Nog steeds weinig nieuws
van het front.
STADSNIEUWS
ZATERDAG 30 SEPTEMBER 1939
No. 24392
De strijd in het
Westen
De strijd ter zee
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
80ste Jaargang
Britsche luchtaanval
bij Helgoland.
De capitulatie van
Warschau
In Engeland
Roemenië blijft neutraal
DE VERDEELING V. POLEN
De Vrijwillige Luchtafweer
van Leiden
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
Verspreide berichten
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque* en Girodienst no. 57055 Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd «Dn:
per 3 maanden y.77.4 f.2.35
per week Ztrüvrffift f.0.It
per 3 maanden -f portokosten.'
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.t
Franco per post - f. 2:35
VIJF TOESTELLEN NEERGEHAALD.
Het opperbevel der Duitsche weermacht
deelt mede, dat gistermorgen zes Britsche
gevechtsvliegtuigen Duitsche zeestrijd
krachten bij Helgoland hebben aangeval
len, zonder eenig resultaat. Bij hun vertrek
naar het Westen werden zij door Duitsche
jagers aangevallen. Bij een kort luchtge
vecht werden vijf Britsche vliegtuigen neer
geschoten. Zij zijn boven zee neergestort.
Het Engelsche ministerie van voorlich
ting deelt hierover mede, dat eenheden van
de Royal Alrforce, schepen van de Duitsche
vloot hebben aangevallen in de baai van
Helgoland. Ondanks het geweldige luchtaf-
weervuur werden de aanvallen van geringe
hoogte ondernomen. Eenlge toestellen zijn
niet teruggekeerd.
Sedert Zondag, zoo meldt de Deutsche
Dienst, hebben de Duitschers in het Wes
ten 19 vliegtuigen en twee kabelballons
neergeschoten. Daarbij komen dan nog de
vijf vliegtuigen die op den terugtocht van
Helgoland zijn neergehaald. De Engelsche
vliegtuigen die van zeer groote hoogte
strooibiljetten werpen, worden niet aange
vallen, daar het Duitsche volk immuun is
voor zulke propaganda.
Volgens het Duitsche Nieuwsbureau zijn
boven eenige Noordwestelijke districten van
Duitschland door vliegtuigen pamfletten
uitgeworpen, waarin de bewering van Kni
ckerbocker, dat leiders der nationaal-socla-
listische partij in het buitenland groote
fortuinen hebben belegd, wordt herhaald.
Het Franschc legerbericht van gister
avond luidt:
Vuur van de vijandelijke artillerie in het
gebied ten Oosten van de Saar, in het bij
zonder ten Zuiden van Zweibruecken en
Pirmasens.
Activiteit van de verkenners in de lucht
aan beide zijden.
Het Engelsche Reuterbureau voegt hier
aan toe:
Toen Fransche soldaten, na een vreese-
lijk bombardement op een klein bosch in
de streek van de Moezel tot den aanval
overgingen, bevonden zij. dat het bosch
door de verdedigers was verlaten. De vijand
had zijn stellingen ontruimd en al zijn ge
wonden. allen getroffen door granaatsplin
ters, achtergelaten.
Hiermede is andermaal de stelling bewe
zen: „de artillerie verovert het terrein en
de infanterie bezet het."
De geallieerde luchtstrijdkrachten onder
nemen nog steeds verkenningsvluchten,
vaak tot ver achter de Siegfriedlinie. Het
succes van deze vluchten is voor een goed
deel te danken aan het prachtige weer en
het volmaakte zicht, zoowel des nachts als
overdrag
Ondanks de pogingen der Duitsche vlieg
tuigen, om de geallieerde vliegers tegen te
houden, zijn deze naar hun bases terugge
keerd met veel nuttige inlichtingen over
troepenbewegingen.
Tijdens luchtgevechten zijn verscheidene
Duitsche vliegtuigen neergehaald. Het Juis
te aantal zal later worden bekend gemaakt.
LEBRUN NAAR HET FRONT.
De Fransche president Lebrun heeft zich
naar een deel van het Noordwestelijk front
begeven om een bezoek te brengen aan de
generale staven en de legercorpsen. Hij
bezocht de troepen in hun kantonnement
en in de verdedigingswerken en decoreerde
een officier en twee onderofficieren, die
gisternacht gewond werden.
De president constateerde, dat overal be
volking en leger moedig en vastbesloten
waren en bezield waren met den wil te
overwinnen.
NIEU1V ZWEEDSCH PROTEST
TE BERLIJN.
De Zweedsche gezant te Berlijn heeft bij
de Duitsche regeering geprotesteerd tegen
het torpedeeren van het Zweedsche schip
Nyland bij de Ngorsche kust. Hij heeft
verklaard, dat de Zweedsche regeering
haar recht en dat van de eigenaars van
schip en lading om schadevergoeding te
eischen voorbehoudt.
Hij heeft er den nadruk op gelegd, dat
de lading geheel voor België bestemd was
en derhalve niet als contrabande beschouwd
kon worden, zoodat men van meening moet
zijn, dat het tot zinken brengen van het
schip in strijd met het internationale recht
was.
AANVALLEN OP NOORSCHE SCHEPEN.
Het Noorsche stoomschip „Takstaas" is
op 25 K.M. afstand van Bergen aangeval
len. Het schip had een lading hout voor
Engeland aan boord. Het schip is niet ge
zonken. De bemanning is in veiligheid.
Het Noorsche schip „Solaas" is in de
Noordzee op een mijn geioopen en gezon
ken, de bemannng werd door een Britsch
schip opgenomen.
Het Noorsche schip „Jern" op weg naar
Engeland met een lading houtpulp is door
een Duitschen onderzeeër tot zinken ge
bracht. De bemanning is door een Noor
sche torpedoboot gered.
DE ENGELSCHE MAATREGELEN.
De marinemedewerker van Press Asso
ciation schrijft, dat de afgeloopen week is
gekenmerkt door een vermindering van de
activiteit der vijandelijke duikbooten. De
oorzaak van deze vermindering, aldus
schrijft hij, is duister, doch het eskader
duikbooten. dat voor het uitbreken der
vijandelijkheden zee had gekozen, is thans
naar zijn basis teruggekeerd en vervangen
door een tweede contingent. Door dit respijt
kunnen de beschermingsmaatregelen voor
de Engelsche koopvaardijvloot aangevuld
worden door voltooiing van het convooi-
stelsel en wapening der koopvaardijsche
pen. Reeds voor den oorlog was die wape
ning voorbereid en de bemanningen had
den opleidingscursussen gevolgd. Het aan
tal kanonnen dat aan boord van deze sche
pen gebracht is. werd in den vorigen oorlog
nooit bereikt. Na een maand van oorlog
functionneert het escortestelsel even be
vredigend als in 1918, toen het een jaar
oud was. Volgens de meening van gezag
hebbende kringen zal dit stelsel ook doel
treffend zijn tegen luchtaanvallen en aan
vallen van andere oorlogsschepen dan
duikbooten.
In een mededeeling van het commando
der verdedigers van Warschau wordt ge
zegd: Nadat alle mogelijkheden tot het
bieden van verderen tegenstana uitgeput
waren en met het oog op den wanhopigen
toestand der burgerbevolking, het gebrek
aan water en het tekort aan munitie, in
het bijzonder voor geschut, heeft het com
mando zich genoodzaakt gezien een wa
penstilstand te sluiten. Met het Duitsche
legercommando is een overeenkomst ge
sloten, krachtens welke de stad Warschau
en haar garnizoen zich vanmiddag moes
ten overgeven.
Het Duitsche commando moest zich
verbinden den officieren, die aan de
verdediging van de hoofdstad hadden
deelgenomen, een eere-gevangenschap
toe te staan en hun te vergunnen de
wapens te behouden. De Duitschers
hebben op zich genomen de onder
officieren en soldaten te demobilisee-
ren en naar hun haardsteden te laten
vertrekken.
HET MINISTERIE VAN VOORLICHTING.
Spoedige reorganisatie te verwachten.
Het Engelsche Reuter-bureau verneemt,
dat minister-president Chamberlain Maan
dag In het Lagerhuis een verklaring zal af
leggen. waarin hij een volledige reorganisa
tie van het ministerie van voorlichting zal
aankondigen.
Een nieuw systeem zal worden ingevoerd,
waarbij een direct contact tusschen de pers
en de regeeringsdepartementen zal worden
hersteld.
De censuur zal worden toevertrouwd aan
een kleiner organisatie dan het huidige
ministerie, op den grondslag van het pers
bureau, dat gedurende den grooten oorlog
functionneerde.
Het gevolg hiervan zou zijn, dat de bla
den weer vrij zouden zijn, hun eigen inlich
tingen te zoeken en dat veel aan de discretie
der redacties zal worden overgelaten, het
nieuws aan den censuur voor te leggen. On
der het huidige systeem kreeg de pers alle
regeeringsberichten door middel van het
ministerie van voorlichting.
DE LEVENSMIDDELENVOORZIENING.
De Britsche minister voor de voedselvoor
ziening. Morrison, heeft een radiorede uit
gesproken over de voorraadsplannen van
het ministerie. Hij zeide. dat het ministerie
groote reserves suiker heeft en juist regelin
gen had getroffen, met den goeden wil van
de suikerproducenten van het Britsche rijk,
tot aankoop van meer dan noodig is voor
een jaar ruim een millloen ton. Boven
dien is er dan nog de binnenlandsche sui-
keroogst, zoodat er geen mogelijkheid be
staat van een tekort. Er zijn altijd groote
theevoorraden in het land. Boter echter zal
niet zoo onvervloedig zijn als in gewone
tijden.
Sprekende over het rantsoeneeringssy-
steem zeide Morrison, dat er geen onzeker
heid zou zijn, geen wachten in rijen, geen
prijzen boven de draagkracht van de kleine
beurzen.
De Roemeensche minister-president Ar-
getoianu heeft tegenover vertegenwoordi
gers van de pers een verklaring afgelegd.
Hij zeide allereerst, dat het bij het nieuwe
kabinet feitelijk niet om een nieuwe regee
ring gaat.
(3996)
De kaart geeft de vastgestelde grens weer tusschen Duitschland en Sovjet-Rusland in
den tot nu toe bestaand hebbenden Pools chen Staat. - Volgens artikel 2 van het
Accoord, gesloten op 28 September tusschen Duitschland en de Sovjet-Unie. erkennen
beide partijen dc vastgestelde grens van de belangen der wedcrzijdsche rijken als
definitief en zullen iedere inmenging van derde mogendheden in deze regeling van
de hand wijzen. - Zooals men ziet, hebben de Duitschers ten Oosten van Warschau
nog een vrij Kroot zuiver Poolsch gebied meer gekregen dan bij de demarcatielijn
was bepaald.
Over bovengenoemd onder
werp spreekt Maandagavond
a.s. om 87: uur in den foyer der
Stadszaal de luit.-generaal b.d.
J. H. Carstens.
De toegang is geheel vrij,
zoodat mede in verband met de
actualiteit van het vraagstuk
en het belang, dat iedereen
daarbij heeft, een groote op
komst mag worden verwacht.
Ten aanzien van de buitenlandsche po
litiek is het aanblijven van Gafencu als
minister van buitenlandsche zaken, een
waarborg, dat Roemenië ook verder de
striktste neutraliteit in acht zal nemen. In
het binnenland moet orde, rust en tucht
heerschen.
Zij. die het volk in verwarring willen
brengen, moeten vernietigd worden. De
ethnische minderheden echter, waarvoor
Roemenië een rechtvaardige en voor allen
gelijke behandeling wil, hebben in de re
cente, smartelijke uren bewijs geleverd van
haar onwrikbare toegewijdheid aan vorst
en land. Voor dit bewijs van solidariteit is
is de regeering zeer erkentelijk.
Ten slotte kondigde Argetoianu aan, dat
de regeering binnenkort een uitvoerig ma
nifest zal uitvaardigen.
DE FRANSCHE COMMUNISTEN.
De Fransche staatscourant heeft de vol
gende wijzigingen in de kiezerslijsten gepu
bliceerd: de communistische partij is van
de lijsten afgevoerd en wordt vervangen
door de groep van Fransche arbeiders en
landbouwers. De leider van deze groep is
Ramette. Tot de groep behooren 43 ex-
communistische afgevaardigden; 28 andere
afgevaardigden van de verboden commu
nistische partij, die in totaal 71 leden telde,
komen niet op de lijst voor. De meesten van
hen zijn gemobiliseerd.
OPROEP VAN DEN AGA KHAN.
De Aga Khan heeft een nieuwen oproep
gericht tot al zijn Mohammedaansche vol
gelingen in Britsch-Indië en de andere
Britsche dominions, om loyaal samen te
werken met de Britsche regeering. Het
Britsche ministerie van voorlichting be
richt, dat de Aga Khan heeft verklaard,
dat een dergelijke samenwerking de beste
dienst is, welken men den Islam kan bewij
zen. Hij zelf en zijn volwassen zonen heb
ben zich ter beschikking van den onder
koning gesteld.
VON NEURATH SPREEKT TE PRAAG.
Rijksprotector von Neurath heeft giste
ren een bezoek gebracht aan de Jaarbeurs
te Praag. Hij noemde het een goed teeken
voor de samenwerking, dat ook Duitsche
firma's uit het Sudetengebied vertegen
woordigd waren. Von Neurath roemde de
bezonnen houding van het grootste deel
der bevolking.
Waar dat noodig was, zoo zeide hij, is
ter verzekering van rust en orde, ingegre
pen tegen aanhangers van Benesj en an
dere menschen die uit eigenbelang of in
hun verblinding van meening waren dat zij
het rad der geschiedenis terug konden
draaien.
De Engelsche berichten over onlusten en
BINNENLAND.
Benzinedistributie wordt voorbereid. (4e
Blad).
De technische uitvoering der distributie.
(4e Blad).
Cor Kint verbetert het wereldrecord 150
yards rugslag. (Sport, 4e Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Lichtelijk verdeelde markt Meeren-
deels gedrukt Koninklijke en In-
dustrieelen flauw Amerikanen vast
Beleggingen iets beter.
BUITENLAND.
Londen en Parijs afwijzend tegenover het
vredes-offensief. (Ie Blad).
Een Duitsche beschouwing over de positie
van Nederland en België. (4e Blad).
De capitulatie van Warschau. (Ie Blad), j
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL
PAG. 2 VAN HET DERDE BLAD.
Voor het Noorden: Zwaarbewolkt
tot betrokken. Plaatselijk eenige
lichte regen. Weinig verandering
in temperatuur. Zwakke tot matige
wind uit Westelijke richtingen.
Voor het Zuiden: Toenemende
bewolking. Overwegend droog.
Zachter der nachts. Overdag iets
kouder. Zwakke uiteenloopende
wind.
gevechten op barricaden noemde von Neu
rath belachelijk.
HET AMERIKAANSCHE LEGER.
WASHINGTON. 30 Sept. (Reuter). Minis
ter van oorlog Woodring: heeft verklaard,
dat de nationale verdediging wordt ver
sterkt ten einde de Vereenigde Staten in
staat te stellen „met gezag ten behoeve
van den vrede'' te spreken.
VRIJWILLIGE VROUWELIJKE HULP.
Lectuur enz. voor de militairen.
Men schrijft ons: Teneinde de ophaal
dienst van lectuur te vereenvoudigen, heeft
V.V.H. eenige particulieren en zaken op
verschillende punten van de stad bereid ge
vonden. lectuur aan hun adres te ontvan
gen, mits bezorgd des morgens tusschen 9
11 uur. Welkom zijn kranten liefst andere
dan de plaatselijke, omdat deze reeds gratis
nummers beschikbaar stellen en vooral
tijdschriften.
Wij zetten hierboven: lectuur enz. Met dit
laatste wordt bedoeld alles, wat verblijf en
cantine van de militairen kan opvroolijken
en huiselijk kan maken. Bij een bezoek aan
verschillende soldaten verblijven in tuiden
werd ons door majoor Alofs, die zoo vrien
delijk was ons rond te leiden, gezegd dat de
jongens dankbaar zullen zijn voor een
tafelkleedje, een bloemvaasje, een mooie
reclameplaat enz. Ook deze zaken worden
aan de navolgende adressen gaarne in ont
vangst genomen.
Mej. Brouwer. Boerhavelaan 19; firma J.
van Cleef, Haarlemmerstraat 174; A. Klaas-
sens. Breestraat 114b; mej. Focker Kremer.
Pla tsoen 67; mevrouw Jansen, Vreewijk
straat 19; mevrouw van Os, Lage Rijndijk 33.
De brei-actie voor de soldaten.
Er wordt op groote schaal gebreid. Tal-
looze vrouwen en meisjes komen op het
bureau van V.V.H. wol koopen voor dassen,
bivakmutsen, polsmoffen. Maar er zijn an
deren. die zoo dol graag zouden willen
breien, maar wier financieele draagkracht
niet zoo is, dat zij de wol kunnen bekostigen.
V.V.H. heeft voor deze vrouwen een
fondsje ingesteld: iedereen, die zelf niet kan
of wil breien, doch voelt voor het „warme"
doel. kan een bedrag overmaken op de
girorekening van de penningmeesteresse
mevrouw S. Verhey van Wijk-Roem, no.
167753 onder vermelding van; Breifonds
V.V.H.. of het bedr'zelf brengen op het
bureau Gravesteen. Gerecht.
Reeds ontvingen wij van vele zijden bij
dragen voor het Breifonds, die ons dank
baar en hoopvol stemmen. De Vrijwillige
Hulp van breisters is echter in zoo groote
mate aangeboden, dat wij dringend dit
fonds aanbevelen.
LEIDSCHE BELASTINGOPHAALDIENST.
Genoemde dienst heeft in de afgeloopen
maand f. 13.055.57 aan den Rijksontvanger
afgedragen benevens f. 2004.28 aan den
Gemeente-Ontvanger.
