LAATSTE BERICHTEN
De strijd in het Westen
LEIDSCH DAGBLAD - Eerste Blad
Dinsdag 17 October 1939
Overzicht
De strijd in het
Verre Oosten
De randstaten
Een Duitsche aanval
In de lucht
De oorlog thans in het
Westen ingezet
In Amerika
Verspreide berichten
STADSNIEUWS
Binnenland
VRAGENRUBRIEK
Dagbladreclame
vervangen
Het 125-jarig bestaan van het
hoog militair gerechtshof
voorraad, die nauwelijks toereikend kon zijn
om veilige basis te bereiken en niet meer dan
nog drie torpedo's.
Onder deze omstandigheden kreeg men de
..Courageous" in zicht. De kapitein wist, dat
een aanval op het geweldige schip in meer
dan één opzicht de ondergang voor duikboot
en bemanning beteekenen kon Maar de eer
ste torpedo werd gelanceerd en trof het
vliegtuigmoederschip in het midden. De
aanval werd beantwoord door dieptebom
men. en door den luchtdruk en de '-aterver-
plaatsing werd de U-boot terzijde ernstig
beschadigd. Nochtans werd de tweede tor
pedo, op één na de laatste, afgeschoten. Deze
miste. De duikboot wist daarna de „Coura
geous" van de andere zijde te naderen en
vuurde het derde en laatste projectiel af,
dat de munitiekamer van het vliegtuigmoe
derschip trof.
De U-boot dook onmiddellijk en waagde
het eerst na geruimen tijd weer aan de op
pervlakte te verschijnen. Men wist trouwens
niet. of men daartoe nog bij machte zou
wezen. Toen men de oppervlakte bereikte
vond men een open zee. Nergens was meer
een schip te bekennen.
De U-boot zette hierna met moeite koers
in de richting van haar basis.
Hulp, die kwam opdagen, sleepte de on
derzeeër er tenslotte heen.
FINLAND BLIJFT HOPEN.
Het Engelsche Reuterbureau méldde gis
teren uit Hensinki:
Een woordvoerder van het ministerie
van buitenlandsche zaken heeft gezegd,
dat de vraagstukken, die te Moskou
besproken zijn, van ernstigen aard zijn.
Men heeft echter de hoop en het ver
trouwen, dat een practische opolssing
mogelijk zal zijn.
De woordvoerder van buitenlandsche za
ken heeft deze verklaring afgelegd nadat
Paasikivi met de regeering had gesproken
over zijn onderhandelingen met Stalin en
Molotof. Hij voegde er aan toe. dat de Fin-
sche regeering zoo ver mogelijk zou gaan
om een vredelievende oplossing te vinden.
De regeering wenscht de besprekingen
niet op de lange baan te schuiven, zoodat
Paasikivi zoo spoedig mogelijk naar Moskou
zal terugkeeren tot voortzetting der onder
handelingen.
DUITSCH-ESTLANDSCH VERDRAG
ONDERTEEKEND.
President Paets heeft het Duitsch-Est-
landsche verdrag inzake het verhuizen van
de Duitsche bevolking in Estland naar
Duitschland geratificeerd. De overeenkomst
is hiermede van kracht geworden.
WILNA BIJ LITHAUEN.
De teruggave van Wilna (Vilnius) heeft
verscheidene vraagstukken opgeworpen: de
omvang van de sociale hulp, de hervorming
van den landbouw, de verkaveling van het
groot-grondbezit en reorganisatie van het
verkeersnet. De Joodsche en de Poolsche
minderheid zullen met tolerantie worden
behandeld. Kaunas was slechts voorloopige
hoofdstad. Vilnius is dus bij voorbaat aan
gewezen als hoofdstad.
WAT DE VERDEDIGING VAN POLEN
VOOR ZIJN BONDGENOOTEN
HEEFT BETEEKEND.
Het Engelsche ministerie van voorlichting
berichtte gisteravond over de Poolsche hulp
aan de geallieerden, naar aanleiding van
het feit. dat de Duitsche propaganda poogt
den indruk te scheppen, dat Polen nutteloos
door de geallieerden is opgeofferd en dat
het optreden van het Poolsche leger niet
heeft geholpen.
Dit is niet juist, de bijdrage van Polen
aan de uiteindelijke overwinning der geal
lieerden is zeer groot. In de eerste plaats
zijn de Duitsche verliezen in Polen ontegen
zeggelijk veel grooter dan in den Rijksdag
werd gezegd. Zelfs als deze verliezen 150.000
man zouden bedragen, hetgeen een rede
lijke schatting is. dan is ddt nog veel voor
het begin van een oorlog, welke lang kan
duren. Ook zijn de Duitsche materieele ver
liezen zeer groot, zoowel wat tanks als
vliegtuigen betreft, terwijl het benzinever
bruik enorm is geweest.
Verder heeft het Poolsche leger in het
Oosten zestig Duitsche divisies vastgehou
den, waardoor Frankrijk ongehinderd kon
mobiliseeren en het Britsche expeditieleger
rustig kon worden verscheept. Ook heeft de
veldtocht in Polen een inzicht gegeven in
het gebruik van de pantsertroepen en ge
motoriseerde afdeellngen.
Het ministerie van voorlichting besluit
met te verklaren, dat de heldhaftige ver
dediging van Warschau en Modlin een
voorbeeld is geweest voor het Westelijk
front.
Het Fransche legerbericht van gister
avond luidt:
„Ondersteund door artillerie hebben de
Duitschers in den morgen een aanval
ontketend ten Oosten van de Moezel
over een front van ongeveer 6 K.M. Zij
hebben den Schnesberg bezet, waar wij
lichte bewakingsdetachementen, be
schermd door mijnenvelden, hadden lig
gen. Ons vuren had ten gevolge, dat
de vijandelijke aanval gestuit werd en
dat de vijand zich ten Noorden van
Apach (in Lotharingen bij de Luxem-
burgsche grens), waar hij een oogenblik
was doorgedrongen, moest terugtrekken.
Parijs geeft daarop den gebruikelijken
commentaar; gezegd wordt:
Gelijk alles dit het verwachten, hebben
de Duitschers den eersten grooten aanval
van den oorlog ontketend. Het betreft niet
meer kleine overvallen door zwakke troe-
penafdeelingen, maar een operatie van vrij
grooten omvang, met machtige middelen
van infanterie en artillerie op een front
van ongeveer zes kilometer. Het gebied
vormt den sector ten Oosten van de Moezel,
onmiddellijk aan de Oostzijde van dezen
stroom, die van den aanvang der vijandelijk
heden af het zenuwknooppunt vormt, waar
de tegenstanders herhaaldelijk op elkander
zijn gestooten tijdens de kleine plaatselijke
overvallen. Zoo waren de Duitschers er in
deze streek in de eerste dagen van den
oorlog in geslaagd om, gebruik makende
van terreinfaciliteiten, op Fransch gebied
door te dringen. Zij waren er onmiddellijk
weer van verdreven door een Franschen
tegenaanval, die het gebied bevrijd had en
waarbij de Franschen op hun beurt door
drongen op Duitsch gebied. Zij drongen
toen door tot het dorp Perl, op den weg
van Borg. Bij een tweede onderneming had
den de Franschen twee weken geleden zich
met steun van de artillerie meester ge
maakt van een klein bosch. Overvallen en
patrouilles waren in dezen sector gewoon,
evenals afmattingsvuur van de artillerie
De Duitsche aanval in deze streek heeft de
Fransche bevelvoering niet verrast. De laat
ste dagen hadden de Duitsche troepen hier
een koortsachtige bedrijvigheid aan den dag
gelegd. Reeds aan het einde van de eerste
week in October had de zware Duitsche ar
tillerie hevig vuur gericht op de streek ach
ter de Fransche frontlinie, o.m. op het dorp
Rustroff aan den Moezel, tusschen Sierck
en Apach. Eveneens In dezen sector hadden
zich aan het einde van de vorige week
krachtiger Duitsche overvallen voorgedaan,
die ten doel hadden den Duitschen genera-
len staf inlichtingen te verstrekken. Met het
oog op den dreigenden aanval had de Fran
sche bevelvoering alle voorzorgsmaatregelen
genomen en de vooruitgeschoven posten
doen evacueeren.
Er moet op gewezen worden, dat het
frontbeeld in het geheel niet gelijkt op dat,
hetwelk de soldaten ln den loopgravenoor-
log van 19151917 leerden kennen. De stel- I hospitaal opgenomen.
lingen zijn aan weerszijden niet gevormd
door aaneengesloten loopgravenlinies, maar
vormen een opstelling in de diepte van pos
ten, die vaak los van elkaar staan en die
elkander flankeeren met buitengewoon wei-
onderhouden vuur uit automatische wa
penen.
De bezetting van de hoogte van Schnes-
burg door de aanvallers heeft zich bijna
zonder strijd moeten voltrekken, aangezien
de stelling tevoren was ontruimd. De aan
vallers stieten echter op hun eigen oorlogs
middelen: de mijnen, waarvan zij zoo over
vloedig gebruik hadden gemaakt om den
Franschen opmarsch in de eerste dagen der
vijandelijkheden te hinderen.
Het terrein over een breedte van zes kilo
meter van af de Moezel, dat wordt aange
geven als het tooneel van den Duitschen
aanval, wordt gevormd door een golvend
plateau met de hoogte van den Schnesberg
als hoogste punt, dat op eenige honderden
meters ten Zuiden van de Fransche grens
doorsneden wordt door een diep ravijn. Het
dorp Apach, waarin de Duitschers volgens
het Fransche communiqué een oogenblik
bij hun aanval zijn doorgedrongen, ligt aan
het einde van het ravijn, aan de samen
vloeiing van de kleine beek, die door het
ravijn stroomt, met de Moezel. Voor den
oorlog was Apach, dat in de frontlinie zelve
ligt. een douanepost aan den grooten weg
van Thionville naar Trier.
De aanvallers, die door de Franschen on
der vuur werden genomen, moesten ten
Noorden van het dorp terugtrekken, d.w.z.
naar het Duitsche gebied op de hoogten,
die de Noordelijke hellingen van het ravijn
vormen; het Fransche gebied, dat een
oogenblik bedreigd werd, blijft dus onaan
getast.
Er zijn nog geen bijzonderheden bekend
over den aard van deze offensieve Duitsche
operatie, zooals de gebruikte troepen
sterkte en de soort troepen, die in den strijd
werd geworpen. Het is "meer dan waar
schijnlijk. dat zware aanvalswapens er aan
hebben deelgenomen. Aan den anderen
kant is het onmogelijk aan te geven, of het
hier gaat om een onderneming met belang
rijke middelen, maar van plaatselijken aard
dan wel om het voorspel van een reeks felle
aanvallen, die dan over het geheele front
zouden worden ontketend.
Het Britsche ministerie van luchtvaart
meldt, dat vliegtuigen der koninklijke lucht
strijdkrachten, ondanks de slechte weers
omstandigheden, met succes verkennings
vluchten hebben uitgevoerd boven Noord
en midden-Duitschland.
Berlijn meldt: Gisternacht is in het ge
bied Mainz-Frankfurt een Britsch bombar
dementsvliegtuig van het type Whitley 2
door een batterij luchtdoelartillerie ten
Zuid-Westen van Grossgera omlaaggescho-
ten. Eén der inzittenden is omgekomen, drie
anderen zijn gevangengenomen
Gisterochtend vroeg werd in hetzelfde
district nabij Germersheim een Fransch
verkenningsvliegtuig, een Potez 63, door de
luchtdoelartillerie omlaag geschoten. Eén
der inzittenden is gedood, twee anderen, die
gewond werden, zijn onmiddellijk in een
Volgens den Berlijnschen correspondent
van het Deensche blad „National Tidende"
zou Hitler de hoop op interventie van een
neutrale mogendheid ten gunste van den
vrede hebben opgegeven en definitief be
vel hebben gegeven voor een grooten aan
val.
Hitier heeft gisteren een langdurige con
ferentie gehad met leiders van leger en
vloot en ook met Sven Hedin.
Merkwaardigerwijs vindt dit bericht be
vestiging in een tweetal feiten. Aan het
Westelijk front is een aanval der Duit
schers ingezet langs de Luxemburgsche
grens, al is nog niet te overzien of deze
aanval werkelijk het aangekondigde offen
sief beteekent, en Duitsche luchtstrijd
krachten hebben een aanval ondernomen
op de Firth of Forth in Schotland, een
der Britsche vlootbases. Veen schade schijnt
daarbij niet te zijn aangericht. Is de oor
log in het Westen dus thans in werkelijk
heid aangevangen''
Dat aan vrede niet meer wordt gedacht.
Ls ook af te leiden uit een commentaar
in de Osservatore Romano, het Vaticaan-
blad. dat todusver altijd voor den vrede
heeft geijverd. Het blad zegt nu, dat het
gebruik maken van geweld door Duitsch
land niet alleen niet in staat is gebleken
om de intefnationale crisis op te lossen,
doch haar integendeel verergerd en in ze
keren zin onoplosbaar heeft gemaakt.
Het orgaan van het Vaticaan merkt op,
dat de toestand de laatste dagen aanzien
lijk is verslechterd en acht het een veel-
beteekenend feit, dat de neutrale staten
zelf, te beginnen met de Vereenlgde Sta
ten, officieel elk eventueel initiatief tot be
middeling hebben tegengesproken. Het zal,
zoo voegt het officieuze orgaan er aan toe.
onmogelijk zijn van nu af aan bemoedi
gende symptomen in den toestand vast te
stellen, zoolang de Fuehrer niet de eerste
vredesvoorstellen wijzigt.
Hetzelfde komt eveneens in de Duitsche
pers tot uiting, zij het natuurlijk door
Duitschen bril bezien.
..Engeland wil den oorlog en zal hem
hebben", schrijft de „Deutsche AUgemeine
Zeitung" en dit wordt door de geheele
Duitsche pers overgenomen. Men noemt het
torpedeeren van de „Royal Oak" en van
de ..Repulse" het juiste antwoord op de
vredesvoorstellen van den Fuehrer door
Chamberlain.
De „Deutsche AUgemeine Zeitung"
schrijft, dat Duitschland uit eigen kracht
Versailles uit den weg heeft geruimd en nu
tegen Engeland in, de sterke continentale
macht zal worden, welke het continent zal
beveiligen tegen de mogelijkheid, dat iedere
generatie wegens de een of andere Brit
sche stelling in een oorlog zal worden ge
stort. Met een verstandige medewerking
van Engeland was een nieuwe ordening
van Europa mogelijk geweest, doch de Brit
sche politiek heeft dit onmogelijk gemaakt
en de gevolgen hiervan komen op reke
ning van het Britsche rijk, dat de vernie
tiging van Duitschland op zijn vaandel
heeft geschreven.
Dus: oorlog!
Het is niet meer dan logisch, dat ln dit
stadium allerlei berichten de wereld wor
den ingezonden over nieuwe besprekingen
tusschen Berlijn en Moskou, doch beves
tiging hiervan is niet te verkrijgen. Het
zou natuurlijk gaan om militaire hulp der
sovjets. Voorloopig ziet het er echter niet
naar uit, dat daarvan reeds sprake is. In
tegendeel schijnt te Londen over de her
vatting der volledige handelsbetrekkingen
tusschen Engeland en Rusland ernstig te
worden onderhandeld. Maisky bezocht
daarvoor lord Halifax.
En Italië?
In een commentaar op de aankomst van
den nieuwen Italiaanschen ambassadeur,
Bastianini, in Londen heeft radio Roma
aangeduid, dat hij een boodschap van Mus
solini bij zich heeft, welke verband houdt
met de Itallaansche doelstellingen in den
Balkan. De omroeper verklaarde: „terwijl
men in Londen en Parijs van meening is.
dat Bastianini de Britsche regeering op de
hoogte zal brengen van de Itallaansche op
vattingen ten aanzien van den internatio
nalen toestand, zijn er andere kringen, die
van oordeel zijn, dat hij mededeeling zal
doen van het voornemen van den duce
om een nieuw en beter evenwicht op den
Balkan te vestigen en in het Donaubekken
Hieraan werd toegevoegd, dat Italië stellig
de best geschikte mogendheid is om dit
evenwicht in dat gedeelte van Europa tot
stand te brengen, dat beschouwd is als een
bron van moeilijkheden.
Italië zou derhalve tegenJJuitschland en
de sovjets op den Balkan stelling nemen.
Geruchten, dat de Duitschers uit Bcssara-
bië en Transylvanië geëvacueerd zouden
worden het betreft een 150.000 zielen
zijn nog niet bevestigd.
De Turksche minister van buitenland
sche zaken, Saradjogioe, werd gistermiddag
om vier uur (pi. tijd) door Molotof ont
vangen.
Hiermede zijn, naar men hier verklaart,
de RussLsch-Turksche besprekingen hervat.
Volgens bepaalde onderstellingen, aldus
het Fransche Havas-bureau, zou de sovjet
unie er de voorkeur aan geven, zekere
kwesties ten aanzien van de Balkanstaten
te regelen, alvorens een Turksch-Russl-
sche overeenkomst geteekend zou worden.
Er zouden nieuwe moeilijkheden in ver
band daarmede zijn gerezen. De Turksche
minister van landbouw is thans ook op
weg naar Moskou.
Met Finland ls er nog stilstand. Voor de
Finsche delegatie naar Moskou terugkeert,
wil Finland blijkbaar eerst de conferentie
van, Stockholm afwachten.
Dè voorbereidingen voor de bijeenkomst
der Noordsche staatshoofden worden met
spoed doorgevoerd. Stockholm zal met vlag
gen getooid worden en des avonds zullen
het koninklijke slot en de voornaamste ge
bouwen aan het plein Gustaaf Adolf ver
licht zijn.
DE NEUTRALITEITSWET.
De leiders van de regeeringsaanhangers
ln den Amerikaanschen Senaat zijn het eens
geworden over een wijziging van het wets
ontwerp strekkende tot intrekking van de
wet inzake het embargo op wapens, door alle
credieten aan oorlogvoerende naties te ver
bieden.
Senator Pittman heeft een amendement
ingediend, waarbij de clausule, welke voor
ziet in credieten van 90 dagen, zooals deze
in het tegenwoordige wetsontwerp is opge
nomen, komt te vervallen. Het amendement
is aangenomen.
Als gevolg van den stap van Senator Pitt
man hopen de leiders der regeeringsaanhan
gers den steun te winnen van een aantal
senatoren, die gunstig staan tegenover een
intrekking van de wapen-embargowet. doch
het „cash and carry"-stelsel wenschen.
Naar de Times uit Washington meldt, zul
len de voorstanders in den Senaat van de
opheffing van het uitvoerverbod op oorlogs
materiaal en van de toepassing van het
„cash and carry"-systeem voor uitvoer naar
alle oorlogvoerenden, wellicht nog deze week
beproeven een stemming erover door te zet
ten.
DE WAPENSTILSTANDSDAG.
President Roosevelt heeft een proclamatie
uitgevaardigd, waarin hij verklaart, dat op
11 November de wapenstilstandsdag op de
gewone wijze herdacht zal worden.
Roosevelt zegt in zijn proclamatie .het is
goed, dat het Amerikaansche volk terug
denkt aan het uur, waarop de stem van den
oorlog tot zwijgen werd gebracht en zelfs
in de bestaande omstandigheden den blik
voorwaarts richt naar den tijd. dat een
rechtvaardige en blijvende vrede voor alle
volken der aarde verworven zal worden. Nu
het geweld van den oorlog opnieuw ontke
tend is, is het een tragische toestand, waar
in de wereld zich bevindt."
NOGMAALS GEBRUIK VAN GIFGAS.
Opnieuw wordt van officleele Duitsche
zijde een communiqué uitgegeven, waarin
wederom aanklachten tegen Engeland wor
den uitgesproken op grond van nieuwe con
stateeringen in Polen inzake gifgas. Volgens
dit communiqué is bij Mlawa een nieuwe,
reusachtige opslagplaats met verscheidene
duizenden mosterdgasmij nen gevonden,
welke van Engelsche herkomst waren. In
het plaatsje Kuczbork, op 20 K.M. ten Wes
ten van Mlawa, is volgens hetzelfde com
muniqué graan gevonden, dat door de Pool
sche militairen met mosterdgas behandeld
was. Bij de personen, die deelgenomen heb
ben aan het opruimingswerk. deden zich
ongeveer tien uur later blaasvormingen
voor over het geheele lichaam, evenals ver
dere vergiftigingsverschijnselen.
TISO VERWERPT HET HERSTEL VAN
TSJECHO-SLOWAKIJE.
De Slowaaksche minister-president Tiso
heeft rich in een rede te Weinerns gekeerd
tegen de pogingen tot herstel der Tsjecho-
Slowaaksche republiek. De Slowaken, zoo
zeide hij, verbazen er zich over, dat men
zich met dergelijke fantasieën bezig houdt.
Het geheele Slowaaksche volk is het er over
eens, dat het zijn zelfstandigheid nooit we
der zal opgeven, want het heeft genoeg aan
de ervaringen van twintig jaar en verheugt
zich er over, dat het eindelijk in vrijheid
leeft.
Wie een Tsjecho-Slowaaksche republiek
op zijn programma heeft staan, aldus Tiso,
sluit de oogen voor de nuchtere feiten en
houdt vast aan regelen, die de overweldi
ging van volken ten doel hebben, ook al be
v/eert men hon Jtrdmaal voor een bevrijding
op de bres te aan.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Wijzigingen
„In den Bierbengel", Langebrug 71, Lel
den. Koffiehuis met vergunning. Volmacht
verleend aan W. C. van Heyningen, Leiden.
(Beperkende Bepalingen).
„Roemah", Verl. Bloemistenlaan 41, Lei
den. Woning-, assurantie- en pensionbu
reau. De procuratie van B. Riel ls inge
trokken.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Geslaagd voor het doctoraal examen ge
neeskunde de heeren A. Hoogendijk (Vlaar-
dingen), L. W. van Lammeren (Voorburg),
A. S. Danner (Den Haag) en N. J. C. de
Bruyn (Den Haag); voor het Candidaats-
examen Indisch recht mej. C. H. van
Vianen (Den Haag) en de heer W. Geurts
(Wassenaar); voor het doctoraal examen
Indisch recht de heer J. Cowan (Lelden)
en voor het taalkundig candidaatsexamen
Indologie de heer D. Sineck (Den Haag).
Bij de Algemeene Landsdrukkerij in
Den Haag is verschenen het jaarverslag
over 1938 van het Rijksmuseum voor Vol
kenkunde alhier, samengesteld door den
directeur, dr. W. H Rassers.
K. L. te L. Het adres van den Engelschen
gezant is: Hooge Westeinde 12, Den Haag. Sir
Nevile Bland.
H. T. B. te L. - Schoonmaken met ster
ken pekel. Met water naspoelen. Zorg, dat het
mandwerk eerst flink stofvrij is gemaakt.
MILITAIRE TREIN OPGEBLAZEN.
Het Chineesche persbureau meldt:
De Chineesche troepen zijn er in geslaagd
in den ochtend van en zevenden October
tusschen Linping en Tsjangan aan den
spoorweg SjanghaiHang Tsjau een Ja-
panschen militairen trein in de lucht te
doen vliegen. Bijna driehonderd Japanners,
onder wie enkele hooge officieren, werden door Russische piloten waren bemand.
is niet te
gedood, terwijl de spoorweg over een afstand
van meer dan honderd meter werd be
schadigd.
Het Japansche telegraafagentschap Do
mei bericht uit Hankau, dat de bemanning
van de beide Chineesche vliegtuigen, welke
gedurende den aanval op Hankau omlaag
werden geschoten, uit Russen bestond. Do
mei concludeert hieruit, dat blijkbaar alle
twintig aanvallende Chineesche vliegtuigen
KORTE PLECHTIGHEID IN HET PALEIS
VAN JUSTITIE TE DEN HAAG
Het was vandaag 125 jaar geleden, dat
in Utrecht de plechtige installatie van het
Hoog Militair Gerechtshof geschiedde. Had
het aanvankelijk in de bedoeling gelegen
aan dezen dag een bijzondere herdenking
met enkele feestelijkheden te verbinden,
men heeft hiervan evenals vijf en twin
tig jaar geleden bij het honderdjarig be
staan in verband met de mobilisatie af
gezien en zich bepaald tot een korte her
denkingszitting in de zaal van het Haag-
sche Paleis van Justitie, waar het Hof ge
regeld zijn strafzittingen houdt.
Deze plechtige zitting ging aan 's Hofs
gewone werkzaamheden vooraf.
Het Hof was als volgt samengesteld: mr.
E. Jellinghaus, president; vice-admiraal J.
H. O. Graaf van den Bosch; vice-admiraal
B. Schreuders; luitenant-generaal M. Bel-
zer; luitenant-generaal P. J. van Munnek-
rede; mr. dr. W. A. J. M Fick, leden en
kapitein drs. A. Spruyt, griffier van het
Hof.
Ondanks het feit, dat aan deze herden
kingszitting weinig ruchtbaarheid was ge
geven. waren er in de zaal veel belangstel
lenden.
De president, mr Jellinghaus, gaf een
kort overzicht van de geschiedenis van dit
college en van het daarmede ten nauwste
samenhangende recht, dat het had toe te
passen.
Hierna sprak de advocaat-fiscaal mr. A.
Brants. Spreker zeide, dat evenals bij de
herdenking van den honderdsten geboorte
dag van het college, de oorlogsgeesel over
de wereld striemt Toch behoort deze dag
niet onopgemerkt voorbij te gaan, daar men
terug kan zien op een eervolle geschiedenis.
De taak van het Hof is niet licht te noe
men omdat het zich aan een aantal wet
boeken moet houden, die in sterke mate
het beeld van veroudering en achterlijk
heid blijven 'ertoonen De rechter moet de
wet eerbiedigen en toch ook zich hoeden
voor een slaafsche toepassing; de taak is
zwaar, daar op deze rechters een uiterst
groote verantwoordelijkheid drukt.
Op 1 Januari 1923 is het thans geldend
wetboek eindelijk in wèrking getreden.
Door het levenswerk van wijlen Van der
Hoeven is daardoor de taak van het Hoog
Militair Gerechtshof aanzienlijk verlicht.
Het college heeft paal en perk weten te
stellen aan een periode, waarin ten gevolge
van verkeerd inzicht onduldbare toestan
den waren ontstaan. De eenvoudigste sol
daat en Jongste matroos hebben het recht
zich op de hoogste Instantie te beroepen
en dit feit is van onschatbare waarde om
den goeden grest ln de weermacht te on
derhouden Spreker besluit met zijn ver
trouwen uit te spreken, dat ook in de toe
komst de werkzaamheden aan koningin,
vaderland en volk ten goede mogen ko
men.
Namens de balie sprak mr. J. H. Rolan-
dus Hagedoorn, die zijn groote bewonde
ring voor het college uitte, 'aarmee hij
zoovele jaren in contact ls geweest.
Nadat de president de sprekers en de
aanwezigen had dank gezegd werd de
plechtige zitting gesloten en overgegaan
tot de gewone behandeling van strafzaken.
EEN ADVIESCOMMISSIE VOOR DEFENSIE.
Omdat het wenschelijk is dat zooveel
mogelijk dient te worden gewaarborgd, dat
vorderingen en aanschaffingen ten behoeve
van de weermacht in verband met legering
en verpleging der troepen, alsmede met het
oog op voldoende oefengelegenheid en pa
raatheid. op doelmatige wijze, met inacht
neming van alle daarbij in aanmerking ko
mende belangen, plaats hebben, heeft de
minister van defensie een commissie van
advies (adviescommissie-vorderingen) inge
steld.
Deze commissie zal bij de uitvoering van
haar taak rekening houden met:
le. het belang van de landsverdediging,
in het bijzonder ten aanzien van een goede
huisvesting, verpleging alsmede voldoende
oefengelegenheid voor en paraatheid van
de troepen.,
2e. het belang van 's rijks schatkist, waar
bij op den voorgrond staat, dat de kosten
van de onder te. genoemde voorzieningen
dienen te blijven binnen de grenzen van
hetgeen ter bereiking van het met de
uitgaven beoogde doel noodzakelijk is,
3e. het belang van alle burgers dus niet
alleen van degenen, wier eigendommen wor
den gevorderd doch in ruimeren zin,
zoodat het burgerlijke leven, met name het
bedrijfsleven, zoo min mogelijk wordt ont
wricht.
Als lid, tevens voorzitter, is benoemd de
heer M. Raaljmaakers, gepensionneerd lui
tenant-generaal. als leden de heeren W.
Jansen, gepensionneerd kolonel-Intendant,
mr. C. M. J. F. Gosellng, reserve-kapitein
der artillerie i.w.d., en als secretaris Jhr. mr.
J. de Brauw, reserve-tweede-luitenant voor
alg. dienst.
LEDERBESCHIKKING.
Bij de lederbeschikking 1939 No. 1 is het
terrein van werkzaamheden van het rijks
bureau voor huiden en leder uitgebreid tot
alle leder, schoenen, drijfriemen en leder
waren.
Bedoelde beschikking bevat geen dlstrl-
butleregeling voor de genoemde artikelen.
Zij heeft slechts ten doel het rijksbureau de
gelegenheid te geven zich te orienteeren '*n
aanzien van deze artikelen en zoo nood's,
bepaalde regelen te stellen. Zoo kan de
directeur ondernemingen verplichten zich
bij het rijksbureau te doen inschrijven en
aan hem opgave te verstrekken over de
hoeveelheden leder, welke z!1 in een zeker
tijdvak hebben gekocht, verkocht, bewerkt,
verwerkt, doen bewerken en doen verwpr-
ken, dan wel daarvan aanteekening te
houden.
Bovendien is een ieder, die op door den
directeur vast te stellen tijdstippen leder
voorhanden of In voorraad heeft, verplicht
daarvan opgave te doen aan dien directeur,
2—1
