uderwetsche Wintergenoegens vieren hoogtij
Russen trekken terug ten
borden van het Ladoga-meer
Jaargang
VRIJDAG 19 JANUARI 1940
No. 24484
De strijd ter zee
HE! VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
De strijd in het
Westen
hq
aar beslissing te Salla
Aan Zweden
en Noorwegen
verontschuldigingen
aangeboden
De houding van Amerika
Dit nummer beslaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD
verwacht
Stk;
EIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
X PRIJS DER ADVERTENTIES:
lou;>ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
regentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
:er tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
'lstbensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
u 'n 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
ar; ets. porto te betalen, - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
<t
i
Bureau Noordemdiplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd ztjnt
per 3 maanden f. 2.J5
per week f.O.M
Franco per post f. 2:35 per 3 maanden -f portokosten.
(voor binnenland 10.80 per 3 mndj
k ouderen onder ons hebben misschien vroeger zelf nog in een arreslee gezeten en zij herinneren zich dan ongetwijfeld het
iktsche gevoel, dat iemand krijgt wanneer hij in zulk een sierlijk voertuig, door fraaie paarden, die fier met hun bellen
kelen, voortgetrokken wordt door straten en langs singels of over landelijke wegen.
ecVelaan: gisteren waren het drie studenten, die zich voor ons gebouw presenteerden en die gelijk wellicht hun voorvaderen
ort deden, een ochtendje parmantig in hun ar rondreden, voortgetrokken door twee fraaie schimmels. Zij hadden natuurlijk
alle kanten véél bekijks en het gezicht van deze drie arrerijders wekte herinneringen op aan den tijd van Hildebrand's
ïmera Obscura", teen door de Sleutelstad zeker heel wat meer arren reden dan zulks thans het geval is. Het was een aar-
dïJ®dig, schilderachtig gezicht waarvan wij hierbij onzen lezers een beeld brengen.
A
pf Hl -
Finsche Havas-bureau meldt:
,ve overhaaste terugtocht van de sovjet-
pen in het gebied van Kitelae, op circa
v.M. ten Oosten van Impilathi, schijnt
de ineenstorting te moeten leiden van
rgeheele positie der Russen in het ge-
Jdat onmiddellijk ten Noorden van het
oga-meer is gelegen.
dit gebied, dat de voorpost vormt van
voornaamste Finsche verdedigingsstel-
welke aan den noordelijken vleugel
de Mannerheim-linie grenst, hadden
Russische troepen zich sedert het begin
den oorlog zeer veel inspanning ge-
jif'
an den aanvang af heeft het roode
i: r verwoed gevochten om het bezit van
op enkele kilometers van Kitelae ge-
t<n kruispunt, dat de verbindingen zijner
■mies zou hebben verzekerd met het
y op latere operaties tegen de voornaam-
weerstandslinie der Finnen.
■m ontzetting van Kitelae en van dit
sispunt na den overhaasten terugtocht
Russen op deze plaats, heeft een bres
agen in het geheele Russische aanvals-
jsel.
pp het oogenbiik zou de linkervleugel
Russische troepen, welke in het gebied
Pitkaeranta steunt op het Ladoga-
:?r, wanhopig vechten, teneinde aan een
singeling door de uit het Noord-Westen
nende Finnen te ontkomen,
lie positie dezer troepen is te gevaarlij -
f, daar zij voor den terugtocht slechts
'chikken over den weg langs het meer
"ir Salmi, die bestreken wordt door de
itbatterijen van het eiland Mantsinaari
iir de Finnen stand hebben weten te
Kien.
>e terugtocht der Russische troepen, die
ir het schijnt tot taak hadden, zich een
te banen tusschen het Ladoga-meer
het Finsche merengebied, teneinde de
dedigers /an de Karelische landengte
den rug te kunnen aanvallen, moet in
•band worden gebracht met het feit,
het roode leger voor de Mannerheim-
ie op deze landengte sedert bijna een
ek geen offensief meer heeft ontketend,
doch zich veeleer bezig houdt met het gra
ven van loopgraven en het aanleggen van
prikkeldraadversperringen om het terrein
te verdedigen.
Het schijnt derhalve, dat generaal Me-
retzkoff, de commandant der Russische
troepen in Karelië, heeft afgezien van zijn
strategisch plan, om van het Zuiden uit
Finland binnen te dringen.
BIJ SALLA.
Het Finsche legerbericht zegt:
In Lapland, in den sector van Salla, zijn
de Finsche troepen de laatste dagen 45
K.M. opgerukt. Jontsijarvi moest worden
ontruimd door de Russische troepen, die
teruggedreven werden tot Merkajarvi, waar
de strijd wordt voortgezet. Aan de andere
deelen van het front is het betrekkelijk
kalm.
Volgende aanvulling wordt nog gegeven:
Alvorens een offensief te ontketenen
hebben de Finsche patrouilles krachtig ge
werkt op de achterwaartsche verbindingen
van de Russen. Men weet niet, uit hoeveel
divisies de Russische strijdmacht bestaat,
doch men heeft reden om aan te nemen,
dat dit twee divisies zijn. Een van deze is
op Kemijaervi teruggetrokken en werd
gedwongen verder naar de Russische grens
te retireeren. In het gebied van Merkajarvi
wordt zeer verwoed gevochten en men ver
wacht. dat hier het beslissende gevecht
zal worden geleverd. Men beschouwt den
strijd bij Salla als de sleutel van de win-
tercampagne.
In het gebied van Ayttojoki en Kuamo
werd gevochten bij een temperatuur van
45 graden beneden het vriespunt.
Aan het front van Kareliè blijft de artil
lerie van de Russen zeer actief. Veel resul
taat levert dit schieten niet op en men
veronderstelt, dat het voornamelijk ten
doel heeft den Russischen troepen moed
te geven. In de bosschen heeft men de
geheel tot ijs bevroren lijken van Russische
soldaten gevonden.
De Russische luchtmacht bombardeert
iederen dag de Finsche batterijen te Bjor-
ko. een vijftigtal vliegtuigen heeft bom
men geworpen, doch zonder succes; één
toestel werd omlaag geschoten.
Volgens de statistieken van den Finschen
generalen staf heeft de luchtmacht van
de sovjet-unie sedert het uitbreken van de
vijandelijkheden 208 toestellen verloren.
Naar schatting verbruikt de Russische
luchtmacht bij de operaties boven Finland
iederen dag een half millioen liter benzine
en aangezien het transport voor zulke
hoeveelheden brandstof niet gemakkelijk
is, verwacht men, dat het optreden van de
luchtmacht gehinderd zal worden door
gebrek aan benzine.
In den loop van den dag van 17 Januari
heeft de Russische luchtmacht nog Abo
en Hangö gebombardeerd, alsmede Lap-
peenranta en Koivisto. Volgens de tot dus
ver ontvangen inlichtingen werden in Lap
land twee personen gedood en vier gewond
In den loop van den dag hebben de Finnen
elf Russische bommenwerpers neergehaald
Er worden nadere bijzonderheden ver
nomen omtrent het bombardement der
stad Ekenaes op Zondag j.l. Meer dan 100
Russische vliegtuigen deden een aanval op
dit stadje, waar elk militair objectief ont
breekt. Zij wierpen bommen, doch schoten
tevens op de brandweerlieden, die het vuur
bestreden. Enkele vliegtuigen bleven de
brandweerlieden met hun mitrailleurs be
stoken en het is werkelijk een wonder, dat
niemand werd gedood. Sh:hts vijf perso
nen werden gewond, op de 3.600 inwoners,
die het stadje telt.
Terwijl het in Helsinki dertig graden
vriest en de voorraden wollen goederen in
de groote zaken reeds zijn uitverkocht of
voor de troepen gevorderd zijn, daalt de
temperatuur in de voorsteden, waar tal
rijke uit de hoofdstad geëvacueerden in
lichte, niet voor winterverblijf gebouwde
zomervilla's wonen, tot 40 graden onder
nul. Schade tengevolge van de vorst en
ziekten door koude en verkoudheden zijn
den laatsten tijd zeer toegenomen.
Wiborg wordt nog geregeld door op plm.
40 K.M. verwijderd Russisch zwaar geschut
beschoten.
Het Zweedsche ministerie van buiten-
landsche zaken heeft van den zaakgelastig
de in Moskou een telegram ontvangen,
waarin wordt medegedeeld, dat na de
Zweedsche demarche bij de sovjet-regee-
ring deze thans een antwoord-nota heeft
overhandigd.
Daarin verklaart de sovjet-regeering, dat
twee Russische vliegtuigen bij vergissing
de Zweedsche grens gepasseerd zijn, ten
gevolge van oriënteeringsmoetltjkheden
door een sneeuwstorm. De sovjet-regeering
betuigt haar spijt over het incident.
Ook aan Noorwegen hebben de sovjets
verontschuldigingen aangeboden voor twee
dezelfde feiten.
United Press meldt uit Washington:
Senator Vandenberg heeft een resolutie
ingediend waarin hij vraagt, dat Roosevelt
den senaat zal inlichten in hoeverre Rus
land zijn verplichtingen, die het op zich
genomen heeft in 1933, toen Litwinof volks-
commissaris van buitenlandsche zaken was,
heeft vervuld. Een dezer verplichtingen
was. dat Rusland geen pogingen in het
werk zou stellen de orde in de Vereenigde
Staten te verstoren. De resolutie is doorge
zonden aan de commissie voor buitenland
sche zaken ter bestudeering. Op vragen
van journalisten of deze stap beooogde te
komen tot een verbreken der relaties ant
woordde Vandenberg: „U kunt zelf uw con
clusies daaruit trekken."
Herbert Hoover heeft verklaard dat het
noodzakelijk is om onmiddellijk maatre
gelen te nemen om een hongersnood in
Finland te vermijden omstreeks April,
aldus de indruk van senatoren, dat er geen
haast bij was, corrigeerend. Hij zeide dat
Finland de voedseloverschotten van Scan
dinavië kan krijgen en dat Amerika met
spoed voor het noodige geld zou zorgen.
Het werkelijk voedseltekort in Finland be
gint begin April, wanneer de laatste Fin
sche oogst uitgeput zal zijn. Het zal nood
zakelijk zijn dat de Amerikaansche leve
ranties einde Februari uit Amerikaansche
havens zullen worden verscheept, zoodat
het werk dadelijk ter hand moet worden
genomen.
DE „AUGUST THTSSEN".
De bemanning van het Duitsche schip,
dat in een Zweedsch mijnenveld is ver
gaan, de „August Thyssen", is gered door
een Zweedsch oorlogsschip, dat inmiddels
in een Zweedsche haven is aangekomen.
DE ONDERGANG DER BRITSCHE
DUIKBOOTEN.
Van bevoegde zijde verneemt het Duit
sche Nieuwsbureau dat. volgens de gege
vens, waarover men thans beschikt, vier
officieren en 26 minderen van de vernie
tigde Britsche duikbooten „Seahorse", „Un
dine" en „Starfish" gered zijn.
GRIEKSCH STOOMSCHIP OP EEN
MIJN GELOOPEN.
Het Grieksche s.s. „Asteria", groot 3313
ton, is eergisteravond op de Noordzee op
een mijn geloopen en gezonken. Elf over
levenden en het lijk van een lid der be
manning, die uit 24 koppen bestond, zijn
gisteren in een haven aan de Engelsche
Oostkust aan land gekomen. De overleven
den hadden 15 uur rondgedobberd in een
kleine boot. Men vreest, dat de 12 andere
opvarenden en een Engelsche loods ais
verloren moeten worden beschouwd.
HET BRITSCHE S.S. „CAIRNROSS"
OP EEN MIJN GELOOPEN.
Het s.s, „Caimross" uit New Castle is in
den nacht van Woensdag op Donderdag
op de Westkust van Engeland op een mijn
geloopen en binnen een uur tijös gezon
ken. De baminning van 48 koppen is gered
en in een Engelsche haven binnengebracht.
NOORSCH SCHIP GETORPEDEERD.
Het Noorsche schip „Enid" (1140 ton) is
voor de Noordoostkust van Schotland door
een onderzeeër getorpedeerd. De beman
ning is voor een deel aan boord genomen
door een Britschen treiler, terwijl de an
deren erin zijn geslaagd met een boot een
eiland te bereiken.
HET GEZONKEN PETROLEUM-
TANKSCHIP.
Men verneemt, dat het petroleumtank-
schip, dat Dinsdag na een ontploffing aan
de Zuidwestkust van Engeland in brand
geraakt en gezonken is, de 9456 ton me
tende „Inverdargle" was.
Waarschijnlijk is de geheele bemanning
omgekomen.
SPECIALE SCHEPEN TEGEN
DRIJVENDE MIJNEN.
Geoffrey Shakespeare de parlementaire
secretaris van de Britsche admiraliteit,
heeft in het Lagerhuis medegedeeld, dat
op het oogenbiik speciale schepen in ge
reedheid worden gebracht, om drijvende
mijnen tot explosie te brengen.
De betrokken schepen zuilen worden ge
bruikt in zones, waar de drijvende mijnen
tot nog toe in grooten getale werden ge
signaleerd.
Niettemin zullen de bemanningen der
treilers en de verschillende patrouillesche
pen voortgaan, alle mijnen, die zy aan de
oppervlakte der zee waarnemen, met ge
weerschoten tot ontploffing te brengen.
BINNENLAND.
Het interacademiaal congres van theologi
sche studenten te Leiden (3de Blad).
Fraude ten kantore van den gemeente
ontvanger te Leiden (Stadsnieuws, 1ste
Blad).
Ambtsaanvaarding van prof. dr. V. E. Korn
als Leidsch hoogleeraar (Stadsnieuws,
lste Blad).
Ernstige vertraging in het treinverkeer.
(Binnenland, 3de Blad).
Een plan-Plesman voor een combinatie
vliegtuig voor lange afstandsvluchten
(Binnenland, 3de Blad).
Twee dooden op onbewaakten overweg bij
Woudenberg (Gemengd, 3de Blad).
Op het IJsselmeer ingevroren schepen door
de ijsbrekers bereikt. (Ie Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Geringe affaire - Gedrukte markt
Lager koersen - Amerikanen zwak
Beleggingen prijshoudend.
BUITENLAND.
Dc Russen trekken terug bij het Ladoga-
meer (lste Blad).
Waarom de Finnen zich zoo goed houden?
(3de Blad).
De ontploffingen te Londen te wijten aan
sabotage? 5 dooden, 30 gewonden (3de
Blad).
De Duce over koloniën (lste Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
Des nachts en des ochtends plaat
selijk zeer strenge vorst, overigens
strenge tot matige vorst. Nevelig
tot helder of halfbewolkt. Droog
weer. Zwakke tot matige Zuid
oostelijke tot Oostelijke wind.
Dat de situatie in het Westen weer
verhelderd is, bewijst een bericht uit
Brussel, dat binnen zeer korten tijd in
België weer militaire verloven zullen
worden verleend.
De legerberichten spreken over en weer
van: ..geen bijzondere beteekenis".
United Press meldt nog:
De Duitsche artillerie in de Siegfriedlinie
heeft gistermiddag een krachtig vuur geo
pend op de Fransche posities ten Westen
van de Saar welk vuur door de Franschen
krachtig beantwoord werd. Het vuren
duurde den geheelen middag. Ten gevolge
van de hevige koude is geen vliegen mo-
glijk. slechts een enkel Duitsch verken
ningsvliegtuig werd boven Oost-Frankrijk
waargenomen. De Fransche patrouilles wa
ren zeer actief maar ontmoetten geen
enkele Duitsche patrouille daar deze in de
tegen den wind beschermde loopgraven en
schuilplaatsen bleven Het intense vuren is
een puzzle voor de Franschen. Fransche
commentators namen het echter ernstig op
in verband met de beweerde Duitsche bluf
ten opzichte van België.