LEIDSCH DAGBLAD - Derde Blad
Donderdag 7 December 1939
Churchill over den oorlog
ter zee
WEK UW LEVER-GALOP
Nederland en de blokkade
KERK- EN SCHOOLNIEUWS
Optimisme ten aanzien van duikboot-
en mijnengevaar
Het debat
Ons optreden tegen beide partijen gelijk
GEMENGD NIEUWS
Vrachtauto reed in een
sloot
BURGERLIJKE STAND
VAN LEIDEN
Winston Churchill heeft gisteren ln het
Britsche Lagerhuis het aangekondigde
overzicht gegeven van den oorlog ter zee.
In den loop van zijn redevoering zeide hij
o.m„ dat de voornaamste aanvallen van
den vijand geconcentreerd zijn geweest op
de Britsche vloot en op den Brltschen zee
handel.
..Wij hebben echter nog steeds 2.000
schepen op zee en tusschen de 100 en
150 schepen loopen dagelijks alléén de
havens van het Vereenigd Koninkrijk
in en uit".
„Dit ontzaglijke verkeer is gehandhaafd,
ofschoon voortdurend duikboot-aanvallen
werden ondernomen. WIJ zijn herhaaldelijk
uit de lucht aangevallen. Op groote schaal
ls het leggen van mijnen tegen ons in prac-
tijk gebracht en kortelings zijn magneti
sche mijnen uit vliegtuigen neergeworpen
of gelegd door dulkbooten op de toegangs
kanalen tot onze havens met de bedoeling,
den Britschen en nog meer den neutralen
handel te vernietigen.
Twee vestzakslagschepen en stellig nog
een kruiser varen reeds vele weken in het
Noorden en het Zuiden van den Atlanti-
schen Oceaan, of bij Madagascar, rond. De
taak van de admiraliteit is het geweest, ons
onmetelijk, de wereld omspannend verkeer,
te handhaven, ondanks dezen tegenstand".
Bovendien is het onze taak, om de zee
te zuiveren van allen Dultschen handel en
ieder Duitsch schip en ieder vezeltje lading,
waarbij Dultschland belang heeft, aan te
houden.
De vernietiging der duikbooten gaat
normaal voort en geschiedt, in over
eenstemming met de raming, die ik het
huis gegeven heb, in een tempo, dat,
naar wij gelooven. hooger is dan het
vermogen van Duitschland, om ver
vangende duikbooten te bouwen.
Sprekende over de ramingen, volgens wel
ke Duitschland in 1940 400 duikbooten zal
bezitten, zeide Churchill: „Wanneer zij deze
schepen produceeren volgens het ketting
stelsel. vraag lk mij af, of zij gezagvoerders
en bemanningen volgens een soortgelijk
systeem voortbrengen. Wanneer dat zoo is,
lijkt het waarschijnlijk, dat ons vernieti
gingstempo een soortgelijke uitbreiding zou
kunnen ondergaan".
De vorige week hebben volgens schatting
stellig vijf duikbooten haar einde gevonden
door de actie van vloot of luchtmacht.
Deze resultaten zijn onafhankelijk van
de door de Fransche vloot bereikte resul
taten. Desniettemin gaat deze worsteling
voort met een marge, die, ofschoon vol
doende, toch niet overdreven ls. Het doet
goed te weten, dat zeer groote versterkin
gen van onze jachtvaartulgen ln de thuis-
wateren, die reeds verdrievoudigd zijn, se
dert het begin van den oorlog in dienst zul
len komen in 1940".
Churchill herhaalde de waarschuwing,
dat groote verliezen verwacht moeten wor
den, doch hij voegde hieraan toe: „Ik ge
loof stellig, dat wij de overhand behalen op
deze levensbedreiging".
Behalve de gewapende koopvaardijkrui-
sers hebben wij reeds meer dan 1000 koop
vaardijschepen voor zelfverdedigingsdoel
einden bewapend Het zal niet lang meer
duren, of wij hebben 2000 op die wijze ge
wapende schepen Deze koopvaarders vuren
terug, wanneer zij worden aangevallen,
volgens de oudste rechten ter zee".
„Het convooi-systeem is thans in volle
werking. Zeer weinig schelpen, die in con-
vool varen zijn aangevallen, en nog niet
een op de 750 is tot zinken gebracht".
Tengevolge van dit optreden hebben de
duikbooten het gemakkelijker gevonden,
neutrale schepen aan te vallen dan sche
pen van Groot-Brittannië en Frankrijk.
De verliezen aan Britsche koopvaar
dijschepen in October bedroegen de
helft van wat zij in September waren
en in November zijn zij gedaald tot 2/3
van de verliezen in October.
Volstrekt het tegenovergestelde is het ge
val geweest met de neutrale schepen Zij
hebben 50 pet. meer verloren in de tweede
maand dan ln de eerste en tweemaal zoo
veel ln de derde maand als ln de tweede.
Het ls een merkwaardig soort oorlog voor
de Duitsche vloot, waarin deze, weggedre
ven van haar verklaarden vijand, zich
troost, door amok te loopen onder de neu
trale schepen. Dit feit moest eigenlijk een
aanmoediging zijn voor de neutralen, om
hun schepen te verhuren aan Engeland
voor den tijd van den oorlog.
In de laatste paar weken zijn de duikboo
ten, die voor een groot deel het kanon had
den laten varen voor de torpedo, afgedaald
van de torpedo tot de mijn Dit ls ongeveer
de laagste soort oorlog, die men zich kan
voorstellen. De magnetische mijn is mis
schien Hitiers veelgeprezen geheime wapen.
Zeker is het een karakteristiek wapen, dat
zonder twijfel voor altijd met zijn naam
verbonden zal zijn.
Meer dan de helft van onze verliezen m
de vorige maand zijn veroorzaakt door de
magnetische mijn. maar tweederden van
de totale verliezen tengevolge van het ge
bruik van die mijn zijn niet ten laste geko
men van de oorlogvoerenden, maar van
neutralen.
In de derde oorlogsmaand waren de ver
liezen der neutralen tengevolge van mijnen
tweemaal zoo groot als de Britsche verlie
zen en de neutrale verliezen van alle soor
ten waren een derde grooter dan de verlie
zen der oorlogvoerenden".
Vetder gaf Churchill een opsomming van
de landen, die schepen verloren hebben,
zeggende dat. voor zoover den oorlog ter
zee betreft, de Duitsche vriendschap veel
giftiger is gebleken dan de Duitsche vijand
schap.
„De magnetische mijn is nieuw,
noch geheimzinnig. Haar geheimen zijn
ons bekend en in feite waren de voor
bereidingen voor de tegenmaatregelen
reeds ver gevorderd voor de eerste mag
netische mijn in de Britsche wateren
werd gelegd.
Ik wil de grootte of de Intensiteit der
krachtsinspanning niet onderschatten,
welke vereischt zal worden, om het hoofd
te bieden aan deze laatste manifestatie van
nationaal-soclalistische cultuur. Misschien
zal lk na Kerstmis in staat zijn, dienaan
gaande meer inlichtingen te verstrekken.
De meedoogenloosheid van dezen laat-
sten aanval op de neutralen heeft tot ge
volg gehad, dat er een embargo als repre
saille geplaatst is op de exporten van alle
goederen van Duitschen eigendom of Dult
schen oorsprong. Er behoeft voor de neu
tralen geen ernstig ongemak te worden
veroorzaakt. Zij moeten alleen vermijden,
besmette goederen met hun schepen te ver
voeren.
Het stemt tot voldoening te vernemen,
dat de goederen voor den export reeds op
gestapeld worden op de Duitsche kaden en
in opslagplaatsen, tot zoodanlgen omvang,
dat zij reeds de manipulatie der importen
belemmeren".
Voortgaande zeide Churchill: „Wij zijn
den oorlog begonnen met een koopvaardij
vloot van 21.000.000 ton, waarvan geduren
de drie maanden 340 000 ton verloren is
gegaan Het netto-verlies echter, rekening
houdende met de buitgemaakte tonnage,
bedroeg slechts 51.000 ton. Voor iedere 1000
ton Britsche schepen, die tot zinken werden
gebracht, zijn ln de eerste drie oorlogs
maanden 110.000 ton Britsche havens bin-
nengeloopen, havens, die, zooals men zegt,
van alle kanten belegerd worden.
In November ls bijna een kwart millioen
ton schepen onze havens binnengeloopen
of uitgevaren voor Iedere duizend ton, die
tot zinken werden gebracht. De verliezen
der beschermende oorlogsschepen zijn nood
zakelijkerwijze zwaarder, in verhouding,
dan die, welke op de koopvaardij drukken.
De prijs, die betaald moet worden voor
de controle ter zee, ls vaak zwaar". Chur
chill herinnerde in dit verband aan het
verlies van de „Courageous", de „Royal
Oak", twee destroyers, een duikboot, in
totaal ongeveer 50 000 ton.
„Op het oogenblik zijn wij bezig met den
bouw van bijna 1.000.000 ton oorlogssche
pen van alle klassen, waarvan reeds veel in
een gevorderd stadium verkeert. Onze ver
liezen aan oorlogsschepen ln de eerste drie
maanden van den oorlog van 1914 waren
bijna tweemaal zoo groot als die, welke wij
thans geleden hebben.
Het huls en de natie hebben het recht dc
feiten en cijfers te kennen, omdat ver
trouwd kan worden.dat voor hen deze goede
tijdingen een prikkel zullen zijn tot de nog
veel grootere krachtsinspanning, die van
ons gecischt zal worden, wanneer dit ver
woede en hardnekkige conflict tot zijn
volle hoogte stijgt".
en u zult 's morgens uit bed springen,
gereed om bergen te verzetten.
lederen dag moet uw lever een liter lever-
gal in uw ingewanden doen vloeien. Wanneer
deze stroom van lever-gal onvoldoende is. ver
teert uw voedsel niet. net bederft. U voelt u
opgeblazen, u raakt verstopt. Uw lichaam ia
vergiftigd, u voelt u beroerd en ellendig, u
ziet alles zwart.
De meeste laxeermiddelen zijn slechts lap
middelen. U moet CARTER'S LEVER-PIL
LETJES nemen om deze liter lever-gal vrij te
doen vloeien en u zult u een geheel ander ensch
voelen. Onschadelijk, plantaardig, zacht, on
overtroffen om de lever-gal te doen vloeien.
Elscht Carter s Lever-Pilletjes bij apothekers
en drogisten, f. 0.75.
1221 (Ingez. Med.)
Namens de labouioppositle voerde
Alexander het woord.
„Over één aspect van de verklaring van
minister Churchill, zeide hij, zijn wij te
leurgesteld.
Wij zijn namelijk op het oogenblik het
meest bezorgd over de mate, waarin wij ge
faald hebben, de bedreiging van een zwaar
gewapenden aanvaller op tc vangen.
Menschen met meer technische kennis
dan ik zijn zeer bezorgd geweest over den
toestand, waarin de „Rawalpindi" zich be
vond en lk hoop dat schepen van dat soort
zoo al niet de onmiddellijke bescherming
van lichte vaartuigen dan toch op zijn
minst een zoodanig contact zullen krijgen
met andere schepen der vloot, dat daardoor
de gelegenheid ontstaat voor snelle verster
king, wanneer een veel sterker tegenstan
der wordt ontmoet
De liberaal Sinclair bracht hulde aan
vloot en koopvaardij en sloot zich aan bij
de opmerking van Alexander. Voorts ves
tigde hij de aandacht op de ontsnapping
van Duitsche schepen uit neutrale havens,
vooral uit havens van Portugeesch Oost-
Afrlka.
Churchill nam hierop weer het woord en
zeide, dat er nooit eenige vertraging was
geweest in het bekendmaken van verliezen
tengevolge van den vijand. Het verlies van
een schip is steeds medegedeeld, zoodra de
verwanten op de hoogte waren gebracht.
In één geval hebben de Duitschers eerst
kennis genomen van het verlies door spr.'s
verklaring in het Lagerhuis.
Wat echter de berichtgeving over schade
betreft, deze zaak moet beoordeeld wor
den met het oog op den militairen toe
stand. Schade wordt in vele gevallen snel
hersteld en er ls geen reden, waarom men
den vijand zou toestaan, kennis te dragen
van den toestand der Engelsche schepen
op ieder oogenblik. De kruiser „Belfast"
werd beschadigd door een mijn en zoo
droeg de vijand geen kennis van het feit,
dat het schip getroffen of beschadigd was.
Het lag dicht bij een werf, des nachts, en
werd onmiddellijk binnengebracht. Spr is
niet voornemens, schade te publlceeren, al
vorens die ln breeden kring bekend ls ge-
worden, tenzij hij reden heeft te gelooven
dat de vijand op de hoogte ls.
Van officieuze Duitsche zijde ls aan de
bultenlandsche pers in Berlijn het volgen
de bericht verstrekt:
Nadat de Britsche en Fransche oorlogs
schepen opdracht hadden gekregen de door
Chamberlain aangekondigde Inbeslagne
ming van Duitsche exportgoederen ook In
derdaad uit te voeren, meende men ln po
litieke kringen alhier te kunnen verwach
ten, dat de achter de neutrale scheepvaart
staande regeeringen zich niet langer met
papleren protesten tevreden zouden stellen,
welke voor een deel zelfs niet eens waar
dig werden gekeurd voor een Brltsch ant
woord. Integendeel moest men aannemen,
zooals hier verscheidene malen naar voren
is gebracht, dat de neutralen van hun zijde
een eigen hulp tegen het optreden van En
geland. dat tegen het volkenrecht ln-
druLscht, zouden organlseeren en hun koop
vaardijschepen actief zouden beschermen.
Des te grooter ls de verwondering, dat b.v.
dc Nederlandsche regeering op het oogen
blik niet voornemens ls haar koopvaardij
schepen te bewapenen of eigen convoolen
samen te stellen. Ook wekt het bevreem
ding, wanneer dit eigenaardige afstand
doen van de vrijheid der zeeën wordt ge
baseerd op de neutraliteit van Nederland,
een neutraliteit, welke aan de eene zijde
buitengewone gevoeligheid aan den dag
legt en aan de andere zijde de zwaar
ste overtredingen van het volkenrecht in
het algemeen en het recht van de neutra
len in het bijzonder aanvaardt.
Dat de neutralen zeer goed recht en on
recht weten te onderschelden, heeft nog
onlangs de bekende professor ln het vol
kenrecht, prof. dr. Verzljl, bewezen, toen hij
de blokkade-verscherping van Engeland en
Frankrijk wegens haar natuur, welke tegen
het volkenrecht is, voor het Haagsche ge
rechtshof wilde brengen.
Naar aanleiding van het vorenstaande,
schrijft men ons van gezaghebbende zijde:
Het officieuze Duitsche bericht spreekt
er verwondering over uit dat de neutralen
waarom in dit verband alleen Nederland
met name wordt genoemd en niet óók an
dere onzijdige zeevarende landen, zooals
bijvoorbeeld Italië, Japan en Noorwegen, ls
onduidelijk geen daadwerkelijk verweer
stellen tegenover de Britsche en Fransche
maatregelen ter zee, door koopvaarders te
bewapenen of eigen konvooien samen te
stellen.
Indien men deze uiting niet als een po
lemische wending, doch als een naar de
letter te nemen, weloverwogen uitspraak
zou moeten opvatten, zouden dus Italiaan-
sche, Japansche, Noorsche en Nederland-
tegen Britsche en Fransche geweldmaatre-'
gelen met geweld moeten verzetten.
Wat hiervan het eind zou zijn, is niet
twijfelachtig: oorlog met Engeland en
Frankrijk.
Of dit aan Duitschland welgevallig zou
zijn, ls een vraag, die hier niet behoeft te
worden beantwoord.
Wel moet een antwoord worden ge
geven op een andere waag, die door
het Duitsche bericht rijst, en wel deze:
legt de onzijdigheid aan Italië, Japan,
Noorwegen en Nederland en zoovele an
dere neutrale staten de verplichting op
het hier bedoelde geweld met geweld
te riposteeren?
Antwoord: zulk een verplichting be
staat hoegenaamd niet, evenmin als er
een verplichting bestaat om met ge-
weid te antwoorden op actie van Duit
sche onderzeebooten of het onredelijk
lang vasthouden door de Duitsche
autoriteiten van talrijke Nederlandsche
houtbootcn, afkomstig uit de Oostzee.
Men wete in Duitschland, dat geen enkejl
onzijdig land overmacht gelaten ondergaat.1
Het ls kwetsend voor den natlonalen trots,]
ln die positie te worden geplaatst. Zoo on-l
dervond het ook Bismarck in 1870, toen het]
onzijdige Engeland oorlogsmateriaal lever-]
de aan Frankrijk. Maar was dat een redenl
voor den Ijzeren kanselier om, wat hij onJ
neutraal achtte, met geweld te beantwoord
den? Geenszins. HU bepaalde zich tot ver-I
toogen tegenover de Britsche regeeringj
omdat de archieven spreken ten dezen
onmiskenbare taal hU niet ln staat was,
zich met goeden uitslag tegen de Britsend
overmacht ter zee te keeren.
Zoo gaat het ook den onzUdlgen, althans
den kleineren ors-er hen, de grootere heb-!
ben andere motieven om zich bU de Brltj
sche actie neer te leggen, doch verliezen!
daarom hun onzUdlgheld evnmln als wijl
Het is een kwestie van maat. Is de maal]
vol, dan zal ook de kleine neutrale geweld
met geweld beantwoorden, van welke zijdé]
het ook moge komen.
Wat ten slotte de Insinuatie betreft dal
Nederland tegenover de eene partU anderi
zou optreden dan tegenover de andere, dit
zal niemand gelooven, die Nederland kentj
en onze neutrallteltshandhaving gadesla;
met den ernstlgen wil om haar het rei'
Ov aU Orj/PiuJviivXV W/1 Oc/Xlv Vil XXwX ac*iI liiwu --- o
sche schepen naar Duitsche opvatting zich I te doen wedervaren dat haar toekomt.
DRIE DOODEN, WAARONDER EEN
INWONER VAN BODEGRAVEN.
In den afgeloopen nacht is een groote
vrachtauto, geladen met fruit, te Deil
(Gelderland) in een sloot gereden. De
drie inzittenden zUn om het leven ge
komen.
De slachtoffers zijn de fruithande
laren J. Verwey en W. M. Heicoop, bel
den uit Den Haag en de chauffeur
N. W. de Wit uit Bodegraven.
De wagen kwam van de fruitveiling te
Geldermalsen en reed op den rUksweg om
via UtrechtDen Bosch naar Den Haag
terug te keeren. Bij het nemen van een
bocht is de auto van den weg gegleden,
waardoor het voorstel van den wagen ln
een sloot terecht kwam.
Door den schok schoven de kisten naar
voren, tengevolge waarvan de cabine werd
ingedrukt
Toen men de drie inzittenden uit de
cabine had bevrijd, bleken de levensgees
ten reeds geweken De lijken zUn naar het
Gasthuis ln Zaltbommel vervoerd.
ONVOORZICHTIG DEN VOORRANGSWEG
OVERGESTOKEN.
Gistermiddag is op den rUksweg Ensche
deGlanerbrug, even buiten de kom der
gemeente Enschedé, de 56-jarige H. Bshuis,
die per flets den voorrangsweg wilde over
steken, door een personenauto aangereden
en gedood.
IS HET WEL EEN HALVE GULDEN?
De politie te Rotterdam vestigt er de
aandacht op, dat gebleken is, dat den laat-
sten tijd vrij veel Zweedsche halve kronen,
oude Fransche en Belgische francs en halve
Zloty's als halve guldens worden uitge
geven. Het publiek doet er dus goed aan
bU het ontvangen van halve guldens er op
te letten, dat men inderdaad de Nederland
sche munten ontvangt.
HET ONGELUK AAN HET KOPPEL
TE AMERSFOORT.
De man, die gisterochtend bU het onge
luk aan het Koppel te Amersfoort om het
leven gekomen is, is zekere S. uit Breuke-
len—Sint Pieter.
OPVARENDEN VAN DE „SPAARNDAM"
AANGEKOMEN.
Gisteravond zijn 29 opvarenden van het
in de monding van de Theems op een mUn
geloopen vrachtschip „Spaarndam" te Rot
terdam aangekomen.
Twee opvarenden zUn thans nog in En
geland, nJ. de stuurmansleerling Mijnders,
die ln een ziekenhuis wordt verpleegd, en
kapitein F. H. Dobbenga, die is achterge
bleven om de loopende zaken te regelen.
SCHIPPERSKNECHT VERDRONKEN.
Even buiten de haven te Willemstad is
gisteravond om half zes de 19-jarige schip
persknecht J. Geuze uit Oud-Vosmeer ver
dronken. De jongen, die werkzaam was op
het sleepschip „Marinus Willem" van
schipper De Korte geraakte bij het aange
ven van een touw zUn evenwicht kwUt en
sloeg over boord.
BUITENLANDSCH GEMENGD.
SECRETARIS VAN DEN DUITSCHEN
CONSUL-GENERAAL
TE NEW YORK VERMOORD.
Walter Engleberg, secretaris van den con
sul-generaal van Duitschland te New York
Borchers, is gisteren in zUn woning tc
Brooklyn dood aangetroffen. ZUn schedel
was ingeslagen. Toen de politie ln de wo
ning aankwam, brandden alle lichten. Er
waren duidelijke sporen van een gevecht.
De politie verklaart, dat Engleberg, een lid
der N.S.D.A.P., zestien maanden geleden in
de Vereenigde Staten is aangekomen.
BlUkens een ander bericht hebben de
doktoren medegedeeld, dat Engleberg ge
dood is tUdens zUn slaap en dat hij reeds
24 uur overleden moet zijn geweest toen de
moord ontdekt werd. De politie zoekt nu
naar een man. die tot voor kort bU Engle
berg gelogeerd heeft.
VLIEGTUIGONGELUKKEN EISCHEN
VEERTIEN DOODEN.
BU Lucques (Italië) heelt zich een ern
stig vliegongeluk voorgedaan, waarbU 14
personen om het leven zUn gekomen. Drie
bombardementsvliegtuigen, welke van Mi
laan op weg waren naar Rome. zqn in de
buurt van Lucques verongelukt. Van de in
het geheel 18 personen tellende bemannin
gen der vliegtuigen konden 5 met hun val
schermen behouden dalen. De 13 anderen
werden op slag gedood. De oorzaken van
het ongeluk zUn niet bekend. Eén der vlieg
tuigen heeft ln zUn val een boer gedood.
DUITSCHE GELEERDEN AANVAARDEN
GEEN NOBELPRIJS.
De belde Duitsche geleerden, professor
Butenandt en professor Kuhn, die den No
belprijs voor scheikunde hebben gewonnen,
hebben medegedeeld, dat zU tengevolge van
het Duitsche verbod geen Nobelprijs kun
nen aanvaarden.
PREDIKBEURTEN.
Boskoop Geref. Gem.: VriJdagnam. 7 uur,
ds. Van Stuyvenberg van Benthuizen.
Nieuw-Vennep Chr. Geref. Kerk: Vrijdag-
nam. 7 uur, ds. K. Bokhorst van Doesburg.
Noorden Ned. Herv. Kerk: VriJdagnam. 7
uur, de heer A. P. de Jong van Mijdrecht.
VRIJE EVANG. GEMEENTEN.
Aangenomen: Naar Utrecht, Jac. Verboom te
Franeker.
GEBOREN.
Marinus, zn. van C. P. v. d. Meeberg en M.
J J. Witte Herman, zn. van J. Veenendaal
en A. Roorda Willem, zn. van C. H. Croese
en Llnschooten Daniel Lambertus, zn. van D.
L. Penseel en e. Binnendijk Maria, dr. van
Th. v. Steenbergen en E. C. Cavé Hendrik
Cornells, zn. van P. F. Lindhout en G. Hoogka
mer Yvonne Mary Astrld, dr. van O. W. de
Jong en H. M. Grocnenberg Gerritje, dr. van
P. M v. Galen en L. A. Rijkaart Johannes
Franciscus. zn. van A. C. Slingerland en M. de
jong Cornelia Margaretha. dr. van G. P.
Koek en A. v Dorp Pieternella Helena, dr.
van A. v .d. Kreeke en J. E. Verheule.
ONDERTROUWD.
P Kruithof, jm.. 31 J. en P. A. Schaap, gesch.
34 j y. v .d. Wielen, jm., 27 j. en c. j. Efjk-
man, jd.. 27 J. W. Galjaard. jm.. 25 J. en E.
j v Griensven, Jd., 21 j. B. v. Maanen, Jm..
26J. en M. Provlly. jd.. 22 j.
GEHUWD.
C. Arnoldus, Jm. en j. F. Philippo. Jd W.
L. v. Blezen. Jm. en j. Kapaan. Jd. K. H. P.
Boetf. jm. en j. W. A v. d. Linden, jd. L. j.
M. CreUghton. Jm en M. A. H. A. Morsch, Jd
W Koning. Jm. en G. Bel. jd. W. de Ko
ning. Jm. en G. G. Kerkvliet, jd. S. v. Maa
nen. Jm. en H. v .d. ReUden, jd. N. j. Onder-
water, jm. en J. v. Hooidonk, Jd. K. G- den
Os. jm. en G. Noppen, Jd. N. Ouwehand. Jm.
en J. Zandbergen. Jd. P. Stadt, jm. en E.
M. Bax, Jd. H. Vermond, jm. en L. W. M.
Vijlbrief. jd. H. S. v. Iterson, Jm. en J. Fi-
lippo, jd. OVERLEDEN.
S. v. Dijk, hsvr. van A. v. Soest, 30 j. J-
Nulkes, m., 56 j.
VOOR VRIJDAG 8 DECEMBER.
Hilversum I, 1875 en 414,4 M. Algemeen
programma,verzorgd door de KRO 8.00 Be
richten ANP - 8.05—9.15 en 10.00 Gram.-muz.
11.30 Bijbelsche causerie 12.00 Berichten
12.15 Rococo-octet 12.45 Berichten ANP,
gram.muziek 1.10 KRO-Melodisten en solist
2.00 Orgelconcert en gram.muzlek 3.00
Cellovoordracht en zang met pianobegeleiding
en gram.muzlek 4.00 Gram.muzlek 4.30
KRO-Melodisten en solist 5.00 Gram.muzlek
5.15 KRO-Melodisten en solist 6.00 Gram.
muzlek 6.15 KRO-orkest 7.00 Berichten
7.15 Causerie „De eerste vlucht om de we
reld" 7.35 Spaansche muziek (gr.pl.) met
verbindenden tekst 8.00 Berichten ANP
8.15 Stedelijk orkest van Maastricht en soliste
9.00 Gram.muziek 9.40 KRO-Kamerorkest
en soliste 10.30 Berichten ANP 10.40 Gra-
mofoonmuziek 10.5011.15 Paul Godwin en
zijn Tzigane-orkest 11.1512.00 Gram.
muzlek.
Hilversum II, 301,5 M. 8.00 VARA. 10.00
VPRO, 10.20 VARA, 12.00 AVRO, 4.00 VARA,
7.30 VPRO. 9.00 VARA. 10.40 VPRO. 11.0
12.00 VARA 8.00 Berichten ANP.. gram.-mu|
ziek 10.00 Morgenwijding 10.20 Gr*
muziek 10.40 Declamatie 1100 VARA-or|
kest 12.00 De Palladians 12.45 Berichte]
ANP., gram.muzlek 1.00 AVRO-Amusemen:
orkest 1.45 Gram.muzlek 2.00 Voor d
huisvrouw 2.10 Schrammel-trio 2.40
wereldreis, die ontijdig eindigde", vraaggespi
3.00 Gram.muzlek 3.30 AVRO-DansorN
4.00 Gram.muzlek met toelichting 4.3I|
Gram.muzlek 5.00 Voor de kinderen 5.3(1
VARA-orkest 6.00—6.25 Orgelspel 6.30 Letfl
terkundig overzicht 6.50 Liedjes met pianc
begeleiding 7.00 Cyclus „Het beginselpro
gramma der S.D.A.P." 7.18 Berichten AjNF
7.30 Berichten 7.35 Cyclus „De boeken val
den Bijbel" 8.00 Planovoordracht 8.30 Cyl
clus „Het ontwaken van het platteland" 9.0T
De Ramblers 9.30 Gram .muziek 10.01
Puzzle-uitzending 10.15 Fragmenten uit
operette .Rose Marie" 10.40 AvondwUding -
11.00 Berichten ANP. 11.10 Jazzmuziek <gr.|
pi.) 11.30—12.00 Orgelspel en zang.
Engeland. 391 en 449 M. 12.20 Radlotoone^
of gevarieerd programma 1.00 Orgelspel -J
1.20 Berichten 1.30—2.20 Solistenvoordracht j
3.203.55 Tommy Matthews en zijn orkest
4.15 Tusschenspel 4.20 Berichten 4.35 0
kestconcert 5.20 Voor de kinderen 551
Dansorkest of variété 6.20 Berichten 633
Actueele uitzending 7.05 Orgelspel 7.20 Mei
dedeelingen 7.40 Het BBC-Northern-orkest -
8.20 Causerie 9.35 Music-Hall-prograinma -
9.20 Berichten 9.35 Radiotooneel 10.35 Hel
BBC-Theater-orkest 11.20 Declamatie 11™
Dansmuziek 12.20—12.35 Berichten.
Radio-Paris, 1648 M. Geen opgave ont]
vangen.
Keulen, 456 M. 5.50 en 7.40 Gram .muziek-i
9.3010.00 Het Omroeporkest en solisten Ha
Concert 12.20 Omroeporkest en solist 13
Populair concert 2.15 Gram.muziek 3J
Concert 4.50 Zang 5.00 Folkloristisch prtf
gramma 5.20 Omroepkleinorkest en solist -I
7.3512.20 Zie Deutschlandsender en Berlijn.
Brussel, 322 en 484 M. 322 M.12.20 Gin
muziek 12.50 en 1.30 Omroepdansorkest 13
2.20 Gram.muziek 5.20 Pianovoordracht j
5.50 Cello-voordracht 6.20. 6.50. 7.20 en
Gram.muzlek 8.20 OntspanningsprogTar
voor soldaten 8.50 Radiotooneel met mui
9.50 Gram.muzlek 10.30—11.20 Omroepdai
orkest.
484 M.: 12.20 Gram.muzlek 12.50 Radio-o
kest 1.502.20 en 5.20 Gram.muziek 6-JJ
Pianovoordracht 7.05 Gram.muziek
Uitzending voor soldaten 8.50 Radio-orkest
soliste 10.30—11.20 Gram.muzlek
Deutschlandsender, 1571 M. 7.35 Rcportal
7.55 Avondconcert 9.20 Berichten 9.5M
Kamermuziek 10.20 Politiek overzicht. Popqp
lair concert 11.20 Berichten. Hierna
12.20 Nachtconcert.
GEM. RADIO-DISTRIBUTIEBEDRIJF EN 0*
R.O.V. RADIO-CENTRALE.
Voor Vrydag 8 December.
Ie Programma: lederen dag van 8—24 uil^
Avro. Vara enz.
2e Programma: lederen dag van 8—24 i
Kro. Ncrv enz.
3de Programma: 8.00 Keulen (9.20 Ber.)
10.00 Diversen 11.20 Keulen 12.20 BrtJJL
VI. (1.20 Ber.) 2.20 Deutschlands. 4.20 Kea
len (Ber.) 4.30 Beromünster of div. 0ji
Brussel FY. 6.20 Beromünster 6.50 1
Fr. 7.20 Brussel VI. 8.05 Beromtinster
8.40 Brussel Fr. 9.20 Keulen 'Bei
Brussel Fr. 10.25 Breslau (11.20 Ber.).
4de Programma: 8.00 Brussel VI. J
geland (Ber.) 8.30 Brussel VI. (8.45 Bei.j
9.20 Engeland 11.20 R. Danmark of aivj
12.00 Engeland 12.20 Brussel Fr. - 100 wi
geland (1.20 Ber.) 1.50 Parijs Radio 'W
R, Danmark of div. 2.35 Motala of dw 7"
3.20 Engeland (4.20 Ber.) 5.00-6.09 6cnew
ningen Haven (Ber.) 5.20 Brussel VL -r
Engeland 6.05 Paris Post Par: (Causerie
het Nederlandsch) 6.20 Engeland j
6.35 Diversen 7.20 Keulen (Ber.) -~8--uDa3
mofoonmuz. G.R.D. of div. 1000 n. L
mark of div. 10.20 Brussel VI. (Ber.)
Engeland.
Wijzigingen voorbehouden. i
