandigen mogen wor
den toegelaten, vormt reeds een uitzonde
ring op dit beginsel. Aan het verlangen,
dit beginsel nog verder los te laten en de
mogelijkheid te openen ook hen tot de
werkloozenzorg toe te laten, die niet onder
de bona fide werkloozen kunnen worden
gerangschikt, b.v. omdat zij door eigen
schuld zijn ontslagen, meent de ministe
niet te kunnen voldoen.
Een der vraagstukken, opgeworpen
door de mobilisatie, is, of men kan be
vorderen, dat de gemobiliseerden hun
oude plaats in de maatschappij terug
vinden. Moreel recht daarop hebben zij
ongetwijfeld, althans indien deze plaats
niet ten gevolge van de tijdsomstandig
heden of door welke andere oorzaak
ook is opgeheven. Maar de vraag is,
of hier een wettelijk recht kan worden
geschapen. De regcering heeft die vraag
aanvankelijk ontkennend beantwoord
op gronden, die in het bijzondere door
den minister van defensie reeds zijn
uiteengezet. Intusschen heeft de regee
ring zich met een beroep tot de werk
gevers gewend en er is reden, van die
zijde medewerking te verwachten. Wan
neer voortgezet overleg tusschen de
organisaties van werkgevers en werk
nemers op dit gebied nuttig kan zijn en
van regeeringswege kan worden bevor
derd, zullen pogingen daartoe stellig
niet achterwege blijven.
