Gevecht bij Salla duurt voort Duitschland in koude-knel ZATERDAG 13 JANUARI 1940 No. 24479 De Finsche overwinningen bij Salla en Suosmussalmi De strijd ter zee HET VOORNAAMSTE NIEUWS VAN HEDEN De Bilt 80ste Jaargang DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Afloop nog onbekend Lucht-verkenningen Uit het Verre Oosten Verspreide berichten Moeilijkheden met brandstoffen en aardappelen Dit nummer bestaat uit VIER bladen EERSTE BLAD verwacht LEIDSCH DAGBLAD PRIJS DER ADVERTENTIES: SO Cts7 per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar ■gentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags cn Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven 10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. Bureau Noorderndsplein Telefoonnummer* voor Directie en Administratie 25041 (2 lijnen) Redactie 21507 Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54 PRIJS DEZER COURANT: Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd stJlE per 3 maanden t. 215 per week f.0.11 Franco per post f. 2.35 per 3 maanden f- portokosten. (voor binnenland f.0.80 per 3 tmriL) United Press meldt: BerJtagske Mtenavis meldt uit Stockholm, dat een hevige strijd woed't aan het front bij Salla; de Russen hebben van het afne men der koude gebruik gemaakt om hun verbindingslijn tussehen hun basis Kanda- laksja en het district Kola te herstellen. De Finsche legatie te Londen bevestigt, dat bij Salla een felle strijd is ontbrand. De Intense activiteit in de lucht aan het front van Pctsamo. zoo meldt U. P. voorts, bracht plotseling eenige levendigheid irt de campagne ln het hooge Noorden, waar sinds Kerstmis niet veel meer was geschied, maar nog steeds zijn er geen teekenen, die er op wijzen, dat de Russen een werkelijk offen sief zuilen beginnen in dezen poolwirater. Dertig Russische vliegtuigen hebben een aanval op Turku gedaan. Een aantal bur gers is omgekomen. Ook te Lahtl zijn bom men geworpen. De zender daar is bescha digd en zal gedurende drie of vier dagen niet funotipnneeren. De Finsche uitzendingen zullen echter niet gestaakt worden en in het bijzonder de kprtegolfzendingen ondervinden geen hinder. Ook Atoo is gebombardeerd uit de lucht. Er werd niemand gedood'; een vrouw is gewond. Een zestal huizen is volkomen ver nietigd. verschillende andere zijn gedeelte lijk beschadigd. De raid werd uitgevoerd door een twin tigtal vliegtuigen. Tenminste één vliegtuig werd neergehaald. Een half uur na het eerste bombardement keerden de vliegtuigen terug. In de stad ontstond geen paniek. Tot 9 dezer zijn uit de lucht 234 personen gedood, 269 ernstig en 210 licht gewond. De meeste Russische troepen, die op het oogenblik in Finland vechten o.a. die, wel ke zich op de landengte van Karelië be vinden, waren reeds voor het begin van den inval geconcentreerd in het gebied van Leningrad en aan de grens. Sedertdien zijn dan ook weinig verster kingen uit het binnenland naar dit gebied gebracht eii zoodoende hebben de sovjets tot op zekere hoogte de transportmoeilijk heden. welke zij ondervinden, weten te maskeeren. De verhalen van gevangenen over het aantal spoorwegongelukken in de sovjet unie en de gegevens, welke men bezit over het Russische transportwezen in vredestijd, werpen echter eenig licht op den toestand. De laatste twee weken zijn tussehen Le- ninggrad en de landengte van Karelië minstens tien spoorwegongelukken gebeurd, ongerekend de minder belangrijke ongeval len. De hieruit voortvloeiende vertragingen belemmeren de Russische transporten in hooge mate. Toch beschikt Leningrad over genoeg spoorwegen, die een normale levensmidde lenvoorziening der stad mogelijk zoyden maken, doch slechts drie lijnen kunnen op het oogenblik voor dit doel worden ge bruikt. De operaties aan het Finsche front en de eischen der levensmiddelenvoorziening van het district Leningrad hebben zoodoende ernstige gevolgen gehad voor het overige deel der sovjet-unie. De sovjets hebben naar het Noorden en centraal-Rusland gtoote hoeveelheden rol lend materiaal moeten zenden, dat zij moesten onttrekken aan andere gebieden, die het zelf noodig hadden, vandaar de ver traging van alle transporten in de sovjet unie. Tenslotte bekommeren de sovjets zich weinig om het onderhoud van het rollend materiaal, dat dikwijls in treurigen toe stand verkeert. DE STEUNVERLEENING. President Roosevelt heeft tijdens een persconferentie verklaard, dat hij den Congresleiders verzocht heeft het probleem van het verleenen van bijstand aan Finland te overwegen. De president dringt er op aan. dat de Russische aanval op Finland met het daaruit voortvloeiende gebrek voor groote aantallen menschen en de noodzake lijkheid van handhaving der Finsche onaf hankelijkheid, geen kwestie van partijpoli tiek zou worden voor de Vereenigde Staten. Deze twee interessante kaartjes geven den lezer een goed duidelijk beeld van het verloop der veldslagen te Salla en Suomussalmi. Bij het eerste kaartje werd slag geleverd te Savukoski; een Russische divisie werd aldaar als het ware in de pan gehakt. Na 18 dagen feilen strijd wisten de Finnen zich langs den oever van de Tennio-rivier staande te houden en Salla te heroveren. Salla werd door de Finnen als het ware met een üzeren gordel omringd; nog liggen er drie Russische divisies voor deze plaats. De Russen aarzelen echter naar Kemijarvi op te rukken, omdat zij zich op hun rechtervleugel door de Finnen sterk bedreigd voelen. Het tweede kaartje geeft den slag bfj Suomussalini weer; deze slag kan in de geschie denis vergeleken worden met dien van Tannenberg (1914), waar de Russen toen ook zware verliezen leden. De veldslag in Finland speelde zich af te Kiautajarwi, op 90 December 1939. Vier Russische divisies werden gedeeltelijk vernietigd, gevangen genomen of over de grens gejaagd. De Finsche tactiek slaagde erin de divisies te splitsen en deze op beide flanken aan tc vallen; onderlinge samenwerking der Russen werd verijdeld. De 163ste divisie werd te lUautajarwi verslagen, de 162ste te Juntusranta, de 9de en 44ste te Raate. De kaarten geven schematisch het verloop hiervan weer. Roosevelt voegde hier aan toe, dat zijn be sprekingen betreffende bijstand aan Fin land nog geen besluiten hebben opgeleverd. Vele Zuid-Afrikaansche artsen en ver pleegsters hebben zich aangeboden als vrij willigers voor dienst in Finland. Zij hopen, dat het verbod der regeering tegen vertrek van artsen en verpleegsters uit Zuid-Afrika zal worden opgeheven. Van verschillende zijden wordt ook in België een hulp aan Finland georganiseerd. De „vuurkruisen" hebben een inschrijving geopend om ambulance-materieel naar Finland te zenden. Het fonds van het co mité tot hulp aan Finsche kinderen groeit snel, baron Louis Empain heeft 600.000 francs voor dit fonds beschikbaar gesteld. Verder heeft de Belgische katholieke liga voor den vrede een dagorder aangenomen, waarin een diepe sympathie met de Finnen wordt betuigd en waarin de wensch wordt uitgesproken, dat de Belgische regeéring snel en doeltreffend zal meewerken aan de hulp aan Finland overeenkomstig de aan beveling van den Volkenbond. ENGELSCHE VERLIEZEN. Negen opvarenden van een in Grimsby thuisbehoorenden treiler, de „Croxton", zijn aan land gekomen in een haven aan de Oostkust na in een kleine boot 24 uur te hebben rondgedreven. Hun treiler was ge bombardeerd en onder machinegeweervuur genomen en daarop gezonken. Het 932 ton metende stoomschip „Pit- wines" is gisteren door twee Duitsche vlieg tuigen buiten Yorkshire met bommen be stookt. Het vloog in brand. De geheele bemanning ging in de booten en werd gered. Het schip werd op sleep touw genomen. De bomexplosies konden bijna een uur lang worden gehoord. De treiler Star of Scotland is bij de Shet- land-eilanden gebombardeerd; een bom trof het schip in het midden, doodde twee mannen en verwondde twee anderen. De drie andere opvarenden hebben zich in een boot begeven, maar toen het vliegtuig bij de nadering van Engelsche machines verdween hebben zij hun schip, dat drijvende was ge bleven, weer opgezocht en het met assisten tie van een sleepboot veilig naar een Schotsche haven gebracht. Het Duitsche Nieuwsbureau meldt: De Duitsche luchtmacht heeft van ver kenningsvluchten boven de Engelsche en Schotsche kust en boven het midden en het Noordelijk gedeelte van de Noordzee, welke eergisteren 's ochtends en 's middags zijn uitgevoerd, belangrijke gegevens medege bracht. Bovendien hebben de vliegtuigen een reeks aanvallen gedaan. Het Britsche luchtdoelgeschut en de jachtvliegers kwamen op verscheidene plaatsen in actie. Ten Noorden van Yar mouth kwam het tot een luchtgevecht tus sehen vier Britsche Spitfire jagers en Duitsche verkenners. Een Britsch vlieg tuig werd geraakt en stortte neer, terwijl er veel rook uit dit vliegtuig ontsnapte. Alle Duitsche verkenningsvluchten van de Duitsche luchtmacht hebben eergisteren op vele plaats: n van de Engelsche en Schotsche kust alarm doen maken, ook op de plaatsen, waar tot dusver nog geen Duitsche vliegtuigen waren opgemerkt. Daaruit blijkt, dat de verkenningen van de Duitsche luchtmacht zich tot het ge heele kustgebied van de monding van de Theems tot de Shetland-eilanden toe heb ben uitgestrekt. Van Engelsche zijden worden deze vluchten bevestigd onder bijvoeging, dat de Duitsche machines overal zijn verjaagd. Veiligheidspatrouilles van de R. A. F. vlogen Donderdagnacht over Hamburg, Frankfort, Bremen en het Roergebied, waarbij zij uiterst belangrijke inlichtingen wisten te bemachtigen. Bij het vliegen over Helgoland nam men in een der bommenwerpers een reeks lich ten waar, klaarblijkelijk bedoeld als weg wijzers voor Duitsche mijnleggende vlieg tuigen. Een Engelsch bombardementsvliegtuig liet zes bommen vallen, waarop de Duitsche luchtverdediging het vuur opende. De vliegtuigen keerden veilig naar hun basis terug. JAPAN EN AMERIKA. De laatste pogingen van het kabinet-Abe om de betrekkingen met de Vereenigde Sta ten vriendschappelijk te regelen op den grondslag van een nieuw handelsverdrag, zijn, naar het Japansche telegraaf agent schap meldt, mislukt. Het agentschap voegt hieraan toe, dat daardoor die kringen in Japan thans de overhand hebben gekregen, die een grondige herziening van de Japansch-Amerikaansche betrekkingen voor noodzakelijk houden. DE JAPANSCHE MANDAATGEBIEDEN. De afdeeling mandaten van het volken bondssecretariaat heeft van de Japansche regeering rapport over 1938 ontvangen be treffende het bestuur der eilanden ten Noorden van den evenaar, die onder Ja- pansch mandaat zijn. Men hecht eenige be- teekenis aan het feit, dat Japan al heeft het zich uit den Volkenbond teruggetrokken, toch nog contact houdt met de Volken bondsorganisaties. De wijziging van de Japansche regeering. Japan's minister-president Abe heeft gisteren den lord-grootzegelbewaarder in kennis gesteld met zijn voornemen de poli tieke situatie en structuur te hernieuwen en vandaag heeft de lord-grootzegelbewaar der zijn secretaris naar prins Sajonji gezon den om hem te raadplegen. Ook worden de vooraanstaande personen uit militaire, ma rine, politieke en financieele kringen ge raadpleegd. COMMUNISTISCHE CEL ONTDEKT. De politie heeft een communistische cel ontdekt, die opnieuw gevormd was in een fabriek in een Parijsche voorstad, met het doel, anti-nationale propaganda te voeren. Twintig personen werden gearresteerd. UIT HET PROTECTORAAT. United Press meldt uit Praag: Gedurende de laatste paar dagen zijn ongeveer honderd van de» twaalfhonderd Tsjechische studenten die op veertien No vember te Praag werden gearresteerd en naar Duitsche concentratiekampen werden gezonden, in vrijheid gesteld en naar huis teruggekeerd. Zij kwamen uit het concen tratiekamp Oranienburg terug in groepen van twintig a dertig man, zagen er goed uit en verklaarden behoorlijk te zijn behandeld. United Press meldt: De hevige koudegolf, die men ook In Duitschland thans ondergaat, heeft Ber lijn in zijn zwakste plek getroffen, in de verwarming namelijk. De kolenvoorraad daalt evenredig aan de temperatuur, ter wijl de binnenschepen die groote hoeveel heden huisbrand moeten afleveren, vast gevroren liggen in de havens, waar zij thuishooren of onderweg door het ijs zijn tegengehouden. Het officieele rantsoen is slechts vijftig kleine briketten per gezin per week maar een groot aantal menschen kan geen vol doende gunstige plaats krijgen in de queues die 's morgens voor de kolenhande laren staan opgesteld. Aanvankelijk werden de lagere klassen door den kolennood het zwaarst getroffen, maai' thans zijn de groote kamers en de centrale verwarming van vele flatgebouwen in net welgestelde Westen der stad een groot nadeel voor de bewoners. In vele ge vallen hebben de huiseigenaren de centrale verwarming buiten werking gesteld en de gezinnen gedwongen tot het ijlings impro- viseeren van een stookgelegenheid ln één enkele kamer of het gebruiken van elec- trische verwarming, voor zoover men die kon krijgen. Voor zoover de centrale ver warming in sommige flatgebouwen nog aangesloten is, heeft men slechts brand stof, toereikend voor drie dagen per week. De eigenaars van enkele der grootste kan toorgebouwen Unter den Linden hebben hun huurders medegedeeld, dat zij nog slechts voor een enkelen dag kolen in voorraad hebben. Vierduizend departe- BINNENLAND. Ernstige villabrand te Rotterdam. (Ge mengd. 3e Blad). Gisteravond reeds duizend inschrijvingen voor den elfstedentocht. (Sport, 3e BI.), Alie Stijl verbeterde het wereldrecord zwem men over 100 yards schoolslag. (Sport, 3e Blad) Het afscheid van den burgemester van Koudekerk a. d. Rijn, den heer Kwint (4e Blad). AMSTERDAMSCHE BEURS. Weinig zaken Gedrukte stemming Algemeene koersinzinking Amerika nen wederom lager Beleggingen kalm. BUITENLAND. Bij Salla in Midden-Finland wordt hevig gevochten. (Ie Blad). Britsche vliegers boven Oostenrijk en Bo- hemen. (Ie Blad). De koude teistert Duitschland ook econo misch. (Ie Blad). ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN EERSTE BLAD. Voor het Noorden: Des nachts matige tot lichte vorst. In den middag tijdelijk stijging van tem peratuur tot boven het vriespunt met toenemende bewolking. Droog. Zwakke wind. Voor het Zuiden: Des nachts strenge tot matige vorst. In den middag tijdelijk stijging van tem peratuur tot boven het vriespunt. Nevelig tot licht of halfbewolkt. Droog. Zwakke wind. mentsambtenaren zijn naar huis gestuurd om daar verder te werken daar er geen kolen in hun kantoorgebouwen beschik baar waren. Voorts hebben veel café's en restaurants hun deuren gesloten. Ook de groentenmarkt in de open lucht wordt tot nader order niet gehouden. Tegen het gebruik van hout om het te kort aan kolen aan te vulien wordt door de kranten en in filmjournaals heftig geageerd, daar hout thans een waardevolle grondstof voor cellulose en voor kleeding- stoffen is. Maar zelfs een officieele ban bliksem tegen het gebruik van hout als stookmateriaal was niet in staat deze han delwijze in sommige arbeiderskringen tegen te gaan. Men heeft, gelijk reeds gemeld, aange kondigd, dat de spoorwegen het passagiers vervoer zullen beperken om meer menschen en materiaal voor goederenvervoer beschik baar te krijgen, wat. zoolang de koude aanhoudt, klaarblijkelijk uitsluitend brand stof fenvervoer zal zijn. De kranten ver sterkten het geheel van maatregelen door een beroep op het publiek te doen „om af te zien van overbodige en niet dringende reizen" Ook op het voedselprobleem is de koude van invloed, want aardappelen, die het be langrijkste voedingsmiddel zijn, zijn door de weersomstandigheden niet te vervoeren, terwijl zij in den grond bevriezen, waar door zij voor de consumptie onbruikbaar worden. Naar verluidt echter zullen de brood rantsoenen worden verhoogd, indien de huidige aardappelvoorraad ontoereikend zou blijken. Voorts is een wet in werking getreden waarbij het eiken Tsjechischen burger is verboden bij testament of bij wijze van ge schenk iets na te laten of te geven aan Tsjechische relaties of kennissen die uit het land zijn gevlucht of om andere redenen geen burger zijn van het protectoraat. REPATRIEERENDE DUITSCHERS UIT GALICIË EN WOLHYNIË. De verhuizing der volks-Duitschers uit Galicië en Wolhynië naar Duitschland gaat systematisch verder. Onophoudelijk komen bij Sanok. Przemysl, Hrubieschow. bij Brest en bij Grajewo treinen en stoeten met Duit sche repatrianten over de sovjet-grens naar het Duitsche deel van Polen en verder naar het binnenland van Duitschland. In de beste samenwerking tussehen de Duitsche verhuizingscommando's en de sovjet-Russische regeeringsinstanties is het gelukt, voldoende spoorwegmateriaal ter beschikking te stellen, zoodat de D-treinen zonder moeite door kunnen rijden. Op 10 Januari waren van de 78 aange kondigde speciale treinen reeds 55 de grens plaatsen gepasseerd. Ook het transport met wagens langs de landwegen wordt, dank zij de grondige organisatie, zonder wrijving voltrokken. Op 28 December werd door den eersten stoet, in totaal 8300 volks-Duitschers, op deze wijze de grens overschreden. De repa trianten trekken met hun wagens, die ge laden zijn met lasten van 6 tot 20 cente naars, overdag over de landwegen en worden des avonds geleid naar Duitsche dorpen, waar het commandovoor de verhuizings mogelijkheden voor overnachten, eten en stalling voor de paarden voorbereid heeft. Iedere stoet bestaat g emiddeld uit 212 voertuigen, zoodat aan het einde der geheele actie 11.855 voertuigen met ongeveer 20.000 paarden geëmigreerd zullen zijn. Aan dc- hand van deze voorloopige emi- gratiecijfers kan berekend worden, dat uit Galicië, Wolhynië en uit den streek rondom Bialystok ruim 130.000 volks-Duitschers naar I het vaderland terugkeeren.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1940 | | pagina 1