De strijd ter zee blijft
slachtoffers eischen
De
Spaarndam" op een
mijn geloopen
Moskou eischt terugtrekking der Finsche
troepen aan de Karelische grens over
een afstand van 20—25 K.Mo
MAANDAG 27 NOVEMBER 1939
No. 24441
Schip der Holland-Amerikalijri
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
SOsfe Jaargang
Mijnen eischen tol
Finsche ontkenning
De bemanning in de reddingbooten.
Dlf nummer beslaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noorckincfoplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd sl/tu
per 3 maanden f. 2.15
per week f.O.lt
Franco per post f. 2.35 per 3 maanden -f- portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 pev 3 mnd.|
Een officieel Sovjet-Russisch, van militaire zijde uitgegeven
communiqué, beschuldigt de Finnen ervan gisteren gevuurd te
hebben op Sovjet-Russische troepen, die nabij de grens ten
Noord-Westen van Mainil gestatianneerd waren. Vier Russische
soldaten, zoo wordt gemeld, zijn gedood, negen gewond.
Molotof heelt den Finschen gezant in Moskou een nota over
handigd, waarin de Finsche regeering gesommeerd wordt
onmiddellijk haar troepen 2025 kilometer van de grens terug
te trekken.
De eisch tot terugtrekking van de Finsche troepen van de Finsch-
Russische grens heeft betrekking op de Karelische landengte.
Het Russische communiqué luidt als volgt:
Vandaag om 15 uur 45 werd plotseling
artillerievuur geopend van Finsch gebied
tegen de Sovjet-troepen, die gestation-
neerd waren op een Kilometer ten Noord
westen van Mainil. In het geheel werden
reven granaten door de Finnen afgevuurd.
Drie manschappen van het Roode leger
en een junior-commandant werden ge
dood en zeven manschappen van het Roo
de leger, een junior-commandant en een
luitenant werden gewond".
Hieraan wordt nog toegevoegd, dat kolo
nel Tichomirof. chef van het eerste depar
tement van het hoofdkwartier van het dis
trict Leningrad, opdracht heeft gekregen
de aangelegenheid ter plaatse te onder
zoeken. De provocatie, aldus het Russisch
Tass-Bureau, heeft ontzaglijke verontwaar
diging gewekt onder de troepen in het be
trokken gebied.
De Russische troepen, die gelegerd zijn
aan de grens, waar het incident zich heeft
voorgedaan, hebben het van Finsche zijde
geopende artillerievuur niet beantwoord,
omdat zij bevel hadden ontvangen op pro
vocaties van dien aard niet te antwoorden.
In de nota, die gisteravond door Molo
tof is overhandigd aan den Finschen ge
zant wordt nog verklaard, dat tijdens de
onderhandelingen, die kortgeleden zijn ge
voerd lusschen de Finsche en Russische
regeeringen, de laatste de aandacht van
de Finsche regeering heeft gevestigd op
de pilsudski gezonken.
Het Poolsche schip Pilsudski dat 14300
ton meet is aan de Noord-Westkust van
Engeland gezonken.
Een Britsche torpedojager heeft 103 over
levenden van de Pilsudski aan land ge
bracht en een Britsche treiler heeft 68
schipbreukelingen aan boord genomen. Vele
Polen zijn gewond, anderen lijden ernstig
door koude en ontbering. De overlevenden
verhaalden, dat een vreeselijke ontploffing
het schip naar stuurboord deed overhellen.
Twee minuten later vernielde een tweede
ontploffing het schip geheel. De kapitein
t toen bevel het schip te verlaten, waar
op de booten snel uitgezet werden. Men ge
looft, dat het schip op twee mijnen is ge-
loopen. De kok, die eerst door de tweede
ontploffing wakker werd, toen ieder het
schip reeds verlaten had, wist in een boot
'e komen, waarin hij vijf uur ronddreef
voor hij tenslotte toch nog gered werd.
Men vreest, dat zeven opvarenden van
ie Pilsudski vermist worden.
De kapitein. Stankiewick, die het laatst
"et schip heeft verlaten, is om het leven
tekomen. Hij was gewond en sprong in zee,
toen de reddingsbooten reeds los waren.
Twee matrozen hielpen hem naar een vlot,
Jaaraan hij zich een uur heeft vastge
klampt.
Aan boord van den torpedobootjager
stier! kapitein Stankiewick van uitputting.
De Pilsudski, een van de modernste sche-
Wn van de Poolsche handelsvloot, was in
"35 op de Italiaansche werf Monfalcone
tebouwd.
Het schip was door de Engelschen gechar-
terd.
ZWEEDSCH SCHIP OP EEN MIJN
GELOOPEN.
Het Zweedsche petroleumtankschip
•Gustaaf Reuter" is benoorden Enge
land op een mijn geloopen en ernstig
beschadigd.
Het schip was op weg naar Curasao.
k°g drie stoomschepen op mijnen
GELOOPEN.
Het Londensche stoomschip Hook-
wood (5926 ton), is Donderdagavond op
een Duitsche mijn geloopen en gezon
den. Twee opvarenden worden vermist.
He rest van de bemanning is aan de
Noordoostkust van Engeland aan land
Sebracht.
IrPn Sussex. die Vrijdag op een mijn ge-
Deb is, ls slechts licht beschadigd. Het
ruim 11000 ton groote koelschip is de
Theems binnengebracht.
Volgens een bericht van het Duitsche
Nieuwbureau uit Kopenhagen is het
Engelsche s.s. Bordfield op 12 November
bij Leith op een mijn geloopen en ge
zonken. Een uur later liep daar ook de
Dryburgh op een mijn en werd daarna
in zinkenden toestand op het strand
gezet.
Dit zou door den kapitein van de Kanada
te Kopenhagen zijn meegedeeld. Volgens
Zweedsche berichten, aldus het D.N.B. lig
gen in den mond van de Humber niet min-
dan 26 wrakken.
BRITSCHE HULPKRUISER
GETORPEDEERD,
De Britsche admiraliteit deelt mede:
De admiraliteit betreurt te moeten
berichten, dat zijner majesteit hulp
kruiser „Rawalpindi", vroeger van de
Peninsular and Orient Line, is ge
zonken.
Vermoedelijk is hier sprake van het op
treden van een onderzeeër.
Gevreesd wordt, dat alle officieren en an
dere opvarenden zijn omgekomen, behalve
17 w.o. een officier. 283 man zou zijn om
gekomen.
De „Rawalpindi" mat 16.000 ton.
LOODSBOOT AAN DEN GROND
GELOOPEN.
Te Ainsdale is een loodsboot in de Mersey
aan den Lancashire-oever aan den grond
geloopen. Twintig personen verdronken.
Vier man werden gered, doordat zij
er in slaagden naar den oever te zwem
men. de zes overige overlevenden bonden
zichzelf vast aan brokstukken van de tui
gage en wisten zich ruim tien uur drijvende
te houden in het ijskoude water. Tenslotte
werden zij gered door de reddingboot van
Blackpool.
DUITSCHE KUSTWACHTER GEZONKEN.
Het Engelsche Reuter-bureau meldt uit
Kopenhagen:
Zaterdagmiddag te één uur is een
vaartuig van de Duitsche kustwacht
nabij het Duitsche mijnenveld in de
omgeving van den vuurtoren Kjeldsnor
op het eiland Langeland op een mijn
geloopen en binnen drie minuten ge
zonken.
Het schijnt, dat 33 man gered zijn. Twaalf
mannen zouden verdronken zijn. Een Deen-
sche torpedoboot heeft hulp verleend.
het gevaar, dat gevormd werd door de aan
wezigheid van Finsche troepen aan de
Russische grens, niet ver van Leningrad
en welke in feite een vijandelijke hande
ling tegen de Sovjet-Unie is, en tot een
aanval op Russische troepen heeft geleid
en slachtoffers heeft veroorzaakt.
De Sovjet-regeering heeft niet het voor
nemen dit incident te overdrijven, dat wel
licht verwekt is door een commandant, die
zijn bevelen slecht uitgelegd heeft. Om
een herhaling te voorkomen wordt onmid
dellijk terugtrekking der Finsche troepen
op de Karelisch landengte over een diepte
van 20 tot 25 K.M. geëischt.
In een radiobericht is verder bekend ge
maakt, dat de Finsche gezant, toen hij
Molotof's protest in ontvangst nam, ver
klaard heeft, dat hij zich zonder verwijl
in verbinding zou stellen met zijn regee
ring en daarna op de nota zou ant
woorden.
Het Finsche nieuwsagentschap publiceert
het volgende - omtrent het standpunt van
het ministerie van buitenlandsche zaken:
De Finsche overheid heeft na een
onderzoek van het door sovjet-Rus
land gemelde voorval vastgesteld dat
van Finschen kant geen schot gelost is
aan de grens.
Het communiqué verklaart verder,
dat „daarentegen van sovjet-Russische
zijde aan gene zijde der Finsche grens
naar het schijnt schietoefeningen zijn
gehouden met mortieren".
Tenslotte deelt het communiqué mede,
dat de Finsche gezant een nota gezon
den heeft, waarin wordt voorgesteld de
Finsche troepen 25 K.M. achter de
grens terug te trekken, teneinde een
onderzoek van de gebeurtenissen te
vergemakkelijken.
Het Finsche Havas-bureau seint nog uit
Helsinki, dat Finsche kringen geen enkele
ongerustheid betoonen naar aanleiding van
het uit Russische bron gemelde grensinci
dent, dat door de Finsche regeering is
tegengesproken.
Finland, aldus zegt men, heeft geen troe
penconcentraties bij de Russische grens.
Bovendien hebben de Finsche troepen gis
teren rust gehad.
Het lijkt waarschijnlijk, dat de Finsche
regeering haar bereidheid zal toonen ieder
noodig geacht onderzoek toe te staan, ten
einde de waarheid vast te stellen.
EEN ARTIKEL VAN DE PRAVDA.
De Sovjet-Russische „Pravda" bevat een
artikel over de betrekkingen tusscher» de
Sovjet-Unie en Finland getiteld: „Een
hansworst als minister-president" en be
handelt de jongste rede van minister-pre
sident Kajander. Kajander wordt beschul
digd geen moed te hebben voor het Fin
sche parlement te verschijnen, doch wel op
23 November een rede te hebben gehouden,
Bij de directie van de HollandAmerika Lijn is hedenmorgen
gelijk wij per bulletin bekend hebben gemaakt bericht
ontvangen, dat het stoomschip „Spaarndam" van deze maat
schappij vanmorgen voor den Theemsmond, ongeveer twee
mijl ten Noord-Oosten van het Tongue-lichtschip, op een mijn
is geloopen.
Verschillende schepen in de nabijheid vingen de S.O.S-signalen
van het schip op. De bemanning is in de reddingbooten
gegaan.
Omstreeks halieli was het verlaten wrak nog drijvende.
Door den krachtigen Noord-Oostelijken wind dreef het in Wes
telijke richting. De zee was ruw.
Het vrachtschip „Spaarndam" is op 22
September mc-t een lading stukgoed aan
boord ait Now Orleans vertroKker. en arri
veerde op 10 October in de Downs. Nadat
het schip door de Britsche cortrabanóe-
controle was vrijgegeven, stoomde het op
naar Uravesend, vanwaar het heden inden
vroegen ochtend is vertrokken.
De „Spaarndam" is in 1922 gebouwd en
meet 8857 ton.
De Nederlandsche koopvaardijvloot heeft
gedurende dezen oorlog reeds zeven sche
pen verloren. Dat zijn: de „Mark" (1514
ton); de Simon Bolivar" (8309 ton); de
„Binnendijk" (6873 ton) en de Spaarndam"
(8857 toni, die op een mijn zijn geloopen,
de „Sliedrecht" 5133 ton), die werd ge
torpedeerd, en de „Tegri (280 ton) en de
..Safe" (375 ton), die sinds vele weken
worden vermist.
waarin hij buitengewone gaven als clown
ten beste gaf om de Finsche bourgeoisie
afleiding te bezorgen. „Hij maakte salto's
stond op zijn hoofd en liep op zijn han
den en zeide alles ondersteboven en ach
terstevoren", aldus het blad.
De minister-president begon met hulde
te brengen aan de politiek van de tsaren
Alexander I en II jegens Finland terwijl,
zoo gaat de „Pravda" verder, iedereen weet
dat de tsaren steeds het Finsche volk heb
ben onderdrukt hetgeen alleen werd goed
gekeurd door de reactionaire Finsche bour
geoisie Het blad herinnert er verder aan.
dat Lenin en Stalin te zamen met de Fin
nen voor de vrijheid hebben gevochten.
Van de Sovjet-regeering heeft Finland zijn
vrijheid gekregen.
Vervolgens brengt de „Pravda" hulde
aan de Oostzeestaten, die met de Sovjet-
Unie een verdrag hebben gesloten waarbij
hun onafhankelijkheid wordt tegaran-
deerd en vrede en arbeid worden verzekerd
terwijl Finland de onderhandelingen hreft
afgebroken en het volk in staat van alarm
houdt.
Het blad verwijt hierna Kajander kro
kodillentranen te schreien over de Oost
zeestaten, die van vrije staten thans min
of meer afhankelijk zijn geworden van de
Sovjet-Unie en te hebben verklaard, dat
de ministers van deze. landen te kortzich
tig zijn geweest.
(Men zie voor het vervolg pag. 2 van het
Eerste Blad).
DE ADOLPH WOERMANN VERNIETIGD.
Het Duitsche schip „Adolph Woer-
man" dat op 18 November j.l., zooals
toen gemeld, met onbekende bestem
ming uit de Lobitobaai in Portugeesch
West-Afrika, waar het een toevlucht
had gezocht bij bet uitbreken van den
oorlog, was vertrokken, is door de be
manning tot zinken gebracht, aange
zien zij wilde voorkomen dat het schip
in vijandelijke handen zou vallen.
De geheele bemanning, bestaande uit 127
koppen en 35 passagiers, onder wie 18 vrou
wen, is door een Engelsch oorlogsschip
gered.
DUITSCHERS „WEGGEHAALD".
Uit Marseille wordt gemeld, dat een neu
traal schip naar deze havenstad is opge
bracht.
Onder de talrijke passagiers, die zich aan
boord bevonden, waren 250 Duitschers.
Hiervan is een honderdtal van boord ge
haald, om naar een concentratiekamp te
worden gebracht.
De postzakken, met voor Duitschland be
stemde postzakken, werden eveneens van
boord gehaald en zijn in beslag genomen.
DE FIANONA.
De Italiaansche radio ontkent, dat het
Italiaansche schip „Fianona" aan de Brit
sche kust op het strand is gezet, om te
voorkomen, dat het schip zou zinken. De
kapitein heeft draadloos gemeld, dat de
bemanning erin is geslaagd, het schip drij
vende te houden en zelfs het water in het
ruim te doen dalen.
FINSCH SCHIP OPGEBRACHT.
Het 1436 ton groote Finsche a.s. Anton
H.", dat met een lading papier op weg was
naar Amsterdam, is in de Oostzee door een
Duitsch schip aangehouden en naar een
Duitsche haven opgebracht.
ONBEKEND SCHIP GEZONKEN.
Gistermiddag werd vernomen, dat drie
man verloren zijn gegaan toen een stoom
schip, waarvan de naam niet bekend is j.l.
Donderdag op een mijn liep en zonk aan
de kust van Kent. Een oorlogsschip begaf
zich naar de plek des onheils en pikte bij
het licht van lantaarns veertien overleven
den op.
SCHEEPSBOTSING.
Het Britsche stoomschip „Stangate",
groot 1289 ton is, naar gemeld wordt, bij een
botsing aan de Zuidoostkust ernstig be
schadigd. Het schip is op het strand gezet.
Alle opvarenden zijn in veiligheid.
HET DUITSCHE MIJNENVELD BIJ
ZWEDEN.
De chef der Zweedsche marine deelt mede
dat het Duitsche mijnenveld bij Falsterbo
is uitgebreid, vooral ln Noordelijke richting.
Door dezen maatregel is de acht meter
diepe doorvaart ten zuiden van Falsterbo
voor de scheepvaart gesloten. De Duitsche
mijnen bevinden zich dus binnen de vier-
mijlszone, welke volgens de meening van
Zieden de grens vormt van de Zweedsche
territoriale wateren. De Duitsche maatregel
zal terstond een protest van de Zweedsche
regeering uitlokken.
BINNENLAND.
De schipbreukelingen van de „Simon Boli
var" in ons land terug (3e Blad).
De vergadering van den Vrijz. Democrati-
schen Bond (3e Blad).
Het tot zinken brengen van de „Sliedrecht";
verklaring van stuurman Brons (3e
Blad).
Brand op de „Sloterdijk" (Gemengd. 3e
Blad).
Twee auto's te water gereden; twee dames
verdronken (Gemengd, 3e Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Stille handel - Lustelooze markt - Iets
lager koersen - Amerikanen weinig
veranderd - Beleggingsmarkt kalm.
BUITENLAND.
Rede van Chamberlain voor de radio, (3e
Blad).
De mijnen blijven haar tol eischen (le Blad)
Een sovjet-ultimatum aan Finland om de
troepen 20 a 25 K.M. van de grens te
rug te trekken (le Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
Aanvankelijk stormachtige tot
krachtige, meest Westelijke wind.
Later waarschijnlijk afnemend en
krimpend. Betrokken tot zwaar
bewolkt. Tijdelijk opklarend. Nu
en dan regen. Iets kouder.
Geseind hedenmiddag te 12.10
uur aan de posten van IJmuiden
tot Delfzijl:
Wordt verwacht storm uit het
Zuid-Westen, met ruimenden wind
