STADSNIEUWS
LEIDSCH DAGBLAD - Eerste Blad
Zaterdag 2 December 193)
NATUURLIJK
De strijd in het
Westen
Overzicht
De strijd ter zee geeft volmachten
Beëediging van reserve-officieren
Het Russische
communiqué
De verschrikking van het
luchtbombardement
F. MEERPOEL
W ALLEEN: Br eestraat 1.71.
Roosevelt over Finland's
strijd
Ook Finsche Senaat
Verspreide berichten
De Leidsche begrooting
voor 1940
en w
acht tanks verloren en eergisteren bedroe
gen deze verliezen elf, inplaats van vier,
zooals eerst was gemeld.
De Sovjet-Russische luchtmacht is den
geheelen dag actief geweest en luchtalarm
is in verscheidene plaatsen in het Oosten
en Zuiden van Finland gemaakt, vooral in
de omgeving van de hoofdstad. Te Vyborg
vielen bommen op de buitenwijken der
stad, maar er werd weinig schade aange
richt. Het luchtafweergeschut kwam in
actie en een Russisch vliegtuig werd neer
geschoten.
Tijdens den luchtaanval op Helsinki wer
den gisteren twee Russische toestellen
neergehaald. Ook zijn Finsche gevechts-
tocstellen in actie gekomen en zes Russi
sche machines werden gedwongen te da
len. De verliezen van de Russische lucht
macht bedroegen minstens negen vliegtui
gen en volgens sommige berichten zestien
Alle Finsche vliegtuigen keerden Veilig
terug.
De Russische vloot is ook opgetreden en
heeft Hangoe aangevallen. De Finsche
kustbatterljen openden het vuur en een
Russische torpedobootjager is door een
treffer tot zinken gebracht".
In het officieele sovjet-communiqué over
de militaire operaties tegen Finland wordt
gezegd, dat de troepen van het militaire
district Leningrad op 1 Decem/ber hun op-
marsch hebben voortgezet. Uit de richting
van Moermansk hebben Russische troepen
de haven van Petsamo bezet. Uit de rich
ting Repola naderen troepen het station
Nurmes. Uit de richting Prosozero en Petro-
savodsk zijn zij 25 K.M. van de grens af op
gerukt. Op de landengte van Karelie zijn
Russische troepen de monding van de ri
vier Toppamien i Jokiaan het Ladogameer
genaderd Zij hebben het station Rautu aan
de spoorlijn KekSholm bezet, zijn de stad
Terijoki gepasseerd en hebben het knoop
punt van spoorwegen Turiseva, het dorp
Kaunis en het station Vammelssuu aan den
spoorweg naar Koivisto bezet.
De Finsche troepen, die zich terugtrek
ken. steken de dorpen in brand en voeren
de bevolking mede.
De Finsche luchtmacht heeft geprobeerd
de Russische troepen op de landengte van
Karelië aan te vallen, doch zij stuitte op
den tegenstand der Russische luchtmacht.
Tijdens bomfoardeeringsvluchten van de
Russische luchtmacht heeft de Finsche
luchtmacht op zekere punten geprobeerd
den strijd aan te binden. Er werden tien
Finsohe toestellen omlaag geschoten. Twee
Russische vliegtuigen zij niet in hun basis
teruggekeerd.
De correspondent van de National Zeitung
te Bazel geeft een beschrijving van den
eersten dag van den oorlog te Helsinki. De
bevolking van de Finsche hoofdstad heeft
verschrikkingen meegemaakt, die doen den
ken aan die van het bombardement van
Warschau. Vooral vrouwen en kinderen zijn
het slachtoffer geworden. Een groot deel
van de slachtoffers ligt onder het puin van
de huizen waarin zij zich bevonden, toen de
bommen vielen. De bevolking werd door
dezen aanval in vollen vrede verrast', nie
mand had een vermoeden van gewapend
optreden. In alle scholen werd het onderwijs
normaal gegeven tot de eerste bommen vie
len. Van de leerlingen maakte zich een
paniek meester. Het onderwijzend personeel
trachtte de jongens en meisjes naar de
schuilplaatsen te leiden, doch vele kinderen
waren zoo verschrikt dat zij door de ramen
op straat sprongen, vele kinderen kregen
een flauwte, andere vielen flauw in de
schuilplaatsen. Deze ernstigste aanval ge
schiedde des middags tegen twee uur door 15
bombardementstoestellen. Het huls van mi
nister Erkko werd geheel vernield, zijn
dochtertje werd ernstig gekwetst uit het
puin te voorschijn gehaald Den geheelen
nacht heeft men doorgewerkt om gewonden
uit het puin te verlossen en de lijken van
slachtoffers te bergen.
Uit Kopenhagen wordt gemeld dat nog
100.000 bewoners uit Helsinki vertrokken
zijn. De vrouwen en kinderen leverden een
deerniswekkenden aanblik op. Zij moesten
bijna allen te voet gaan, terwijl honderden
den nacht doorbrachten op de met sneeuw
bedekte wegen. Bij het doorzoeken van de
verwoeste gebouwen te Helsinki zijn vele
verkoolde lijken gevonden.
Gisteren om 13.15 uur werd opnieuw
luchtalarm gemaakt te Helsinki. Van 13.20
tot 13.25 vlogen Russische toestellen boven
de stad. ZIJ kwamen van het Oosten en
vlogen naar het station Friedrlksborg, van
daar naar de electrlsche centrale bij Al-
berga Bij Skatudden, waar zich de marine
werf bevindt, zouden bommen zijn neerge
worpen. Vernomen wordt, dat de petroleum
haven en de marinewerf in brand staan. Het
aantal dooden en gewonden is nog niet
bekend.
Later in den middag verschenen er weder
om tien Russische bomvllegtuigen boven de
Finsche hoofdstad, die vele bommen lieten
vallen. De terreinen van de waterleiding
schenen het doel van de Russische vliegers
te zijn. Gisteren heeft een goed deel van de
bevolking van Helsinki voordat de avond
gevallen was vijf uur in de schuilplaatsen
doorgebracht. Het luchtdoelgeschut is steeds
in werking geweest. De Russische vliegers
trachtten ook het Centraalstation te bom
bardeeren. doch dit werd niet geraakt. Toen
de vliegtuigen vertrokken vlogen zij over de
wijk Sandviken, welke zeer dicht bevolkt is
en wierpen ook hier bommen uit. Vele hul
zen staan in brand. Het is niet bekend, hoe
groot het aantal slachtoffers is.
Een officieel verslag van den luchtaanval
van gistermiddag op Helsinki houdt in. dat
twee Russische vliegtuigen werden neerge
haald. Een daarvan vloog zeer laag en
schoot op de voetgangers ln de straten. De
bemanning trachtte tevergeefs zich per
valscherm te redden. Het andere toestel
viel ln zee.
Nog dramatischer zijn de bombardemen
ten in de provincie. Vooral dc steden Vlborg,
Klapka en Abox hebben erg geleden. Viborg
staat in brand. Abo is gebombardeerd door
schepen van de Roode vloot die meer dan
honderd granaten op de stad afschoten. Te
Imatra. dicht bij Vlborg, werd een zieken
huis getroffen.
zullen wij gaarne Uw
defecte naaimachine
reparecren Dit zou
echter overbodig zijn
als U een KWALI-
TEITS naaimachine
gekocht had yan
3844
(Ingez. Med.)
In een persconferentie heeft president
Ro.osevelt ten aanzien van den inval der
Sovjet-unie ln Finland gezegd:
„Het bericht van het bombardeeren door
de Sovjet-Russische strijdmacht binnen de
grenzen van Finland heeft de regeering
en de bevolking van de Vereenigde Staten
diep geschokt Niettegenstaande de pogin
gen het conflict met vreedzame middelen
op te lossen, waartegen geen redelijke te
genwerping kon worden gemaakt, heeft
een mogendheid verkozen haar toevlucht
te nemen tot geweld van wapenen. Het
is tragisch om te zien hoe dc politiek van
geweld zich uitbreidt en dat de verachting
voor de wet verder schrijdt.
Alle volken, die den vrede lief heb
ben, alle landen, die nog hoop hebben,
dat in dc wereld de betrekkingen, ge
grondvest op de wet en orde zullen
blijven bestaan, zullen eensgezind dit
opnieuw zijn toevlucht "nemen tot ge
weld van wapenen als scheidsrechter
in internationale geschillen veroordee-
len.
Tot groot ongeluk van deze wereld
brengt dit gebruik van geweld het
veilig onafhankelijk bestaan van de
kleine mogendheden op alle werelddee-
len in gevaar en belaagt het de rech
ten der menschheid op zelfbestuur,
Volk en regeering van Finland hebben
een lang, eerzaam en geheel vredelievend
bestaan geleid, waardoor zij zich dén eer
bied en toegenegenheid van het volk én de
regeering van de Vereenigde Staten heb
ben verworven."
President Roosevelt trad niet verder in
vragen inzake een toepassing van de neu-
traliteitswet in het Finsch-Sovjet-Russi-
che conflict, evenmin ln de vraag of de
Vereenigde- Staten voornemens zijn de er
kenning van de Sovjet-unie te herroepen.
Het feit. dat de regeering van de Ver
eenigde Staten echter zich openlijk aan de
zijde van Finland heeft geschaard is
slechts de eerste van een reeks maatrege
len welke besproken worden, teneinde de
verontwaardiging van de Vereenigde Sta
ten ten aanzien van het meedoogenloos
optreden van de Sovjet-dictatuur. De mo
gelijkheid bestaat nog. dat de ambassadeur
van de Vereenigde Staten uit Moskou terug
zal worden geroepen om rapport uit te
brengen en ook, dat dc diplomatieke be
trekkingen in gevaar zullen komen.
VERKLARING VAN HULL.
Minister Huil heeft in een persconferen
tie laten uitkomen, dat wanneer volledige
officieele berichten over den toestand in
Finland ontvangen zijn. de Vereenigde
Staten een „moreel embargo" zullen op
leggen op de verschepingen van vliegtuigen
en wapenen naar de sovjet-unie. Een der
gelijke practijk wordt thans gevolgd wat
betreft verscheping naar Japan.
Het departement van oorlog heeft reeds
medegedeeld, dat het geen acte van uit-
klaring zal geven voor eenlge verdere mi
litaire verscheping naar Rusland.
Het Fransche legerbericht vin gister
avond luidt:
..Ontmoetingen van patrouilles en weder-
zijdsehe actie op verschillende punten van
het front".
Volgens den Luxemburgschen corres
pondent van de „Soir" heerscht er groote
activiteit van Dultsche troepen aan de
Moezel en de Sauer. Aan de Moezel valt een
voortdurend af- en aanrijden van vracht-
autos waar te nemen, alsmede een veel
vuldige verplaatsing van infanterie efc Ca
valerie
Soldaten en werklieden zijn brzlf met
het aanleggen van versterkingen. De jong
ste regens hebben opnieuw hoog water ver
oorzaakt en op vele plaatsen aan den
Dultschen oever zijn de prikkeldraadver
sperringen overstroomd.
HET COMMUNISME SCHRIJDT VOORT.
In Helsinki la een regeering Ryti gevormd
met Tanner aan buitcr.lar.tische zaken.
Deze regeering beteekent nieit een buigen
voor Moskou, integendeel, het doorzetten
van Finland's onafhankelijkheid trots alles,
al is zij bereid om te praten over in te wil
ligen eischen.
Molotof denkt daaraan echter niet meer,
want er is gevormd een- communistische
regeering onder Kusinen. z.g. onder den titel
van ..democratische vollcsregeering van Fin
land". Het spel is te doorzichtig om er veel
woorden aan te verspillen
Roosevelt schijnt inderdaad economische
strafmaatregelen tegen de sovjets voor te
staan, doch Finland's lot word't er niét an
ders door.
De strijd gaat intusschen lustig voort.
Over het algemeen schijnen de Finnen nog
met succes weerstand tie bieden. Maar hoe
lang nog
Zweden, dat bij monde van zijn premier
Hansson nog eens van zijn strikte neutra
liteit gewaagde, zal de Finsche belangen
ln de sovjet-unie behartigen, Duitschland
de Russische in Finland. Zelfs verluidt, dat
Zweden een bemiddelingspoging zou wil
len doen. doch dit is niet officieel. Vele
Zweden willen dienst doen in het Finsche
leger.
De dieptebommen ontploffen thans tot
op zestig meter diepte in het water en de
gevolgen er van zijn ontzettend. Het vlieg
tuig is ook voor een ondergedoken duik
boot een geduohte tegenstander. Maar
vooral de ontwikkeling der luisterappara-
ten is voor duikbooten fataal. Er bestaan
daarvan thans verschillende Fransche en
Engelsche typen, die een duikboot reeds op
eenige kilometers afstand kunnen signa-
leeren.
De resultaten bewijzen afdoende de
kracht dezer strijdmiddelen. De vijand is
den oorlog Ingegaan met vijftig of vijf en
vijftig duikbooten. Zoo goed als zeker kan
gezegd worden dat de Duitschers thans
dertig duikbooten verloren hebben, dat is
dus meer dan 50" .1 van hun geheele duik-
bootvloot. In 1918 hadden de Duitschers
ongeveer honderdvijftig duikbooten en
konden de geallieerden er slechts een en
twintig, dus slechts 14'/» tot zinken bren
gen.
Verder verdient ook gereleveerd te wor
den, dat de tonnage, die thans door de
duikbooten tot zinken gebracht is, lang zoo
groot niet is als in 1917.
De ln 1917 door de Duitschers tot zin
ken gebrachte tonnage bedroeg meer den
6 mlllloen ton, of 500.000 ton per maand.
Alleen al ln de maand April van 1917 werd
884 576 ton tot zinken gebracht.
Uit dit alles kan worden opgemaakt, dat
de Duitschers niet voor September 1940 in
staat zullen zijn met een duikbootenvloot
voor den dag te komen, die in staat zal
zijn den geallieerdegi ernstige zorgen te
bereiden.
In gezaghebbende Britsche marinekrin
gen wordt verklaard, dat op bevredigende
wijze voortgang wordt gemaakt met het
vegen van de magnetische mijnen, en dat,
te oordeelen naar de vermindering ln het
aantal schepen dat de laatste dagen tot
zinken is gebracht minder magnetische
mijnen schijnen te worden gelegd.
Geschat wordt, dat Duitschland, hoewel
het alles Inspant om de verliezen goed te
maken, niet sneller duikbooten kan 'aan
bouwen dan gemiddeld 2per week.
Het probleem van de bemanning van de
duikbooten wordt veel moeilijker geacht,
daar dit zeer gespecialiseerde werk vier
jaar zware oefening verelscht voor de be
manningen doeltreffend werken.
NIEUWE VERLIEZEN.
Het Britsche s.s. .Dairyan" (4558 toni Is
ongeveer zes mijl buiten de Zuid-Oostkust
van Engeland op een mijn geloopen. Alle
acht en dertig leden der bemanning en de
loods zijn gered.
Voorts is de Deensche houten driemast
schoener „Grethe" 2641 ton op de Good
win Sands verongelukt. De kapitein en de
uit zes leden bestaande bemanning is ge
red Men denkt, dat de „Grethe" op een
wrak geloopen is.
Het Finsche ss. „Mercator", dat, zooals
men weet, op een mijn is geloopen, is in
zes minuten gezonken. Het totaal aantal
geredden bedraagt vijf en dertig, hetgeen
de geheele bemanning uitmaakt, behalve
een persoon, die waarschijnlijk Is omgeko
men Verscheidene geredden hebben ver
wondingen opgeloopen.
De Noorsche tankboot „Realf" <8083 tons
bruto) is op een mijn geloopen en ter
hoogte van de Engelsche kust gezonken.
De geheele bemanning werd door een Ita-
liaansch schip gered.
Het Britsche s.s. „Stanbrook", metende
1383 ton. is zes dagen over tijd en wordt
als vermist gemeld De „Stanbrook" heeft
vermaardheid verworven tijdens den
Spaanschen burgeroorlog als blokkade
breker. Het schip voer toen op Bilbao en
bracht er levensmiddelen en steenkool en
haalde er vluchtelingen weg. Het werd ver
scheidene malen door vliegtuigen aange
vallen.
Foto VAN VLIST
De reserve 2de luitenants W. Voorbeytel C annenburg (links) en W. K. J. J. van (ter
men Kloeke, zweren trouw aan de Koningin, gehoorzaamheid aan de wetten «tl
onderwerping a an de krijgstucht.
Op het Schuttersveld heeft hedenmorgen
de beëediging plaats gevonden van een
viertal reserve-officieren, welke plechtig
heid ln twee étappes werd uitgevoerd.
Allereerst stonden aldaar Infanterietroe-
pen opgesteld onder commando van majoor
Alofs ter bijwoning van de plechtige instal
latie van de vaandrigs H. W. Ras en J. J.
Jacobs als reserve 2de luitenant.
Nadat de garnizoenscommandant overste
A. C. Stadlander het regiment had geïn
specteerd en de baan was geopend, werd
het betreffende koninklijk besluit voorge
lezen, waarna de beide nieuwbenoemde of
ficieren in handen van overste Stadlander
den eed van trouw aflegden, terwijl het mi
litair muziekkorps het Wilhelmus ten ge-
hoore bracht.
Vervolgens hield overste Stadlander een
korte toespraak, waarin hij de nieuwe ofil-
cieren allereerst gelukwenschte en hen wees
op het gewicht van den zoo juist afgeleg-
den eed. juist in deze dagen van groote
internationale spanningen, waarin op den
oificiersstand een groote verantwoordelijk
heid rust. 6pr. bond hen op het hart zoowel
naar boven als naar benedeh van zichzelf
en anderen stipte gehoorzaamheid te
eischen en heette hen tenslotte welkom ln
het officierskorps.
Nadat de officieren in de gelegenheid wa
ren gesteld hun nieuwe collega's geluk U
wenschen, werd nabij de molen „ae Va*''
voor hen gedefileerd.
Anderhalf uur later was de plaats van
de infanteristen Ingenomen door artille
risten, die zich hier hadden opgesteld onder
commando van den kapitein J. van 't Land.
De commandant van dit troependeel,
overste mr. F. J. J. Trapman inspecteerde
de troepen, waarna met het gebruikelijke
ceremonieel de voorlezing van het konink
lijk besluit volgde, waarbij de kornets W.
Voorbeytel Cannenburg van het korps
rijdende artillerie en W. K. K. J. v. Ommen
Kloeke van het eerste regiment veldartil
lerie werden benoemd tot reserve 2de lui
tenant. Nadat de belde jonge officieren den
eed van trouw aan H. M. de Koningin,
gehoorzaamheid aan de wetten en onder
werping aan de krijgstucht hadden gezwo
ren stelde overste Trapman hen aan de
troepen voor. waarna werd gedefileerd.
De garnizoenscommandant, overste
Stadlander woonde ook deze plechtigheid
bij. terwyi het muziekcorps wederom zijn
medewerking verleende.
Foto van Vliét.
De nieuwbenoemde reserve 2de luitenants H. W. Ras en J. J. Jacobs, leggen in handM
van overste Stadlander den eed af.
DE VERMINDERDE BETEEKENIS VAN
DE DUIKBOOT.
Gisteren heeft Campinchl, de Fransche
minister van marine, aan de Journalisten
te Parijs het een en ander medegedeeld
over den oorlog ter zee. Volgens het verslag
van het Fransche Havasbureau heeft hij er
in de eerste plaats op gewezen, dat er geen
gevaar meer was,' dat de duikbootoorlog
ernstige gevolgen zou hebben.
Volgens minister Campinchl heeft de
duikboot sedert twintig jaren geen noe
menswaardige vorderingen meer gemaakt.
Wel is waar is de bewapening krachtiger
en zijn de motoren sterker geworden, maar
nog steeds heeft de duikboot twee zwakke
punten, haar groote kwetsbaarheid (bij de
minste averij aan den romp kan zij niet
meer duiken 1 en haar langzame vaart on
der water (ten hoogste acht a tien knoo-
pen). Daarentegen hebben zioh de strijd
middelen tegen de duikboot sterk ontwik-
ked: granaten, torpedo's, vliegtuig en
dieptebommen, mijnen en mljnennetten.
De Fransche senaat heeft met 259 tegen
23 stemmen het wetsontwerp goedgekeurd
tot wijziging van dc wet op de organisatie
van het land ln tijd van oorlog. Dit wets
ontwerp is Donderdag zooals men weet,
aangenomen door de Kamer.
DE RADIOREDE VAN DALADIER.
De Fransche Ministerpresident Daladler
heeft gisteravond zijn aangekondigde radio
rede gehouden, waarin hij de voornaamste
pasages herhaalde van de regeerlngsver-
klaring, die hij ln de Kamer heeft afgelegd.
KONING GEORGE ZAL EEN
KERSTREDE HOUDEN.
Oftlcieel wordt medegedeeld, dat de En
gelsche koning op eersten Kerstdag per
radio een boodschap tot het Empire zal
richten.
AUTO TE WATER GEREDEN.
Gisteravond omstreeks halfacht is door
een verkeerde manoeuvre van den bestuur
der, den kornet H. W. J. P., uit Voorscho
ten. een open personenauto in den Oude
Singel gereden. Dank zij de omstandigheid,
dat het een open auto was, kon de bestuur
der zich gemakkelijk in veiligheid stellen
en werd hij zelfs maar gedeeltelijk nat.
Op het gerucht, dat een auto met inzit
tenden te water zou zijn gereden, rukten
de brandweer en Eerste-Hulpdienst onmid
dellijk uit, doch zij behoefden gelukkig
geen dienst te doen.
De auto is later door een takelwagen van
den eigenaar, een garagehouder uit Voor
schoten op het droge gesleept.
WAARSCHUWING TEGEN
COMMUNISTISCHE PROPAGANDA.
De burgemeester van Glasgow heeft ee,p
waarschuwing gericht tot de a:\be.ders van
zijn stad tegen communistische propagan
da. Hij verklaart, dat duizend communis
tische agenten, die optreden volgens in
structies uit Moskou, trachten ontevreden
heid te zaaien ln de voornaamste fabrie
ken van Glasgow.
DE ROEMEENSCH—RUSSISCHE
ONDERHANDELINGEN.
Na de besprekingen op het teensstation
Orasseni tusschen Russische veJiegenwoor-
dlgers en een delegatie der Roemeensche
spoorwegen, is besloten, dat de spoorlijn
Oemautl-Lwow heden voor het normale
verkeer zal worden vrijgegeven.
KLEINE BELASTING VERHOOGING,
Hedenmiddag bereikte ons het Algemeen
Verslag van het verhandelde ln de secties
van den Raad bij het onderzoek der be-
grootlng van 1940 en het antwoord van 8
Voor heden slechts het volgende:
den gelelde-brief van B. en W. bleek dat er
nog een tekort van f70.000 moet worden
gedekt. Gebleken is echter, dat de ultate
ring uit het gemeentefonds f. 26.923 n«'
ger kan worden gesteld, terwijl hetzelid'
geldt voor de opbrengst der gemeentelonde-
belasting en wel met f. 10.000. Gedekt moe
(Jus nog worden f. 33.077. B. en W. stelies
voor dit te dekken door een kleine de'aj'
tlngverhooglng n.l. /'.oor de opcenten opo
personeele belasting te brengen van 135 °P
150, hetgeen een br»'e zal opleveren
f. 34.000—
Voor bestrijding der werkloosheid Kom'
spoedig ln aanmerking de volgende werden-1
1. Bouw van een open zweminrichting as
den Roomburgerweg; 2. bouw van
nieuwe gepekte brug; 3. verbreeding 0
Pelikaanstraat; 4. doortrekking der BV*
g^ venlaan; 5. doortrekking van de
damstraat.
In voorbereiding zijn: i. spoorwegwer»
2. uitbreiding van rioolwaterzuivering
richting en centrale isoleerlng; 3. door'
king Lammensch&fcsweg. j
Maandag komen wij op dit Gemeen
nader terug. j
