::K - e Arendskerkgetorpedeerd bombardement onmeedoogend voort Jaargang DINSDAG 16 JANUARI 1940 No. 24481 Onze verlieslijst )e Russen zetten lucht HET VOORNAAMSTE NIEUWS VAN HEDEN De Bilt DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureau Nooittemdsplein Telefoonnummer» voor Directie en Administratie 25041 (2 lijnen) Redactie 21507 Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54 )uitsche duikboot bracht het schip tot zinken Je opvarenden gered Finland laat zich niet intimideeren Meer hulp voor Finland eisch Dit nummer bestaat uit DRIE bladen EERSTE BLAD verwacht i EIDSCH 'ne e ie vei looi" 1939; 'idschii lond;A DAGBLAD PRIJS DER ADVERTENTIES: ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar li entschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere vertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk sseiijger tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling 'ng .oensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden e'ipetn 30. - Incasso volgens postrecht Voor opzending van brieven Vc ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. ring J sn PRIJS DEZER COURANT: Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd sttni per 3 maanden f. 3.19 per week .'.T.r. f.0.18 Franco per post f. 2.35 per 3 maanden portokosten. (voor binnenland f. 0.80 per 3 mudJ tcjfl ■°kerl Opnieuw is een Nederlandsch schip door een Duitsche duik- ng boot tot zinken gebracht en ook nu is er voor zoover wij thans 1 kunnen nagaan geen woord van verontschuldiging te be rdenken voor deze daad van geweld. ft k Na de „Sliedrecht" en waarschijnlijk ook de „Tajandoen" uur b wc.is gistermorgen te 7 uur namelijk (zooals wij in de stad per i bulletin bekend hebben gemaakt) het motorschip „Arendskerk" ^jan de Vereenigde Nederlandsche Scheepvaart-Maatschappij 8d< in de Golf van Biskaye, op een afstand van 100 mijl van van Ouessant aangehouden door een Duitschen onderzeeër en, jen na onderzoek, tot zinken gebracht. De kapitein van het schip, Qp.de heer Wijker, heeft daarvan in een telegram aan de Maat- 1 schappij mededeeling gedaan, i vc: Gelukkig zijn alle opvarenden gered. „Arendskerk" maakte een reis voor de «^andAfrlka-Lijn. Het schip vertrok 8 f^iari van Rotterdam naar Antwerpen, lar 400 ton stukgoed geladen werd voor 3an, in deze Z. Afrikaansche havens het schip te Kaapstad graan laden de Nederlandsche regeering. Het m.s. waïndskerk" werd in 1938 gebouwd door eer.3chiffswerft F. Schichau G. m.b. II te zig voor de HollandAustralië Lijn, der lijnen, welke door de Ver. Nederl. w „eepvaart Maatschappij te 's Graven- e geëxploiteerd worden. De hoofdafme- >h. :en van het schip zijn: lengte over alles ir, 3 voet-, breedte 63 voet, holte tot het prefddek 35,2 voet, waterverplaatsing c.a. 10 ton, draagvermogen c.a. 11000 ton, onto registertonnage 7889 ton en netto an; stertonnage 4753 ton. De hoofdmachi- zjj bestonden uit 2 direct omkeerbare 10- nder rompressorlooze tweetact diesel- ,p oren van het SchichauSulzer type .ij,,: een gezamelijk maximaal vermogen 11.000 A.PK. bij 129 omwentelingen per jjjj.raut, waarmede een dienstsnelheid van mijl werd bereikt. Het schip had acco- tdatie voor 12 passagiers, doch er waren naai geen passagiers aan boord De be- nning bestond uit 65 koppen (28 Euro- men en 37 Britsch-Indiërs). die gered door het Italiaansche Stoomschip :dora", dat vermoedelijk op weg is naar -Msabon. er) De torpedeering van de „Arendskerk", heeft in scheepvaartkringen te Rotterdam diepen indruk gemaakt, aldus meldt men aan het „Handelsblad". Hoewel de mede- deelingen schaarsch zijn, is de opvatting gewettigd, dat Duitschland op deze wijze het vervoer van Nederland en België naar landen, die tot de groepen der geallieerden behooren, wil verhinderen. De berichten wijzen uit, dat de torpedeering opzettelijk is geschied na onderzoek van de papieren. Vergissing is derhalve uitgesloten. In dat geval is de veronderstelling ge wettigd, dat men hierin een uitbreiding moet zien van den oorlog ter zee. Met het uitgaan van het Duitse he vervoer naar zee, behalve dan met kolen naar Italië, is het thans gedaan, tengevolge van de Engelsche maatregelen, die neutrale schepen met aanhouding en erger bedreigen, indien zij Duitsche lading aan boord.hebben. Duit- sche duikbooten loopen dus niet meer de kans Duitsche goederen, die zich aan boord van uitgaande neutrale schepen zouden kunnen bevinden, te vernietigen. Gedetailleerde gegevens over den aard der lading zijn niet te verkrijgen, noch te Antwerpen, noch te Amsterdam. Afschrif ten van de ladingmantfesten blijken hier te lande nog niet te zijn aangekomen. Het is dan ook niet duidelijk of alleen de be stemming der lading dan wel ook de aard daarvan van invloed is geweest op het be sluit van den commandant van den Duit schen onderzeeër om het Nederlandsche vrachtschip tot zinken te brengen. (SEDERT HET UITBREKEN VAN DEN OORLOG). 1939 8/9 tonn. dooden Hr. Ms. VAN EWIJCK mijnenlegger op mijn geloopen 30 9/9 MARK Houtvaart op mijn geloopen 1514 1/10 Hr. Ms. VAN GET,DER mijnenlegger op mijn geloopen 6 8/10 BINNENDIJK H.A.L. op mijn geloopen 6873 TEGRI, eig. Eeftingh vermist 280 7 SAFE, eig. Salomons vermist 375 7 16/11 SLIEDRECHT Van Ommeren getorpedeerd 5133 26 18/11 SIM. BOLIVAR K.N.S.M. op mijn geloopen 8309 86 27/11 SPAARNDAM H.A.L. op mijn geloopen 8857 5 7/12 TAJANDOEN Mij. Ned. 8159 na ontploffing gezonken 6 IJM. 116 SILVAIN treiler vermist 11 10/12 1940 IMMINGHAM Int. Kustv. Mij op mijn geloopen 400 9/1 175 op mijn geloopen 15/1 ARENDSKERK Ver. Ned. Scheepv. Mij8000 getorpedeerd In totaal verloor ons land dus 14 schepen met een tonnage van ruim 48.000 ton. Het aantal menschenlevens, dat daarbij te betreuren valt, bedraagt 184. eri DE HOUDING ONZER REGEERING. Naar wij heden vernamen heeft de Ne derlandsche regeering haar houding ten aanzien van de torpedeering van de „Arendskerk" nog niet bepaald. Zij kan dit eerst doen, wanneer zij op de hoogte is van alle hierbij betrokken feiten. ALLE AAN BOORD AANWEZIGE POST VERLOREN. Voor zoover bekend is alle aan boord aanwezige post verloren. Aan boord bevond zich uitsluitend brief post dus geen pakketpost voor de Unie van Zuid-Afrika en Mosambique. Deze post omvat in het algemeen alle correspondentie voor deze bestemmingen, hier te lande ter post bezorgd tusschen 5 en 11 Januari. -United Press meldlt: De sovjets hebben 3 ster en hun bommen-veldtocht, waarvan >t doel is Finland en speciaal het Zuiden •s lands te demoraliseeren, voortgezet. Reecis kort na het aanbreken van den r tg kwamen de Russische bombardeurs rven de Zuidkust opdagen, om hun moord- i-id'ige ladingen, honderden bommen, over j! bevolkingscentra uit te strooien. Zij kwa- en van hun bases in Estland. Evenals de irige dagen werden ook nu weer talrijke :insche steden door de Russische eskaders 'zocht. Meer en meer maken de sovjet-vliegers 'e laatste dagen bij deze luchtraids gebruik m brandbommen Abo onderging een der zwaarste lucht- qpibardementen sinds het begin van den ortog. Het aantal slachtoffers staat nog iiet vast. Bij luchtbombardementen elders werden aar schatting in totaal achttien personen edood en 93 gewond. De slachtoffers waren oofdzakelijk vrouwen, die met haar kinde en niet tijdig genoeg de schuilplaatsen onden bereiken. Russische piloten, welke dezer dagen wer en gevangen genomen, verklaarden, dat zij jrdera hadden, elke stad. welke een station ezit, te bombardeeren. Het schijnt dat de Russen besloten heb ben van hun suprematie in de lucht gebruik te maken, vóór de Finnen "-"oldoeu.de ge vechtsvliegtuigen uit het buitenland aange voerd hebben gekregen. De Finsohe legatie te Londen heeft mede gedeeld, dat de Russische vliegtuigen Zater dag elfhonderd bommen op verschillende Finsche plaatsen hebben uitgeworpen. Zon dag vlogen honderdzestig sovjet-vliegtuigen boven Finland. Zij bezochten zeven en twin tig plaatsen en wierpen er ln totaal duizend bommen, meerendeels brandbommen. De Amerikaansche gezant in Finland, Schoenfeid, heeft het departement van bui- tenlandsche zaken te Washington medege deeld. dat zijn villa, waar hij tot 7 Januari gewoond heeft, door tenminste acht Russi sche vliegtuigen is gebombardeerd. De toe stellen lieten brandbommen vallen. Een der projectielen drong door het dak en veroor zaakte brand in den salon. In de omgeving van de villa bevond zich geen enkel militair object. Op 13 Januari zijn bommen op 200 meter afstand van het nieuwe gezantschap ge vallen. In een verklaring aan de pers. aldus Ha- vas uit Helsinki, zeide de Amerikaansche gezant dat het voltoomen onbegrijipelijk ls. dat de Russische vliegtuigen bommen heb ben geworpen op een zoo dun bevblkte plaats, als die, waar de villa is gelegen. In Finsohe kringen is men van oordeel, dat de kosten, welke deze Russische luoht- expedities meebrengen, enorm zijn. De aan de Finnen toegebrachte verhezen zijn in ieder geval heel wat geringer dan de kosten, welke de sovjets te dragen hebben, natuur lijk als men de verliezen aan menschen levens buiten beschouwing laat. In het vervolg zal door Finland wekelijks een rapport gepubliceerd worden van-den ohef der luchtverdediging. Het zal 's Maan dagsavonds verschijnen in het Zweedsch en het Finsch. Gisteren is het eerste uitgeko men. Het heeft betrekking op de week van 7 tot 13 Januari, en meddit o.m. het vol gende: In dep loop van de week wierp de vijand op 42 verschillende plaatsen in Finland in totaal bijna 2000 bommen neer. Enkele van die plaatsen waren het voorwerp van ver scheidene aanvallen. Drie ziekenhuizen werden gebombardeerd. De materieele schade was niet belangrijk. Geen enkele Finsche verbindingsllnie is af gesneden De diensten funotdoneeren overal zonder onderbreking. Het aantal in deze week neergehaalde vliegtuigen is grooter dan het aantal door de Russen gedoode burgers. VOORAL IN DE LUCHT. Een woordvoerder van het Finsche ge zantschap te Londen heeft er tegenover Reuter op gewezen, dat Finland, als het den oorlog wil overleven, meer buitenlandsche hulp noodig heeft ..Het. zou. zeide hij, tragisch zijn, als de wereld zou denken, dat Finland's groote suc cessen te land beteekenden, dat het bezig KUNSTKRING „VOOR ALLEN". Lelia Gousseau (piano) Lelia Gousseau. Het moge vreemd klinken, doch voor óns was het einde van dezen avond het begin van het hoogste genot, ondanks véél uit nemends daarvóór. De toegift Rameau's „Rappel des Oiseaux" beteekende een volledige openbaring, mede door de muzikale waarde dezer fijnzinnige muziek. Lelia Gousseau benaderde hier superieur den clavecinistischeri klank, on danks het feit, dat zij niet speelde op een Fransch instrument. Weergaloos knap, zelfs menigmaal ma gistraal, is het technisch kunnen van dit jeugdige, buitengewoon begaafde talent, dat in onze stad reeds eerder succes oogstte. In dit opzicht zijn werkelijk de hoogst denkbare toppen bereikt! Een brillante vaardigheid tot in het snelste passagespel, een nimmer falende duidelijkheid, een zeldzame raakheid en pittigheid, een enor me virtuositeit zonder eenige inspanning, een verwonderlijke en machtige trefzeker heid, een markant en klankrijk toucher, dat echter in het algemeen wellicht mede door den openstaanden vleugel te zeer op het „geluid" als zoodanig is ingesteld, zonder dat echter voldoende gezocht wordt naar subtiele nuanceeringen. Forsch van trant, soms tè forsch, ls dit mannelijk spel. Ziet. dit zijn eenige kenmerkende eigen schappen van Lelia Gousseau's spel. Wij hadden echter dezen avond haar vermo gens ook naar de artistieke zijde te be palen. En dan zijn wij toch niet volkomen be vredigd Wellicht in verband met haar jeugd, legt zij nog te zeer het accent op uiterlijk effect. En het is verwonderlijk, hoe enthousiast velen daarop reageeren! De jaren zullen deze musicienne echter rijper geestelijke bezonkenheid moeten schenken, evenals poëtischer fantasie, willen wij haar op één lijn stellen met de waarlijk grooten op het gebied der pianistiek. In het algemeen bleven wij thans vrij koel en onbewogen onder deze schittering van technische superioriteit en verstande lijke ontledingen. De innerlijke waarde eener artiste, die haar keuze zóó zeer be paalt op flonkering der techniek, is zoo doende uiterst moeilijk te bepalen. Ziilk een overdaad van te eenzijdig inge stelde „bravour" is bovendien onnoodig en muzikaal onverantwoord, omdat zij bij ge brek aan variatie snel vermoeit, dan wel verveelt. Chopin! Hoorden wij diens B-moll So nate door ouderen niet meer verdiept van geestelijke instelling? Zelfs de beroemde ..Marehe Funèbre" kan oneindig ontroeren der klinken, in tragischer waas gehuld en niet met zulk een voortdurenden nadruk op het forte, al kwamen desondanks de cli maxen wel tot uitdrukking. Liszt: diens „Souvenir", aan welker ein- delooze herhalingen wij toch wel ontgroeid zijn. diens .Feux Follets" en ..Mazeppa". och, hoe voelden wij de innerlijks leegheid daarvan. Zeker, niemand zal Lelia Gousseau haar trillers en 'andere virtuose wonderen kunnen verbeteren. Maar gelooft zij werke lijk zélf, dat deze ..paradestukken" uit den vroegeren tijd, hóe voortreffelijk ook uit gevoerd, ons nog kunnen boeien? Als dank bare en per sé succesvolle toegiften wel licht verantwoord, maar toch zeker niet meer als serieus bedoeld onderdeel van een BINNENLAND. Heffing eener winstbelasting voorgesteld (3e Blad). Regeling vacantie met behoud van loon; voorontwerp ingediend bij den Hoogen Raad van Arbeid (3e Blad). Duitschland en de militaire maatregelen in Nederland en België (Binnenland, 3e Blad). Zilveren ambtsjubileum mr. dr. A. baron Röell (Binnenland, 3e Blad en Laatste Berichten, le Blad). AMSTERDAMSCHE BEURS. Zeer stille markt Prijshoudende stemming Weinig bewogen koers verloop Amerikanen niet veel ver anderd Beleggingsafdeling kalm. BUITENLAND. Sovjet-raids boven Finland (le Blad). Csaky over zijn bezoek aan Ciano (le Blad). Credieten voor Turkije (le Blad). Hoe Madrid tijdens den burgeroorlog werd geteisterd (3e Blad). ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN EERSTE BLAD. MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL PAGINA 2 VAN HET DERDE BLAD. Strenge tot matige, overdag lichte vorst. Betrokken tot zwaarbewolkt. Tijdelijk opklarend. Sneeuwbuien. Krachtige tot matige Noordooste lijke tot Noordwestelijke wind. programma. Dat wordt te veel van het „goede". Na de pauze gelukkig een stij gende lijn, al bleef ook hier hoofdzakelijk bewondering voor de technische prestatie als hoogste goed in de herinnering. In Fauré's prachtige „Thème et Varia tions" werd de rand van ongevoeligheid, die voor de pauze leek te domineeren, reeds overschreden en ontvingen wij den indruk, dat deze pianiste ook héél andere mogelijk heden in zich draagt. Debussy's „Mouve ment" en Ravel's „Ondine" waren wederom staaltjes eener superbe techniek, doch ook van muzikale expressiviteit, al zouden wij in Ravel's „Ondine" nog meer het accent gelegd willen zien op het dichterlijk ele ment. Lelia Gousseau belichtte, als winnares van den Grand Prix Albert Roussel 1939, ten slotte onovertrefbaar de meesterlijke structuur van Roussel's „Ronde". Ook hier stonden plastisch vermogen en karakte ristieke accentuatie op den voorgrond. Rameau uiteindelijk vormde, wij zeiden het reeds, hét hoogtepunt, waarmee weder om werd aangetoond, hoe men in „kleine dingen groot" kan zijn. Voor zoover zij het reeds niet had gedaan, won Lelia Gousseau hiermee alter harten. Het enthousiaste ap plaus bewees zulks ten volle. was. den oorlog zonder veel moeite te win nen. Dit is niet zoo. De Finnen zelf zijn er zich zeer wel van bewust, dat de successen, zooals te Suomussalmi, plaatselijke succes sen waren. Groote massa's Russische troe pen worden nog steeds in den strijd gewor pen en. wat nog belangrijker is. de Russen zijn met hun bommenwerpers meester in het luchtruim. Het is niet teveel gezegd, dat het lot van Finland afhangt van de mogelijk heid. meer hulp in de lucht te krijgen. Finland doet daarom een beroep op de geheele wereld, het te helpen, zoodat het zich met de Russische luchtmacht kan meten". GEDWONGEN EVACUATIE. De Finsche autoriteiten hebben in ver band met de luchtaanvallen van de sovjet- Russische vliegtuigen besloten een aantal plaatsen te ontruimen De plaatselijke auto riteiten kunnen de veiligheid van de bevol king niet meer verzekeren. Onder de steden, welke geëvacueerd moeten worden zijn Hangoe, Ekenaes. Abo, Karis en Rhimaki. Boven Saimi hebben twee Finsche vlieg tuigen slag geleverd tegen zeven Russen. Zes Russische toestellen werden op de vlucht gejaagd, het zevende werd vernield. Vooral Abo. Ekenaes en Hangoe hebben van de luchtaanvallen'te lijden gehad Het is zeer gevaarlijk Hangoe en Ekenaes te ver laten aangezien de Russische vliegtuigen alle voertuigen, welke de steden verlaten.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1940 | | pagina 1