STADSNIEUWS
LEIDSCH DAGBLAD - Eersle Blad
Donderdag 14 December 1939
De strijd ter zee
Overzicht
Britsche torpedojager na
aanvaring gezonken
Rede van Reynaud
Uit het Engelsche
Lagerhuis
Rede van lord Chatfield
Economische
onderhandelingen
Amerika betoogt
Verspreide berichten
Het verdrinkingsongeval
nabij de Vink
door het vuur der Finsehe automatische
wapenen. Vervolgens wordt de kernploeg
in gesloten lederen naar voren gebracht.
Een typisch voorbeeld van munitiever
spilling is gegeven in het bombardement
op de Finsehe batterij van Koivisto op 8
dezer. Tijdens een mistigen dag vuurden
de Sovjetkruiser Marat. nog een tweede
kruiser en verscheidene torpedobootjagers
42 salvo's uit al hun stukken af. Het eenige
resultaat, dat werd verkregen, was een
doode en een gewonde onder de Finnen.
De mijnen vertragen den Russischen op-
marsch aanzienlijk Toen de Russische
troepen de brug van de Vuoski betraden,
lieten de Finnen deze in de lucht vliegen,
waardoor talrijke Russische soldaten den
dood vonden.
Van Russische zijde wordt het volgende
nog gemeld:
Het blad ..Krasnaja Karelia" schrijft over
de moeilijkheden, welke de troepen van de
sovjet-unie in Finland moeten overwinnen.
De afdeelingen van het roode leger dringen
steeds dieper in Finland door. niettegen
staande de moeilijkheden van klimaat en
aardrijkskundige gesteldheid, alsmede de
hindernissen, welke door de Finnen zijn ge
legd.
Als de sovjet-Russische troepen per dag
10 k.m. verder trekken zullen zij in twee
dagen de Botnlsche Golf bij Gulu bereiken.
Hiermede zal Finland in twee deelen gesne
den zijn en is het Zuiden des lands afge
sneden van Noorwegen en Zweden. De Rus
sische onderzeëers zullen de vaart in de
Botnlsche Golf, zoo lang deze niet is dicht
gevroren, beletten. De opmarsch van de
Russen is evenwel moeilijk, ten gevolge van
het rotsachtige terrein.
SYMPATHIE VOOR DE FINNEN.
De Deensche premier Stauning heeft bij
een soirée ten bate van Finsehe vluchtelin
gen in een rede o.a. gezegd: De vijf noor
delijke landen zijn bereid elkander onder
ling hulp te verleenen, wanneer buiten-
landsche oorzaken hun economische moei
lijkheden zouden berokkenen. Geen enkele
bedreiging komt uit het Noorden, noch voor
de integriteit, noch voor de regeling van
binnenlandsche kwesties in andere landen,
maar evenals wij onzen eerbied toonen voor
den eigendom en de onafhankelijkheid der
anderen, evenzoo verwachten wij dat het
vreedzame leven van de noordelijke volken,
die zich broeders voelen, wordt geëerbie
digd. Wat den twist betreft, die zoo juist in
een noordelijk land is uitgebroken. Dene
marken heeft een neutraliteltsplicht te ver
vullen, maar dat sluit sympathie niet uit.
In Zweden heeft de collecte ten behoeve
van medische hulp aan Finland reeds meer
dan een half milllom kronen opgebracht en
de voorzitter van het Zweedsche Roode
Kruis, prins Karei, heeft medegedeeld, dat
dit voldoende is om in Finland een oorlogs
hospitaal voor hoogstens 150 gewonden in
te richten. Het Zweedsche personeel, waar
bij zich een der bekendste Zweedsche chi
rurgen bevindt en zes artsen van wie twe
leiders waren van de Zweedsche ambulance
tijdens den Abessijnschen oorlog, zal onge
veer 20 December vertrekken.
Graaf Pippens, minister van staat en oud
voorzitter van den Belgischen Senaat heeft
bekend gemaakt, dat hij het initiatief heeft
genomen om een nationale inschrijving te
openen ten gunste van Finland.
De Britsche torpedojager „Duchess"
is in aanvaring gekomen met een an
der Britsch oorlogsschip en gezonken.
Het andere schip werd niet beschadigd.
Men vreest, dat van de opvarenden
slechts 1 officier en 22 minderen zijn
gered.
De „Duchess" is een torpedojager van
de „Defender"-klasse en is gebouwd
volgens het programma van 1930. Het
schip had een waterverplaatsing van
1375 ton, de normale bemanning be
droeg 145 man.
EEN ENGELSCH STOOMSCHIP
GETORPEDEERD.
Uit Oslo wordt gemeld, dat gistermor
gen om tien uur het Engelsche stoom
schip Deptford 14034 ton), dicht bij het
Westelijkste punt van Noorwegen getor
pedeerd is en onmiddellijk is gezonken.
Zeven leden van een bemanning van der
tig koppen zijn gered, waarvan twee door
het vrachtschip Frida, dat vlak bij de
Deptford was en de duikboot zag. die haar
torpedeerde. Onder de dooden zijn twee
Noorsche loodsen.
De torpedeering had plaats binnen de
Noorsche territoriale wateren.
ZWEEDSCH TANKSCHIP
OP MIJN GELOOPEN.
Het Zweedsche tankschip Algol (989
toni is in de Zweedsche territoriale wa
teren bij Falsterbo op een mijn geloopen.
De bemanning werd gered.
BRITSCHE VEILIGHEIDSPATROUILLES
IN DE LUCHT.
Reuter verneemt, dat de veiligheidspa
trouilles, die door de Royal Air Force in
gesteld worden tegen Duitsche vliegtulg-
mijnenleggers en hun bases, uitgevoerd
worden door bomvliegtuigen met groote
vuurkracht, die uitgerust zijn voor lange
tochten. In feite breidt Engeland zijn
kustverdediging uit. zoodat daardoor de
punten gedekt worden, vanwaar Duitsch-
land den mijnenoorlog tegen Engeland
heeft uitgevoerd.
Omtrent het type vliegtuig, dat de En
gelsche luchtmacht voor de hierboven ge
melde operaties bezigt, vermeldt het
Engelsche luchtvaartblad Flight, dat dit
Bristol Blenhelmvliegtuigen zijn. Het
commando jachtvliegtuigen is met deze
operaties belast. Aan een der laatste raids
hebben 12 Blenheims deelgenomen, welke
laagvliegend tot den aanval overgaan. Er
worden geen lichte bommen geworpen,
doch er wordt uitsluitend mitrailleurvuur
afgegeven. De kans om een drijver-vlieg
tuig te beschadigen is met mitrailleurvuur
g rooter dan met het uitwerpen van enkele
lichte bommen. Gericht mitrailleurvuur
heeft een meer vernielende uitwerking op
dergelijke vliegtuigen dan scherven van
een ontplofte bom, vooral wanneer de aan
val door laag-vliegende vliegtuigen wordt
uitgevoerd
Volgens het blad is het niet waarschijn
lijk. dat de Duitschers over veel vllegtuig-
mijnenleggers beschikken.
LOCKHEED VLIEG TUIGEN VOOR
ENGELSCHE LUCHTMACHT.
Van gezaghebbende zijde te New York
wordt vernomen, dat de Lockheed Aircraft
Corp. een contract heeft gesloten met de
Britsche regeering inzake levering van
200 verkenningsvliegtuigen en bombar-
deurs. Het betreft een order van onge
veer 20 millioen dollar.
EERSTE POOLSCHE VLIEGERSGROEP
OPGELEID.
Het eerste detachement van het Pool-
sche vliegerscorps is ergens in Engeland in
opleiding. Dit zal het eerste van verschei
den eskaders zijn, welke spoedig deel zul
len uitmaken van de koninklijke lucht
strijdkrachten.
Vele officieren en minderen zijn in
Engeland aangekomen na droeve onder
vinding, vrijwel zonder geld en met zeer
weinig kleeding. Tegen het einde van de
week zal het eerste detachement gekleed
zijn in de uniform der koninklijke lucht
strijdkrachten.
NOG EEN TREFFEN OP ZEE.
De Britsche admiraliteit deelt mede dat
dezelfde duikboot, welke de Bremen heeft
waargenomen op de Noordzee een Duit
sche duikboot heeft tot zinken gebracht en
een Dultschen kruiser heeft getorpedeerd.
De Fransche minister van financiën
Paul Reynaud, heeft gistermiddag in de
Kamer zijn begrooting ingeleid met een
rede, waarin hij de door het Fransche volk
nog te brengen offers uiteenzet. Duitsch-
land bewapent zich zonder goud, maar ten
koste van andere volkeren. Het heeft zich
meester gemaakt van de bewapening van
Tsjecho-Slowakije, van Polen, en laat de i
Baltische Duitschers terugkomen teneinde
hun deviezen te krijgen. Met dezen te
genstander moeten wij afrekenen.
Tot dusver is het voornamelijk op eco
nomisch terrein, dat de oorlog is uitge
vochten. Duitschland verwacht Frankrijk
niet tot groote opofferingen in staat door
innerlijke verdeeldheid. Men zou het mo
reel kunnen handhaven door het niet vra
gen van offers, maar het gevolg zou een
ernstige inflatie zijn.
De goudvoorraad zal worden beschermd
o.a. door vergrooting van de export en
goede belastings- en leeningspolitiek.
De samenwerking met Engeland is uit
stekend, dank zij de medewerking van den
Britschen minister van financiën, sir John
Simon De gemeenschappelijke oorlogskos
ten zullen voor tweevijfden door Frankrijk
worden gedragen. Na den oorlog zal de
samenwerking aangehouden worden, om
den wederopbouw in Europa behulpzaam
te zijn.
Het feit, dat bij ons een vrij parlement
beslist uit naam van een vrij volk, dat de
noodzakelijke politiek zal aanvaarden en
tot het einde toe zal doorzetten, is het
groote verschil met den toestand in
Duitschland.
Wij zullen overwinnen, maar om den
vijand te overwinnen moeten wij eerst ons
zelf overwinnen.
De Kamer juichte Reynaud hartelijk toe.
Nadat de voorzitter van de financieele
commissie had verklaard, dat de gewone
begrooting tot zijn genoegen sluit met een
overschot van 105 millioen francs, werd de
Kamer daarna verdaagd tot hedenavond.
Toen het Britsche Lagerhuis gistermid
dag bijeenkwam, was de opkomst der leden
ongewoon groot en het geroezemoes was zoo
luid. dat Chamberlain bijna niet te verstaan
was, toen hij de eerste vraag beantwoordde.
De perstribune was geheel bezet. Vijf minu
ten voor het einde van het vragenuurtje
kwam de hertog van Kent binnen in ma
rine-uniform. Hij ging zitten op de plaats,
die vroeger gewoonlijk doof den prins van
Wales werd ingenomen.
Om 15 uur 57 stond Chamberlain op en
vestigde de aandacht van den Speaker op
het feit dat er „vreemden aanwezig" waren.
Het voorstel dat „vreemden gelast wordt
te vertrekken" werd zonder discussie aan
vaard. De tribunes werden daarop onmid
dellijk ontruimd.
Met goedkeuring van den Speaker werd
het volgend bericht uitgegeven over het
verhandelde in de geheime vergadering:
„De Premier heeft een motie tot verda
ging van het Huis ingediend Er werd ge
debatteerd over de organisatie van de be
voorrading tot voortzetting van den oor
log."
De geheime vergadering heeft 7 uur 33
minuten geduurd: om half twaalf is het
Huls uiteengegaan.
In antwoord op vragen heeft Chamber
lain geantwoord:
„De minister van buitenlandsohe zaken
laat een Witboek voorbereiden waarin de
loop der onderhandelingen wordt getoond,
welke gevoerd zijn met de Sovjetregeering,
vroeger in dit Jaar. Dit Witboek zal zoo
spoedig mogelijk ter beschikking worden
gesteld van het Huis, doch de voorbereiding
zal noodzakelijkerwijze eenigen tijd vergen."
Boothby, conservatief Lagerhuislid, vroeg:
„Zal de premier stappen nemen om te be
werkstelligen, dat de inhoud van het Wit
boek wijd verspreid wordt onder de neu
trale landen?"
Chamberlain antwoofdde: „Ik zal dat ln
/erweging nemen."
Lord Chatfield, de Britsche minister
voor de coördinatie der defensie, heeft aan
een noenmaal in Londen het woord ge
voerd.
Hij zeide o.m.: De meening, dat de oor
log nog niet begonnen is, is niet de mee
ning van wie op zee zijn. In werkelijkheid
wordt een vitaal deel van den oorlog thans
uitgestreden.
Duitschland vertrouwt niet, dat zijn le-
ger door de Maginot-linie heen kan bre
ker. en evenmin, dat zijn luchtwapen de
I bevolking van deze eilanden schrik kan
aanjagen. Het vertrouwt erop, dat de blok-
kade ons tot overgave zal brengen door
illegaal gebruik van duikbooten en mijnen.
Het zal wederom falen. Daarvoor moe
ten wij twee dingen dankbaar zijn, n.l. de
weigering van onze zeelleden om bang ge
maakt te worden door brutaliteit en de
doeltreffendheid in den strijd van onze
vloot.
Na hulde te hebben gebracht aan de we
tenschapsmannen, die de anti-duikboot-
wapens hebben voortgebracht, verklaarde
Chatfield „Een kind, dat aan het zwemmen
is in door haaien bezocht water, verkeert
niet in onprettiger toestand dan een duik
boot, die op het oogenbllk onze kusten
nadert."
De oorlog ter zee is een aangelegenheid,
welker resultaat van overweldigende be-
teekenls zal zijn. Door het streven den
vijand te verslaan, die het gebruik der
zeeen door koopvaardijschepen van alle
landen wil stopzetten, leggen wij de grond
slagen voor de overwinning en op dit wijze
zullen wij een veilige leiding door de ge
allieerden van alle andere militaire opera
ties verzekeren.
De Duitsch-Roemeensche handelsonder
handelingen die vier weken lang geduurd
hebben, zijn gisteren geëindigd. Dr. Clo-
dius, de leider der Duitsche delegatie en
zijn zes medewerkers, zul|en vandaag per
vliegtuig naar Boedapest en Berlijn ver
trekken.
Er is een nieuw aanvullend economisch
accoord tot stand gekomen, waarin be
paald wordt, dat de koers van de rijksmark
vastgesteld zal worden op 46 lei per mark
in plaats van 41.
De Sovjet-Russische economische delega
tie, welke binnen het kader der Duitsch-
Russische economische onderhandelingen
eenige weken geleden onder leiding van
volkscommissaris Tewossjan en generaal
Sawtschenko naar Berlijn was gekomen,
ten einde met verscheidene takken van
Duitsche industrie in contact te treden en
eenige voor de levering van Duitsche in
dustrieproducten in aanmerking komende
fabrieken te bezoeken, is gisteravond na
volbrenging van haar taak, naar Moskou
vertrokken.
De onderhandelingen inzake het Duitsch-
Russlsch economische verkeer zullen dezer
dagen te Moskou worden hervat en ten
einde gebracht.
RUSSEN NEMEN VOOR DUITSCHLAND
BESTEMDE EIEREN IN BESLAG.
Uit Cernauti (Roemenië) wordt verno
men, dat de sovjet-autoriteiten verschei
dene wagonladingen voor Duitschland be
stemde eieren in beslag hebben genomen,
welke een Duitsche exportfirma had ver
zonden met de spoorlijn Cernauti-Lwow-
Krakau. De Duitsche importfirma heeft
thans den exporteurs in Roemenië getele
grafeerd geen levensmiddelen meer te zen
den met de Galicische spoorlijn doch via
Hongarije.
In Madison Square Garden te New-York
is een protestbetooglng gehouden tegen de
behandeling van de Joden in Polen door
Duitschland. William Green, de voorzitter
van het Amertkaansche vakverbond zeide
in een rede, dat het vrije Amerikaansche
volk nooit de overwinning van Stalin of
Hitler in Polen, Finland, Oostenrijk en den
Balkan zal erkennen. Hij herinnerde er aan
dat het Amerikaansche vakverbond de eer
ste organisatie was in de Vereenlgde Sta
ten. welke een economische boycott tegen
Duitschland instelde.
Green zeide verder, dat thans de Brit
sche vloot Duitschland doeltreffend blok
keert, spr. hoopt dat dit met volledig suc
ces bekroond zal worden.
Tenslotte zeide hij, dat Stalin op het
oogenblik nog geen antlsemietische maat
regelen kan toepassën. doch zoodra hem
dit uit zal komen zal hij dezelfde anti-jood-
sche maatregelen toepassen als Duitsch
land.
Vervolgens werden boodschappen van
Genève blijft zich weren! De commissie
van veertien stelde inderdaad de royeering
der sovjets voor en dit is aanvaard. Maar
practisch zal Finland daaruit geen voor-
deelen plukken. Hoe het ln dat opzicht zal
gaan? Wat er over verluidt, is niet erg be
moedigend.
Nog voor zijn geloofsbrieven te overhan
digen. is de Russische gezant te Rome naar
Moskou teruggekeerd Over deze plotselinge
reis is men eenigezins verrast. Men brengt
haar ln verband met de anti-Russische be
toogingen in Italië.
Geruchten over een nieuw vredes-offen-
,-lef worden nu ook van Duitsche zijde ge
dementeerd. De .jBerl. Boersenzeitung"
zegt o,a.:
„Het laatste woord in deze zaak is al lang
gesproken. Thans spreken alleen nog de
wapenen en Juist de ontwikkelingen van den
laateten tijd doen ons met het grootste ver
trouwen den dag tegemoet zien, waarop
eenmaal weer van vrede sprake kan zijn".
De rede van lord Halifae ln het Britsche
HOogerhuis trekt in dit verband zeer de
aandacht. Men zie het 3e Blad.
Bij order in council zijn door Engeland
gisteren aan de neutralen concessies ver
leend ten aanzien van inbeslagneming van
Duitsohe uitvoerproducten Daaruit blijkt,
dat sedert de van kracht verklaring der des
betreffende maatregelen op 5 December
slechts enkele scheepsladingen in beslag
zijn genomen. Het ministerie voor econo
mische oorlogvoering hoopt de volgende
weck de cijfers openbaar te kunnen maken.
In den loop van -de eerste week zijn de
maatregelen tot controleering van den uit
voer met gematigdheid ten aanzien van
neutralen toegepast. Geleidelijk zuilen de
bepalingen scherper worden toegepast. Er
zijn reeds verroeken om concessies ontvan
gen van de Vereenlgde Staten, Japan. Bel
gië. Nederland en andere landen ten aan
zien van medicamenten, chirurgische pro
ducten en zekere andere produoten, welke
moeilijk verkrijgbaar zijn. Het is mogelijk,
dat althans voor zekeren tijd deze verzoe
ken in overweging zullen worden genomen.
CHRISTELIJK DEMOCRATISCHE IINU
De heer J. Janzc spreekt over haar taak.
Gisteravond hield de afd. Leiden—Oegst-
geest der C.D.U. een cursus-vergadering in
gebouw Patrimonium. De voorzitter M. J.
de Nle las uit Jesaja 60 vers 1-5 en 13-22,
waarna hij voorging in gebed. Vervolgens
heette hij allen hartelijk welkom, in het
bijzonder den spreker van dezen avond,
den heer J. Janze, H B.-lid en afgevaardig
de uit Katwijk. Vervolgens hield de voor
zitter een korte inleiding, in verband met
het naderend Kerstfeest, om daarna den
heer Janze gelegenheid te geven zijn on
derwerp te behandelen, dat getiteld was
„Heeft de C.D.U. reden van bestaan? Zoo
ja, wat is haar taak?" Spreker behandelde
allereerst het bestaansrecht der C.D.U. Hij
besprak de centrale gedachte, en verge
leek die met de houding der C.H.U., A.R.,
R.K. en de groep Kersten. De groote cen
trale gedachte ls het Evangelie van Jezus
Christus. Spreker herinnerde aan Luther en
Calvljn, besprak het leven ln de Maat
schappij op sociologisch gebied en behan
delde de anthltese, welke de AR. huldigt.
Het streven van de C.D.U is onze samen
leven te zetten op de beginselen van de
Mozaïsche wet, toegepast overeenkomstig
de elschen van dezen tijd. De C.D.U. wil
zich bezinnen om haar historische taak te
vervullen in zwakke kracht. Zij wil zijn de
kleine groep, die groote dingen heeft vol
bracht en waakzaam en trouw blijven.
Voorzitter de Nie dankte den spreker
voor zijn betoog, waarna gelegenheid was
voor vragen stellen, welke naar genoegen
werden beantwoord. De voorzitter sloot
daarna dê bijeenkomst met dankgebed.
sympathie van oud-president Hoover en
talrijke andere personen voorgelezen.
Alfred Landon, de republlkeinsche can-
didaat bij de presidentsverkiezingen in
1936 heeft telefonisch uit Topeca (Kansas)
het woord gericht tot de vergadering. Hij
heeft o.a. gezegd, dat twee systemen van
vrede, n.l. het universeele rijk van de
Romeinen en het evenwicht der krachten,
hebben gefaald. Een derde systeem ls op
welsprekende wijze verdedigd door Simon
Bolivar, den bevrijder van Zuld-Amerlka.
Dit is het systeem van vrede door samen
werking van de mogendheden, zooals thans
op dit halfrond geschiedt
Hij besloot zijn rede met de verklaring:
„het is zeer moeilijk voor ons onze gevoe
lens en sympathie meester te blijven, wan
neer wij de berichten uit Europa lezen,
doch wy willen ons niet ln dezen oorlog
mengen, wy hebben ons besluit dienaan-
1 gaande genomen.
GOLAZ PRESIDENT VAN ZWITSERLAND.
De Zwltsersche federale vergadering heeft
met 142 van de 158 stemmen Pilet Golaz
gekozen tot president van den Zwltserschen
bond voor 1940.
De nieuwe president is 31 December 1889
te Cossonay in het kanton Waadtland ge
boren. Hy heeft gestudeerd aan de universi
teiten van Leipzig en Parys en promoveerde
in de rechten aan de universiteit van
Lausanne.
Ook in 1934 is hy president van den Zwit-
serschen bond geweest.
NORMAN DAVIS HERBENOEMD TOT
PRESIDENT VAN HET ROODE KRUIS.
President Roosevelt heeft Norman Davis
opnieuw benoemd tot voorzitter van het
Amerikaansche Roode Kruis.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Nieuwe inschryving.
N.V, Vereenlgde Nederlandsche Apothe
ken i filiaal i, Kon. Emmaplein 1, Katwyk,
Hooigracht 48, Lelden, hoofdzaak: Vondel-
straat 9, Amsterdam-W. Beheerder filiaal:
Katwyk: F A. J. Thiele (Beperkende Be
palingen). Beheerder filiaal: Lelden: J. Th.
Chr. Vonk (Idem).
wyzigingen
Naamlooze Vennootschap Sajetfabrieken
P. Clos en Leembruggen, Langegracht 8—12,
Lelden. Nieuwe Directeur: G. Overduin Jzn.,
Lelden.
Naamlooze Vennootschap Sajetfabriek en
Brelerlj J. Parmentler en Zonen, Lammer
markt, Leiden. Nieuwe Directeur: G. Over
duin Jzn., Lelden.
Naamlooze Vennootschap Nettenfabrlek
voorheen Jaeger, Lammermarkt 58, Leiden,
vervaardigen van breikatoen. Nieuwe Direc
teur: G. Overduin Jzn., Lelden.
CHR. KUNSTKRING.
Roeibootje door vrachtschip overvaren.
OORZAAK TE WIJTEN AAN DEN
VRACHTSCHIPPER.
De commissie, bedoeld by artikel 2 van
de Blnnenvaartrampwet heeft uitspraak
gedaan ln zake de ramp, op 26 Juli 1939
des namiddags omstreeks halfzeven voor
gevallen op het Galgewater nabij Lelden,
waarby een yzeren roeiboot overvaren is
door een motorvrachtschip, ten gevolge
waarvan twee jongens verdronken zün.
Ter zitting van 14 November 1939 te Rot
terdam zyn als getuigen gehoord zoo
vermeldt het verslag de overlevenden
van de inzittenden van het roeibootje de
kapelaan J. A. Middelkoop en de mis
dienaren Ch. van Gaal en H. M. van den
Oudenryn, alsmede de opvarenden van de
„Tijdstroom", de schipper J. van B.. en de
dekknecht F. de Jong.
De commissie spreekt als haar oordeel
omtrent deze ramp uit, dat deze te wyten
is aan het roekeloos en onoordeelkundig
varen van schipper van B., ja zelfs aan
de schuld van dezen.
Hij had moeten beseffen, dat aan boord
van dat roeibootje personen konden zitten,
die niet bevaren waren. Toen hy het roei
bootje zag, had hy stellig een aandachts-
sein moeten geven en vaart moeten min
deren, althans met groote oplettendheid en
voorzichtigheid moeten navigeeren.
In ieder geval en hieruit bestaat de
grootste schuld van van B. had hy moe
ten zorg dragen, dat hij dat roeibootje niet
uit het oog verloor en hy had op dat bree-
de en diepe vaarwater zooveel en zoover
moeten afhouden, dat hy dat roeibootje
steeds In het gezicht bleef houden.
In stede daarvan heeft van B„ zonder
rekening te houden met het belang van de
andere gebruikers van het vaarwater zy
het dan ook dat dit, „slechts" pleziervaar-
ders waren zich gedragen alsof dat
vaarwater alleen voor hem was.
Van B, Heeft nog verklaard, dat hy tot
dusverre nog niet strafrechteiyk ter zake
van dit feit vervolgd is geworden, doch de
commissie hoopt, dat dit alsnog zal ge
schieden.
Het tragische ongeval ls voor den kape
laan een verschrikkeiyke les geweest. Een
aantal jongens was aan zyn hoede toe
vertrouwd en de ouders of verzorgers van
die jongens rekenden er op, dat zij bij hem
in goede handen waren.
In stede daarvan heeft hy zich met hen
begeven op een voor hem vreemd element,
niet beseffend hoe groot de gevaren by
ieder verkeer te water zyn.
Uit hetgeen is komen vast te staan maakt
de commissie op, dat de kapelaan is mis
leid door den koers van de „Tydstroom"
bakboord uit, hy zag dit vaartuig op hem
toekomen en besefte of begreep niet. dat
dit schip naar bakboord zou afhouden om
de bocht naar dien kant te nemen.
Toen de kapelaan het motorschip op
zich zag aanhouden, heeft hy getracht om
vóór dit schip langs te varen en de over-
zyde van het Galgewater te bereiken.
Dit doende heeft hy de roeiboot juist
voor den boeg van de „Tijdstroom" ge
bracht. met he; bekende tragische gevolg.
Maar al is het zeker, dat by een met varen
bekende bemanning ln de roeiboot dit on
geluk nooit op deze wyze had kunnen ge
beuren, dit ontheft den schipper van de
„Tydstroom" niet van de schuld, zooals
die door de commissie ls aangenomen.
Met de opmerking, dat hier weer geble
ken is, hoe nuttig het Is, wanneer de Jeugd
tydlg heeft leeren zwemmen, eindigt de
commissie dit verslag met een woord van
deernis voor de slachtoffers, het gezin,
waartoe zü behooren, en den kapelaan, die
getuige ls geweest van dit verschrikkehjk
gebeuren.
D. v. d. Stoep over: „Laterveer wil
het rechte weten."
Gisteravond sprak ln de foyer van „Den
Burcht" voor den Chr. Kunstkring de heer
D. v. d. Stap over zyn laatsten roman „La
terveer wil het rechte weten". Omdat het
moetiyk is over eigen werka te spreken
I en dit bovendien voor zichzelf moet spre
ken, gaf spr. ln hoofdzaak een kenschet
sing van het menschentype, dat de hoofd
rol ln dat boek vervult: de kleine burger
man. De kleine burgerman vormt geen
kaste of maatschappeiyken stand, geen
volksstam, geen karaktergroep of lets van
aien aard.
De klein -burgeriy kheld is de levenshou
ding van het zoeken naar een beschut en
behaaglijk plekje op deze onbehaaglijke
aarde. Er loopt nog wel een vriendeiyk slin
gerpaadje door de wereld, dat Jacob deze
vreemdeling op de aarde, en de Prediker,
die alles ïjdelheid en kwelling des geestes
noemt, niet hebben gezien. Men leest in
I tijdschriften wel eens hoe men van oude
rommel nog een aardig meubelstuk kan
maken. Welnu, de kleine burgerman maakt
met de margarine-kisten van zyn bestaan
nog een aardige zitbank en hij vergeet op
den duur zelfs, dat hij op margarine-kisten
zit. Men moet den kleinen burgerman niet
zoeken in den kruitdamp of op de gevaar-
ïyke hoogten. Hy is in rijn tuintje, op de
aangeharkte paadjes, tusschen de keurige
perkjes. Hy koestert zich ln het heden en
omringt de toekomst met allerlei zorgen.
In het geestelyk leven, ln de kerk, levert
de kleine burgerman een droevig schouw
spel op. Daar gaat hy zich handhaven op
een plaats, waar er van een mensch niets
meer te handhaven valt. Daar gaat hij
zich menschelyke zekerheden scheppen op
een plaats, waar alleen de goddeiyke zeker
heid geldt, daar gaat hy zich aardscho ta
bernakelen bouwen op een plaats waar al
leen het hemelsche burgerschap geldt.
Ook hier heeft hy tusschen de absolute
eischen en de niet minder absolute beloften
een begaanbaar weggetje ontdekt, waaraan
Paulus en Jacobus niet hebben gedacht.
Spr. acht dit alles lntussohen ln het ge
heel nog geen reden, om den kleinen bur
german te bejegenen met gTamstorigheld,
zooals wy vaak geneigd zyn te doen. Tegen
de kleln-burgeriy kheld als zoodanig, ren
taai en siymerlg gewas, dat al heel wat
schade heeft aangericht in de maatschap
pij en ook in de kerk, kan men frisch-op en
hardhandig te keer gaan. Maar de kleine
burgerman is een mensch, zooals ieder an
der en hy ls evengoed en even slecht als
ieder ander. Spr. illustreert dit met Later
veer, toch ongetwyfeld een echte burger
man, maar evengoed een levend mensch,
een zondig mensch, een goed mensch
Er bestaat een zeer klein burgerlijke er
gernis over den kleinen burgerman, een
ergernis, die geboren wordt uit een on-
bewusten angst, omdat men het kleine bur
germannetje in zichzelf niet de baas kan.
Spr. wil met dit alles slechts beweren,
dat hy Laterveer en de zynen als levende
menschen heeft opgeschreven en dat de
kleinburgerhjkheld als probleem weinig
met het boek van doen heeft.
Laterveer wilde het rechte weten HU
wilde tenslotte met het menschelijk oog
ook daar schouwen, waar er slechts vcor
het geloofs-oog iets te zien valt.
Na de pauze las de heer v. d. Stoep eenige
fragmenten uit .Laterveer" voor.
De vergadering stond onder leiding van
dr. J. van Ham.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Geslaagd voor het doctoraal examen Ro-
maansche taal- en letterkunde, me). H
Vos (Lelden) en voor het doctoraal examen
rechten mej. A. M. C. Gevaerts (Voorburg)
en de heer J. M. van Kempen (Woerden)-
2—1
