De strijd ter zee
Finland doet een beroep op
de wereld
MAANDAG 11 DECEMBER 1939
No. 24453
De strijd in het
Westen
HEI VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
80sfe Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Zal Genève het verstaan?
Van het strijdtooneel
Eenige redevoeringen
Een roeiboot overvaren
Dif nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD
verwacht
Verdere verliezen worden gemeld
Britsche mijnenveger
op een mijn geloopen
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordemdsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd «tin:
per 3 maanden t. 3.33
per week f. 0.13
Franco per post f. 2:35 per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 pet 3 mndj
Het Finsche parlement heeft een procla
matie tot de wereld gericht, waarin om
steun in den strijd tegen de Sovjet-Unie
gevraagd wordt. In een tweede proclamatie
aan het Finsche volk wordt hulde gebracht
aan het dapper strijdende Finsche leger.
„Aan alle volken der wereld", aldus de
aanhef der eerste proclamatie. „Het Fin
sche volk, dat steeds getracht heeft goede
betrekkingen met alle andere landen te
onderhouden en zijn toekomst gebouwd
had op vreedzaam werk is thans het slacht
offer van een bruten aanval van zijn buur
man in het Oosten, zonder ooit de .minste
aanleiding tot diens aanval gegeven te
hebben.
Wij hebben thans geen keuze meer. Deze
strijd is ons opgedwongen. Het Finsche volk
vecht voor zijn onafhankelijkheid, vrijheid
en eer. Wij verdedigen onzen godsdienst,
haardsteden en alles, wat de beschaafde
volken als geheiligd beschouwen.
Tot nu toe streden wij alléén tegen een
land, dat dreigt ons grondgebied te over
rompelen. hoewel het in werkelijkheid
gaat om de verdediging van alles, hetgeen
het kostbaarste bezit der menschheid is.
Wij hebben het bewijs geleverd, dat
wij in dezen strijd alles willen doen,
wat wij kunnen. Wij gelooven echter,
dat de beschaafde wereld, die ons reeds
een zoo groote sympathie bewezen heeft
ons niet alléén zal laten vechten tegen
een vijand, die numeriek sterker is.
Onze positie als voorpost der Wester-
sche beschaving geeft ons het recht
actieve hulp tc verwachten van alle
beschaafde naties. Tot al die landen
zendt het Finsche volk dezen oproep."
De proclamatie aan het Finsche volk
luidt als volgt: „Het Finsche leger, dat de
grenzen van onzen staat verdedigt, heeft
zich op ons grondgebied moeten verzetten
tegen den aanval van een vijand, die ons
wil vernietigen. Onze soldaten, die de vrij
heid van ons land beschermen, hebben be
wijzen gegeven van grooten moed en groo
te mirtaire bekwaamheid. Zij vertrouwen
allen op de overwinning van onze recht
vaardige zaak.
Het parlement spreekt namens het ge-
heele Finsche volk. zijn dankbaarheid uit
voor de bewijzen van moed en trouw, die
onze troepen geven. Ons nationaal karak
ter heeft zich van de beste zijde laten ken
nen: het Finsche volk is volkomen eensge
zind. waar het gaat om de redding van
het vaderland en de beschaving."
De proclamaties werden voor de radio
voorgelezen door den voorzitter van den
Landdag Hakkila. Hoewel de uitzending,
vermoedelijk door Russische stations ge
stoord werd. kon zij in geheel Finland
goed gevolgd worden.
Met de gevraagde hulp gaat het echter
nog niet zoo vlot, al is te Rome zoowel als
te Boedapest opnieuw voor Finland gede
monstreerd.
De reconstruction finance corporation in
Amerika heeft medegedeeld een crediet
van 10 millioen dollar toe te staan aan
Finland voor den aankoop in de Vereenig-
de Staten „van landbouwoverschotten en
andere behoeften voor de burgerbevolking"
Men overweegt dergelijke credieten ook
aan Noorwegen te verleenen.
In welingelichte kringen wordt beves
tigd. dat president Roosevelt de neutrali-
teitswet niet zal toepassen op Finland en
Rusland teneinde de deur open te laten
voor Amerikaansche credieten aan Fin
land. Aangezien de vijandelijkheden tus-
schen beide landen zonder oorlogsverkla
ring zijn begonnen, is het Witte Huis van
meening, dat het Finsch-Russische geval
gelijk is aan het Chineesch-Japansche.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt:
Eenige Zweedsche bladen hebben mel
ding gemaakt van de levering van Duitsch
oorlogsmateriaal aan Finland. Bovendien
wordt beweerd, dat een vreemde mogend
heid onlangs aan Finland vliegtuigen ge
leverd heeft en dat Duitschland het ver-
voer van deze vliegtuigen heeft toegestaan
e» begunstigd. Van bevoegde Duitsche zijde
wordt dit bericht als fantasie gekenmerkt,
hestemd om de Duitsch-Russische betrek
kingen te schaden. Sedert het ontstaan
van het conflict tusschen Sovjet-Rusland
en Finland is, naar vastgesteld wordt, noch
u»t noch via Duitschland eenig oorlogs
materiaal naar Finland toegegaan.
Veel gewijzigd in de situatie is er niet.
Finnen blijven zich over het algemeen
'■an.de houden en van een doorbraak der
■tonnerheim-linie is geen sprake.
Het laatste Finsche communiqué van
fcteren zegt:
Te land heeft de vijand zijn aanvallen
voortgezet ln de buurt van de rivier Pai-
pale. Wij hebben deze aanvallen afgesla
gen. Hevige gevechten hebben zich voor
gedaan op tal van punten aan de Oost
grens, met uitzondering van de buurt van
Petsamo.
Ter zee heeft de sovjet-marine verschei
dene punten van den archipel gebombar
deerd. Op verscheidene punten hebben
Finsche kustbatterljen de landstrijdkrach
ten ondersteund.
In de lucht: Een bombardement van
Hangoe heeft geen resultaten opgeleverd.
Vanmiddag heeft de roode luchtmacht de
forten gebombardeerd, die zich op de
eilanden voor Koivlsto bevinden. De Fin
sche luchtstrijdkrachten hebben verken
ningen uitgevoerd en sovjet-Russische
troepencolonnes gebombardeerd. Geholpen
door veldartillerie hebben zij een vijande
lijke colonne tanks en gevechtswagens
vernietigd.
In het communiqué van het hoofdkwar
tier van het militaire district Leningrad
wordt gezegd, adt de Russische troepen op
10 December in alle districten 57 K.M.
zijn opgerukt. In het district Ukhta heb
ben de Russische troepen de stad Kuolo-
jarvi bezet, ln het district Porosozero het
dorp Johonala, op de landengte van Ka-
relie de steden Boboshlno en Kirkamuolaa.
In verband met het ongunstige weer wer
den slechts verkenningsvluchten gemaakt.
Intusschen meldt het Zweedsche tele-
graafagentschap, dat hevig gevochten
wordt gezegd, dat de Russische troepen op
Petsamo. De vuursnelheld der Finsche troe
pen berokkent den sovjet-Russischen troe
pen zware verliezen. De Russen schijnen
op moderne oorlogvoering niet te zijn voor
bereid.
De Finnen verklaren, volkomen meester
te zijn van den toestand.
De Finnen vielen aan op ski's over een
front van drie kilometer. In een der sec
toren wisten de Finnen voordeel te beha
len van de verrassing en verwarring onder
hun tegenstanders; de Russen werden hier
volkomen verslagen en vernietigd.
Meer en meer treedt aan den dag, dat
de Finnen hun tegenstanders, wat schiet
vaardigheid betreft, de baas zijn.
Gevochten wordt in een temperatuur van
20 gr. onder nul!
Het uitgestrekte gebied tusschen het La-
dogameer en de Noordelijke IJszee is onop
houdelijk het tooneel van strijd tusschen
de Russen en de Finsche ski-patrouilles.
Talrijke schermutselingen spelen zich hier
af in de besneeuwde wouden. De weinige
wegen, waarlangs de afdeellngen van het
roode leger optrekken, zijn met landmij
nen bezaaid en worden, naar gelang het
noodig is, vernield. De Russen gebruiken
hier troepen afkomstig uit Midden-Azië.
die gewend zijn aan de koude en ontbe
ringen ln de ijzige steppen, doch niet de
tactiek kennen van den modernen oorlog
en in bewapening en snelheid van be
weging het moeten afleggen tegen de be
hendige Finsche ski-patrouilles.
Helsinki meldt voorts nog:
Strijdgas, dat de sovjet-Russen bij Salmi
ten noorden van het Ladoga-meer hebben
gebruikt, is nitrochlorophone, dat ln vre
destijd wordt gebruikt voor het dooden van
ongedierte ln gesloten ruimten. De solda
ten, die door het gas zijn aangetast en
gered konden worden, zullen nooit geheel
herstellen.
Waar door vorst de sneeuw thans hard
wordt, mag men grootere actie verwachten,
te meer, waar, naar verluidt, de Russen
geregeld versterkingen aanvoeren.
Aan het front de gebruikelijke actie van
artillerie en verkenners.
Voor het eerst is een deel der Britsche
troepen in de Maginotlinie geplaatst, waar
het ln directe aanraking ls met de Duit-
schers. Tot deze troepen behooren eenige
Engelsche graafschapsregimenten. Zij
staan onder Fransch commando. Dit ls de
eerste keer sedert het uitbreken van den
oorlog, dat Britsche troepen tegenover
Duitsche soldaten staan.
De Britsche opperbevelhebber, lord Gort,
heeft bij deze gelegenheid zijn eerste le
gerorder uitgevaardigd, waarin hij zegt:
„Indien niet iedereen sedert de aankomst
in Frankrijk zijn plicht had gedaan, zou
deze hooge eer u niet te beurt zijn geval
len. De vjjand wacht onze komst. Gij hebt
thans de gelegenheid de glorierijke traditie,
welke uw vanen dragen, te handhaven.
Wees waakzaam, wees kalm en vuur laag.
Tot de laatste man en de laatste kogel en
nog Iets meer. Niet alleen de oogen van uw
land zijn op u gericht, doch ook die van
onze bondgenooten en van het geheele rijk.
Met de rechtvaardigheid aan onze zijde zal
ons trotsche wachtwoord zijn: „On ne
passe pas on les aura". (Men zal niet
passeeren, men zal ze krijgen).
De Engelsche koning ls gisteren, weer per
torpedobootjager, naar Engeland terugge
keerd, na zijn bezoek aan het Engelsche
front en aan de Maginot-linle.
Een Britsch vliegtuig ls even over de
Belgische grens gedaald. De vlieger wist
zich met zijn papieren op Fransch gebied
te redden voor interneering.
Funk.
In de technische hoogeschool te Mün-
chen heeft Funk, de Duitsche rijksminister
van oeconomische zaken, een redevoering
gehouden over de Duitsche superioriteit ln
de oorlogsoeconomie.
De minister merkte inleidend op, dat de
geallieerden, door den nood gedwongen,
trachten nationaal-socialistische oecono
mische beginselen toe te passen, doch door
gebrek aan ervaring eer verwarring dan
nut stichten. Duitschland had echter reeds
bij het begin van den oorlog een goede or
ganisatie. Het Duitsche volk is bovendien
gewend aan strenge leiding en vertrouwd
met de noodzakelijkheid van zekere bepa
lingen.
Op den grondslag van het vier jarenplan
verstrekt de eigen productie zooveel moge
lijk de grondstoffen, welke noodzakelijk
zijn voor de Industrie.
Engeland hoopt Duitschland door de
blokkade doodelijk te treffen. Intusschen ls
de uitvoer van Engeland zelf volgens het
tijdschrift Economist met 40 pet. gedaald
en begint men zelfs in Engeland ln te zien,
dat de omstandigheden sedert 1914 anders
zijn geworden. Hoewel Engeland en Frank-
VIER VAN DE VIJF INZITTENDEN
VERDRONKEN.
Vanochtend omstreeks half zeven is
op de rivier De Amer onder Drimmelen
(N.Br.) een roeiboot door een motorboot
aangevaren.
In de roeiboot zaten vijf mannen.
Vier van hen zijn verdronken. De
slachtoffers zijn de 17-jarige Adriaan
van Schijndel, de 67-jarige Jacobus van
Delft, de 59-jarige Gerrit van Seters
en de 58-jarige A. van Strien, allen uit
Raamsdonksveer. De vader van Adriaan
van Schijndel, de vijfde inzittende van
de roeiboot, heeft men kunnen redden.
Hoe het ongeluk gebeurd is, is nog
niet bekend. De mannen waren op weg
naar hun werk.
Nader vernemen wij nog het volgende:
Zooals gewoonlijk gingen vijf arbeiders,
allen uit Raamsdonkveer, vandaar per
roeiboot naar de Bietb^s'.n om daar hun
arbeid te verrichten. Het was op de rivier
de Amer, die bij den huidigen waterstand
ter plaatse een diepte heeft van ongeveer
zes meter, stikdonker. Het weer was vrij
goed, doch op de watervlakte was weinig
zicht.
Tusschen Drimmelen en Geertruidenberg
werd de roeiboot overvaren door de ruim
60 ton metende motorboot „Maria Catha-
rina" van schipper Van der Sluys uit
Drimmelen. Aan boord van de motorboot
bevonden zich een zoon van den schipper-
eigenaar en drie knechts Plotseling voelde
men aan boord een schok en toen bemerkte
men, dat men een roeiboot, die te voren
niet was opgemerkt, had overvaren. De
motor werd onmiddellijk stopgezet en de
vier personen aan boord van de „Maria
Catharina". die op weg was naar Breda,
trachtten de inzittenden van de roeiboot
men wist nog niet hoeveel er waren
te redden
Alleen de 57-jarige arbeider Hubertus
van Schijndel uit Raamsdonkveer kon
worden gered. Hij vertelde, dat zich vijf
personen, onder wie zijn 17-jarige zoon, in
de roeiboot hadden bevonden.
Hoewel nog geruimen tijd ter plaatse
naar de overige drenkelingen werd gezocht,
slaagde men er niet in, ze te vinden.
Later werden twee lijken, van den 58-
jarigen Van Strien en den 67-jarigen Van
Delft opgevischt.
Voor zoover men tot dusver heeft kun
nen vaststellen, was de boordverlichting
van de „Maria Catharina" op het oogen-
blik van de aanvaring in orde. Men ver
moedt echter, dat de roeiboot geen licht
voer. Indien dit inderdaad het geval was,
moet de oorzaak van het overvaren /an
het bootje met den noodlottigen afloop
daarvan, hieraan worden toegeschreven.
rijk thans de blokkade willen uitstrekken
tot den uitvoer van Duitsche waren over
derde-landen, zijn zij niet in staat den
Duitschen uitvoer naar die landen door
hun eigen producten te vervangen. Inte
gendeel neemt in verschillende landen de
invoer uit Duitschland de plaats in van de
Engelsche en Fransche leveringen, die uit
blijven. Duitschland tracht reeds jaren
BINNENLAND.
Plannen van den minister van Justitie
(2e Blad).
Het motorschip „Immingham" op een mijn
geloopen, de opvarenden gered (2e
Blad).
Hoe de prijzen in den groothandel stegen
(Binnenland, 2e Blad).
Nederland won met 52 den wedstrijd
tegen België (Sport, 3e Blad).
AMSTERDAAISCHE BEURS.
Kalme markt - Prijshoudende stem
ming met slechts kleine schommelin
gen - Amerikanen meerendeels iets
hooger - Beleggingen onregelmatig.
BUITENLAND.
De Finnen doen een beroep op de wereld
(le Blad).
Te velde houden de Finnen dapper stand
(le Blad).
De stemmingen te Genève (le Blad).
Nieuwe verliezen ter zee (le Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
In het Noordoosten en Oosten ma
tige, in het Zuidwesten en Westen
zwakke tot matige wind uit Oos
telijke richtingen. Betrokken tot
zwaar bewolkt. Weinig of geen
neerslag. In het Noordoosten tem
peratuur om het vriespunt tot
lichte vorst, in het Westen gelei
delijk kouder.
Opnieuw zijn tal van vrachtschepen het
slachtoffer geworden van het oorlogsge
weld ter zee.
In den nacht van Vrijdag op Zaterdag is
he' 751 ton metende Britsche s.s. „Corea"
aan de Oostkust van Engeland op een mijn
geloopen en gezonken.
Zeven leden der bemanning zijn gered.
De kapitein, de eerste officier en zes an
dere opvarenden worden vermist.
De tweede officier, die tot de geredden
behoort, zeide te gelooven. dat het schip
getorpedeerd was. Het schip kwam zoo
schuin te liggen, dat hij in zee viel. Alle drie
de sloepen kwamen onderste boven in zee
terecht. De overlevenden zijn gered door
een reddingsboot.
Voorts is het 66b8 ton metende Britsche
s.s. „Brandon", blijkens een S.O.S.-bericht,
voor de West-kust van Engeland gezonken.
Volgens dit bericht is het schip getorpe
deerd.
Men vreest, dat negen der opvarenden
om het leven zijn gekomen. De totale be
manning bestond uit 43 koppen. Zeventien
hunner zijn door een Belgische treiler aan
land gezet in een haven aan de Engelsche
Westkust. De overigen zijn door een Britsch
schip opgepikt. Vier der geredden zijn in
een ziekenhuis opgenomen.
Het Noorsche s.s. „Rudolf" is naar uit
Oslo wordt gemeld, de haven Arendal in
Zuid-Oostelijk Noorwegen binnengeloopen
met zestien overlevenden aan boord van een
ander Noorsch schip, de „Gimle" (1271 ton)
dat na een ontploffing j.l. Maandag aan de
Oostkust van Engeland gezonken is. De be
manning van de „Gimle" heeft drie dagen
in sloepen rondgedreven, alvorens gered te
worden.
Drie der opvarenden worden vermist.
Het Belgische s.s. „Adour", groot 1104 ton
is vastgeloopen op de rotsen bij Brest. De
bemanning is in veiligheid.
Men weet niet. of het schip volkomen
verloren is.
Donderdag J.l. is het s.s. „Scotia", dat
2400 ton meet en eigendom is van de Ver-
eenigde Deensche steenkoolimporteurs, in
den Atlantischen Oceaan met de uit 21
koppen bestaande bemanning vergaan.
Het schip zou door een ontploffing tot
zinken zijn gebracht.
Het Duitsche s.s. „Henning Oldendorff"
is door een Britsche oorlogschip aange
houden en wordt naar een Britsche haven
opgebracht.
Het is het negentiende vijandelijke schip,
dat in handen van de Britsche vloot is
gevallen.
Zeven vijandelijke koopvaardijschepen
zijn door de bemanning tot zinken gebracht,
om te voorkomen dat zij in vijandelijke
handen vielen.
Het 3814 ton metende passagiersschip
„Duke of Lancaster" is in de Iersche Zee in
aanvaring gekomen met het vrachtschip
„Fireking" (758 ton). De „Duke of Lan
caster" was op weg van Belfast naar
Heysham. De tien leden der bemanning
van de „Fireking" werden door de redding
boot aan wal gebracht. Een van hen, die
gewond was, werd naar het ziekenhuis g»
bracht. De boeg van de „Duke of Lancaster"
werd zwaar beschadigd.
Na een aanvaring met een ander schip is
Vrijdag j.l. het Fransche kustvaartuig „Di-
nard" (525 ton) dicht bij de Zuidkust van
Engeland verloren gegaan. De bemanning
van dertien koppen kon worden gered. Zij
zijn, na aan land te zijn gebracht, naar het
ziekenhuis vervoerd.
Het Belgische stoomschip Kabinder
(5182 toni is aan Engeland's Oostkust aan
den grond geloopen en verloren gegaan.
De bemanning is gered
25 Duitsche passagiers van het Portugee-
sche stoomschip „Carvalho Araujo", dat den
dienst tusschen de Azoren en Lissebon
onderhoudt zijn dicht bij de Portu-
geesche kust door een Engeischen torpedo
bootjager van boord gehaald.
De 26ste Duitscher, die pas zeventien jaar
oud is, mocht zijn reis vervolgen. De ge
vangen genomen Duitschers hadden in
dienst gestaan van de Panameesche koop
vaardij; zij waren ei .or de Italiaansche
mailboot ..Saturnia" naar de Azoren ge
bracht.
Het Estlandsche telegraafagentschap
deelt mede dat het Estlandsche stoomschip
Ka'sari Zaterdagnacht in het Westelijk
deel van de Finsche golf tot zinken werd ge
bracht door een onbekend gebleven duik
boot. De bemanning is op het eiland
Hiiumaa aangekomen.
Twee personen zijn gewond, een wordt
vermist.
Het ministerie van marine deelt mede:
„De minister van Marine betreurt te
moeten melden, dat Z. M. mijnenveger
..Ray of Hope", gistermiddag op een mijn
is geloopen en gezonken. Vier opvarenden
zijn om het leven gekomen, vijf anderen
orden vermist."
lang zich onafhankelijk te maken van in
voer. welke in geval van oorlog kan wor
den afgesneden. Wel heeft Duitschland ook
den handel met overzeesche landen ln
stand gehouden, maar de tijd, dat het van
den wereldhandel afhankelijk was, is voor
bij Voor een groot deel, aldus de spreker,
zullen wij in Rusland vinden wat wij van
overzee niet meer ontvangen: veevoeder,
erts, metalen, petroleum, katoen en wol.
Anders dan in 1914 staat ons thans het
geheele vasteland van Europa ten Oosten
van Frankrijk en bovendien een groot deel
van Azië ter beschikking. In den oorlog
wordt uit den aard der zaak de productie
van consumptiegoederen beperkt. De gel
den. die daardoor worden gespaard komen
vrij voor de financiering van den oorlog
in den vorm van belastingen en het mobili
seren der gesDan'-d» gelden. Oorlogswinst
wordt niet gemaakt. De prijzen blijven sta
biel en de loonen ook.
De aartsbisschop van Westminster.
De aartsbisschop van Westminster, kar
dinaal Hinsley, heeft gisteravond in een
radiotoespraak gezegd: de cynische, stelsel
matige miskenning der waarheid, dt mee-
doogenlooze schending van het gegeven
woord, het brute geweld en de meedoogen-
looze vervolging zijn de onmiddellijke oor
zaken voor den tegenwoordigen oorlog.
Groot-Brittannië heeft als voornaamste
motief '.oor zijn intrede in den oorlog, de
verdediging van belangen, de geestelijke
vrijheid, de verdediging der persoonlijke
vrijheid. De onrechtvaardigheden, zooals
tegenover Polen en Finland, en vreeselijke
wreedheden, zooals gepleegd jegens on
schuldige boerenbevolkingen zonder verde
diging en de ontkerstening van uitgebreide
streken zijn zoodanig, dat wij dezen strijd
in naam van de rechtvaardigheid, de gewel-
dadigheid en de redding der zielen van
ganscher harte kunnen steunen. Groot-
Brittannië zal door zijn geest overwinnen.
Groot-Brittanië zal het zwaard neerleggen
op het oogenblik. dat zijn tegenstanders
-wichten voor de macht van het recht en de
aanspraken op vrijheid.
Een nieuw Europa, gebaseerd op recht
vaardigheid zal in de komende generaties
niet verrijzen, wanneer wij er in toestem-
