(jOiie Jaargang
MAANDAG 6 NOVEMBER 1939
No. 24423
Finsch-Russische
besprekingen weer verdaagd
De strijd in het
Westen
De strijd ter zee
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureau Noordeindoplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 25041 (2 fijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 Postbus no. 54
De Finsche premier
voor de radio
De „City of Flint"
De blokkade
Een Oranjeboek
Nederland en de oorlog
Dif nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD
In Italië
In Amerika
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd Ufu
per 3 maanden (.2.35
per week L0.11
Franco per post f. 2:35 per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland (.0.80 per 3 tnndj,
Om 6 uur gistermiddag hebben de
Finsche gedelegeerden zich weer naar
het Kremlin begeven voor hun tweede
onderhoud met Molotof sedert hun
terugkeer naar Moskou.
Het onderhoud duurde een uur en
Stalin nam er persoonlijk aan deel.
Na het onderhoud heeft de Finsche
delegatie een rapport gezonden aan
haar regeering. Na dit te hebben be
studeerd, zal Helsinki instructies aan de
delegatie sturen.
Het is niet waarschijnlijk, dat de Fin-,
sche delegatie vóór Donderdag in het
bezit van de nieuwe instructies zal zijn.
i Aldus de zegsman van het Finsche mini
serie van Buitenlandsche Zaken. De mi-
lister zelf heeft verklaard: ,,De besprekin
gen te Moskou volgen hun normaal verloop
In voorzoover men er over kan oordeelen.
forderen zij vrij langzaam.
Cajander. de Finsche premier, heeft voor
radio een rede gehouden, waarin hij o.m.
leide. dat Finland zich niet zonder discussie
iij de Russische eischen kan neerleggen.
Wij bedreigen niemand, aldus Cajander en
Dt nu toe zijn wij de aangegane verpllch-
Ingen steeds nagekomen, doch onze neu-
raliteitswil moet niet als springplank die-
en voor de Russische eischen.
Wij hebben om onzen vredeswil te be-
kijzen, in onderhandelingen met de sovjet-
brie toegestemd, doch verwachten, dat bij
leze onderhandelingen iedere concessie van
bnzen kant gecompenseerd wordt door ge-
fükwaardige concessies van de andere partij.
Er is één ding, waarbij wij ons niet kun
nen neerleggen, d.l. de vrijheid van ons
and. dat een neutraal land is, prijsgeven.
Vij zijn met de Scandinavische landen vec-v
Jonden door een duizendjarige gemeenschap
Van geschiedenis, zeden en cultuur. Niette
min willen wij onze betrekkingen met de
povjet-unie verbeteren.
Cajander verklaarde vervolgens, dat de
bubliciteit, die de Sovjet-unie aan de onder-
Jandelingen gegeven had, een voor beide
lartijen gunstig resultaat der besprekingen
liet vergemakkelijkte. Toch hopen wij tot
Ten resultaat te komen.
Ten aanzien van het standpunt van de
Éovjet-unie, die de veiligheid van Leningrad
Vil verzekeren, gaf Cajander toe, dat de
Finsche grens zeer dicht bij deze groote
Woord-Russische stad lag. doch hij voegde
pieraan toe, dat dit niet een voldoende
[eden is om tot herziening der grenzen over
gaan.
Dit rechtvaardigt niet een slechting der
fersterkte stellingen in Finland. De Sovjet-
knie diende rekening te houden met de
lischen der Finsche veiligheid.
Cajander verklaarde, dat het afstaan van
Ten basis in de buurt van Hangoe een ge-
taar zou vormen voor de veiligheid van Fin
land en dat het voor de verdediging van
Jeningrad niet noodzakelijk is.
De openbare wereldmeening, zeide de pre
bier, zal oordeelen. van welken kant de be-
(reiging is gekomen. In elk geval niet van
fen kant van Finland en van Zweden.
Wij zijn niet overrompeld. Wij zijn op
bnze hoede. Het is niet voldoende, te zeggen,
lat men neutraal wil blijven. Men moet
pk in staat zijn, zijn neutraliteit te verde
lgen.
Op het oogenblik werken tienduizenden
ouwen en zelfs gevangenen voor de lands
verdediging. De inschrijving, welke voor de
landsverdediging is geopend, ls snel vol-
teekend.
[Met krachtige stem besloot Cajander:
pnland bedreigt niemand. Het vraagt
[echts, met al zijn buren in goede verstand
houding te mogen leven en in vrede te ar-
peiden. Doch als wij het niet onder eervolle
fmstandigheden kunnen doen, zullen wi)
pnze vrijheid en onze onafhankelijkheid
lerdedigen.
Ir. het Westen beperkt de strijd zich nog
PjMjd tot artillerie-vuur en verkenningen,
[vooral bij Forbach was de Duitsche artil
lerie actief.
Reeds eenige dagen geleden was de stad
aet kanonnen van zwaar kaliber gebom
bardeerd. Zaterdag ging de Duitsche ar-
JDerie de omgeving van de stad. ten
Voord-Oosten, Zuid-Oosten en Zuiden, ta-
hevig bestoken.
Do Duitsche artillerie ls eveneens actief
J hot gebied ten Oosten van de samen-
loeiing van Blies en Saar.
De Fransche artillerie heeft onmiddellijk
«antwoord, zoodat een artillerieduel ont-
t°"d, dat thans nog langzaam verloopt,
"aar eiken dag een grooteren omvang kan
fa Wiemen. In de Duitsche linies zijn nieu-
hLwtillerie-afdeelingen aangekomen. Het
regenachtig, zoodat de activiteit der
'««tuigen gering is.
Uit het Belgische Doornik wordt gemeld:
In het Noorden van Frankrijk heeft gis
terochtend tegen 11 uur een luchtaanval
plaats gehad. Te Doornik heeft men duide
lijk ontploffingen gehoord en het schieten
van de Fransche luchtdoelkanonnen. Ver
scheiden vliegtulgep zijn gezien in de om
geving van Rijssel, Roubaix en Tourcoing.
Parijs nooh Berlijn hebben daarvan ech
ter melding gemaakt.
NOORWEGEN WIJST DUITSCH
PROTEST AF.
De „City of Flint" is, met de Ame-
rikaansche vlag in top, te Bergen aan
gekomen.
Te Haugesund was de Duitsche prijs-
bemanning door den Noorschen mij
nenveger „Olaf Tryggvason" van boord
gehaald om geïnterneerd te worden.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldde uit
Berlijn, dat in politieke kringen aldaar
vernomen werd, dat het optreden van den
commandant van de Duitsche prijsbeman-
ning van het schip voortkwam uit den
wensch rekening te houden met het ver
zoek van Roosevelt, die gevraagd had om
goede zorgen voor der Amerlkannsche be
manning. Het schip heeft daarom, toen
een lid van de Amerikaansche bemanning
zich ziek meldde, de Noorsche haven Hau
gesund aangeloopen, om medische hulp
voor den Amerikaanschen schepeling te
kunnen inroepen. De Noorsche overheid
heeft echter, ongeacht de beweegredenen
van den commandant van de prijsbeman-
nlng. de op deze materie betrekking heb
bende bepalingen in dien zin uitgelegd, dat
zij voldoende motiveering gaven voor in-
terneering van de Duitsche prijsbeman-
ning en tot het vrijgeven van het schip.
Van Noorsche zijde wordt daarentegen
aan de „N. R. Crt." gemeld:
De Noorsche autoriteiten hebben eerst
besloten in te grijpen, toen gebleken was,
dat de door den prijscommandant opge
geven reden voor het binnenloopen van de
haven van Haugesund geen steek hield.
De Amerikaansche matroos, die noodza
kelijk in een ziekenhuis opgenomen moest
worden, bleek bij het door een arts in op
dracht van de autoriteiten aan boord van
de „City of Flint" ingesteld onderzoek
niets anders te mankeeren dan dat hij een
wondje aan zijn voet had, dat hem echter
niet belette aan dek rond te wandelen.
De Duitsche officier, die het bevel voerde
over de prijsbemanning aan boord van de
,City of Flint", heeft tegenover de Noor
sche autoriteiten verklaard, dat hij het
anker in Haugesund had uitgeworpen, on
danks de weigering om toestemming te
geven, op bevel van de Duitsche regeering.
Het Noorsche departement van buiten
landsche zaken heeft een verklaring uitge
geven. waarin herinnerd wordt aan de
Haagsche conventie van 1907, welke door
Duitschland en Noorwegen ls geratificeerd
en die een neutrale mogendheid den plicht
oplegt tot vrijlating *van ieder genomen
schip, dat in een van haar havens binnen
loopt, tenzij, „door slecht weer of gebrek aa:i
voedsSl of brandstof". In overeenstemming
hiermede, aldus de verklaring, werd de
Duitsche prijsbemanning geïnterneerd aan
boord van liet Noorsche oorlogsschip en
werd de „City of Flint" vrijgelaten.
De Duitsche zaakgelastigde te Oslo
heeft een protest ingediend, doch dit is
van de hand gewezen.
Noorwegen heeft in een nota zijn stand
punt uiteengezet.
Volgens inlichtingen uit politieke kringen
zal de Amerikaansohe regeering uiting
geven aan haar groote voldoening en hulde
brengen aan de houding van Noorwegen,
dat zich op alle punten gehouden heelt
aan het internationale recht en aan de
nauwgezette regelen van de neutralitei t
Het optreden van den prijscommandant.
tracht men ln Noorwegen op verschillende
manieren te verklaren. Ben verklaring is.
dat hi) de vaart tusschen de Noorsche
klippen aan den eenen kant en de En-
geische oorlogsvaartuigen aan den anderen
kant in het donker niet durfde voortzetten,
maar hiertegen wordt aangevoerd, dat hij
ten Zuiden van Haugesund onder alle om
standigheden een Noorsche kustloods had
kunnen krijgen. Een andere en onder het
publiek nogal verspreide verklaring is. dat
Duitschland de geschiedenis met de „City
of Flint" tot een einde wilde brengen.
DUITSCHE MAATREGELEN.
De Duitsche regeering heeft den Zweed-
schen autoriteiten medegedeeld, dat de
mijnvelden zullen worden uitgebreid tot op
3 ln plaats van 4 Kilometer van de Zweed-
sche kust.
Volgens de Zweedsche bladen heeft de
Duitsche regeering verder besloten op
nieuw energieke maatregelen te nemen, om
lederen Zweedschen uitvoer naar Engeland,
direct of door neutrale landen, onmogelijk
te maken. Ook tracht zij, naar deze bladen
melden, den uitvoer naar neutrale landen
als Nederland en België te verhinderen.
ENGELSCHE MAATREGELEN.
Antwerpsche makelaars zouden de me-
dedeeling hebben ontvangen, dat de Engel-
sche regeering besloten heeft zich te ver
zetten tegen doorvoerhandel van Duitsche
goederen via neutrale havens.
Economische kringen zijn van meening,
adus het Fransche Havas-bureau, dat wan
neer dit besluit wordt bevestigd, het uitge
breide gevolgen kan hebben. Er spreekt de
wil der Britsche regeering uit om een con
trole toe te passen ,.in beide richtingen".
Het ls Inderdaad gebleken, dat tot dusverre
Duitschland er in geslaagd is een zekeren
uitvoerstroom gaande te houden, waardoor
het zich deviezen verschaft. Wanneer con
trole wordt ingesteld bij den uitgang der
neutrale havens, waarmede Duitschland ln
rechtstreeksche verbinding over land staat,
ls het duidelijk aldus Havas dat zijn
mogelijkheden tot export buiten Europa
practisch opgeheven zullen worden, of in
leder geval sterk beperkt .Het schijnt dus,
dat Groot-Brittannië zich doelbewust rioht
naar een striktere toepassing van de blok
kade.
DUITSCH SCHIP GETORPEDEERD.
Een Duitsch vrachtschip, de „Togo", is
door een Fransche duikboot getorpedeerd.
Dit is door de ,,1'Avenir Colonial" te Léo-
poldville aan het Brusselsche blad ,.Le Soir"
gemeld. De „Togo" had onlangs Boma in
den Belgischen Congo verlaten met onbe
kende bestemming. Zij is bij Lobito (An
gola) tot zinken gebracht. Het schip mat
5042 ton.
GRIEKSCH, NOORSCH EN DEENSCH
SCHIP OP MIJN GELOOPEN?
Het Grieksche s% „Nicolaos M Embiri-
cos" is tengevolge van twee explosies ge
zonken. De uit zes en twintig koppen be
staande bemanning is gered.
Het stoomschip behoort te Athene thuis
en meet 5.295 ton.
De kapitein van het schip, dat voor Ant
werpen bestemd was met een lading tarwe,
zeide. dat de eerste explosie plaats vond
in ruim 1. Onmiddellijk gaf hij order het
schip te verlaten. Veertien leden der be
manning gingen in de eerste en twaalf
anderen in de tweede sloep. Vijf minuten
later volgde een tweede explosie ditmaal
midscheeps. Het schip scheen middendoor
te breken. De brug en andere wrakstukken
werden in de lucht geslingerd en vielen
rondom de bemanning van het vaartuig in
zee. Gelukkig werd niemand geraakt.
Een Nederlandse!) schip heeft de beman
ning later opgepikt.
Voorts is het Deensche schip Canada,
groot 11.000 ton, eveneens tengevolge van
een ontploffing gezonken Pogingen om
het schip nog te lichten, faalden. De 60-
koppige bemanning ls gered.
In een haven aan de Oostkust van Enge
land zijn de overlevenden aan land ge
bracht van de opvarenden van het Noor
sche s.s. „Sig" (1324 ton), aan boord waar
van zich een ontploffing heeft voorgedaan
Men gelooft, dat de overige opvarenden
verdronken zijn.
De meesten der geredden waren nauwe
lijks gekleed. Zij waren na de ontploffing
in het water gesprongen en waren er in
geslaagd, zich aan wrakhout vast te hou
den. waarna zij drie uur later door een
Britsch schip waren opgepikt.
Men vermoedt, dat in alle gevallen mij
nen de oorzaak der explosies zijn, doch
zekerheid is er niet,
DUITSCHE DUIKBOOT GEZONKEN?
Het Finsche Havas-bureau meldt uit
Zurich
Op vier October is een nieuwe Duitsche
onderzeeër, die zijn eersten tocht maakte,
gezonken op de reede van Bremen Toen
de duikboot weer aan de oppervlakte was
gebracht, was de bemanning, die proeven
had genomen, reeds om het leven geko
men. Hun stoffelijk overschot, aldus dit
bericht verder, is in het grootste geheim
onderzocht en de asch is acht dagen later
in urnen naar de families gezonden.
BEZOEK VAN MINISTER CHURCHILL.
De Britsche minister Churchill is ver
scheidene dagen te Parijs geweest. Tijdens
zijn verblijf heeft hij eenige belangrijke
besprekingen gevoerd met Fransche mari
ne-autoriteiten.
De „Daily Express" en „Daily Sketh" mee-
nen te weten, dat plannen zijn uitgewerkt,
welke de geallieerden in staat moeten stel
len den Atlantischen Oceaan te zuivo-»n
van kaperschepen.
FRANSCH VRACHTSCHIP
GETORPEDEERD.
Het Fransche vrachtschip „Baoule" van
de reederij „Chargeurs Reunis" werd in den
Atlantischen Oceaan door een Duitsche
duikboot getorpedeerd. Er zijn twee doo-
den. Elf opvarenden worden vermist. Drie
en dertig geredden, o.w. de gezagvoerder,
werden door een Franse!) adviesjacht op
gepikt en zijn in een Fransche haven aan
gekomen.
99
ln een Oranjeboekgeeft de
minister van buitenlandsche
zaken een uitvoerig overzicht
van de voornaamste, tot
November behandelde aan
gelegenheden in verband met
den oorlogstoestand.
Onder meer vindt men er de
briefwisseling in, -welke ge
voerd is over het oponthoud
der schepen in Engeland, dat
aan de neutrale belangen
naar de minister verklaarde
enorme schade toebrengt.
(Bijzonderheden treft men aan op
(Pagina 1 van het 3 blad).
OVERWINNING VAN 1918 HERDACHT.
De verjaardag van de overwinning van
Vittorlo Veneto is Zaterdag te Rome op de
gebruikelijke wijze begonnen met het leg
gen van kransen op het graf van den Onbe
kenden Soldaat en op het Altaar des Vader
lands. De Piazza Venezia was met vlaggen
versierd en vol troepen en toeschouwers. Er
werden lauwerkransen aangedragen na
mens den keizer-koning, de regeering, den
gouverneur van Rome. den rector van de
provincie, de fascistische partij. Senaat en
Kamer. De krans van de partij werd neer
gelegd door Muti. den nieuwen minister-
partijsecretaris, die vergezeld was van de
overige leden van het directorium. Om half
elf klonk het eerste schot van een salvo,
waarop de mis voor het graf werd opgedra
gen. Daarbij waren de prins van Piemont
als vertegenwoordiger des Konings, de Duce
en verscheidene ministers. Kamer- en Se
naatsleden, partijdignitarissen enz. tegen
woordig. Het salvo hield aan. zoolang de
mis duurde. In heel Italië is Zaterdag een
eerewacht betrokken voor de gedenkteeke-
nen van de gesneuvelden. Deze wacht wordt
beurtelings betrokken door afdeelingen van
het leger, oud-strijders, legionairs uit Afrika
en Spanje, de fascistische militie en de
jeugd van den Uctorenbundel.
Na de plechtigheid op het Altaar des Va
derlands wendde de menigte zich naar het
Palazzo Venezia en riep om den Duce. die
op het balcon verscheen en zeide:
„Het Italiaansche volk, eensgezind ge
schaard in de gelederen van den lictor, viert
de overwinning van 1918 met een zuiveren
geest en een zeer krachtig geloof in het lot
des lands. De overwinning is de zijne, om
dat zij werd veroverd met zijn opofferingen,
evenals de niet minder schitterende en be
slissende overwinningen, welke er op volg
den.
,In de herinnering van het volbrachte
richten wij onzen wil en onze krachten op
de toekomst."
DE LEGERLEIDING.
Mussolini heeft belangrijke beslissingen
genomen op militair gebied.
Maarschalk Badoglio. de chef van den
generalen staf van het leger, is niettegen
staande hij de leeftijdsgrens heeft bereikt,
in zijn functie gehandhaafd Generaal
Roatta. tot nu toe militair attaché te Ber
lijn. is benoemd tot souschef van den staf.
Verder heeft de Duce achtereenvolgens
ontvangen den prins van Piemont als com
mandant van de eerste legergroep, maar
schalk Graziani en generaal Soddu, den
nieuwen onderstaatssecretaris van oorlog.
SLAGSCHIP TE WATER GELATEN.
Het slagschip „Impero", welks tewaterla
ting in verband met het slechte weer moest
worden uitgesteld, is gisteren van stapel
geloopen. De plechtigheid werd bijgewoond
door den onderstaatssecretaris van marine,
admiraal Cavagnari, en andere militaire en
burgerlijke autoriteiten.
De „Impero" is het derde van een reeks
van vier slagschepen van 35.000 ton. De
„Vittorio Veneto" en de „Littoria" zijn reeds
te water gelaten, de „Roma" zal binnenkort
van stapel loopen.
DE NEUTRAL ITE ITS WET GETEEKEND.
President Roosevelt heeft Zaterdag om
12.05 uur pl. tijd) de neutraliteitswet on
derteekend.
Bij de onderteekening waren o.a. Cordell
Huil en een groot aantal leden van het
congres tegenwoordig. Direct ema teeken-
de de president de proclamatie, waarbij de
wet terstond van kracht wordt.
In een proclamatie over de duikbooten
verbiedt president Roosevelt aan onder
zeeërs van de oorlogvoerende landen de
havens of de territoriale wateren van de
Vereenigde Staten binnen te komen de
zone van het Panama-kanaal uitgesloten
behalve wanneer zij daarheen gedreven
BINNENLAND.
Een distributieregcliiig voor erwten inge
steld. (3e Blad).
Kruidenierswaren sedert eind Juli met 13
pCt. in prijs gestegen. (Binnenland, 2e
Blad).
Memorie van antwoord betreffende de be
grooting van buitenlandsche zaken.
av (Binnenland, 2e Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Stille handel - Gedrukte markt - Wei
nig veranderde koersen - Amerikanen
lager - Nederlandsche beleggingen
weifelend.
BUITENLAND.
De Finsch-Russische besprekingen weer
verdaagd, de Blad).
De actie ter zee. (Ie Blad).
De Amerikaansche neutraliteitswet inwer
king. (Ie Blad).
Eerste pogingen in Britsch-Indië tot over
eenkomst te komen mislukt. (Ie Blad).
Duitsch protest inzake de „City of Flint"
door Noorwegen afgewezen. (Ie Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
Licht tot half bewolkt. Waar
schijnlijk droog weer. Weinig ver
andering in temperatuur. Afne
mende Westelijke tot Zuidweste
lijke wind.
worden door force majeure. In dit geval
moeten zij binnenkomen en vertrekken
met de commandotoren en bovenbouw bo
ven water en met de vlag gehéschen.
Roosevelt heeft voorts alle wateren ten
Noorden van Spanje tot Engeland en
rondom de Engelsche eilanden tot verbo
den gebied voor Amerikaansche schepen
verklaard.
In een nadere verklaring zegt Roosevelt,
dat de bepaling tot doel heeft de schepen
te verhinderen op Engelsche, Fransche en
Duitsche havens in Europa en in Afrika
ten Noorden van de Canarische eilanden
te varen. Ook de havens van Ierland zijn
aldus in de ban. evenals de Noorsche ha
vens ten Zuiden van Bergen en de havens
van Zweden. Denemarken. Nederland en
België, alsook alle Oostzeehavens en de
Spaansche havens in de Golf van Biskaye,
behalve in de wateren ten Noordoosten
van de Spaansche kust. Al de neutrale ha
vens in de Middellandsche Zee, in de
Zwarte Zee, in den Stillen Oceaan en in
den Indischen Oceaan, alsmede alle ha
vens ten Zuiden van de Canarische eilan
den, blijven vrij.
Roosevelt voegde daar nog aan toe, dat
hij speciaal verlof kan geven aan de Ame
rikaansche schepen om door de oorlogs
zone te varen, wanneer dit noodig mocht
zijn voor de evacuatie van Amerikaansche
burgers.
Medegedeeld wordt, dat in Januari ge
tracht zal worden van het Congres mach
tiging te verkrijgen voor een nieuw vloot-
uitbreidingsplan, dat 1300 millioen dollar
zal kosten.
Dit plan zou bevatten 95 nieuwe oor
logsschepen en ongeveer 2400 nieuwe vlieg
tuigen. De mededeeling werd gedaan door
Carl Vinson, voorzitter van de marine
commissie uit het Huis van Afgevaardig
den.
