Chamberlain's rede
[EID5CH DAGBLAD - Eerste Blad
Donderdag 9 November 1939
Laatste
oorlogsnieuws
De aanslag te München
Voorgelezen door
sir John Simon
SPORT
/CHEEP/
TJMNCEN!
Rede van den premier
BEURSOVERZICHT
brand in timmerfabriek
te amsterdam.
Hedenmorgen omstreeks zes uur werd
I brand ontdekt ln perceel Houtmankade 48
J te Amsterdam. Dit perceel ls een lage. één
I verdieping hooge loods, waarin gevestigd ls
de timmerfrbriek van de aannemersfirma
W van de Vliet en Nieuwstad. Bij den in-
I cang der fabriek bevindt zich een kan-
I (oortje en het vuur bleek zijn oorsprong te
[hebben in het voorhuis, achter dit kantoor,
waar een hoeveelheid kisten stond onge-
I slagen.
|De brandweer was spoedig ter plaatse en
I tastte met een drietal stralen het vuur aan,
|dat door de houten vliering van het voor-
huls weldra de kap bereikt had en door
I de houten dakbedekking naar buiten sloeg.
■Dit duurde echter slechts kort, want bin-
Inen twintig minuten had de brandweer het
Ivuur volledig onder de knie. Het voorhuis
|ffas toen slechts gedeeltelijk uitgebrand,
■terwijl ook het dak slechte voor een deel
■schade had opgeloopen.
De oorzaak van den brand ls onbekend
hooger onderwijs in de
economische wetenschappen.
In de algemeene vergadering te Rotter
dam van leden der. Nederlandsche vereeni-
ing van hooger onderwijs in de economi
sche wetenschappen, die onder leiding van
mr. R. Mees in het gebouw der economische
|hoogeschool is gehouden, werd tot voorzit-
r herbenoemd mr. R. Mees.
De aan de beurt zijnde leden van het al-
Igemeen bestuur, te weten dr. A. F. Philips,
jprof. mr. dr. G. W. J. Bruins, T. P. Baart
|de la Faille, dr. F. H. Fentener van Vlis-
;ngen, mr. S. J. R. de Monchy, C. van Stolk
tem. E. Ruys, mr. J. Smit Azn., L. Stokvis,
|j C. L. van de Lande en mr. W. Suermcndt
werden allen herbenoemd.
In de vergadering van het nlgemeen be-
ktuur der Nederlandsche vertemging voor
Ihooger onderwijs in de economische we
tenschappen, welke onder leiding van mr.
Mees in het gebouw der Nederlandsche
[(ronomische hoogeschool plaats hsd. werd
lot voorzitter herbenoemd mr. R. Mees.
In den raad van beheer waren een twee-
lal vacatures door het periodieke aftreden
Ivan mr. H. C. Wintzen en den heer P. Fen
tener van Vlissingen. In de plaats van deze
Iheeren werden benoemd ir. E. J. Langelaan
(en de heer G. E. de Vooys.
Vervolgens werden de navolgende heeren
ls curator herbenoemd: W. A. Engelbrecht
prof. jhr. mr. W. J. M. van Eysinga, mr. Th.
Fruin, mr. W. M. van Lanschot, mr. W.
Mees. jhr. mr. A. M. Snouck Hurgronje,
kr. P. Oud en mr. K. P. van der Mandele.
DE a.S. feestdagen en het
zondagsverbod.
De besturen van de K.N.A.C. en den
p.W.B. hebben zich met een adres tot den
inister van economische zaken gewend,
raarin zij verzoeken om, indien het niet
gelijk zal zijn het doen rijden van mo
torrijtuigen met benzine of benzol op zon-
feestdagen wederom algemeen toe te
|»tcn. het daarheen te willen leiden, dat
/ora.s. Kerstdagen, den 31en December en
■iieuwjaarsdag te dien aanzien afwijkende
pepalingen zullen vastgesteld worden.
IDE moordzaak te leidschendam.
[Van wélingelichte zijde vernemen wij, dat.
hetgeen reeds gepubliceerd is, bij het
hriioor van den gearresteerden A. géén
■ifuwe gezichtspunten in de moordzaak
V^i den dag zijn getreden.
I A.t die zich bij de verhooren normaal ge
past, berouw toont zich met het misdrijf
f hebben ingelaten en alle cynisme heeft
Iten varen, blijft vasthouden aan zijn
peds afgelegde verklaringen, waarbij hij
Itvoerig den gang van zaken heeft ge
petst. hetgeen reeds gisteren door ons
lerd meegedeeld.
[Een dezer dagen zal er reconstructie van
pn moord plaats vinden. De omgeving,
Far de misdaad zioh heeft afgespeeld, zal
Kor de Rijkspolitie worden afgezet.
[Alle getuigen zullen voor deze reconstruc-
worden opgeroepen.
■teraardebestelling van wijlen
o. j. e. baron van wassenaer
van catwijck.
[Hedenmiddag heeft op de Alg. Begraaf-
pats te Katwijk-Rijn de teraardebestel-
[JS plaats gehad van het stoffelijk over-
Itoot van wijlen mr. O. J. E. baron van
rassenaer van Catwijck.
I Al tijdig waren vele belangstellenden
T-enwoordig. w.o. wij opmerkten Zijne Ex-
fllentie dr. H. Colijn, baron W. de Vos
Steenwijk, voorzitter van de Eerste
[wier der Staten Generaal, mr. A. baron
Fimmelpenninck van der Oye. jhr. de
p?e van Zwijnsbergen, H. J. baron van
wetzelaer. Zijne Excellentie jhr. B. C. de
fy. oüd-gouverneur-generaal van Ned-
fjj. F. j j. baron van Heemstra, mr. A.
j G-L. van Beeck Calcoen, mevrouw E. F.
M Heemstra. G. H. baron van Wassenaer
POHoekelom, jhr. mr. A. K. C. de Brauw,
r- E. Briët uit Leiden, graaf B. Bentinck,
Ijaar C. Bentinck. mr. F. baron van Ver-
*'.ure; namens de Ridderlijke Duitsche
lm d<? 3ateUe Utrecht, waarvan de
T wiedene commandeur was, mr. dr. J. v.
Iir« dc Bordes- burgemeester van Middel-
t» mr w- AVoldringh van der Hoop.
pigemeester van Katwijk, de heer D. C. T.
f /moven, secretaris der gemeente Kat-
een commissie uit de pachters van
lcllejjgjje^ene en ve^e anclere belang-
laaM* de klst in het kerk?el>ouw was ge-
borH wvoerden achtereenvolgens het
ledprh "aron E- w- van Wassenaer van
H ?emert- een broer van den overledene
£?»r, 0n van Wassenaer v. Hoekelom, een
L 'p Van den overledene, jhr. mr. A. K. C.
arTrauw namens de Oxfordbeweging,
1. bfl een zoon van ^en over^edene G. H.
ÖanvtFOn Van Wassenaer van Catwyck.
I Zii8 n°or belangstelling.
■hJL herdachten in zeer gevoelvolle
n f ardePrende bewoordingen het leven
N ?en van ^en overledene, die zoc-
feeds vo°r anderen heeft verricht en
ejn hoog voorbeeld is ^eweest voor
"Memenschen.
^ajniolts sprak nog nen horrge-
de doodenlijst bekend
gemaakt.
De namen der dooden van den aanslag
in den Bürgerbraukeller te München
hei aantal is tot 8 gestegen zijn:
Franz Lutz (München), drager van de
bloedorde en lid van de stoottroep Hitler;
Wilhelm Kaiser, koopman te Solin bij Mün
chen, drager van de bloedorde, haupt-
sturmfuehrer van het natlonaal-socialisti-
sche voervoerscorps en plaatsvervangend lei
der van motorstandaard 86, lid van de
stoottroep Adolf Hitler; een onbekende
vrouw, vermoedelijk de cassière van den
Burgerbraukeller. Maria Henle (München);
Weber, omroeper voor de radio bij de
Reichs-autozug Deutschland; Leonhard
Reindl, kantoorbediende; Emil Kasberger,
van het muziekcorps van de gouw Mün
chen; Eugen Schachta, lid van de Relchs-
autozug-Deutschland. oudste medewerker
daarvan.
Dan is er nog een doode, die nog niet ge
ïdentificeerd is.
nog honderdduizend mark voor
de opsporing van de daders.
Door een vrijwillige bijdrage van parti
culiere zijde is de voor de opsporing van
dc daders van den dynamietaanslag ie
München uitgeloofde belooning van vijf
honderdduizend rijksmark met honderd
duizend rijksmark verhoogd.
nadere bijzonderheden.
In verband met den aanslag in den Bür
gerbraukeller meldt het Duitsche Nieuws
bureau op grond van het officieele onder
zoek thans de volgende bijzonderheden:
De ontploffing geschiedde gisteravond te
omstreeks 21.20 uur. op een tijdstip, dat de
Fuehrer de zaai reeds verlaten had. Bijna
alle leidende personen uit de beweging,
rijksleiders en gouwleiders, hadden hem
naar het station vergezeld, waar hij, in ver
band met dringende staatszaken, direct na
het uitspieken van zijn rede, in den trein
naar Berlijn stapte.
Men kan het slechts een wonder noemen,
dat de Fuehrer aan dezen aanslag op zijn
leven, ls ontkomen, welke aanslag gelijktij
dig een aanslag op de veiligheid van het
rijk is.
Het Duitsche Nieuwsbureau voegt hier
aan verder toe, dat het tot dusver elk jaai
de gewoonte was. dat de Fuehrer ongeveer
tegen 20.30 uur met zijn groote rede be
gon. welke meestentijds eerst te 22 uur
eindigde.
In verband met den beperkten tijd voor
zijn verblijf te München. ving hty zijn rede
ditmaal een half uur eerder aan. De rede,
die anders anderhalf uur duurde, had gis
teravond nauwelijks een uur geduurd.
Daardoor was de Fuehrer reeds kort na
negen uur met zijn verklaringen gereed.
Niet zooals anders bleef hij gisteren nog
lang in kameraadschappelijke gesprekken
met zijn oude strijdmakkers. Hij nam in
tegendeel vlug van de in zijn nabijheid
zittende partijgenooten afscheid om zich
met de overige leiders der beweging naar
het station te begeven. Hierdoor alleen is
het te verklaren, dat bij de ontploffing
geen van de leidende mannen van de na-
tionaalsocialistische beweging gewond werd
Wanneer de bijeenkomst op de zelfde
wijze zou zijn vcrloopen als in vroegere
jaren, dan zouden op de plaats, waar de
bom ontplofte, alle leiders der partij
gezeten hebben.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt verder,
dat de zaal gisteravond een groote ruine
was. Dit wordt in de eerste plaats ver
klaard door het feit. dat de eenige het pla
fon dragende zuil door de ontploffing door
midden brak. zoodat zij het gewicht van
de balken niet meer kon dragen en met alle
steenen, dragers en balken naar beneden
stortte. Op de plaats, waar de leiders der be
weging gedurende de rede van den Fuehrer
gezeten hadden, ligt thans een drie meter
hooge puinhoop.
25 zwaar gewonden liggen in de zieken
huizen te München, onder wie eveneens
een aantal vrouwen.
Rudolf Hess heeft te zamen met de lei
ders der partij in München de eerste maat
regelen tot redding en berging der slacht
offers bevolen.
Als een beschikking der Voorzienigheid
wordt het gevoeld, dat de Fuehrer reeds in
den trein stapte, op het oogenbllk. dat de
aanslag in de historische vergaderzaal der
beweging hem zou treffen.
Toen Adolf Hitler vanmorgen in Berlijn
aankwam, werd hij op het Anhalter Bahn-
hof ontvangen door generaal-veldmaar-
schalk Goering, en rijksminister Lammers.
De weinige menschen. die vanmorgen toe
vallig op straat waren, waar de Fuehrer op
weg naar zijn werkkamer passeerde, groet
ten hem spontaan, getroffen en met een
denkbaar gevoel voor de voorzienigheid.
GOLF.
NOORDWIJKSCHE GOLFCLUB.
Dc Noordwijksche Golfclub organiseert a.s.
Zondag een Stapleford game met overspelen.
^menschen.
Itrpli Warmolts i,
li:,' ten afscheid waarna b{]iet-
|c.d li l stoffelijk overscmt plaats
fi,. dJ familiegraf ln den grafkelder
familie Van War^oaé1' "an C?t-
hrmii ?ele8en 's naast het Ned. Her-
I ^Kerkgebouw.
It: was de plechtigheid geèliulltd.
■kbi,, 8root aantal kransen dekte de
a-Ncw York Lijn: BANTAM. 3 Nov. van
Java te Boston. BINTANG. 8 Nov. van
Java te New York. ENGGANO 7 Nov. van
Java te New York. POELAU TELLO. 8
Nov. van Kaapstad n. Boston.
Holland-Amerika Lijn: BEEMSTERDIJK R'dam
n. Boston, 9 Nov. uit den Waterweg.
Diverse StoomvaartberichtcnHENRICA. m.s.
8 Nov. van Antwerpen te Lissabon.
DE BOTERNOTEERING.
De commisslenoteerlng voor Nederland
sche boter is heden vastgesteld op 80 cent
per K.G.
De lord mayors show. de groote plechtige
jaarlljksche rijtocht van den Lord mayor
door de straten van Londen, voorafgaande
aan zijn ambtsaanvaarding, welke dateert
uit 1253, is vandaag voor het eerst sinds 109
Jaren niet doorgegaan wegens den oorlog.
De nieuwe burgemeester, sir William
Coxen, heeft den rit per auto gemaakt. Alle
vertoon was achterwege gelaten
Een noenmaal in de Egyptische zaal van
Mansion-House, was wegens den oorlogs
toestand in de plaats gekomen van het
traditioneele banket in den Gildeqhal.
Boven den zetel van den lord-mayor hin
gen drie vlaggen: de Union Jack. de Fran-
sche driekleur en de vlag van Polen.
Aan het noenmaal heeft sir John Simon
de redevoering voorgelezen. welke gehouden
had zullen worden -door minister-president
Chamberlain, die wegens jicht verhinderd
was aan te zitten.
Chamberlain herinnert aan de banketten
in vroegere jaren, toen de hartelijke toe
spraken niet altijd beteekenden, dat er vol
komen overeenstemming van opvattingen
bestond. Thans zijn regeering en natie één.
Verleden jaar heb ik gesproken over den
geest van Engeland. Ik noemde het land
dankbaar dat het gespaard was gebleven
voor het lot. dat zoo dicht was genaderd.
Het was toen paraat, gehoor te geven aan
ieder beroep, dat zou zijn gedaan Toen ik
aldus sprak, was ik vol hoop, dat dit beroep
nimmer zou behoeven t? worden gedaan,
althans niet in mijn leven, en aarzelde ik
niet te zeggen, dat het nimmer gekomen
zou zijn. indien aan de zijde van de Duit
sche regeering dezelfde waarachtige wensch
naar vrede zou hebben bestaan als hier het
geval was De gebeurtenissen bewezen even
wel. dat de hardnekkige man aan wien
Duitschland de leiding over zijn lot heeft
overgedragen, met niets minder tevreden
zou zijn dan met een herhaling van deze
dwangmethode om de wenschen te bevredi
gen. welke zij met succes tevoren reeds had
den nagestreefd. Op hem moest de verant
woordelijkheid voor de gevolgen liggen.
Voor hen, die slechts de taal van ge
weld spreken, is geweld het eenige ant
woord en daar wij gedwongen zijn ge
worden de wapens op te nemen, zullen
wij deze niet neerleggen aleer wij ver
zekerd znllen zijn dat Europa bevrijd
is van de bedreigingen, welke het leven
van zijn volken zoo lang heeft verlamd.
DE BOODSCHAP VAN KONINGIN
WILHELMINA EN KONING LEOPOLD.
Het lijdt geen twijfel, dat gij allen de
mededeeling hebt gelezen, welke door H.H.
M.M, Koningin Wilhelmina en Koning Leo
pold zijn gericht tot Z.M. den Koning zoo
wel als tot dan president der Fransche re
publiek en den Dultschen rijkskanselier.
Iedereen zal de verheven motieven waar-
deeren, welke de belde souvereinen er toe
hebben gebracht aldus hun goede diensten
aan te bieden, in de hoop. verdere uitbrei
ding van den oorlog te voorkomen. Ik geef
toe, niet zeer hoopvol te zijn op een bevre
digend antwoord van den Duitschen rijks
kanselier, gezien de ondervinding.
Niettemin wenschen wij den oorlog
geen dag langer voort te zetten dan
noodzakelijk is, indien op een andere
wijze een bevredigende regeling kan
worden verkregen. Het zal intusschen
de plicht zijn van de regeering van
Zijne Majesteit, Zijne Majesteit een ad
vies te geven over den aard van het
antwoord, dat hij dient te geven, doch
wanneer wij dat kunnen doen, zal het
natuurlijk noodig voor ons zijn, overleg
te plegen met de dominions en onze
vrienden en bondgenooten, die in den
strijd schouder aan schouder met ons
staan.
De tegenwoordige oorlog.
Intusschen zou ik een paar opmerkingen
willen maken over dezen allervreemsten
oorlog, welke in den vorm, waarin hij tot nu
toe wordt gevoerd, moet voorkomen aanj
degenen, die zich de jaren 1914'18 herin
neren. als een conflict, dat in het geheel
geen oorlog is doch veeleer een soort van
beleg.
Wij weten niet, hoe lang deze phase zal
duren en of het op eenig oogenblik niet zal
veranderen tot een hevig conflict. Doch ln
ieder geval kunnen wij zien, dat de positie
van de geallieerden wanneer de weken voor
bij gaan, eerder versterkt zal worden dan
verzwakt. Het verdrag, dat wij en onze
Fransche bondgenooten met Turkije hebben
gesloten, zal een machtig instrument zijn
voor den vrede van Zuidwest-Europa.
Aan den anderen kant heeft het pact
tusschen Duitschland en de Sovjet-unie in
derdaad groote voordeelen opgeleverd voor
de sovjets, doch Duitschland alleen verne
dering en verlies gebracht.
De neutraliteitswet.
De intrekking van neutraliteitswet in de
Vereenigde Staten is een gewichtige ge
beurtenis. omdat, hoewel het cr naar streeft,
de neutraliteit der Vereenigde Staten te
behouden, het voor de geallieerden de deu-|
ren heropent voor hel grootste magazijn
van voorraden op de geheele wereld.
WU hebben geen reden te betreuren, dat
tot nu toe. terwijl wij onze verdediging nog
steeds versterken en onze offensieve kracht
opbouwen, geen groote slagen zijn geweest.
Inderdaad hebben we verliezen geleden en
betreuren wij met verdriet en toch met
trot° de dappere mannen die hun leven
hebben geTeven voor hun land.
Doch wij mogen dankbaar zijn. dat onze
successen bij het veriagen de duikboo-
ten en bij de verschillende botsingen in de
lucht tot nu toe niet zijn overschaduwd
door de verschrikkelijke lijsten van dooden
en gewonden, welke in den laatsten groo-
ten oorlog ons maar al te zeer bekend zijn
geweest. Ën we kunnen trotsch zijn op het
feit, dat de Britsche expeditie-strijdkrach
ten naar Frankrijk zijn overgebracht, zon
der dat ook maar één man of één uitrus
tingsstuk verloren ls gegaan. Inderdaad
heeft de doeltreffendheid van alle drie onze
wapens reeds bewezen, zoodanig te zijn,, dat
zij ons vertrouwen kunnen geven in hun be
kwaamheid, zich van Iedere taak te kwijten
welke hun ln de toekomst mocht worden
opgedragen.
De controle ter zee.
Chamberlain sprak vervolgens over de
klachten met betrekking tot de beperkin
gen der controle, welke de regeering noodig
heeft geoordeeld op te leggen.
Soms zijn deze klachten gefundeerd, soms
niet. Daarom zou Chamberlain wenschen.
niet dat critiek geheel zou uitblijven, doch
dat een redelijke mate van verdraagzaam
heid zal worden betoond voor de onvermij
delijke vergissingen en dat op meer edel
moedige wijze waardeering zal bestaan voor
het werkelijk goede werk. dat verricht ls.
Wel zou Chamberlain willen verzoeken dat.
indien er blaam geuit wordt, dat deze dan
zou rusten op hen, die werkelijk verant
woordelijk zijn voor de politiek, namelijk
de ministers, en niet op de ambtenaren, die
deze slechte hebben uit te voeren, en veelal
onder grooten druk werken. De premier zou
het als een ondankbaarheid beschouwen,
indien hij niet zou wijzen op de moeilijk
heden van de ambtenaren.
Wat de beperkingen en controle betreft,
aldus vervolgde de premier, zou ik u wil
len vragen eens te denken wat gezegd zou
worden indien de oorlog begonnen zou zijn,
op een wijze zooals iedereen had verwacht:
met een reeks luchtaanvallen op onze ste
den en fabrieken en dat de bevolking op
eengehoopt zou zijn aangetroffen in scho
len en plaatsen van vermaak, wanneer de
straten 's nachts zouden zijn verlicht door
lantaarns, winkelverlichting en de spoor
wegen door het lichtschijnsel der treinen.
Natuurlijk zijn we ons zeer wel bewust ge
weest van de nadeelen en gevaren der ver
duistering. doch de ondervinding uit den
laatsten oorlog heeft steeds opnieuw het
belang aangetoond, te beginnen met een
doeltreffende machine ln plaats van met
probeersels te werk te gaan Sindsdien
heeft de ontwikkeling van het luchtwapen
een nieuwe factor ingevoerd, welke de ge
heele burgerbevolking bedreigt. Niettemin,
daar we steeds meer ondervinding krijgen,
kunnen wij van tijd tot tijd zien. of we
verder zijn gegaan dan in deZe of gene
richting noodig was en dan zullen wij wij
ziging brengen voor zoover dat mogelijk
mocht zijn in het licht van de gevaren.
Vervolgens sprak Chamberlain nog over
de kritiek op het ongemak en vaak per
soonlijk verlies als gevolg van de controle.
De problemen in het binnenland zijn
weliswaar niet zoo heel veel verschillend
van die uit den grooten oorlog, doch toch
zijn er belangrijke nieuwe factoren.
De strijdmacht.
Er zijn reeds groote gewapende strijd
krachten gemobiliseerd en zij zullen gelijk
zoo niet grootier zijn dan in den vorigen
oorlog. Als resultaat van de toenemende
mechanisatie is de taak der uitrusting veel
uitgebreider, kostbaarder en ingewikkelder
geworden.
Moderne vliegtuigen bijvoorbeeld kasten
drie tot zevenmaal zooveel als het over
eenkomstige type in 1918. En de uitgebreide
kosten voor de vloot en de militaire uitrus
ting zijn niet minder opmerkelijk. Al deze
extra uitgaven doen op haar beurt nieuwe
problemen opkomen met het oog op de bui-
tenlandsche valuta.
Wij hebben zelf beperkingen moeten op
leggen op den uitvoer, doch hebben dat ge
daan slechte om twee voorname redenen,
namelijk om de artikelen te behouden,
waarzonder wij het niet kunnen stellen en
te voorkomen dat goederen, welke de
vijand noodig heeft, in zijn handen zouden
vallen. Onvermijdelijk heeft het eenigen
tijd gevergd, eer de nieuwe machinerie op
gang was, doch wij doen al het mogelijke
om de zaken te verbeteren en wanneer de
cijfers over de uitvoeren in October zullen
zijn gepubliceerd, zal blijken, dat er een
vermeerdering te zien is in vergelijking met
de voorafgaande maand.
Laat ons niet vergeten, dat wanneer we
brommen over beperkingen, veel met suc
ces gebeurd ls zonder dat dit is opgemerkt.
Vergelijk eens den vlotten overgang der
I financiering van vrede tot oorlog met het
geen gebeurd is in 1914, toen maandenlang
moratoria van kracht waren. Terwijl de
zen keer als gevolg van de nauwkeurige
voorbereiding één bankvacantiedag vol
doende was.
En laat ons niet over het hoofd zien, dat
onze hulpmiddelen op het gebied van
scheepvaart en valuta ruim zijn. hoewel
niet onbeperkt. Wij weten niet. hoelang de
oorlog zal duren, doch wij moeten er op
voorbereid zijn door te vechten tot de over
winning.
Bij den invoer voor de uitrusting der ge
wapende macht moet rekening worden ge
houden met de scheepsruimte en buiten-
landsche valuta, welke noodig zijn voor de
burgerbevolking. Daarom hoopt de premier,
dat de burger niet zal vergeten, dat wan
neer hij geen luxe artikelen kan invoeren,
hij niet voldoende benzine voor zijn auto
heeft en zelfs sommige artikelen, welke hij
aan zijn ontbijttafel gewend was te zien.
moet missen, hij meer schepen en meer
buitenlandsche valuta voor den oorlog
helpt verzekeren.
Tenslotte zeide Chamberlain dat hij een
en ander had gezegd over de kritiek op de
beperkingen en controle .omdat ze oneven
redig zijn aan al hetgeen van onze aan
dacht wordt gevergd. In deze eerste weken
van den oorlog staat één ding als een paal
boven water: de essentieele en fundamen-
teele eenheid van ons volk. In onze vast
beslotenheid de taak te vervullen, waar
voor wij ons hebben gezet, hebben wij den
steun van alle klassen, alle partijen, alle
gezindten in de natie. In de dominions en
in het geheele uitgelekt" koloniale rij!'
zien wij dezelfde waa 'deering voor onze
zaak en dezelfde vastberadenheid het tot
de overwinning te brengen.
Met Frankrijk, onze dappere en betrouw
bare bondgenoot, verkeeren wij in de
meest volledige en hartelijkste overeen
stemming. Met een dergelijken geest en
dergelijke aanhangers en bondgenooten
weten wij ,dat wij niet kunnen falen en
ik koester de stellige overtuiging, dat we
zullen leven en de grondlegging zullen zien
van een nieuwe wereld, waarin vrijheid en
menschelijkheid de plaats zullen hebben
ingenomen van onderdrukking en de heer
schappij van het geweld.
AMSTERDAM. 9 November.
De mlddagbeurs.
Dezelfde factoren, welke gisteren de effecten-
markt beïnvloedden, deden zich ook heden gel
den en daarbij legde, zooals verklaard kon
worden, de politiek wederom het grootste ge
wicht in de schaal. De onbehaaglijke interna
tionale verhoudingen hebben een gevoel van
onzekerheid te voorschijn geroepen en daardoor
is de markt voor politieke invloeden zeer ge
voelig geworden. Vandaag kon in verband met
een en ander een flauwe stemming worden
waargenomen. Verscheidene aandeelen werden
belangrijk lager afgedaan. Dit was niet het ge
volg van overstelpend aanbod, maar de koop
lust ontbrak thans geheel en de betrekkelijk ge
ringe hoeveelheid materiaal, die aan de markt
was. bleek voldoende om vrij groote nadee-
lige koersverschillen te voorschijnt te roepen.
Toch legde de beurs wederom een goed weer
standsvermogen aan den dag. want toen het
aanbod verwerkt was. kon een kleine verbetering
worden waargenomen.
Dat de verkoopsdrang niet groot was kan ook
hieruit blijken, dat de omzetten wederom klein
waren. Op de Amerikaansche afdeeling vonden
bescheiden omzetten plaats in de Staalaandee-
len en de Koperwaarden, terwijl ook de Lucht-
vaartaandeelen nog duidelijke blijken van aan
wezigheid gaven.
Voor diverse Spoorwegshares werd eenige be
langstelling aan den dag gelegd en daarbij
konden de koersen zich niet op het peil van gis
teren handhaven, zij het dan ook. dat op het
verlaagde bureau eenige kooplust aan den dag
werd gelegd. Een uitzondering werd gevormd
door Pennsylvania's, die vast gestemd waren in
verband met de verhooging van het. dividend,
dat thans op een basis van 2 pet. per jaar is
gebracht.
In lokale aandeelen ging door elkaar geno
men niet veel om. Koninklijken hadden bij de
opening een gedecideerd zwak voorkomen en
waren een tiental punten lager, waarna echter
een kleine verbetering kon worden waargeno
men. Het oorspronkelijk geleden verlies werd
[daarmede echter geenszins goedgemaakt. Van
I de Amerikaansche petroleum-aandeelen gaven
Tidewater Associated Oil eenige affaire te zien,
terwijl ook Shell Unions nu en dan eenige atten
tie trokken De koersen waren daarbij iets lager.
Rubberfondsen werden over de geheele linie
verhandeld tegen prijzen, welke beneden die
van gisteren lagen. Amsterdam Rubbers konden
zich, na een viertal punten onder het vorige
slot te zijn ingezet, lichtelijk verbeteren.
In verscheidene incourante soorten vonden
kleine omzetten plaats, waarbij vrijwel algemeen
nadeelige verschillen moesten worden opgetee-
kend De Tabaksafdèeling was stil en zwak. in
het bijzonder voor aandeelen Deli Maatschappij
en Deli Batavia. Voor Industrleelen was de ani
mo klein, de Philipsaandeelen werden een zes
tal punten lager ingezet en hadden daarna een
vrijwel onbewogen verloop. AJC.U.'s bewogen
zich in htibfdzaak op het niveau van de vorige
slotnoteeringen. Unilevers zakten een kleinig
heid af. De affaire in Scheepvaartfondsen was
zeer klein. Er was geen kooplust, maar wel eenig
aanbod, zoodat bijna over de geheele linie lagere
noteeringen te voorschijn kwamen. Met den han
del in Suikerfondsen wilde het ook niet goed
kloppen. H.V.A.'s verloren eenige procenten: di
verse minder courante soorten werden lager
afgedaan.
Vorstenlanden kwamen wederom eens bene
den parikoers.
De beleggingsmarkt was kalm. De Nederland
sche Staatspapieren hadden een gedrukt voor
komen. Van de buitenlandsche waarden was
weinig te bemerken.
De geldmarkt was iets stroever.
wisselkoersen.
Londen 7.30'/* (7.44 3/4); Berlijn 75
(75.30); Parijs 4.15 (4.22Brussel 30.94
(31.21); Zwitserland 42.24 (42.24); Kopen
hagen 36.42'/i 36.42'/j) Stockholm 44.92V»
(44.90); Oslo 42.82' 2 <42.82'/i); New York
1.88 7/16 (1.88 7/10); Lire Bankpapier 7 (7).
Prolongatie 2 (13/4); Part. disc. 11/8
(11/8); Daggeld 1 (1); Registermarken
13 1/8: Crediet Sperrmarken 5 5/8; Effec-
tensperrmarken Reismarken 41; Bank
papier 24.
Tusschen haakjes aijn de koersen van
gisteren.
LEIDEN, 9 Nov. Groentenveiling enz. Roode
kool f. 1.703.80, savoye kool f. 2.403.60; groene
kool f. 2.105.10; boerenkool f.14; rapen
f. 3.50—3.80; prei f. 1.504.90; kroten f. 0.80—
2.80; kroten, gekookt f. 27; uien f. 0.50—3.60:
peen f. 1.505.30spruiten f.217; andijvie f.2
8: sla f.24; nero f.31.16; druiven f.10
24; snijboonen f.2236; witloof f.722; spina
zie f.920; tomaten A f.216. B f.218. C f2
—14, CC f.2—10. alles per 100 KG. Andijvie 60
160 ct.; bloemkool f. 1.5016.80; salade f. 0.30
—2.10; knolselderie f. 1—3.80 per 100 stuks. Kro
ten f. 0.501.20; pieterselie f. 1.10—1.30; radijs
f. 1.20; selderie f. 0.701.40; bleekselderie f.31;
peen f. 1.906 10; raapstelen f.0.60 p. 100 bos.
GOUDA. 9 Nov. Veemarkt. Aangevoerd ln
totaal 1070 stuks, waarvan 40 slachtvarkens.
Vette 3233 ct. per pond. levend 2c: korting:
279 magere varkens, f. 2040 per stuk; 668 big
gen. f.10—13; Geldersche biggen f.1316: 15
runderen f.130200; 46 nuchtere kalveren f.5-
—10; 22 bokken en geiten f.26 per stuk. Han
del alle soorten stug. Algemeene markt: 285
partijen kaas. Prijs 1ste kwal. met rijksmerk
f.33—34. 2de kwal. f.30—32; zware tot f.35.
Handel matig; crisisaftrek 19.2. 165 pond boter,
goeboter 80—85 ct.. weiboter 7580 ct. p. pond.
Handel vlug. Aangevoerd 68.500 eieren. Prijs
kipeieren f. 6.256.50, eendeieren f. 44.25 per
100. Handel matig.
Coöp. Zuid-Holl. Eierveiling. Aangevoerd 78.500
kipeieren. Prijzen 58 70 f. 5.756.80; bruine
58/70 f.6—6.90; kleine eieren f.55.50 per 100.
Aangevoerd 500 eendeieren. Henneneieren f. 4.75
5 per 100.
ROELOFARENDSVEEN. 8 Nov. 1939. Aard
beien 917 ct. per doosjeSpinazie 11 ct. per
kg.; Andijvie f. 1.10—2.10; Sla f. 0.30—2.10 per
100 st.; Tomaten A f. 1.40—2.90. B f.170—2.80.
C f. 1.25—2.70, CC f. 0.25—0.85 per 12'.- kg.;
Snijboonen f. 2.452.90. idem stek f. 1.30 per
10 kg.
TER-AAR. 8 Nov. Spmazie 1922 ct.. andyvie
725 ctboerekool 15—20 ct. per kist. Snijboo
nen f. 1.80—3.10 per 10 KG.: druiven 2632 ct.
ct. per KG. Waschpeen f. 1.50; uien f. 2.30- 3;
prei f. 2.50: spruitkool f. 15.10; roode kool f. 3.10;
witte kool f. 2.703.50: savoye kool f. 3.30 pev
100 KG. Kroten f. 1.302.70; peen f. 2.803.60;'
selderie f. 1.20—1 40 per 100 bos. Sla f. 0.30—1.20
per 100 stuks; bloemkool 11 - 14 ct. per stuk;
tomaten A f. 1—8
VOORSCHOTEN. 8 Nov. Veiling V.P.V. Kip-
cieren f. 5.105.40 per 100; cendeleren f.3.60 por
100; duiven 14 ct. per stuk; appelen 1012 ct.
per KG.; peren 12 ct, per KG.
s—1
