In Finland heerscht
thans betrekkelijke rust
De strijd ter zee
Onderzoek naar de Duitsche
mentaliteit
WOENSDAG 10 JANUARI 1940
No. 24476
HEI VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
JOsfe Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Gevaar voor de Russen bij Salla
De Dunbar Castle op
een mijn geloopen
Slechts eenige slachtoffers.
Duitsche luchtaanval
op schepen
Bommen op Deensch
eiland.
Wijziging bij het Engelsche
luchfcommando.
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD
verwacht
Tegen gemopper
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zi)n. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau NoordeindapFein Telefoonnummer* voor
Directie en AdminUtratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd rijn:
per 3 maanden f. 2.35
per week f.0!8
Franco per post f. 2.35 per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mndj
Aan het Finsche front schijnt de strijd
momenteel in hoofdzaak te rusten.
Naar echter verluidt, is de toestand
van het 12.000 man sterke Russische
leger in den sector Salla wanhopig,
doordat het door de Finnen omsingeld
wordt. Men verwacht, dat capitulatie
van het Russische legercorps niet lang
zal kunnen uitblijven.
Over de nederlaag der 3e Russische divi
sie wordt nog nader gemeld:
De Russen streden dapper gedurende
twee dagen. Van de 18.000 man, welke de
divisie telde, hebben de Finnen slechts 2000
gevangen genomen. Deze zagen, dat alle
tegenstand nutteloos was en stuurden on
derhandelaars om zich vervolgens ln groe
pen over te geven. De rest van de divisie
werd ofwel gedood, of ls verspreid in de
moerassige bosschen, zonder levensmidde
len. Deze vluchtelingen zijn gedoemd om
van honger en koude om te komen
De opeenvolgende vernietiging van twee
Russische divisies ln dit gebied maakt niet
alleen voor langen tijd een Russlschen
aanval op den spoorweg Kajaani-Oulu-Tor-
nea-Haparanda onmogelijk, doch maakt
ook een bres in de Russische linie.
De buit van de Finnen neemt nog steeds
toe. De Russische divisie voerde behalve
het normale materieel nog een groote hoe
veelheid reservematerieel mee. Zoo hebben
de Finnen 75 mitrailleurs gevonden, nog
dik in het wapenvet gezet en in kisten ver
pakt en ook een gedemonteerd vliegtuig.
De artillerie, welke de Finnen hebben
buitgemaakt, bestaat uit 70 stukken veld
geschut, 16 stukken zwaar geschut en 14
anti-tank-kanonnen
De luchtdoelmitrailleurs met vier loopen,
waarvan er 16 werden bult gemaakt, kos
ten zeker vijf mlllioen Fransche francs per
stuk.
Van groot belang wordt ook geacht, dat
47 keukenwagens werden buit gemaakt.
Volgens berichten, welke van welinge
lichte zijde zijn ontvangen, ls de spoorlijn
van Leningrad naar Moermansk op ver
scheiden plaatsen vernield. Finsche pa
trouilles hebben ook de benzinevoorraden
langs dezen spoorweg in brand gestoken.
Indien het al mogelijk zou zijn de spoor
lijn te herstellen, dan zal het toch niet ge
makkelijk zijn de benzinevoorraden spoedig
aan te vullen.
Dit is een groote hindernis voor de Rus
sen, wier leger sterk gemotoriseerd is. Het
benzinegebrulk ls in de koude tot veertig
graden beneden het vriespunt zeer groot,
aangezien de chauffeurs de motoren des
nachts door moeten laten draaien, omdat
het anders des ochtends niet mogelijk ls
de motoren op gang te krijgen.
Volgens den correspondent aan het front
in Finland van het Zweedsche dagblad
„Nya Allehanda" hebben de Finnen aan
het einde van de vorige maand een ge
pantserde slede buit gemaakt die be
schouwd wordt als het geheime wapen van
Stalin tegen Finland.
De Russen hoopten, dat dit wapen de
zelfde uitwerking teweeg zou brengen als
het optreden der tanks ln den vorigen we
reldoorlog. De gepantserde slede, die den
vorm heeft van een torpedo, ls voorzien
van een schroef en gewapend met een ka
non. Zij is reeds bij het Ladogameer opge
treden en kan een snelheid halen van 160
K.M. per uur.
De slede heeft het voordeel boven de
tank dat een ophooping van sneeuw niet
gevreesd behoeft te worden. Daar staat
echter tegenover, dat de bestuurder onder
het vuur der mitrailleurs gewoonlijk zoo
nerveus wordt, dat hij zijn koelbloedigheid
verliest en onhandig manoeuvreert.
Reeds thans verklaren de Finnen, dat
zij in staat zijn. dit nieuwe wapen het
hoofd te bieden.
Finland's president Kallio heeft een
nieuwen oproep gericht tot de wereld te
gen de bombardementen der Russen op de
burgerbevolking Hij zegt: ..Rusland stelt
er zich niet mede tevreden, oorlog te voe
ren tegen ons leger op de gebruikelijke
wijze, maar het zendt vliegtuigen achter
het front om onze hulzen en burgers te
vernietigen.
Dat is een ongelooflijk optreden van den
kant van een staat, die op zich genomen
heeft de internationale beginselen van de
oorlogvoering te erkennen.
Deze meedoogenloosheid heeft den geest
van ons volk niet gebroken, ofschoon de
vijand ongeveer honderd plaatsen, onder
welke de meeste onzer steden, gebombar
deerd heeft."
„Wanneer men overweegt, dat bijna 4000
bommen neergeworpen zijn en machine-
De Dunbar Castle (10.000 ton) van de
Union Castle lijn, is gistermiddag aan de
Zuidoostkust van Engeland op een mijn
geloopen
De Dunbar Castle was op weg van Kaap
stad en had aan boord ongeveer 48 passa
giers, 8 eerste klas passagiers, 31 toeristen,
en 9 kinderen. De bemanning bestond uit
ongeveer 150 koppen.
De Dunbar Castle werd in 1930 te Glasgow
gebouwd. Het schip had accomodatie voor
200 passagiers eerste klasse, 260 derde klasse
en verder ruimte voor ongeveer 100 tus-
schendekspassagiers.
De passagiers die in twee reddingbooten
van het schip rondzwalkten werden opge
pikt door een motorbarkas van de kust
wacht, welke hen aan wal heeft gebracht.
Voor zoover bekend werden alle passagiers
gered. Wel waren eenige gewond, doch niet
ernstig. Zij zijn naar een ziekenhuis ge
bracht. Ook de bemanning is op 2 na door
andere schepen gered.
De geredden zeggen, dat toen zij zich van
de Dunbar Castle verwijderden, dit schip
snel zonk Binnen een half uur is het schip
ondergegaan Een der geredden zeide „wij
waren zoowat klaar met de lunch, toen een
hevige ontploffing het schip van voor tot
achter deed schudden Alle lichten gingen
onmiddellijk uit Binnen 15 minuten waren
allen echter in de booten.
Volgens een lid der bemanning was de
gezagvoerder Couston van het schip dood
voor de deur van zijn hut aangetroffen,
welke hij naar het schijnt had probeeren
te bereiken toen de brug Instortte. De eerste
officier, Robertson, die het bevel overnam,
was de laatste die het schip verliet.
Een opvarende zei. dat ze hem aan boord
van een der reddingbooten hadden moeten
trekken Volgens en ander was de voor-
ir""t bli de ontploffing vrijwel weggeslagen.
De passagiers waren vol hulde en lof over
de bedrevenheid moed en discipline der
bemanning.
Een der geredde passagiers zeide, dat een
zeeman, die zelf aan het hoofd gewond was,
een zuigeling in een van de booten heeft
verzorgd. Dit kindje was een van de twee
welke nog niet konden loopen.
Tot de gewonden behoort de kwartier
meester, een Scandinaviër, Larsen geheeten,
die bewusteloos was, toen hij van het schip
werd gehaald. De geredden zeiden, dat alle
booten met moeite konden worden neer
gelaten met het oog op de sterke zuiging
van het water.
De lijken van den gezagvoerder, een ma
gazijnmeester van de machinekamer en een
matroos zijn aan land gebracht in een
haven aan de Zuidoostkust.
De koks behoorden tot degenen, die het
meest onder de ontploffing te lijden hebben
gehad daar vet en olie overal rondspatten
en onmiddellijk vlam vatten. Toen zij aan
dek gerend kwamen, vertoonden hun kiee-
ren brandgaten Sommigen hunner waren
nogal erg getroffen.
De bemanning harerzijds heeft hulde ge
bracht aan de kalmte en het flinke gedrag
van de pasagiers. in het bijzonder aan de
moeders met jonge kinderen. Een lid der
bemanning zei: 2 meisjes van drie en vijf
jaar die met haar moeder met mij in de
zelfde reddingboot waren, hebben zich bui
tengewoon gedragen.
ENGELSCH TANKSCHIP OP MIJN
GELOOPEN.
Het Britsche tankschip Liberty (8485 ton)
is tijdens het weekeinde in de Noordzee ge
zonken Naar men gelooft tengevolge van
het stooten op een mijn. Men vreest, dat
twintig man. waaronder de kapitein, om het
leven gekomen zijn. Achttien overlevenden
zijn gisteren uit Frankrijk in een K-anaal
haven aangekomen. Een der reddingbooten
was omgeslagen.
FRANSCH PATROUILLEVAARTUIG
VERGAAN.
Naar bekend geworden is. is het Fransche
patrouillevaartuig Barsac (1049 ton) Zater
dag tijdens een zwaren storm ter hoogte van
Vigo aan den grond geloopen. Het schip
moet als volkomen verloren worden be
schouwd. Men gelooft, dat omstreeks 10 op
varenden om het leven gekomen zijn. 45
overlevenden zijn door een Spaansch vaar
tuig te Vigo aan land gezet.
geweren zijn gebruikt, is het aantal slacht-
oflers betrekkelijk gering.
Dat ls te danken aan vele redenen, o.a.
aan het feit, dat wij er ln geslaagd zijn
zeer snel onze luchtafweermaatregelen te
organiseeren.
In één maand zijn 234 burgers gedood,
269 gewond en 210 licht gekwetst. Onge
veer- 170 vijandelijke vliegtuigen met de
bemanning zijn reeds neergehaald en onze
weerstandskracht neemt snel toe, dank zij
de vele luchtafweerwapens. die wij op den
vijand buitgemaakt hebben."
Tijdens een ontvangst van vertegenwoor
digers van de bultenlandsche pers heeft
minister-president Ryti een uiteenzetting
gegeven van den economischen toestand
van het land.
Voor den oorlog was de economische toe
stand van Finland zeer welvarend, doch
op het oogenblik is deze zeer moeilijk ten
gevolge van het gebrek aan arbeiders door
de mobilisatie en door de moeilijkheid om
werk te verschaffen aan allen, die uit de
Industriecentra zijn geëvacueerd.
De huidige gebeurtenissen elschen van
Finland een krachtige economische poging,
waarop het als vreedzaam land niet voor
bereid was. zoodat het veel In het buiten
land moet koopen.
Finland heeft er evenwel steeds een eer
in gesteld zijn verplichtingen na te komen,
welke het door den oorlog moet aanvaar
den.
Uit Amerika is thans reeds een half mll
lioen dollar naar Finland overgemaakt.
Onder de gearriveerde vrijwilligers ls
ook prins Ferdinand von und zu Liechten
stein.
Twee Fransche ambulances zijn in Stock
holm gearriveerd. Zij zullen spoedig naar
Finland vertrekken. De twee chauffeuses
zijn mej. Henriette Mendelsohn en mevr.
Rhea Wikman, de laatste een Finsche. die
echter sedert het uitbreken van den oorlog
voor het Fransche Roode Kruis werkzaam
was. De twee vrouwen hebben een speciale
boodschap van generaal Weygand voor
veldmaarschalk Mannerheim bij zich.
WEINIG SUCCES.
Van Duitsche zü'de wordt gemeld:
Duitsche gevechtsvliegtuigen hebben een
verkenningsvlucht naar de Oostkust van
Engeland en Schotland ondernomen. Daar
bij zijn verscheidene gewapem'patrouille
vaartuigen en koopvaardijschepen, die
door deze vaartuigen geconvoieerd werden,
aangevallen en vernield
Alle vliegtuigen zijn onbeschadigd terug
gekeerd.
Hierover zegt het Britsche ministerie van
luchtvaart:
Vijandelijke vliegtuigen nebben onder
dekking van den mist met bommen en
machinegeweervuur aanvallen gedaan op
twee koopvaardijschepen buiten de Oost
kust van Schotland en op twee andere
koopvaarders verder naar het Zuiden. De
tot dusverre ontvangen berichten melden,
dat geen ernstige schade is veroorzaakt
en dat slechts één man licht werd gewond
Een vijfde schip werd aangevallen door
twee Heinkelmachines. Een aantal bom
men werd neergeworpen en het schip be
kwam schade. Gevechtsvliegtuigen werden
de lucht in gezonden, maar tengevolge van
het slechte zicht werd geen contact tot
stand gebracht.
Bij hun aanvallen op de scheepvaart
voor de Oostkust hebben de Duitsche vlieg
tuigen ook vijf Finsche visscherssmakken
voor de Schotsche Oostkust met machine
geweren beschoten. Niemand der opva
renden werd echter gewond en de bootjes
konden veilig thuiskomen.
Het schijnt, dat een stoomschip de aan
dacht van de visschersvaartuigen heeft af
geleid en dat de vliegtuigen daarop koers
zetten in de richting van dit schip. Later
werd dien kant uit het geluid van ontplof
fende bommen gehoord.
Van gezaghebbende zijde wordt medege
deeld. dat vijandelijke vliegtuigen sedert
het uitbreken van den oorlog slechts drie
maal een Britsch oorlogsschip met bom
men hebben kunnen treffen Deze drie door
Duitsche bommen getroffen oorlogsbo
dems zijn de „Iron Duke", die als oefen
schip dienst doet, de torpedojagei „Mo
hawk" en de kruiser „Southampton".
In het geval van de „Iron Duke" en dat
van de „Mohawk" troffen de,bommen niet
rechtstreeks doel, doch vielen zij wel zoo
dichtbij, dat de bomsplinters schade kon
den aanrichten. Er wordetop gewezen, dat
het vliegkampschip „Ark Royal" zelfs niet
beschadigd is. In talrijke duels met Duit
sche vliegtuigen, zoo besluit men, hebben
de Britsche oorlogsschepen steeds gezege
vierd. Sb
Over den aanval op het lichtschip wordt
nog nader gemeld:
Men gelooft, dat een man, een officier
doodelijk getroffen is. De Duitschers richt
ten bij tusschenpoozen gedurende een half
uur machinegeweervuur op het schip. Twee
en dertig man werden gewond, eenigep
ernstig De laatsten zijn naar een zieken
huis gebracht.
Het lichtschip was juist buitengewoon
vol. daar het manschappen aan boord had
ter aflossing van de bemanning van andere
lichtschepen. I
UIT VLIEGTUIG VAN ONBEKENDE
NATIONALITEIT.
Officieel wordt uit Kopenhagen mede
gedeeld, dat een vliegtuig van onbeken
de nationaliteit twee bommen heeft
laten vallen op het Deensche eiland
Romoe, voor de Zuidwestkust van
Denemarken.
Het vliegtuig kwam uit Zuidwestelijke
richting en verdween later naar zee.
Gisteravond is in Engeland volgende
officieele mededeellng gedaan:
De toeneming der sterkte van het leger
in Frankrijk heeft noodzakelijkerwijze eeni
ge wijziging met zich meegebracht in de
organisatie der noodige luchtstrijdkrach
ten, terwijl dit tevens het beste middel was
om de noodige coördinatie met en steun
aan het leger te geven.
In November j.l. werd deze aangelegen
heid geheel overzien in het licht van de
practische ervaring bij de uitoefening van
controle over de R A F. bij den steun van
het leger in Frankrijk.
Als resultaat hiervan werden de volgende
aanbevelingen goedgekeurd door het oor
logskabinet. in begin December: „Er moet
een commando over de Royal Air Force,
dat alle eenheden der R.A.F. in Frankrijk
zal omvatten gevormd worden.
Het nieuwe commando zal genoemd wor
den: Britsche luchtmacht in Frankrijk, en
zal onder bevel staan van één luchtvaart-
officier als opperbevelhebber.
De luchtvaartofficier-opperbevelhebber
zal dan tevens verantwoordelijk zijn voor
het ln overleg met de betrokken opperbe
velhebbers van het leger verzekeren van
den meest doeltreffenden steun van de
Britsche luchtstrijdkrachten aan het Brit
sche expeditieleger en de Fransche legers
aan het Westelijke front.
Te zamen met den opperbevelhebber van
de Fransche luchtstrijdkrachten zal hij
tevens verantwoordelijk zijn voor de coör
dinatie der operaties van de R.A.F. in
Frankrijk met die van de Fransche lucht
strijdkrachten".
Deze regeling brengt geen wijziging met
zich mede van het principe, dat het ver
band tusschen het leger en de R.A.F. ls ge
baseerd op de analogie der bestaande be
trekkingen tusschen de marine en het
kustcommando der R.A.F. en zal de nauw
ste samenwerking verzekeren tusschen de
strijdende troepen en luchtmacht.
Luchtmaarschalk A. S. Barratt is aange
steld tot opperbevelhebber van de Britsche
luchtstrijdkrachten in Frankrijk. Hij zal
binnenkort zijn functie aanvaarden.
Luchtmaarschalk Barratt is van begin
1936 tot het uitbreken van den oorlog com
mandant geweest van den staf van het
opleidingsinstituut voor de koninklijke
luchtstrijdkrachten. Verleden jaar werd hij
benoemd tot commandant der luchtstrijd
krachten in Indië, doch in stede van zijn
functie te aanvaarden, werd hij de voor
naamste verbindingsofficier der koninklijke
luchtstrijdkrachten in Frankrijk bij het
Fransche leger en de luchtmacht.
BINNENLAND.
Het vergaan van het motorschip „Truida"
(2e Blad).
Na de mijnontploffing te Huisduinen (Bin
nenland, 3e Blad).
Ernstige autobotsing bij Monnikendam
(Gemengd, 3e Blad).
Twee slachtoffers van kolendampvergifti
ging te Roermond (Laatste Berichten,
le Blad).
Het ijs in de omgeving; in het algemeen
nog beter dan verleden week (2e Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Geringe affaire - Lustelooze markt -
Hier en daar iets lager koersen -
Scheepvaartaandcelen prijshoudend -
Amerikanen ongeanimeerd - Beleggin
gen kalm.
BUITENLAND.
Chamberlain zegt: alle actie is op den oorlog
gericht (3e Blad).
Hoe de Finnen den Moermansk-spoorweg
beschadigden (3e Blad).
Communistische incidenten in de Fransche
Kamer (2e Blad).
Weer eenige schepen slachtoffers van mijnen
(le Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
Meest matige tot zwakke Ooste
lijke tot Zuidoostelijke wind. Hel
der tot lichtbewolkt. Droog weer.
Des nachts strenge, overdag ma
tige tot lichte vorst.
United Press meldt:
Naar verluidt, hebben 'de plaatselijke lei
ders der nationaal-socialistische partij en
de blokwachten van een aantal der belang
rijkste steden in Duitschland opdracht ge
kregen, nauwgezette rapporten uit te bren
gen aan het hoofdkwartier der partij in
zake de mentaliteit der bevolking ten op
zichte van den oorlog. Er wordt aan her
innerd. dat Hitler bij den aanvang van
den oorlog de chefs der nat. soc. beweging
verantwoordelijk heeft gesteld voor de
handhaving van het moreel in de onder
hun bevel staande districten, terwijl hij
verklaarde, dat hij niet wenschte te hoo-
ren, dat deze er in eenig deel van Duitsch
land op achteruit ging. Teneinde deze rap
porten te kunnen samenstellen hebben de
z.g.n blokwachten zij. die namens de
partij verantwoordelijk zijn voor een klein
aantal woningen instructie ontvangen
om bij hun blokleiders nauwkeurige in
lichtingen te verstrekken in zake den juis-
ten staat der meeningen en gevoelens in
de woningen, die onder hun toezicht staan.
De eigenaars van levensmiddelenwinkels,
die leden van de nat. soc beweging zijn,
hebben opdracht nauwkeurig te letten op
de reacties der huisvrouwen, wanneer hun
wordt verteld, dat bepaalde levensmiddelen
schaarsch worden of niet meer te verkrij
gen zijn. Naar verluidt, hebben vele win
keliers instructies ontvangen om ln hun
winkels geen politieke discussies meer toe
te staan en een waakzaam oog te houden
op klanten, die in het bijzonder mopperen
Dit gemopper van huisvrouwen in plaatse
lijke kruidenierswinkels tijdens het doen
der marktinkoopen is de laatste paar
maanden ten zeerste toegenomen, zooals
door vele neutrale buitenlanders in Ber
lijn woonachtig, werd geconstateerd. In het
bijzonder heeft men bezwaren tegen het
invoeren der kleedingdistributiekaarten,
waardoor de vrouwen per jaar slechts zes
paar kousen zullen kunnen krijgen. Ook in
de armere districten, waar men bij den
aankoop van kolen soms urenlang moet
wachten in een barre koude, wordt de
stemming er niet beter op. De eigenaars
van kleine restaurants hebben opdracht
ontvangen zoo weinig mogelijk politieke
gesprekken toe te staan en bezoekers, die
bijzonder luid spreken, wanneer de Duit
sche radio de nieuwsberichten uitgeeft, den
toegang te ontzeggen. Zij moeten er ook
voor zorgdragen dat de luidsprekers dus
danig staan opgesteld, dat elke bezoeker ze
duidelijk kan hooren. De nazi-leiders pro
beeren ook tegen te gaan. dat de radio in
enkele restaurants wordt afgezet, wanneer
de nieuwsberichten beginnen, hetgeen naar
men aanneemt meer en meer een gewoonte
wordt, zy zün gewaarschuwd dat hun ver
gunning zal worden ingetrokken Indien
kwaad opzet aanwezig is
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt:
In alle Duitsche bedryven, waar de tien-
urige werkdag bestaat, worden cantines
ingericht, waar de arbeiders eens per dag
tegen betaling van 20 tot 40 pfennig een
wannen maaltyd kunnen gebruiken Op het
oogenblik zyn er reeds 6750 van deze can
tines voor ongeveer 4 200 000 arbeiders Be
dryven van kleineren omvang richten een
gezamenlyke cantine in By medische con
trole is gebleken, dat de gezondheidstoe
stand in fabrieken, waar warme maaltyden
worden verstrekt, veel beter is.
