Ons Kort Verhaal Geen herstel van de oude coalitiegedachte BINNENLAND LEIDSCH DAGBLAD - Vierde Bted Zaterdag 28 Odober 1939 Dr. Colijn aan het woord: Meer suiker voor banket bakkerij Er is een breuk tusschen Anti-Revolutionnairen en Katholieken Zakenverloven op zeer beperkte schaal FAILLISSEMENTEN Tactiek STOFZUIGERS Uit Ned. Oost-Indië JdJN/T ENLETTEREh In de Witte Brug te 'sGravenhage is gis teren vanwege ae Anti-Rev. Partij een Centralen Convent gehouden dat zeer druk bezocht was. Onder de aanwezigen bevonden zich de oud-min. dr. J. J. C. v. Dijk, mr. J. A. de Wilde en mr. J. Terpstra benevens tal van leden der Eerste en Tweede Kamer der Staten-Generaal. De vergadering werd gepresideerd door dr. H. Colijn. voorzitter van het Centraal Comité der Partij, die haar op gebruikelijke wijze opende en Ps. 93 las. Aan jhr. mr. S. v. Citters, oud-commissaris der Koningin in Gelderland en lid der le Kamer, die door een ongeluk een linkerbeen breuk had opgeloopen en deswege verhin derd was. verzond de vergadering een tele gram van medeleven. Dr. Colijn sprak een kort openingswoord, •waarin hij wees op de (actoren die tot het houden van een Centralen Convent hebben geleid, waarop gelegenheid zou zijn te spre ken over de positie der A.R. partij onder de gewijzigde politieke verhoudingen. Zijn rede voor dit convent aanvangend, wees dr. Colijn er op dat de Kabinetsfor matie eigenlijk voor de A.R. maar bijzaak is. Het gaat immers om het program waarmede een nieuw kabinet optreedt. Spr. wilde het den formateur niet euvel dulden, dat er geen AR. in zijn kabinet zitting hebben genomen, want hij heeft daartoe alle pogingen gedaan Dat de aangezochte personen geweigerd hebben, was met algeheele instemming van het Centraal Comité. Dr. Colijn heeft geen enkel bezwaar tegen dit kabinet wat de per sonen betreft al betreurde hij het (Jat niet eerst een poging tot een andere formatie is gedaan. Belangrijker echter dan dit alles acht spr. de breuk in de coalitie als een ge volg van de onmogelijkheid om op prac tise!» punten van gewichtig staatsbeleid tot overeenstemming te komen. Onmid dellijke oorzaak van deze breuk ligt in verschil van inzicht in de financieele positie van ons land. Maar daarmede is niet allee gezegd, want het kan niemand ontgaan zijn dat de R.K. en de A.R., de 'aatste jaren al meer tegenover elkander zijn komen te staan. Dit komt voort uit de tegenstelling Roomsch-Katholiek Calvinist, het laatste begrip genomen in confessioneelen zin, in den zin van oor sprong en aard der Reformatie in de Nederlanden. Reeds Kuyper schreef: we waren nooit één, we zijn het niet en zul len het nooit worden. Ook van den R.K. kant is de diepere tegenstelling nooit over het hoofd gezien, getuige het in 1935 verschenen werk van dr. Corne- lissen. Spr. wees vervolgens op de verwarring op financieel en economisch gebied en den stroom van geschriften die daarvan het ge volg was. Dr. Colijn stond vervolgens stil bij de kabinetsformatie van 1937, memoreer de de niet in vervulling gegane optimistische verwachtingen op financieel gebied in 1938 met als gevolg de door minister de Wilde bekende aangenomen houding, gevolg van een niet totstandgekomen overeenstemming tusschen dezen bewindsman en zijn collega's wat er toe leidde dat min. de Wilde aftrad. Later volgde het geheele kabinet wijl op gewichtige punten van staatsbeleid geen eensgezindheid meer bestond. Spr. stond bij de financieele plannen van zijn kabinet na der stil. Tegenover hen die vragen of, waar er toch al zooveel moest worden geleend, dit er nog niet bij gekund had, wees spr. er op dat voor de A.R. het financieel probleem ook een zedelijk vraagstuk is. Het bezit van een natie behoort, naar Kuyper's woord, niet aan één generatie toe. Spr. gaf een over zicht van de samenwerking met de R.K., herinnerde aan de verwerping van de vloot wet en het gezantschap bij het Vaticaan en wees er op. dat bij al het goede door de samenwerking bereikt die niet altijd gedra gen werd door overeenstemming op gewich tige punten van practlsch staatsbeleid. De Coalitie had zich voor onzen tijd al enkele jaren overleefd, wat niet zeg gen wil dat die samenwerking niet weer eens herleven zal. Afgezien van de drei gende tijdsomstandigheden, die tot el kander vinden kunnen leiden, meent spr. dat op herstel van de oude coalitie gedachte weinig of geen uitzicht be staat. Wat nu de politieke positie van de AR. partij betreft wilde spr. opmerken dat het niet tot het wezen eener poli tieke partij behoort dat zij door partij- genooten in het kabinet vertegenwoor digd is. Treuren over het feit dat de A.R. bij toekomstige kabinetsformatie waarschijnlijk aan den kant van den weg zullen staan is het allerlaatste wat men van hen verwachten mag. Spr. is volkomen content met de natuurlijke taak die aan de A.R. groep in de volks vertegenwoordiging thans is toebedeeld. Wij zijn, aldus spr. geen oppositie maar staan apart met eigen taak. De A.R. partij bestaat niet uit starre dog matici en als ons land ln ernstige moeilijk heden zou geraken is zij bereid zelfs de rol van houthakkers en waterputters te vervul len en mede-verantwoordelijkheid te dragen voor een kabinet welks geboortebewijs zij overigens niet ln orde acht te zijn. Spr. stond tenslotte stil bij de formatie van zijn 5e kabinet om te besluiten met de opmer king, dat de A.R. partij haar taak thans vooral zal moeten zoeken ln een stevige voorlichting van het volk. Op het gesprokene volgde een levendige gedachtenwisseling waaraan deel namen de heeren J. Schouten lid der 2e Kamer te Rotterdam, Helns van Rotterdam, Bossen broek van Amsterdam, Verduyn van den Haag, Th, Heukels. lid van Ged. Staten van Zuid-Holland te Rotterdam, Zijlstra van Amsterdam, Haverkamp van Kampen. Bee- remans van Haarlem. Goedendorp van Rot terdam. J. F. Heemskerk, oud-lid der 2e Kamer te Middelburg en oud-min. de Wilde die er nadruk op legde dat het financieel probleem oorzaak was van het gerezen schisma. Spr. heeft met instemming kennis genomen van de Millioenennota en de me morie van antwoord op hoofdstuk I der staatsbegrooting. De historie zal het optre den der AR. rechtvaardigen. Zij hebben altijd meegewerkt aan de versterking van de financieele weerkracht van ons volk en zullen het thans ook mogen doen aan de moreele weerkracht. Daarbij late men zich nimmer leiden door rancune. Spr. is van oordeel dat de A.R. partij met een gerust hart de komende stembus kan tegemoet 'reden. Hierna heeft dr. Colijn de gemaakte op merkingen beantwoord. HIJ vond daarbij gelegenheid te wijzen op verschillende za ken die bij de jongste kabinetscrisis zijn ge passeerd en ook nader stil te staan bij de houding van de Chr. Hlst., waar evenals bij de R. Kath. sterk divergeerende stroomingen gevonden worden. Dr. Colijn besloot zi.in repliek met de opmerking dat de A.R. partij de laatste jaren bij herhaling midden in de branding heeft gestaan. Spr. gelooft niet dat zij daar spoedig uit zal komen. Hij oor deelde dat men voor klappen niet bang moet zijn. maar staan moet in de overtuiging dat deze partij vertegenwoordigt het grond karakter van ons volksleven zooals zij dat in art. 1 van haar urogram omschreven heeft. Wie overtuigd is dat deze partij den rechten weg gaat behoort bij de stembus haar zlin stem te geven. Nadat staande gezongen was Ps. 89 8 sloot prof. dr. K. Dijk van Kampen het Convent met dankzegging. VIJFTIG PROCENT VERRUIMING TOT SINTERKLAAS. Wij vernemen, aldus het Hbld., dat het suikerrantsoen voor banketbakkers voor de periodes 16 October11 November en 12 November9 December met de helft zal worden verhoogd. VOOR OFFICIEREN EN ONDEROFFI CIEREN ALLEEN IN UITERSTE NOODZAAK. In een circulaire aan de burgemeesters schrijft de minister van defensie o.a.: In verband met de mogelijkheid tot het op zeer beperkte schaal verleenen van za- kenverlof, is ten departemente een bureau „Verloven aan Militairen" ingesteld, waar aan door tusschenkomst van de comman danten der oorlogsonderdeelen de aanvra gen tot het bekomen van verlof worden gericht. De minister vraagt voorts medewerking van de burgemeesters in deze en geeft in overweging andere Instanties bij het on derzoek in te schakelen Zoolang de om standigheden zulks gedoogen kan slechts 5°/o van de sterkte der oorlogsonderdeelen tegelijkertijd met zakenverlof gaan. Het is gewenscht, dat voorloopig slechts diegenen in aanmerking worden gebracht, die daar aan zeer dringend behoefte hebben, waar bij rekening Is gehouden met het feit, dat aan officieren en onderofficieren niet dan in de uiterste noodzaak verlof zal worden verleend. Gedeponeerde uitdeelingslijst: N. V. Paraplulefabriek Pluvius, Leiden. Ge ëindigd door het verbindend worden der eenlge uitdeelingslijst. FIRMA RUYS HONDERD JAAR. Gistermorgen heeft de familie Ruys te Rotterdam in intiemen kring een receptie gehouden ter herdenking van het feit. dat honderd jaar geleden een schip met de vlag van de familie Ruys in top zee heeft gekozen. VERHOOGING DER TAXITARIEVEN IN AMSTERDAM. Naar wij vernemfeh, heeft het gemeente bestuur van Amsterdam zijn goedkeuring gehecht aan de voorgestelde verhooging van 20 procent van de taxi-tarieven in de hoofdstad, zoowel voor het blokbandbe- drljf als voor de zoogenaamde luxe-ver- huurinrichtlngen. 1856 (Ingez. Med.) BELGISCHE KATOENEN GARENS VOOR NEDERLANDSCHE WEVERIJEN. Een bespreking te Gent. Gistermiddag is te Gent een bijeenkomst gehouden van Nederlandsche wevers, on der leiding van den heer Baeckers en van Belgische spinners, onder leiding van prof. Dupriez, voorzitter van de Belgische spin ners-associatie, in aanwezigheid van de heeren Vink en Hermans, respectievelijk voorzitter en secretaris van de Nederland sche Kamer van Koophandel voor België en Luxemburg te Brussel. Deze vergadering stond onder leiding van den heer Doncker- wolcke, inspecteur van het Ministerie van Economische zaken te Brussel. De bijeen komst had de behandeling van de vlot tere verleening en verdeeling van Belgische licenties voor den export van katoenen garens naar Nederland tot doel. De besprekingen hadden een alleszins bevredigend verloop. EEN BOOTTREIN VAN LISSABON? Er worden momenteel besprekingen ge voerd om de passagiers van de te Lissa bon aankomende en vertrekkende mail schepen van de Stoomvaart Mij. Neder land met een boottrein in den geest van de thans vervallen „Nederland Express" naar en van Nederland te vervoeren. De moeilijkheid Is dat de trein dwars door Frankrijk moet loopen, doch de onder handelingen met de bevoegde autoriteiten van dat land schijnen een dergelijk gun stig verloop te hebben, dat men spoedig een toestemming verwacht. Moch de toe stemming worden verleend, dan zou de trein niet via Parijs loopen, doch een an dere route nemen. De Stoomvaart Mij. Ne derland zou er op aangedrongen hebben, om den trein ln verband met het lange traject geheel uit slaapwagens te laten be staan. Voor de passagiers van de mail schepen van den Rott. Lloyd die Napels aanloopen, zou de mogelijkheid geopend worden om onder geleide van een reisbu reau de reis Nederland-Napels vice-versa per trein al te leggen. DE IJKWET. Ingediend is een wetsontwerp tot wijzi ging van de Ukwet, welke wijziging noo- dig is, in verband met het tekort aan ijkers en adjunct-ijkers, welk tekort is ontstaan, doordat, tengevolge van de mobilisatie vele ambtenaren onder de wapenen zijn geroe pen. VEREENIGING VAN STOFZUIGER FABRIKANTEN. In een te 's-Gravenhage gehouden ver gadering van stofzuigerfabrikanten, werd besloten over te gaan tot het oprichten van een vereeniging, Nestofa (Nederland sche Stofzuigerfabrikanten) geheeten, ter behartiging van de gemeenschappelijke be langen van de stofzuigerfabrikanten. Het voorloopig bestuur constitueerde zich als volgt: M. Ritsema, te Hilversum, voorzitter; J. Blik, te 's-Gravenhage, vice-voorzitter; A. M. Rolf von den Baumen, te Rotterdam, penningmeester en L. W. v. d. Heem, te 's-Gravenhage, secretaris. PROVINCIALE STATEN VAN ZUID-HOLLAND. De tweede gewone zitting 1939 van de Provinciale Staten van Zuid-Holland zal Dinsdag 21 November te elf uur in het gebouw van de Eerste Kamer worden ge opend. door HENRY BUCKMANN Tot de actiefste officieren van het Xde regiment te A. behoorden ongetwijfeld de luitenants Baegen en Krol. Deze activiteit was met hun onmisken baar mannelijk schoon en de twee sterren op hun kragen het eenige, waarin zij over een stemden. Luitenant Baegen was middelmatig groot, had blond haar en het uiterlijk en de ma nieren van een geleerde; luitenant Krol daarentegen was een reusachtige kerel, met een zwarten kroeskop, een onverschillig ge zicht en soms wat vrijpostige manieren. Water en vuur waren dez twee, hetgeen wellicht weer zijn oorzaak vond in het feit, dat zij op het gebied der liefde steeds el- kaars rivalen bleken te zijn. Steeds zaten zij met kleine onschuldige plagerijen elkaar in het vaarwater. Baegen had altijd de gewoonte het onderwerp der krijgstactiek aan te roeren, wanneer Krol met de andere officieren in de club aanwe zig was. wetend dat deze slechts met moeite over diepgaande onderwerpen kon causeere,. en disputeeren, waarbij hij zich echter om aan de beleefdheid te voldoen tot een korte oppervlakkige uiting beperkte. Eerlijkheidshalve moet worden gezegd, dat het grondig bestudeeren van krijgs kundige en geschiedkundige werken een der voornaamste „hobbies" van luitenant Bae gen was. Hij was in het algemeen gesproken een groot bewonderaar der terugtrekkings tactiek geworden. In het kort zouden zijn oraties te dier zake in den volgenden vorm kunnen worden gegoten: „Mijne heeren om de positie van over winnaar te kunnen bereiken, diene men eerst terug te trekken steeds terugtrek ken, zeg ik U todat de uitgeputte vijand is aangeland op een minder bekend terrein, waarna hij overrompeld kan worden. Voor beelden. welke ten gunste van de terug trekkingstactiek spreken, zijn er te over. Noemen wij slechts het terugtrekken der Hollanders achter de waterlinie in 1672, der Russen tot achter Moskou ln 1812, van Jof- fre vóór den slag aan de Marne in 1914, van Hindenburg vóór den slag aan de Masuri- sche meren in hetzelfde jaar, van Mostapha Kemal Pascha vóór den slag bij Zakaria in Klein-Azië in 1922, enz. Natuurlijk zijn er eenige reserves te maken, en kan men deze tactiek niet ln alle omstandigheden toe passen, maar tochde methode van te rugtrekken Op dit betoog volgde dan zij het onder eenig voorbehoud ter wille van de strate gische en tactische voorzichtigheid! een gedachtenwisseling met de aanwezigen, waarbij luitenant Krol zwijgend op zijn stoel zat te draaien, hoewel hij toch ook van dergelijke onderwerpen op de hoogte was. En wanneer allen, op één na, iets of meer betreffende het aangevoerde chapiter had den gezegd, dan kwam steêvast de ironi sche vraag van Baegen: „En jU Krol hoe is Jouw oordeel hieromtrent?" Even steêvast kwam dan het afgebeten oppervlakkige antwoord van den lichtelijk geërgerden Krol: „Terugtrekken? Hoe kom je erbij! De eerste klap maar een goeie, hoor! is een daalder woord." Op een goeden dag vestigde zich een in Indië rijk geworden planter met vrouw en eenige dochter in het zoo rijk aan natuur schoon zijnde garnizoensstadje. Dat hij zich juist daar vestigde was ook al een gevolg van de omstandigheid, dat hij er eenige familie bezat. En juist bij een dier familie leden kwamen de luitenants Baegen en Krol veel op bezoek als graag geziene gasten. Toen er dan ook ten huize van dit fami lielid een dinéetje en een partijtje werden gegeven, geviel het, dat Baegen en Krol de wei zeer aanvallige dochter van den plan ter aan tafel flankeerden, met dien ver stande evenwel, dat Baegen als haar tafel heer was aangewezen. Beiden hadden echter gelijke kansen bij het dansen, dat op de smulpartij volgde. Ja gelijke kansen want Baegen en Krol waren beiden op het eerste gezicht wèg van het meisje. Betty Harthoorn heette zij, en dat haar ader kapitaalkrachtig was, nu dat was allang bekend in het stadje. „De kans van je leven, jongen," zei Bae gen tot zichzelf, en hij nam zich voor zijn beste beentje voor te zetten. „De kans van je leven, jongen," zei Krol tot zichzelf, maar hU, die zich zoo vlot kon bewegen en bij vroegere flirtations zoo goed zijn woordje had kunnen doen raakte in verwarring en verlegenheid toen tegenover Betty de ernst in het spel kwam. Baegen ging recht op den man, of beter gezegd het meisje af. Krol toonde zich haast schuw tegenover het meisje; wel zorgde hij ervoor, dat hij even veel keeren met Betty Harthoorn danste als Baegen, doch wanneer hij met haar danste was hij erg gereserveerd. Zoo Betty zich over deze twee knappe of ficieren had moeten uitspreken, dan had zij kunnen volstaan met te zeggen: „Entre ces deux mon coeur balance". Eenigen tijd nadien gaf de familie Hart hoorn een tuinfeest, en ook de twee rivalen behoorden tot de genoodigden. Toen Baegen voor den derden keer met Betty danste, zeide hij haar eenige woor den, die met een aanzoek gelijkgesteld mochten worden. Krol, die het paar geen oogenbllk uit het oog had verloren, scheen dit aan te voelen, en onbeholpen verdrietig liep hij den tuin ln; hij dacht de nederlaag te hebben geleden, en trok zich schuw terug Betty had dit echter gemerkt, en na af loop van dien dans trok zij ook den tuin ln. waar zij luitenant Krol ln een treurige houding op een bankje zag zitten. Zóó iets had zij nog nooit medegemaakt; het onbe kende verwarde en betooverde haar tegelijk. „Waarom ben je toch zoo teruggetrokken en treurig Hansvroeg zei. „Omdat ik oprecht van je houd," zeide Krol met den moed der wanhoop. „Maar ik kan het je niet zeggen.zuchtte hij diep. „Maar je hebt het toch al gezegd zoo juist," antwoordde zij dermate tevreden en gelukkig, dat luitenant Krol opsprong, haar stevig in zijn armen nam en kuste. Toen Baegen na het ontvangen van het verlovingskaartje eenigszlns van zijn schrik bekomen was. sloeg hij zich voor het hoofd, en zuchtte: „Een vrouw is soms net als een vijandelijk legerheb ik me daar tegenover Betty als een Draufganger gedragen.... Ik had even de terugtrekkingstactiek moeten vol gen!.... En die Krol Nadruk verboden. Auteursrecht voorbehouden. 35 verschillende bekende nierken. Ook in huurkoop. DE STOFZUIGER-CENTRALE HAGEMAN HOOIGRACHT 51 TELEFOON 25955 7295 (Ingez. Med.) VEREENIGING VAN ZIEKENHUIZEN. De vereeniging van ziekenhuizen heeft te 's-Gravenhage haar jaarlijksche alge- meene vergadering gehouden In de bestaande vacature van bestuurs lid werd gekozen de heer G. H. Sanders te 's-Gravenhage, secretaris van het zieken huis „Zonnestraal" te Hilversum. Herkozen werden de periodiek aftreden de bestuursleden de heer: J. D. Dauban- ton, penningmeester van de vereeniging Nederl. Hervormde Dlaconesseninrichting te Rotterdam; dr. S. J. de Lange, voorzitter van het bestuur der Boerhaave kliniek te Amsterdam; L. W. E. Rauwenhoff, lid van de commissie van administratie van ge meente-ziekenhuizen te Rotterdam. HULP AAN HET POOLSOHE VOLK. Met het doel, menschlievende hulp te bieden aan de Poolsche bevolking, heeft zrch hier te lande een comité gevormd on der algemeen voorzitterschap van ir. M. C. E. Bongaerts, lid van de Tweede Kamer en oud-minister van waterstaat. Secretaris is mr. H. J. Boelen, Keizersgracht 678, Am sterdam. DE ENGELSCHE CONTROLE OP NEDER LANDSCHE SCHEPEN. In antwoord op een Engelsche verklaring dat met de onderwerping, óók aan zulke elschen, als van Nederlandsch standpunt onaanvaardbaar zijn, de Nederlandsche reeders ln den vervolge oponthoud voor hun schepen zouden kunnen afkoopen, wordt van bevoegde zijde aan het ANP. verzekerd, dat de Nederlandsche regeering, wat haar betreft, zich niet leent tot be vordering van procedures, die geacht zou den moeten worden neer te komen op be vordering van oorlogsmaatregelen van wel ken belligerent ook. DE COLLECTIEVE ARBEIDSOVEREEN KOMSTEN IN DE RIJKSBESTEKKEN. Met ingang van I November as. worden de algemeene voorschriften voor de uitvoe ring en het onderhoud van werken onder beheer van het departement van water staat aangevuld met een bepaling, lui dende Toepasselijk zijn de bepalingen omtrent loonen en andere arbeidsvoorwaarden, voorkomende in collectieve arbeidsover eenkomsten, die voor het geheele land gel den, zooals deze voorwaarden ten tijde van de gunning lulden en door wijziging of door vaststelling van nieuwe collectieve arbeidsovereenkomsten zullen komen te luiden. VERSPREIDE BERICHTEN. De gewone audiëntie van den minis ter van Staat, minister van Financiën zal op Woensdag den lsten November aan staande niet plaats hebben. ERNSTIGE VOEDSELVERGIFTIGING. Vijf dooden. TJILATJAP, 28 Oct. (Aneta/A.N.P.) Na het nuttigen van tempé bongkrek zijn in de desa Benda ln het Madjenangsche twin tig personen ziek geworden, waarvan er vijf zijn overleden. Het bestuur en de dok ter hebben de noodlge maatregelen ln ver band hiermede getroffen. (Tempé is een voedingsmiddel, bestaande uit koeken, gemaakt van boontjes, die men opzettelijk laat beschimmelen om ze ge makkelijker verteerbaar te maken. Tempe bongkrek wordt bereid uit aardnotenkoe- ken, door een bepaalde beschimmeling). BATAVIASCHE AMOKMAKER OVERLEDEN. BATAVIA, 28 Oct. (Aneta/A.NP.i D» amokmaker, die deze week zulk een slach ting aanrichtte in gang Kantjil bij Molen- vliet-West te Batavia, is thans ook aan de verwondingen, die hij bij zijn arrestatie op liep, overleden. NIEUWE UITGAVEN. Tijdschriften. Historia. - Het Augustusnummer geeft naast een historische schets over D&nzig en Polen van dr. Rapt-schinskyde Val van Antwerpen: Oorlog ln miniatuur; Confessions of an Engusn opimeater; Van een oud stadje en een ver maard gesticht; Madame Mère, de moeder van Napoleon; Van collectie tot museum; Naa"]* geving jongste Oranjetelg; Onfeilbare remedie voor den beet van dolle honden en een boeKW- spreklng. Het R.K. Bouwblad - De tweede Octoberafle- vering bestaat in hoofdzaak uit het grooie geïllustreerde artikel: Van Moissac tot ReinjJ; beschouwingen over Romaansche en Gothlscne plastiek. Ziet u zelf meneer, Hector vraagt Hrf vergiffenis.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1939 | | pagina 14