Na de rede van Molotof WOENSDAG 1 NOVEMBER 1939 No. 24419 Overzicht De strijd in het Westen De strijd ter zee HET VOORNAAMSTE NIEUWS VAN HEDEN De Bilt 80ste Jaargang DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN I kou f""'- Men maS verwachten, dat Mos- bJf z'iner tijd Ankara onder pressie zal len te zetten De wijziging in Italië. Een nieuwe rubriek Een interview met von Brauchitsch Dit nummer bestaat uit DRIE bladen EERSTE BLAD Een optimistische rede van Paul Reynaud. verwacht Nog eenige redevoeringen. LEIDSCH DAGBLAD PRIJS DER ADVERTENTIES: 30 03. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 ets. bl) maximum 3antal woorden van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven 10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2S041 (2 fijnen) Redactie 21507 Postcheque- en Girodienst no. 57055 Postbus no. 54 PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd ign: per 3 maanden rr.t. t 333 per week LOM Franco per post f. 235 per 3 maanden -f- portokosten. (voor binnenland £.0.30 per 3 mndj Molotof heeft zijn rede gehouden en deze bracht wat er van verwacht kon worden. In woorden staan de sovjets achter Duitsohland, maar tot daden zullen zij niet overgaan. Wel zullen de handelsrelaties zooveel mogelijk worden opgevoerd, doch verder zullen dc sovjets niet gaan. De uit ruil In goederen tussohen Duitschland en de sovjets zal via Lithauen plaats vinden. Evenals Italië een pro-ItaJiaansche zul len de sovjets in de eerste plaats een pro- Russische politiek voeren. D.w.z. dat ook voor de sovjets het eigenbelang op den voorgrond staat. Trouwens, dit is wel ge bleken Inzake Polen en de randstaten en komt ook weer tot uiting in de politiek tegenover Finland. Getrouw aan het vriendschapsverdrag met Duitsohland viel Molotof fel de regee ringen van Engeland en Frankrijk aan. Hij betoogde, dat zij den oorlog niet voeren tot herstel van het voormalige Polen, of om te strijden voor de democratie en het Hitlerdom te verslaan, maar uitsluitend om haar stoffelijke belangen te dienen. Molotof oordeelde voortzetting van dezen oorlog dwaas. Polen kan in ouden vorm niet. hersteld worden en Versailles is niet te herhalen. Daarom steunt Rusland het pogen den vrede te herstellen. Hoofdzaak in deze materie is echter: de sovjets blijven neutraal! Dat is de kern van dit gedeelte van Molotof's rede! Het is daarom, dat in de Fransche pers - de veroordeeling van de houding der Westersche democratieën ten spijt een opgewekte stemming weerklinkt. Pertinax schrijft in de „Ordre": De Duit sche dictator heeft Moskou gehoord en ach afgevraagd of Molotof zijn belofte zou houden. Thans is Hitier ingelicht. Sovjet- Rusland blijft neutraal. Duitschland kan slechts gelegenheidshulp verwachten, en dan nog beperkt. Mevrouw Tabouis schrijft in ..Oeuvre": De redevoering werd niet gehouden om Eerlijn tevreden te stellen. Berlijn dacht, dat een betoog van Duitsch-Russische solidariteit een meer ge specialiseerd en met name meer offensief tarakter zou aannemen. Er kan worden ge zegd, dat de redevoering van Molotof abso luut niets nieuws heeft gebracht bij de tegenwoordige gegevens van de internatio nale politiek. Duitsche kringen toonen zich natuurlijk ook zeer voldaan. Gemeld wordt: Na den eersten indruk Is de eerste op merking. die men maakt, dat zij zoozeer voor zichzelf spreekt, dat zij nauwelijks opheldering behoeft. In het bijzonder wordt de nadruk gelegd op de volledige overeen stemming in de doelstelling der buitenland- sche politiek tussohen Duitschland en de sovjet-unie, voorts de gemeenschappelijke afwijzing van den toestand, ontstaan door Versailles, en de veroordeeling van een ideologischen oorlog, welken Molotof als misdadig kenschetste. Aan woorden heeft men echter niets, slechts aan daden, en die stellen de sovjets met! Althans niet in het wereldconflict. Wel schijnen zij tegenover Finland daarmede te weigen De Russische volkscommissaris nce't eenigszins den sluier opgelicht over de gestelde eisohen. die door Finland zijn «gewezen Bijzonder dreigend was de ti rade: „Indien de Finnen voortgaan niet te gemoet te komen aan de behoeften der f"vjet-unie. zou dat nadeelig zijn voor de den "rede" Molotof verzekerde eenter. dat Moskou niets wil ondernemen l de F'nsche onafhankelijkheid. Wat eenter maar is. naar gelang men dit opvat. Waarschijnlijk zal men echter spoedig ™ermrer vernemen, want. de Finsche trokken vannacht naar Moskou ver- lJ^ar de Deensche ochtendbladen melden, aa de Finsche regeering na een katoinets- 2 welke den geheelen nacht heeft ge aard, eerst besloten het vertrek der dele- ile naar Moskou uit te stellen, maar ut .^VOP teruggekomen. Het Finsche ministerie van buitenland- J!' zal{en doet uitkomen, dat Finland al m"gelijke heeft gedaan om te voldoen J~T °e wenschen der sovjets met betrek- ng tot de verdediging van Leningrad zon- i taaee" druk van het buitenland te onder- smi'1! ,ln'arid is er van overtuigd, dat de nJi 1915 geldende niet-aanvals- Pact rullen eerbiedigen, ij samenstelling van de Finsche delega- ,i,., gfl'jk aan die van de vorige en be- ner UJ ,dr' Paasikivi. minister Vaino Tan van v, Paasonen en den secretaris kn Nyko1'n'Ster'e V0OT '5u''en'an^sc^e za" faatregelen tot handhaving van de en van Finland zijn thans gereed all» v15 bere'd het hoofd te bieden aan gebeurlijkheden In politieke kringen «acht rten met kalmte den loop van de onria-u "'vu aamue oen loop ""«handelingen af, aldu-s Helsinki. ta»u sezegd, hier ziet het er niet be- I Pa£ld optimistisch uit! fcn-rt Po'itlek van Turkije werd afge- o. doch hier hield Molotof een slag om Met Japan willen de sovjets de betrek kingen verbeteren, maar blijkbaar zonder den steun aan China op te geven, hetgeen moeilijk gecombineerd kan worden in de practijk. Daarom verdient volgend bericht aan dacht: Volgens welingelichte Chineesche kringen hebben de Japansche autoriteiten order ge geven tot onderdrukking van de antl-Brit- sche beweging. De politie heeft opdracht gekregen antl-Brltsene opschriften te ver wijderen, de verspreiding van antl-Britsche vlugschriften te verhinderen en posters voor Britsche bezittingen te verwijderen. De wijziging in het Italtaansche kabinet wordt algemeen uitgelegd als wij gisteren deden. De Italiaansche fiers begroet de wijziging slechts als een maatregel, welke in over eenstemming is met de traditie van het fascisme, volgens welke de leden van de regeering na een zeker aantal jaren syste matisch worden vervangen door nieuwe mannen, die het nationale leven nieuw le ven kunnen inblazen. De afgetreden ministers hebben hun taak vervuld en zij hebben zich groote ver dienste voor het vaderland verworven. Zij worden vervangen door Jonge mannen die het vertrouwen, dat de Duce in hen stelt, niet beschaamd maken. De Romelnsche bladen schrijven, dat de taak van de nieuwe ministers vooral zal zijn het land materieel en geestelijk voor te bereiden, opdat het het hoofd kan bie den aan alles wat zou kunnen gebeuren. Engeland doet alles, om Italië gunstig te stemmen. Zelfs heeft het voorgesteld weer een Britsch consul-generaal ln Albanië te benoemen! De Balkan wordt terrein van groote actie dat blijkt meer en meer en Bulgarije is daar blijkbaar het eerste land, waarop de sovjets hun krachten willen concentreeren. Het legatie-persOneel der sovjets is daar belangrijk uitgebreid De Turksche ministers volgen met belang stelling de besprekingen van koning Carol met de Roemeensche diplomatieke verte genwoordigers te Ankara en Belgrado, die onlangs voor overleg naar Boekarest zijn ontboden. Deze besprekingen en andere di plomatieke bedrijvigheid te Boekarest voor spellen een stap in de richting van een ver sterking van den Balkanbond door de vor ming van een sterk neutraal Balkanblok met inbegrip van Bulgarije en, naar ge zegd wordt, zelfs Italië. De belangstelling van Turkije is zoo groot, daar dit land sinds lang de vorming van een dergelijk blok heeft bepleit. Maar zal Turkije met Italië tot overeen stemming kunnen komen? Wanneer dit slaagt, openen zich groote aspecten van een dam tegen de sovjets Maar anders? FRANSCHE LEGERBERICHTEN. Het Fransche legerbericht van gister avond luidt: Activiteit tusschen Moezel en Saar, pa trouilles. hinderlagen en overvallen. Tijdens de talrijke vluchten, welke op 30 October zijn gemaakt, is een'tweemotorig Duitsch verkenningsvliegtuig binnen de Fransche linies neergeschoten. Twee vijan delijke verkenningsvliegtuigen zijn neerge stort binnen de Duitsche linies aan het front van de Saar. Alle Fransche toestel len zijn veilig naar hun basis teruggekeerd Hedenmorgen werd gemeld: in den loop van den nacht verminderde activiteit. DUITSCHE VERKENNING. Het Duitsche Nieuwsbureau deelt mede, dat Duitsche verkenningsafdeellngen de Duitsch-Fransche grens hebben overschre den om in het voorterrein van de Maginot- linle verkenningen uit te voeren. Kort achter de grens stieten de troepen op de tweede linie van weerstand van de Franschen, welke evenwel geheel verlaten was. Een kilometer voor het eerste Fransche dorp werd een loopgravensysteem ontdekt, dat niet was voltooid, doch blijkbaar in al lerijl was verlaten. In het dorp werden de eerste huizen voorzichtig betreden, doch geen soldaat en geen inwoner was te zien. In de hulzen was alles doSr elkaar gewor pen. De Duitsche soldaten werden door geen vijandelijk vuur gehinderd. Op den weg naar het tweede dorp von den de Duitsche troepen verlaten mltrall- leurnesten- en onderkomens. Overal zag men teekenen van een overhaast ruimen van de stellingen. Het tweede dorp was eveneens volkomen verlaten. Langs een anderen weg gingen de verkenners terug en ook hier werd vastgesteld, dat de stellingen over haast waren verlaten. Groote hoeveelheden munitie, stalen helmen en andere uitrus tingsstukken waren achtergelaten. Aan een boschrand werd het overschot van een omlaag geschoten vliegtuig ge vonden. Van het oorlogstuig namen de Duitsche soldaten zooveel mede, als zij dragen kon den en ongehinderd keerden zij naar het punt van vertrek terug. FRANSCH COMMENTAAR. Parijs geeft volgende commentaar: Het feit, dat twee toestellen in de Duitsche linies neergehaald werden, bewijst, dat de luchtafweerversperring en die der jacht- toestellen. die onmiddellijk boven de Fran sche stellingen opstegen, met volkomen doeltreffendheid heeft gefunctioneerd. Het andere toestel, dat er in geslaagd was door de versperring heen te dringen, is terstond door Jachtvliegtuigen boven het binnen land opgevangen en eenige minuten later neergehaald. Aan het front op den beganen grond is het optreden van de patrouilles en voor uitgeschoven elementen, dat reeds gisteren krachtig aan den dag was getreden, voort gezet. Op de patrouilles en verkenningen volgden overvallen en hinderlagen. Zooals bekend is, heeft het niemandsland op som mige plaatsen een breedte van verschei dene kilometers. De linies der veldverster- kingen, die de Fransche weerstandspositie vormen, volgen niet nauwkeurig de grens lijn. Op sommige plaatsen liggen de Fran sche loopgraven op Duitsch gebied, elders op Fransch. Voor het opstellen van het tracé heeft de bevelvoering zich meer ge legen laten liggen aan den topographi- schen toestand dan aan politieke over wegingen. Onder die omstandigheden is het mogelijk, dat op zekere punten de Duit- schers er in geslaagd zijn over eenige hon derden meters zonder op Fransche weer standstellingen te stuiten, op Fransch ge bied door te dringen, evenals Fransche sol daten dorpen bezetten op Duitsch gebied, gelijk dat om. het geval is aan den Ooste lijken rand van het bosch van Warndt. Over het neerleggen van het Duitsche vliegtuig wordt nog gezegd: Een Engelsch een-persoons-jachtvlieg- tuig is boven de Maginot-linie in gevecht gekomen met een Duitsch verkennings vliegtuig met twee motoren. Het gevecht duurde slechts enkele minuten. De En- gelschman doorzeefde het Duitsche toestel met een laag van vierhonderd kogels. Het stortte op Fransch grondgebied neer, met de motoren nog in volle werking en groef zich drie meter diep in den grond. De ben zinetanks ontploften en het toestel vloog in brand. De bemanning is omgekomen. De Engelsche vlieger was een jongeman van 22 jaar. DE MOGELIJKHEID VAN EEN OFFENSIEF. De correspondent van de „Daily Tele graph" te Kopenhagen schrijft: „Indien men in Duitschland gelooft, dat een aanval aan het Westelijk front zal komen, denkt men toch niet, dat deze op groote schaal zal zijn. De correspondent verneemt, naar hij zegt. uit Berlijn dat Duitsche militaire kringen thans erkennen, dat de weersom standigheden een aanval op groote schaal op de Maginotlinie vóór het voorjaar onmo gelijk maken. Thans valt sneeuw op het ge- heele gebied tusschen Karpathen en Voge zen, van Modlin in het Oosten tot Belfort ln het Westen. Majoor Temperley spreekt in hetzelfde blad een dergelijke meening uit. Hij voegt hier evenwel aan toe, dat het geheel in over eenstemming zou zijn met de methoden van Hitier, wanneer Engeland als hoofddoel werd uitgekozen, daar de Duitsche propa ganda het vereenigd koninkrijk verheven heeft tot de positie van hoofdvijand. Het is na de jongste verkenningsvluchten boven het gebied van Hull en Grimsby waarschijn lijk, dat deze zones en een zeker aantal an dere havens zullen worden aangevallen. DE CITY OF FLINT. Van welingelichte zijde wordt vernomen, dat de regeering van de Vereenigde Staten haar ambassadeurs te Londen en Berlijn opdracht heeft gegeven, mededeeling te doen aan de regeeringen, waarbij zij geac crediteerd zijn, van de ongerustheid, welke de regeering te Washington ondervindt over de bemanning van de „City of Flint" en deze regeeringen te vragen, dat zij alle voor zorgsmaatregelen nemen om te voorkomen, dat de Amerikaansche bemanning in ge vaar zal komen. Deze stap wordt gemotiveerd, naar ver luidt, door de vrees, dat of wel de Duitsche prijsbemanning het schip in de lucht zal laten vliegen, liever dan liet eventueel uit te leveren aan de Britsche patrouille-vaar tuigen, of wel de Britsche oorlogsbodems het schip zullen treffen bij een eventueel ge vecht met de begeleidende Duitsche oorlogs schepen. KOOPT RUSLAND DE IN RUSSISCHE HAVENS LIGGENDE DUITSCHE SCHEPEN? Volgens den Berlijnschen correspondent van „Politiken" zou Rusland hebben toege stemd in den aankoop van alle Duitsche koopvaardijschepen, welke zich thans in Russische havens bevinden en „met het oog op de Britsche blokkade bevreesd zijn uit te varen." Met ingang van heden ope nen wij een nieuwe rubriek, welke men regelmatig op de eerste pagina van het 3e Blad zal kunnen aantreffen. In den „Uylenspieghel" zullen de „dingen van den dag" op een bijzondere, soms ernstige, maar dikwijls ook humoristi sche wijze worden belicht. Wij vragen er gaarne de aan dacht van onze lezers voor. DE DIRECTIE. DUITSCHLAND THANS STERKER DAN 25 JAAR GELEDEN. Generaal von Brauchitsch, de opperbe velhebber van het Duitsche leger, heeft een vertegenwoordiger van het tijdschrift Freude und Arbeit een interview toege staan. Hij heeft hierin o.a. gezegd, dat Duitschland thans militair werkelijk ster ker is dan 25 jaar geleden. Dit geldt zoowel voor de bewapening, als voor het nut, dat wordt getrokken uit de weerkracht van het geheele volk. De samenstelling van het leger, dat Is opgebouwd op de ervaringen, welke gedurende den wereldoorlog zijn op gedaan, heeft in Polen bewezen uitstekend te zijn. De bouw van den Westwal, de sterk ste vesting te wereld, heeft het mogelijk gemaakt het Poolsche leger in korten tijd te vernietigen, zonder dat, zooals in 1914, het noodig was de krachten te versplinteren aan verschillende fronten. Thans is men in den rug gedekt en kan men zonder het ge vaar van een oorlog op twee fronten de verdere ontwikkeling rustig tegemoet zien. Een herhaling van de uithongering is om twee redenen niet mogelijk, zoo ging von Brauchitsch voort. Duitschland is niet. zooals in 1914/T8 van alle zijden ingeslo ten, het kan den handel met Oost- en Zuid-Oost-Europa voortzetten en uitbrei den. Bovendien beschikt het over groote voorraden, ln het bijzonder van graan. De Britsche oeconomische oorlogvoering zal wederom de neutrale staten zwaar tref fen. Duitschland zal zijn best doen door leveranties hun lijden te lenigen. Doch het is noodig, dat de neutralen krachtig zich zelf helpen tegen de Engelsche oeconomi sche blokkade. Engeland vergist zich over onze huidigé oeconomische kracht. Ik ge loof, aldus von Brauchitsch, dat Engeland's tegenwoordige toestand gevaarlijker is dan de onze. FRANKRIJKS FINANCIEELE TOESTAND. Paul Reynaud, de Fransche minister van financiën, heeft een rede gehouden in de groot-kanselarij van het Legioen van Eer. ter gelegenheid van de installatie van een nationaal comité, dat tot taak heeft de mo- reele, intellectueele en economische krach ten des lands te vereenigen met de kracht der wapenen. Het comité staat onder voor zitterschap van generaal Noliet, groot-kan selier in de nationale orde van het Legioen van Eer. Reynaud sprak o.a. als volgt: Wij hebben heden den plicht de mogelijkheid van een langdurigen oorlog onder de oogen te zien en ons daarop voor te bereiden. Dat wil zeg gen: de opofferingen aanvaarden. Elk van u gaat over het geheele land een leger van vrijwilligers in beweging stellen. Door de Franschen te vragen in te schrijven op de bewapeningsbons, stelt gij hen in staat een daad te stellen, opdat de oorlog korter moge duren en de overwinning zekerder moge zyn. Ik weet niet, of de geschiedschrijvers van de toekomst zullen zeggen, dat de finan- cieele ineenstorting van Duitschland de diepe oorzaakr was van den oorlog, maar ik weet. dat gij tot het land kunt zeggen, dat de financiën in orde zijn. Over enkele dagen zal Ik aan de finan- cieele Kamercommissie de begrooting voor leggen. welke, buiten de militaire uitgaven welverstaan, 65 milliard francs zal bedragen en welke in evenwicht zal zijn. Het uur is nog niet gekomen, om den stand op te maken, maar ge kunt zeggen tot het land, dat de terugkeer van Fransch kapitaal, welke een jaar geleden begonnen is, sedert den oorlog voortduurt. Ondanks onze geweldige uitgaven zijn onze wissel reserves niet aangetast. Integendeel, zij zijn heden sterker dan bij het aanbreken van den oorlog. Opofferingen en beperkingen zullen door ons van het land gevraagd worden, niet slechts om den oorlog tot de overwinning te voeren, maar om ons in staat te stellen voordeel te trekken uit het herstel na den oorlog, waardoor het mogelijk zal worden onze militaire uitgaven krachtig te ver- i lichten. BINNENLAND. Jhr. De Geer aan het woord in de Tweede Kamer (3e Blad). De controle op het militaire verkeer (Bin nenland, 3e Blad). Nieuwe nummering: van motorrijtuigen in 1940 (Binnenland, 3e Blad). AMSTERDAMSCHE BEURS. Stille markt - Prijshoudende stemming Onregelmatige koers beweging met slechts geringe veranderingen - Ame- kanen lager - Nederlandsche beleggin gen prijshoudend. BUITENLAND. De rede van Molotof (3e en le Blad». Nog stilstand aan het Westelijk front (le Blad). Diverse ministers aan het woord (le Blad). ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN EERSTE BLAD. Voor het Noorden: Gedeeltelijk bewolkt. Waarschijnlijk nog droog weer. Weinig verandering in tem peratuur. Matige, tijdelijk krach tige Zuidoostelijke tot Oostelijke wind. Voor het Zuiden: Zwaarbewolkt tot betrokken. Toenemende kans op eenigen regen. Iets zachter des nachts. Matige, tijdelijk krachtige meest Zuidoostelijke wind. VAN DEN DUITSCHEN MINISTER FRICK. De Duitsche rijksminster van binnenland, sche zaken Frick heeft een redevoering uit gesproken tot de Danzigsche bevolking. Hierin zeide hij o.m.: Engeland heeft de vredeshand van Hitier afgewezen, maar Iaat niemand zich aan illussies overgeven. Wat de anderen wilden hebben, zullen zij krijgen. Hoe de anderen zullen strijden, weet men niet, maar wan neer Duitschland den oorlog voert zal het hem voeren.zooals de veldtocht in het Oos ten. Hitler is bezield van den staalharden wil nooit te kapituleeren. Het Duitsche volk is geen offer te groot. Niemand kan het de overwinning ontrukken. ENGELSCHE MINISTERS. De Engelsche minister van arbeid. Brown, heeft een radiotoespraak gehouden, waarin hij o.m. zeide: „Wij zijn in staat geweest den oorlog te beginnen zonder een nieuwen vorm van wetgevende controle op loon- en arbeidsvoorwaarden af te kondigen. Wij hebben een voordeel, dat de vijand niet be zit: wij zijn een vrij volk met vrije instellin gen. In den strijd voor de vrijheid hebben wij het onschatbare profijt van den steun van vrije werknemers- en werkgeversorga nisaties. De machtige trade-unions zijn er van overtuigd, dat de oorlog gericht is tegen krachten, die de instellingen en de vrijheid der arbeiders in de geheele wereld bedreigen. Ofschoon zij met de regeering ernstig van meening verschillen over aangelegenheden van binnenlandsche politiek, zijn zij eens gezind voor voortzetting van den oorlog. Zij zijn bereid tot het brengen van groote offers, omdat zij gelooven, dat hun eigen vrijheid verbonden is met het herstel van de vrijheid der Duitsche arbeiders en van de arbeiders in de landen, die door Duitschland onderworpen zijn. De vroegere Britsche minister van lucht vaart, lord Londonderry, die drie jaar gele den een bezoek heeft "ebracht aan Hitier en die een persoonlijk vriend van Goering en Von Ribbentrop was en die langen tijd een voorvechter is geweest voor de vriendschap tusschen Engeland en Duitschland, heeft

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1939 | | pagina 1