Voor de Feestdagen
Naspel van de Graf Spee
Hevig luchtgevecht in de
Duitsche Bocht
80sfe Jaargang
DINSDAG 19 DECEMBER 1939
No. 24460
De strijd ter zee
Fa. D. WARRING ZONEN
De strijd in het
Westen
VROOM
DREESMANN
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
Elkaar tegensprekende berichten
Vliegeraanvallen
op schepen
De „Bremen" en de
Engelsche duikboot
Gevaarlijk ijs!
Bemanning wordt geïnterneerd
KERST-SFEER
Dagelijks
van 16 t.m. 23 Dec.
GEWIJDE
KERSTMUZIEK
LEIDEN
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
Canadeesche troepen
in Engeland
verwacht
let Of:
morgen
a rond
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zyn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bU vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordemdaptem Telefoonnummer* voor
Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd «11 nr
per 3 maanden f. 8.35
per week TT.f. 0.15
Franco per post f. 2 35 per 3 maanden -f portokosten.
(voor binnenland f. 0.89 per 3 mnd.>
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt: gister
middag hebben de Engelschen een groote
vlucht ondernomen met 44 moderne ge
vechtsvliegtuigen. Gepoogd werd, verschei
dene plaatsen aan de Noordzee-kust aan te
vallen. De Britten werden echter reeds, toen
zij ten Noorden van Helgoland arriveerden
door Duitsche jachttoestellen opgevangen
en uiteengedreven.
Er werden verscheidene verbitterde lucht
gevechten geleverd boven het binnendeel
van de Duitsche Bocht.
Daarbij werden, volgens tot dusverre ont
vangen berichten, 34 Engelsche toestellen
neergeschoten.
Bij dit aantal zijn niet de verliezen begre
pen, die de overgebleven Engelsche toestel
len naar alle waarschijnlijkheid op hun
vlucht terug hebben geleden.
Brokstukken van neergeschoten Engel
sche toestellen zijn reeds op de Duitsche
eilanden aangespoeld.
De bemanningen van twee Engelsche
vliegtuigen werden gevangen genomen. En
kelen Engelschen gelukte het door te bre
ken naar Wilhelmshafen. Zij raakten in ge
concentreerd afweervuur, zoodat zij er niet
toe kwamen, bommen neer te werpen.
Aan Duitsche zijde zijn twee vliegtuigen,
welker bemanningen met valschermen om
laag sprongen, neergestort.
De zegevierende Duitsche jachttoestellen
zijn Messerschmldtmachines van het type
109. Zij behooren tot het jachteskader
Schumacher, dat reeds op 14 December door
het neerschieten van 10 der 20 aanvallende
Engelschen den vijand met 50 pet. verlies
naar huls zond.
De Engelsche lezing luidt als volgt:
Het ministerie van luchtvaart deelt mede
dat Engelsche bombardementsvliegtuigen
twaalf Messerschmidt gevechtstoestellen
hebben neergeschoten in een verwoeden
luchtslag boven de Duitsche Bocht.
Zeven Engelsche vliegtuigen zijn nog niet
teruggeketrd.
De Britsche bombardementsvliegtuigen
bevonden zich op een verkenningsvlucht
met het doel ieder Duitsch oorlogsschip, dat
op zee aangetroffen wordt, aan te vallen.
Er werden echter geen Duitsche oorlogs
schepen gezien.
De Britsche admiraliteit en het Britsche
ministerie van luchtvaart deelen mede:
„Een aantal aanvallen ls ondernomen
door vijandelijke vliegtuigen op Britsche en
neutrale koopvaardij- en vlsschersschepen,
gisteren op de Noordzee.
Des morgens werden bomaanvallen ge
daan op het kleine motorvaartuig „Sere
nity" en op de vischtrellers „New Choice",
„Benclair" en „Cragielea".
De beide eerste werden tot zinken ge
bracht. De vijand viel de „Cragielea" ook
met machinegeweervuur aan, waardoor twee
opvarenden werden gewond.
Bij de nadering van de Britsche lucht
strijdkrachten nam de vijand de wijk. vóór
contact tot stand gebracht kon worden.
Een boot met tien man van de „New
Choice" werd later waargenomen door vlieg
tuigen van het kustcommando, dat een vis-
schersboot derwaarts zond. De opvarenden
van beide gezonken schepen werden gered.
Verdere aanvallen werden in den middag
gedaan op het motorschip „Tuscan Star" de
treilers „Dervish". „Sheldon", „Arnold Ben
nett". „Dromlo" en het Italiaansche schip
„Valentino Coda". Bommen werden uitge
worpen en de tweede radiotelegrafist van
de „Tuscan Star" werd door een bomsplinter
gedood. Dit schip werd tevens met machine
geweervuur aangevallen, zonder dat daar
door verliezen ontstonden.
Vliegtuigen van de R A F bonden bij het
vallen van den avond den strijd aan met de
vijandelijke toestellen en vuurden een aan
tal salvo's op hen af. alvorens zij in de
wolken verdwenen. Hun werd schade toege
bracht.
Voorts heeft de admiraliteit medege
deeld. dat de treilers „Evaline" en „Sedgefly"
over tijd zijn. zoodat moet worden aangeno
men dat zij gezonken zijn. De .Evelina" had
een bemanning van 9, de „Sedgefly" van 16
konpen.
Later werd vernomen, dat nog drie andere
treilers aangevallen werden, namelijk de
..Eileen Wray", welk schip een haven aan
de Noord-Oostkust is binnengesleept Het
schip had een lek
Voorts werd de „Compagnus". waarvan
één opvarende gedood en één gewond is,
met, machinegeweervuur bestookt en ten
slotte is de „Pearl" aangevallen, waarvan
drie opvarenden gewond zijn. Dit laatste
schip werd in zinkenden toestand door de
bemanning verlaten
Hierover meldt het Duitsche Nieuwsbureau:
Het Duitsche luchtwapen heeft gisteren in
het kader van zijn verkenningsvluchten
Engelsche voorposten- en beveiligingssche
pen herhaalde malen aangevallen. De ver
kenning werd op breede, waaiervormige
wijze uitgevoerd over de geheele Noordzee
tot aan de Shetland-eilanden en tot Ports
mouth. Bij deze gelegenheid sloten zich af
zonderlijke verkenningstoestellen op ver
scheidene punten aan een tot het uitvoeren
van aanvallen op vijandelijke schepen.
Verscheidene voorpostenschepen, kust
wachtschepen en tankbooten, benevens an
dere vaartuigen, die ln oorlogsdienst zijn,
werden met bommen en machinegeweer
bestookt.
Door voltreffers werden twee voorposten-
schepen en twee andere vaartuigen tot zin
ken gebracht. Drie andere oorlogsvaartuigen,
waaronder stoomstepen van een inhoud tot
2500 ton, vertoonden zware slagzij. Ofschoon
door de vliegtuigen uiteraard niet kon wor
den waargenomen, dat zij later zijn gezon
ken, kan worden aangenomen, dat zij geen
vluchthaven meer hebben bereikt.
De Britsche admiraliteit heeft bekend ge
maakt, dat de commandant van den En
gelschen onderzeeër, die de ,3remen" ln
REERUGGEN f. 1.00—f. 10.00
REEBOUTEN f. 3.50—f. 8.00
KALKOENEN f. 3.50—f. 9.00
GANZEN f. 3.50—f. 5.00
POULARDEN f.1.75—f. 2.50
BRAADKIPPEN f. 0.15—f. 1.50
HAZEN f.2.00—f. 2.75
FAZANTEN f. 1.45—f. 1.65
TAMME EENDVOGELS f. 1.00—f. 2.00
WILDE EENDVOGELS f. 1.00—f. 1.10
WILDE KONIJNEN f. 0.85—f. 0.90
TAMME KONIJNENf. 0.90—f. 2.50
SOEPKIPPEN f. 0.80—f. 1.70
WIE PRIJS STELT OP RIVALITEIT,
bestelt bij
HAARLEMMERWEG 6 - TELEFOON 26220
4607 (ingez Mea.)
Hoewel het kwik in den ther
mometer nog steeds beneden
het nulpunt aanwijst, is de dikte
van de ijslaag in het buiten
water sedert Zondag weinig of
niets toegenomen. Bovendien
worden alle vaarwegen door de
scheepvaart opengehouden, zoo
dat van betrouwbaar ijs nog
nergens sprake is. Wie wil
schaatsenrijden, doe dat dus
uitsluitend op de ijsbanen.
zicht had gekregen, dit schip bevel had ge
geven, te stoppen. Hij maakte zich gereed
een waarschuwingsschot af te vuren, toen
vijandelijke vliegtuigen de duikboot dwon
gen, onder water te gaan. Ondanks het feit,
dat Duitsche vliegtuigen ln de nabijheid
waren kwam de duikboot even later weer
boven en gaf de „Bremen" een teeken, om
onmiddellijk te stoppen. De „Bremen" nam
hiervan geen notitie. De commandant
van de duikboot maakte zich gereed, een
schot af te vuren voor de boeg van de „Bre
men", toen hij opnieuw gedwongen werd te
duiken.
Vier en twintig uur later zag de duikboot
een vestzakslagschip, twee slagkruisers en
drie in de nabijheid varende kruisers. De
commandant van de duikboot besloot, te
probeeren eenige schepen buiten gevecht te
stellen. De eerste torpedo trof den kruiser
„Leipzig" en men gelooft, dat nog twee tor
pedo's een anderen zwaren kruiser getroffen
hebben. Drie andere torpedo's schoten tus-
schen de vijandelijke schepen door.
Nadat op de duikboot jacht was gemaakt,
keerde deze na het vallen van het donker
naar de plaats terug en constateerde, dat
een oppervlakte van bijna vier vlerkante
mijlen onder een dikke laag olie lag.
De admiraliteit voegt hieraan toe: „Het
lijkt zeker, dat minstens een zware kruiser,
behalve de „Leipzig" ernstig werd bescha
digd en het ls zeer wel mogelijk, dat ten
minste één van de schepen er niet ln ge
slaagd is. de haven te bereiken.
Zooals bekend, geven de Dultschers hier
van weer een tegenspraak.
NOORSCH SCHIP OP MIJN GELOOPEN.
Het Noorsche stoomschip Gltttrefjaelt
(2400 ton) is op de Noordzee op een mijn
geloopen.
Het Fransche Iegerbericht van gister
avond luidt:
Aan het einde van den morgen is in de
Dank zij uitgebreide voorzorgsmaatrege
len hebben zich geen ongeregeldheden voor
gedaan bij het aan land komen van de
1039 opvarenden van het tot zinken ge
brachte Duitsche pantserschip „Admiraal
Graf Spee".
Behalve het personeel van de Duitsche
ambassade stonden slechts weinig men-
schen op de kade. De Duitsche matrozen
lachten en zeiden, dat voor hen de oorlog
is afgeloopen. Kapitein Langsdorff zeide
slechts, dat hij voldaan is.
Officieren en minderen zullen op kosten
van de Argentijnsche regeering geïnter
neerd worden, de Argentijnsche regeering
zal hun gewone gage betalen, met aftrek
van de kosten voor huisvesting en voeding.
Men verzekert, dat zij onverwijld zullen
worden overgebracht naar de militaire
zone van het eiland Martin Garcia.
Een radiobericht meldt, dat ook de „Ta-
coma", het ravitailleeringsvaartuig van de
..Graf Spee" wordt geïnterneerd.
De gezagvoerder van de Tacoma zal voor
de militaire overheid moeten verschijnen
om de motieven uiteen te zetten, welke hem
er toe hebben gebracht de haven te verla
ten en vervolgens zonder vergunnning te
rug te keeren.
Uit Montevideo wordt voorts gemeld, dat
de autoriteiten van Uruguay vier Duitsche
matrozen van de „Graf Spee" gearresteerd
hebben, die, nadat alle opvarenden den
oorlogsbodem hadden verlaten, met een
boot waren teruggekeerd, om het schip
in de lucht te laten vliegen.
Deze vier matrozen zullen in Montevideo
aan een verhoor worden onderworpen.
Het wrak veil de Graf Spee stond giste
ren nog steed- in vlammen. Er steeg een
zware rookwolk op. terwijl olie over de zee
oppervlakte vloeit tot op een afstand van
twee mijl van het wrak. Hierin ligt een
gevaar voor de schepen, die in de haven
van Montevideo manoeuvreeren.
De Uruguaansche minister van
buitenlandsche zaken, Guanl, heeft de
Duitsche ontevredenheid over niet-verlee-
nen van voldoenden tijd gewraakt. Hij
heeft van de Duitsche regeering een nota
ontvangen ten aanzien van het genomen
besluit, maar, aldus de minister, het be
treft hier geen eigenlijk protest. De nota,
die Zondagavond om 21 uur werd ontvan
gen, geeft slechts uitdrukking aan het
standpunt van de Duitsche regeering die
meent, dat de neutraliteitswet niet goed is
toegepast.
„Ik ben er zeker van, zoo voegde Guani
hieraan toe, dat het Uruguaansche minis
terie van buitenlandsche zaken nauw
gezet de beginselen der neutraliteit en
de internationale wetten gehandhaafd
heeft. Ik ben op het oogenblik bereid
over te gaan tot een publicatie van alle
documenten betreffende dit bijzondere
geval. Men zal dan kunnen waardeeren,
hoe correct het optreden geweest is en
hoezeer het zelfs royaal was."
De minister besloot zijn verklaringen met
te zeggen: „door het tot zinken brengen
van de „Admiraal Graf Spee" is geen enkel
slachtoffer gevallen".
Nog deelde de minister mede, dat de
Duitsche gezant veertien dagen als limiet
had gevraagd.
Cantillon, de Braziliaansche minister van
buitenlandsche zaken, heeft verklaard, dat
hij heden een nota zal publiceeren, welke
21 landen gezamenlijk zullen zenden aan
de oorlogvoerende landen om te protestee
ren tegen de schending der maritieme neu-
traliteitszone, welke door de conferentie
van Panama is vastgesteld.
De nota is opgesteld door den minister
van buitenlandsche zaken van Argentinië.
Zij heeft de goedkeuring ontvangen van
verscheidene Amerikaansches taten.
Zij geeft een vastberaden uiteenzetting
van de ontevredenheid, welke gewekt is
door het jongste zeegevecht in de Zuid-
Amerikaansche wateren.
Onze versierde en verlichte
gevel, onze Kerst-etalages, de
groote Kerstboom op de par
terre, de gezellige versiering
van de lunchroom, het trap
penhuis en nog zooveel
meer: het brengt U in de
juiste stemming.
Vraagt programma.
4632
(Ingez. Med J
Vogezen een levendige strijd gevoerd tus-
schen een van onze verkenningsdetache
menten en Duitsche elementen. Wij maak
ten eenige krijgsgevangenen, onder wie
twee officieren.
Chamberlain heeft in gezelschap van
generaal Gamelin een bezoek aan de Magi-
notlinle gebracht, speciaal aan het door
de Engelschen bezette deel.
Daladier bood zijn Engelschen collega een
diner aan.
Een Canadeesche divisie van 1618.000
man is in Engeland geland, terwijl een es
kader der Britsche marine de wacht hield
en vliegtuigen in de lucht waakten tegen
een aanval bij verrassingen op een van de
grootste concentraties van troepen sedert
het begin van den oorlog.
Minister Eden heette de Canadeezen
hartelijk welkom, waarvoor de Canadee
sche opperbevelhebber generaal Mc Maugh-
ton dank zei.
In den vorigen oorlog zijn 40.000 Cana
deezen gesneuveld, 12.000 zijn aan de opge-
loopen kwetsuren overleden en 141.000 wer
den gewond.
CHURCHILL VOOR DE RADIO.
Churchill, de Engelsche minister van
marine, heeft gisteren voor de radio ge
sproken over den slag bij de La Plata ri
vier. Na hoog opgegeven te hebben van de
overwinning van de Engelsche wapenen,
deelde Churchill mede, dat twee van de
vier geschuttorens van de Ajax getroffen
waren, terwijl de Exeter veertig of vijftig
treffers gehad had, waarvan verscheidene
van granaten, die driemaal zoo zwae- wo
gen als zij ze zelf verschieten kon. Drie
van haar achtduims kanonnen werden
vernield en zij had tegen de honderd doo-
den en gewonden, voor het meerendeel
dooden.
Na gewaagd te hebben van de verrich
tingen van de duikbooten Salmon en Ursu
la, constateerde Churchill, dat in één en
kele week een aanmerkelijk deel van de
Duitsche krulsermacht tot zinken gebracht
was of buiten actie gebracht, terwijl aan
den anderen kant van den oceaan de Graf
Spee een roemloos einde vond
De Duitsche zee- en luchtmacht uitte
hun wrok over deze zware slagen door vis-
schersscheepjes tot zinken te brengen en
visschers in de Noordzee te laten verdrin
ken. De luchtmacht trachtte ongewapende
BINNENLAND.
Vergadering „Bloembollencultuur" be
spreekt 1 Mei-betalingen en de ver
nietiging van plantgoed (3e Blad).
Een onderhoud met prof. Romme (3e Blad)
Het incident te Venlo; onze Regeering
heeft volledige genoegdoening ge
vraagd (Binnenland, 3e Blad).
Vele slachtoffers van het ijs (Gemengd,
3e Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Stille handel Lustelooze markt
Meerendeels iets lager koersen Ame
rikanen weinig veranderd Beleggings-
markt prijshoudend.
BUITENLAND.
Hevig luchtgevecht in de Duitsche Bocht
(le Blad).
Duitsche vliegers bestoken treilers
(le Blad).
In het Noorden blijven de Finnen wijken
(le Blad).
De bemanning der Graf Spee wordt geïn
terneerd (le Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL
PAG. 2 VAN HET 3DE BLAD.
Aanvankelijk
lichte vorst tot temperatuur om
het vriespunt. In het Noorden
zwakke veranderlijke wind, in het
Zuiden uit Oostelijke richtingen.
Later:
invallende dooi. In het Zuiden
zwakke veranderlijke, in het Noor
den zwakke tot matige wind uit
Westelijke richtingen. Nevelig of
mistig tot betrokken. Kans op
eenigen regen, waarbij vooral in
het Noorden kans op gladde wegen.
4582
(Ingez. Mea.)
koopvaardijschepen, met inbegrip van een
Italiaansch schip, te bombardeeren.
Zij heeft zelfs in enkele gevallen de zee
lieden aan het dek van deze ongewapende
koopvaardijschepen uit de machinegeweren
