Gevecht bij Salla duurt voort
Duitschland in koude-knel
ZATERDAG 13 JANUARI 1940
No. 24479
De Finsche overwinningen bij Salla
en Suosmussalmi
De strijd ter zee
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
80ste Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Afloop nog onbekend
Lucht-verkenningen
Uit het Verre Oosten
Verspreide berichten
Moeilijkheden met brandstoffen en aardappelen
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
SO Cts7 per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
■gentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags cn Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noorderndsplein Telefoonnummer* voor
Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd stJlE
per 3 maanden t. 215
per week f.0.11
Franco per post f. 2.35 per 3 maanden f- portokosten.
(voor binnenland f.0.80 per 3 tmriL)
United Press meldt:
BerJtagske Mtenavis meldt uit Stockholm,
dat een hevige strijd woed't aan het front
bij Salla; de Russen hebben van het afne
men der koude gebruik gemaakt om hun
verbindingslijn tussehen hun basis Kanda-
laksja en het district Kola te herstellen.
De Finsche legatie te Londen bevestigt,
dat bij Salla een felle strijd is ontbrand.
De Intense activiteit in de lucht aan het
front van Pctsamo. zoo meldt U. P. voorts,
bracht plotseling eenige levendigheid irt de
campagne ln het hooge Noorden, waar sinds
Kerstmis niet veel meer was geschied, maar
nog steeds zijn er geen teekenen, die er op
wijzen, dat de Russen een werkelijk offen
sief zuilen beginnen in dezen poolwirater.
Dertig Russische vliegtuigen hebben een
aanval op Turku gedaan. Een aantal bur
gers is omgekomen. Ook te Lahtl zijn bom
men geworpen. De zender daar is bescha
digd en zal gedurende drie of vier dagen
niet funotipnneeren.
De Finsche uitzendingen zullen echter
niet gestaakt worden en in het bijzonder
de kprtegolfzendingen ondervinden geen
hinder.
Ook Atoo is gebombardeerd uit de lucht.
Er werd niemand gedood'; een vrouw is
gewond. Een zestal huizen is volkomen ver
nietigd. verschillende andere zijn gedeelte
lijk beschadigd.
De raid werd uitgevoerd door een twin
tigtal vliegtuigen. Tenminste één vliegtuig
werd neergehaald.
Een half uur na het eerste bombardement
keerden de vliegtuigen terug. In de stad
ontstond geen paniek.
Tot 9 dezer zijn uit de lucht 234 personen
gedood, 269 ernstig en 210 licht gewond.
De meeste Russische troepen, die op het
oogenblik in Finland vechten o.a. die, wel
ke zich op de landengte van Karelië be
vinden, waren reeds voor het begin van den
inval geconcentreerd in het gebied van
Leningrad en aan de grens.
Sedertdien zijn dan ook weinig verster
kingen uit het binnenland naar dit gebied
gebracht eii zoodoende hebben de sovjets
tot op zekere hoogte de transportmoeilijk
heden. welke zij ondervinden, weten te
maskeeren.
De verhalen van gevangenen over het
aantal spoorwegongelukken in de sovjet
unie en de gegevens, welke men bezit over
het Russische transportwezen in vredestijd,
werpen echter eenig licht op den toestand.
De laatste twee weken zijn tussehen Le-
ninggrad en de landengte van Karelië
minstens tien spoorwegongelukken gebeurd,
ongerekend de minder belangrijke ongeval
len. De hieruit voortvloeiende vertragingen
belemmeren de Russische transporten in
hooge mate.
Toch beschikt Leningrad over genoeg
spoorwegen, die een normale levensmidde
lenvoorziening der stad mogelijk zoyden
maken, doch slechts drie lijnen kunnen op
het oogenblik voor dit doel worden ge
bruikt.
De operaties aan het Finsche front en de
eischen der levensmiddelenvoorziening van
het district Leningrad hebben zoodoende
ernstige gevolgen gehad voor het overige
deel der sovjet-unie.
De sovjets hebben naar het Noorden en
centraal-Rusland gtoote hoeveelheden rol
lend materiaal moeten zenden, dat zij
moesten onttrekken aan andere gebieden,
die het zelf noodig hadden, vandaar de ver
traging van alle transporten in de sovjet
unie.
Tenslotte bekommeren de sovjets zich
weinig om het onderhoud van het rollend
materiaal, dat dikwijls in treurigen toe
stand verkeert.
DE STEUNVERLEENING.
President Roosevelt heeft tijdens een
persconferentie verklaard, dat hij den
Congresleiders verzocht heeft het probleem
van het verleenen van bijstand aan Finland
te overwegen. De president dringt er op
aan. dat de Russische aanval op Finland
met het daaruit voortvloeiende gebrek voor
groote aantallen menschen en de noodzake
lijkheid van handhaving der Finsche onaf
hankelijkheid, geen kwestie van partijpoli
tiek zou worden voor de Vereenigde Staten.
Deze twee interessante kaartjes geven den lezer een goed duidelijk beeld van het verloop
der veldslagen te Salla en Suomussalmi.
Bij het eerste kaartje werd slag geleverd te Savukoski; een Russische divisie werd aldaar
als het ware in de pan gehakt. Na 18 dagen feilen strijd wisten de Finnen zich langs den
oever van de Tennio-rivier staande te houden en Salla te heroveren.
Salla werd door de Finnen als het ware met een üzeren gordel omringd; nog liggen er
drie Russische divisies voor deze plaats. De Russen aarzelen echter naar Kemijarvi op te
rukken, omdat zij zich op hun rechtervleugel door de Finnen sterk bedreigd voelen.
Het tweede kaartje geeft den slag bfj Suomussalini weer; deze slag kan in de geschie
denis vergeleken worden met dien van Tannenberg (1914), waar de Russen toen ook zware
verliezen leden. De veldslag in Finland speelde zich af te Kiautajarwi, op 90 December 1939.
Vier Russische divisies werden gedeeltelijk vernietigd, gevangen genomen of over de grens
gejaagd. De Finsche tactiek slaagde erin de divisies te splitsen en deze op beide flanken
aan tc vallen; onderlinge samenwerking der Russen werd verijdeld.
De 163ste divisie werd te lUautajarwi verslagen, de 162ste te Juntusranta, de 9de en 44ste
te Raate.
De kaarten geven schematisch het verloop hiervan weer.
Roosevelt voegde hier aan toe, dat zijn be
sprekingen betreffende bijstand aan Fin
land nog geen besluiten hebben opgeleverd.
Vele Zuid-Afrikaansche artsen en ver
pleegsters hebben zich aangeboden als vrij
willigers voor dienst in Finland. Zij hopen,
dat het verbod der regeering tegen vertrek
van artsen en verpleegsters uit Zuid-Afrika
zal worden opgeheven.
Van verschillende zijden wordt ook in
België een hulp aan Finland georganiseerd.
De „vuurkruisen" hebben een inschrijving
geopend om ambulance-materieel naar
Finland te zenden. Het fonds van het co
mité tot hulp aan Finsche kinderen groeit
snel, baron Louis Empain heeft 600.000
francs voor dit fonds beschikbaar gesteld.
Verder heeft de Belgische katholieke liga
voor den vrede een dagorder aangenomen,
waarin een diepe sympathie met de Finnen
wordt betuigd en waarin de wensch wordt
uitgesproken, dat de Belgische regeéring
snel en doeltreffend zal meewerken aan de
hulp aan Finland overeenkomstig de aan
beveling van den Volkenbond.
ENGELSCHE VERLIEZEN.
Negen opvarenden van een in Grimsby
thuisbehoorenden treiler, de „Croxton", zijn
aan land gekomen in een haven aan de
Oostkust na in een kleine boot 24 uur te
hebben rondgedreven. Hun treiler was ge
bombardeerd en onder machinegeweervuur
genomen en daarop gezonken.
Het 932 ton metende stoomschip „Pit-
wines" is gisteren door twee Duitsche vlieg
tuigen buiten Yorkshire met bommen be
stookt. Het vloog in brand.
De geheele bemanning ging in de booten
en werd gered. Het schip werd op sleep
touw genomen. De bomexplosies konden
bijna een uur lang worden gehoord.
De treiler Star of Scotland is bij de Shet-
land-eilanden gebombardeerd; een bom
trof het schip in het midden, doodde twee
mannen en verwondde twee anderen. De
drie andere opvarenden hebben zich in een
boot begeven, maar toen het vliegtuig bij de
nadering van Engelsche machines verdween
hebben zij hun schip, dat drijvende was ge
bleven, weer opgezocht en het met assisten
tie van een sleepboot veilig naar een
Schotsche haven gebracht.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt:
De Duitsche luchtmacht heeft van ver
kenningsvluchten boven de Engelsche en
Schotsche kust en boven het midden en het
Noordelijk gedeelte van de Noordzee, welke
eergisteren 's ochtends en 's middags zijn
uitgevoerd, belangrijke gegevens medege
bracht. Bovendien hebben de vliegtuigen
een reeks aanvallen gedaan.
Het Britsche luchtdoelgeschut en de
jachtvliegers kwamen op verscheidene
plaatsen in actie. Ten Noorden van Yar
mouth kwam het tot een luchtgevecht tus
sehen vier Britsche Spitfire jagers en
Duitsche verkenners. Een Britsch vlieg
tuig werd geraakt en stortte neer, terwijl er
veel rook uit dit vliegtuig ontsnapte.
Alle Duitsche verkenningsvluchten van
de Duitsche luchtmacht hebben eergisteren
op vele plaats: n van de Engelsche en
Schotsche kust alarm doen maken, ook
op de plaatsen, waar tot dusver nog geen
Duitsche vliegtuigen waren opgemerkt.
Daaruit blijkt, dat de verkenningen van
de Duitsche luchtmacht zich tot het ge
heele kustgebied van de monding van de
Theems tot de Shetland-eilanden toe heb
ben uitgestrekt.
Van Engelsche zijden worden deze
vluchten bevestigd onder bijvoeging, dat
de Duitsche machines overal zijn verjaagd.
Veiligheidspatrouilles van de R. A. F.
vlogen Donderdagnacht over Hamburg,
Frankfort, Bremen en het Roergebied,
waarbij zij uiterst belangrijke inlichtingen
wisten te bemachtigen.
Bij het vliegen over Helgoland nam men
in een der bommenwerpers een reeks lich
ten waar, klaarblijkelijk bedoeld als weg
wijzers voor Duitsche mijnleggende vlieg
tuigen.
Een Engelsch bombardementsvliegtuig
liet zes bommen vallen, waarop de Duitsche
luchtverdediging het vuur opende.
De vliegtuigen keerden veilig naar hun
basis terug.
JAPAN EN AMERIKA.
De laatste pogingen van het kabinet-Abe
om de betrekkingen met de Vereenigde Sta
ten vriendschappelijk te regelen op den
grondslag van een nieuw handelsverdrag,
zijn, naar het Japansche telegraaf agent
schap meldt, mislukt.
Het agentschap voegt hieraan toe, dat
daardoor die kringen in Japan thans de
overhand hebben gekregen, die een grondige
herziening van de Japansch-Amerikaansche
betrekkingen voor noodzakelijk houden.
DE JAPANSCHE MANDAATGEBIEDEN.
De afdeeling mandaten van het volken
bondssecretariaat heeft van de Japansche
regeering rapport over 1938 ontvangen be
treffende het bestuur der eilanden ten
Noorden van den evenaar, die onder Ja-
pansch mandaat zijn. Men hecht eenige be-
teekenis aan het feit, dat Japan al heeft het
zich uit den Volkenbond teruggetrokken,
toch nog contact houdt met de Volken
bondsorganisaties.
De wijziging van de Japansche regeering.
Japan's minister-president Abe heeft
gisteren den lord-grootzegelbewaarder in
kennis gesteld met zijn voornemen de poli
tieke situatie en structuur te hernieuwen
en vandaag heeft de lord-grootzegelbewaar
der zijn secretaris naar prins Sajonji gezon
den om hem te raadplegen. Ook worden de
vooraanstaande personen uit militaire, ma
rine, politieke en financieele kringen ge
raadpleegd.
COMMUNISTISCHE CEL ONTDEKT.
De politie heeft een communistische cel
ontdekt, die opnieuw gevormd was in een
fabriek in een Parijsche voorstad, met het
doel, anti-nationale propaganda te voeren.
Twintig personen werden gearresteerd.
UIT HET PROTECTORAAT.
United Press meldt uit Praag:
Gedurende de laatste paar dagen zijn
ongeveer honderd van de» twaalfhonderd
Tsjechische studenten die op veertien No
vember te Praag werden gearresteerd en
naar Duitsche concentratiekampen werden
gezonden, in vrijheid gesteld en naar huis
teruggekeerd. Zij kwamen uit het concen
tratiekamp Oranienburg terug in groepen
van twintig a dertig man, zagen er goed uit
en verklaarden behoorlijk te zijn behandeld.
United Press meldt:
De hevige koudegolf, die men ook In
Duitschland thans ondergaat, heeft Ber
lijn in zijn zwakste plek getroffen, in de
verwarming namelijk. De kolenvoorraad
daalt evenredig aan de temperatuur, ter
wijl de binnenschepen die groote hoeveel
heden huisbrand moeten afleveren, vast
gevroren liggen in de havens, waar zij
thuishooren of onderweg door het ijs zijn
tegengehouden.
Het officieele rantsoen is slechts vijftig
kleine briketten per gezin per week maar
een groot aantal menschen kan geen vol
doende gunstige plaats krijgen in de
queues die 's morgens voor de kolenhande
laren staan opgesteld.
Aanvankelijk werden de lagere klassen
door den kolennood het zwaarst getroffen,
maai' thans zijn de groote kamers en de
centrale verwarming van vele flatgebouwen
in net welgestelde Westen der stad een
groot nadeel voor de bewoners. In vele ge
vallen hebben de huiseigenaren de centrale
verwarming buiten werking gesteld en de
gezinnen gedwongen tot het ijlings impro-
viseeren van een stookgelegenheid ln één
enkele kamer of het gebruiken van elec-
trische verwarming, voor zoover men die
kon krijgen. Voor zoover de centrale ver
warming in sommige flatgebouwen nog
aangesloten is, heeft men slechts brand
stof, toereikend voor drie dagen per week.
De eigenaars van enkele der grootste kan
toorgebouwen Unter den Linden hebben
hun huurders medegedeeld, dat zij nog
slechts voor een enkelen dag kolen in
voorraad hebben. Vierduizend departe-
BINNENLAND.
Ernstige villabrand te Rotterdam. (Ge
mengd. 3e Blad).
Gisteravond reeds duizend inschrijvingen
voor den elfstedentocht. (Sport, 3e BI.),
Alie Stijl verbeterde het wereldrecord zwem
men over 100 yards schoolslag. (Sport,
3e Blad)
Het afscheid van den burgemester van
Koudekerk a. d. Rijn, den heer Kwint
(4e Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Weinig zaken Gedrukte stemming
Algemeene koersinzinking Amerika
nen wederom lager Beleggingen
kalm.
BUITENLAND.
Bij Salla in Midden-Finland wordt hevig
gevochten. (Ie Blad).
Britsche vliegers boven Oostenrijk en Bo-
hemen. (Ie Blad).
De koude teistert Duitschland ook econo
misch. (Ie Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
Voor het Noorden: Des nachts
matige tot lichte vorst. In den
middag tijdelijk stijging van tem
peratuur tot boven het vriespunt
met toenemende bewolking. Droog.
Zwakke wind.
Voor het Zuiden: Des nachts
strenge tot matige vorst. In den
middag tijdelijk stijging van tem
peratuur tot boven het vriespunt.
Nevelig tot licht of halfbewolkt.
Droog. Zwakke wind.
mentsambtenaren zijn naar huis gestuurd
om daar verder te werken daar er geen
kolen in hun kantoorgebouwen beschik
baar waren. Voorts hebben veel café's en
restaurants hun deuren gesloten. Ook de
groentenmarkt in de open lucht wordt tot
nader order niet gehouden.
Tegen het gebruik van hout om het te
kort aan kolen aan te vulien wordt door
de kranten en in filmjournaals heftig
geageerd, daar hout thans een waardevolle
grondstof voor cellulose en voor kleeding-
stoffen is. Maar zelfs een officieele ban
bliksem tegen het gebruik van hout als
stookmateriaal was niet in staat deze han
delwijze in sommige arbeiderskringen tegen
te gaan.
Men heeft, gelijk reeds gemeld, aange
kondigd, dat de spoorwegen het passagiers
vervoer zullen beperken om meer menschen
en materiaal voor goederenvervoer beschik
baar te krijgen, wat. zoolang de koude
aanhoudt, klaarblijkelijk uitsluitend brand
stof fenvervoer zal zijn. De kranten ver
sterkten het geheel van maatregelen door
een beroep op het publiek te doen „om af
te zien van overbodige en niet dringende
reizen"
Ook op het voedselprobleem is de koude
van invloed, want aardappelen, die het be
langrijkste voedingsmiddel zijn, zijn door
de weersomstandigheden niet te vervoeren,
terwijl zij in den grond bevriezen, waar
door zij voor de consumptie onbruikbaar
worden.
Naar verluidt echter zullen de brood
rantsoenen worden verhoogd, indien de
huidige aardappelvoorraad ontoereikend
zou blijken.
Voorts is een wet in werking getreden
waarbij het eiken Tsjechischen burger is
verboden bij testament of bij wijze van ge
schenk iets na te laten of te geven aan
Tsjechische relaties of kennissen die uit het
land zijn gevlucht of om andere redenen
geen burger zijn van het protectoraat.
REPATRIEERENDE DUITSCHERS UIT
GALICIË EN WOLHYNIË.
De verhuizing der volks-Duitschers uit
Galicië en Wolhynië naar Duitschland gaat
systematisch verder. Onophoudelijk komen
bij Sanok. Przemysl, Hrubieschow. bij Brest
en bij Grajewo treinen en stoeten met Duit
sche repatrianten over de sovjet-grens naar
het Duitsche deel van Polen en verder naar
het binnenland van Duitschland.
In de beste samenwerking tussehen de
Duitsche verhuizingscommando's en de
sovjet-Russische regeeringsinstanties is het
gelukt, voldoende spoorwegmateriaal ter
beschikking te stellen, zoodat de D-treinen
zonder moeite door kunnen rijden.
Op 10 Januari waren van de 78 aange
kondigde speciale treinen reeds 55 de grens
plaatsen gepasseerd. Ook het transport met
wagens langs de landwegen wordt, dank zij
de grondige organisatie, zonder wrijving
voltrokken.
Op 28 December werd door den eersten
stoet, in totaal 8300 volks-Duitschers, op
deze wijze de grens overschreden. De repa
trianten trekken met hun wagens, die ge
laden zijn met lasten van 6 tot 20 cente
naars, overdag over de landwegen en worden
des avonds geleid naar Duitsche dorpen,
waar het commandovoor de verhuizings
mogelijkheden voor overnachten, eten en
stalling voor de paarden voorbereid heeft.
Iedere stoet bestaat g emiddeld uit 212
voertuigen, zoodat aan het einde der geheele
actie 11.855 voertuigen met ongeveer 20.000
paarden geëmigreerd zullen zijn.
Aan dc- hand van deze voorloopige emi-
gratiecijfers kan berekend worden, dat uit
Galicië, Wolhynië en uit den streek rondom
Bialystok ruim 130.000 volks-Duitschers naar
I het vaderland terugkeeren.