Warschau capituleert
,/t Zit in de Lucht"
De luchtaanval
op de Britsche vloot
Luchtafweergeschut voor
onze stad
DONDERDAG 28 SEPTEMBER 1939
No. 24390
De strijd in het
Westen
De strijd ter zee
80ste Jaargang
Langer volhouden was onmogelijk geworden
Dagorder van Goering
aan de luchtmacht
Het Russische
legerbericht
Het Fransche
legerbericht
HEEL LEIDEH SPREEKT OVER:
CASINO"
Geen schip en geen man getroffen
Knickerbocker antwoordt
Göbbels
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD
Verbod voor het verbruiken van
benzine op Zondag
De Amerikaansche
neutraliteitswet
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
i-e=
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen, - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordemdsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f. 3.3S
per week 77.'... f.0.11
Franco per post f. 2.35 per 3 maanden 4 portokosten.
(voor binnenland t. 0.80 per 3 mndj
Het opperbevel van de Duitsche weer
macht deelt mede, dat Warschau zich
onvoorwaardelijk heeft overgegeven.
De overgave van de stad zal vermoe
delijk morgen geschieden.
De verdediging van Warschau heeft nog
geen bevestiging gegeven, doch gisteren is
volgend bericht verspreid, dat duidelijk aan
gaf. dat het naar het einde liep:
.Warschau en Modlin blijven zich held
haftig verdedigen tegen de sterke aanvallen
van de Duitschers.
In verband met den huidigen wanhopigen
toestand van de burgerbevolking en de on
metelijke schade, het gebrek aan water en
het gevaar voor epidemieën, heeft de bevel
voering in Warschau het Duitsche opper
bevel voorgesteld een wapenstilstand van
24 uur te sluiten.
De toestand van de burgerbevolking en de
stad heeft het commando genoopt, spoedig
te handelen, teneinde te vermijden, dat de
burgerbevolking verdere verliezen leed".
Hitier heeft voor het bestuur van "net
door de Duitschers bezette Poolsche gebied
een militairen raad ingesteld. Aan het hoofd
hiervan staat de opperbevelhebber van de
Duitsche troepen in het Oosten, generaal
von Rundstedt. Tot hoofd van het civiel be
stuur bij dezen militairen raad is rijks
minister dr. Frank benoemd. Tijdens de
jongste operaties tegen Polen leidde gene
raal von Rundstedt de actie van het uit het
Zuiden optrekkende Duitsche leger.
Rijksminister dr. Frank heeft de Duitsche
rechtspraak gereorganiseerd en hij was tot
dusverre minister van justitie in Duitsch-
land.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt:
„Op den dag der capitulatie van Warschau
heeft generaal-veldmaarsehalk Goering een
dagorder tot de luchtmacht gericht, waarin
hij zegt: het Poolsche leger, dat een door
den Engelschen grootheidswaan beïnvloede
oorlogshetze de taak had toegedacht naar
Berlijn op te marcheeren, is in enkele dagen
verpletterd. Met dit leger moest het Poolsche
luchtwapen, nog voor het een doeltreffende
actie kon voeren, denzelfden weg gaan
Bliksemsnel heeft het Duitsche zwaard toe
geslagen. Ik ben er trotsch op dat het Duit
sche luchtwapen aan dit resultaat op be
slissende wijze heeft medegewerkt.
Door zijn vastbesloten strijdvaardigheid
heeft het van den eersten dag af het vij
andelijke luchtruim beheerscht. Het is geen
Poolsch vliegtuig gelukt over Duitsch grond
gebied te vliegen. In een weergaloozen
triomphtocht heeft het luchtwapen een
tegenstander vernietigd, die Groot-Duitsch-
land had getard met een misdadige roeke
loosheid De prestaties der Duitsche weer
macht zijn eenig in de geschiedenis. De
mannen van het luchtwapen hebben met
doodsverachting bewezen, dat zij banier
dragers van den ouden Duitschen soldaten-
geest en tegelijkertijd van de allen tegen
stand overwinnende gedachte van het natio-
naal-socialistische soldatendom zijn.
In eerbiedigen rouw nijgen wij ons voor
de slachtoffers, die bij het luchtwapen
moesten vallen. Naar Duitsche soldatenwijze
binden wij thans na de behaalde overwin
ning den helm vaster. Voor welke taak wij
ook mogen gesteld worden, welke bevelen
onze Fuehrer ook geeft: voorwaarts voor
ons eeuwige Duitschland".
Het communiqué van het Roode leger
luidt: ..Op 27 September hebben de troepen
van het roode leger bij den voortgezetten
opmarsch naar de demarcatielijn Grabovo
(15 K M. ten Westen van Augoestovo) Ma-
zawetsk. Drogitsjin, Krasnostan. Zavada
(10 K M ten Westen van Zamoseiel Krako-
wiets. Mosciska en het station Sianki in het
brongebied van de San bezet.
De operaties tot zuivering van de Weste
lijke Oekraine en-Westelijk Wit-Ruslar.d
van de resten der Poolsche troepen duren
voort".
INVOERING VAN SOVJET-BEWIND.
Het Zwitsersche blad „Der Basler Nach-
richten" verneemt uit Cernauti, dat de sov
jetiseering van Polen voortgaat en uit
Helsinki worden nadere bijzonderheden
dienaangaande vernomen.
Te Wilna en Lwow zijn de eerste commu
nistische kranten verschenen.
In de steden worden de communistische
eigendomsbegrippen toegepast. Op het land
heerseht een chaos De boeren hebben op
eigen gelegenheid de bezittingen van de
groot-grondbezitters verdeeld.
De fabrieken en banken worden door ar
beidersraden geleid Men maakt geen onder
scheid tusschen Polen, Joden en Oekrainers
POOLSCH VLIEGTUIG IN KAUNAS
GEÏNTERNEERD.
Een Poolsch militair vliegtuig met vier
pasagiers. onder wie een Poolsche kolonel,
is in Kaunas aangekomen. Het is geïnter
neerd.
Het Fransche avond-legerbericht zegt
slechts: de dag van gisteren was gekenmerkt
door activiteit van onze verkenningsdeta
chementen.
Parijs meldt daarnevens: De Duitschers
hebben Saarbruecken geheel geëvacueerd.
De Franschen bedreigen ernstig Zweibrue-
cken, dat onder voortdurend artillerievuur
ligt.
Sedert gistermiddag vier uur is een hevig
aftilleriegevecht aan den gang aan gene
zijde van de Moezel, in de streek van Perl.
Besch en Berg, meldt Luxemburg.
ENGELSCHE VLIEGTUIGEN BOVEN
WEST-DUITSCHLAND.
Volgens de „Daily Express" hebben Engel-
sche militaire vliegtuigen gisteravond we
derom een verkenningsvlucht gemaakt,
waarbij opnieuw pamfletten werden uitge
worpen. Zij zouden bij het vliegen op zeer
groote hoogte zijn opgemerkt en zouden hun
pamfletten hebben uitgeworpen boven ste
den en dorpen van Noord-West-Duitschland
DE ENGELSCHE CONTRABANDE
CONTROLE.
Het Engelsche ministerie voor den econo-
mischen oorlog deelt mede, dat ln de week,
die op 26 September eindigde, ruim 70.000
ton goederen door de Britsche contraban
decontrole onderschept en aangehouden
zijn. Onderschept werden 23.150 ton ijzer
erts, 14.200 ton petroleumproducten, 7200
ton mangaan. 7600 ton oliehoudende zaden,
6000 ton bauxiet. 2600 ton veevoer. 2100 ton
verschillende levensmiddelen, 1300 ton ve
zels. 1300 ton oliën en vetten, 1000 ton gra
nen en 5900 ton rubber.
Voorts werd een aantal zendingen che
micaliën, katoen, wol, gom, harsen, hout,
huiden en vellen, en meststoffen onder
schept.
De goederen in kwestie werden vastge
houden omdat er bewijzen waren, dat zij
naar Duitschland werden verzonden.
DOOR FRANKRIJK IN BESLAG
GENOMEN GOEDEREN.
De Fransche admiraliteit heeft medege
deeld, dat de Fransche marine sedert het
uitbreken van de vijandelijkheden tot 25
Leidsche Ver. van
Industrieelen.
Luchtafweercommissie
Leiden.
De Leidsche Vereeniging van In
dustrieelen heeft in haar algemeene
vergadering van gisteravond met al
gemeene stemmen der aanwezige le
den besloten bij te dragen voor de
luchtverdediging van onze stad.
De bedragen, welke de verschillen
de industrieelen beschikbaar wen-
schen te stellen, zullen vanzelfspre
kend verband houden met de waarde
der diverse bedrijven.
Het vertrouwen werd uitgesproken,
dat ook alle niet-aanwezige leden het
nut en de noodzakelijkheid van een
goede luchtverdediging onzer stad zul
len inzien en allen, zonder uitzonde
ring, zullen bijdragen teneinde het be
oogde doel te bereiken, zulks temeer
waar toch zeker verwacht mag wor
den, dat ook het Gemeentebestuur
van onze stad zeer spoedig aan den
Gemeenteraad zal voorstellen om een
belangrijk bedrag uit de Gemeente
kas beschikbaar te stellen.
Bovengenoemde commissie uit de
Leidsche Burgerij heeft per circulaire
alle Leidsche burgers meds opgewekt
een bijdrage te zenden aan den pen
ningmeester van de Commissie Noord-
Hollandsch Landbouwcrediet postre
kening 29151 teneinde een behoorlijke
luchtafweer van onze stad te waar
borgen.
Om een ieder, die nog aan het nut
van aanschaffing van luchtafweerge
schut mocht twijfelen van de nood
zakelijkheid van deze actie te overtui
gen, heeft de luitenant-gereraal b. d.
J. H. Carstens zich bereid verklaard
om Maandag 2 October a.s. des avonds
te halfnegen in den foyer der Stads
gehoorzaal een lezing te houden over
het onderwerp „De vrijwillige luchtaf
weer van Leiden".
In deze, helaas zoo bij uitstek drei
gende dagen mag zeker op een groot
aantal bezoekers worden gerekend.
De bijeenkomst is voor iedereen
gratis toegankelijk, terwijl de spreker
zich bereid heeft verklaard om aan
het einde van den avond, wanneer
daartoe tijd beschikbaar is, eventueele
vragen te beantwoorden.
September meer dan 100.000 ton goederen
als contrabande heeft aangehouden, waar
onder 24.000 ton stookolie.
BRITSCHE ZEELIEDEN VAN ZtVEEDSCH
SCHIP GEHAALD.
Het Zweedsche passagiersschip „Kron-
prlnsessan Margareta", is op 7 mijl van
Gotenburg door een Duitschen torpedo-
bootjager aangehouden. Zeven Britsche
zeelieden, die door het Zweedsche schip
waren gered, nadat hun vaartuig, de trei-
ler „Caldew", op de Noordzee getorpedeerd
was, werden van boord gehaald. De gezag
voerder van het Zweedsche schip moest
aan den Duitschen eisch voldoen, daar hij
zich buiten de Zweedsche territoriale wa
teren bevond. Het schip werd een uur op
gehouden. Toen een Zweedsch vliegtuig en
een Zweedsche torpedobootjager versche
nen. verwijderde zich het Duitsche oorlogs
schip.
ENGELAND EN IERLAND.
De premier van Eire, de Valera, heeft bij
zijn voorstel tot verdaging van den Dail
een rede uitgesproken, waarin hij een over
zicht gaf van de positie van Ierland. Hij
zeide o.m„ dat ofschoon het land niet in
oorlog was, de positie der gemeenschap
ernstig zou worden. De mobilisatie van het
leger verdedigende, zeide de Valera, dat dit
duur zou blijken, maar een noodzakelijke
Zie advertentie
7627a
99
(lngez Med.)
In het Engelsche Lagerhuis heeft de
minister van marine, Churchill, mede-
dceld, dat de Britsche vloot in het
midden van de Noordzee is aangeval
len door 20 Duitsche vliegtuigen.
Het Britsche smaldeel bestond uit
slagschepen, een vliegtuig-moederschip
kruisers en torpedojagers.
Geen enkel Britsch schip en geen
enkele matroos werden getroffen.
Een Duitsch watervliegtuig ls omlaag
geschoten en een ander ernstig be
schadigd. De commandant van de
thuisvloot heeft dit draadloos gemeld.
De minister legde deze verklaring af
in antwoord op een vraag betreffende
het Duitsche legerbericht over dezen
aanval, waarin melding werd gemaaki
van het vernielen van een Britsch
vliegtuig-moedersdhip en het ernstig
beschadigen van een Britsch slagschip
De minister voegde hier nog aan toe
dat een ander Duitsch vliegtuig in zee
terecht is gekomen en dat de vier in
zittenden gevangen zijn genomen.
Op een vraag betreffende de „Bre
men" antwoordde Churchill, dat hij
geloofde, dat dit Duitsche schip zich
in een Noord-Russische haven bevindt
Het Duitsche Nieuwsbureau zegt
hierover:
De opperbevelhebber van de lucht
macht stelt te dien aanzien vast:
Het Britsche vliegtuig-moederschip
is getroffen door een bom van 500
K.G., een slagschip werd door twee
bommen van 250 KG. getroffen mid
scheeps en aan het voorschip. Welke
uitwerking deze bommen hebben ge
had. behoeft geen nader betoog.
Verder is naar het D. N. B meldt,
geen der aanvallende vliegtuigen dooi
de Engelschen getroffen en zijn alle
toestellen naar hun basis terugge
keerd.
Waarop van Britsche zijde de ont
kenning in meest beslisten vorm is her
haald.
maatregel was tot handhaving van de neu
traliteit. Men zou de gevolgen van den oor
log echter gevoelen en er zou een volko
men onderbreking van de gewone handels
methoden ontstaan. Wat de voorraden be
treft, zeide de Valera, dat men regelingen
zou moeten treffen voor een veel nauwere
samenwerking met de Britsche regeering.
In het Engelsche Lagerhuis heeft minis
ter Eden aangekondigd, dat met het oog
op de bijzondere problemen, die voort
vloeien uit den oorlogstoestand ten aanzien
van den onderlingen handel en de econo
mische en politieke betrekkingen, de regee
ringen van Engeland en Ierland overeen
gekomen zijn om het bestaande systeem
van verbindingen tusschen haar aan te vul
len door de aanstelling van een vertegen
woordiger van het Vereenigd Koninkrijk in
Ierland.
Sir John Maffey is in deze functie be
noemd en zal zijn werkzaamheden terstond
aanvangen.
FINANCIEELE DETAILS.
Het Engelsche Reuterbureau meldt uit
Parijs, dat de Amerikaansche journalist
Knickerbocker de uitdaging van Goebbels
heeft aanvaard, om een meer gedetailleerd
overzicht te geven van de bedragen die
bekende nazi-leiders in Duitschland in het
buitenland hebben gedeponeerd.
In een door hem onderteekend artikel
in de ..Paris Soir" schrijft hij dat Goebbels,
Goering, Hess. Ribbentrop. Ley, Himmler
fondsen in verzekeringspolissen in het bui
tenland in depot hebben gegeven, voor een
bedrag van 34 millioen dollar.
Knickerbocker zegt. dat Goebbels drie
agenten heeft gebruikt, te weten: Wilhelm
Achterberg, een vertegenwoordiger van de
uitgeverij Franz Eher Verlag, die 1.850.000
dollar in de safes van een Duitsche import-
maatschappij te Buenos Aires heeft gede
poneerd: voorts Thomas Bucher, een lid
van den propagandastaf van Goebbels, die
met hulp van de Kreisland maatschappij
aandeelen voor een waarde van 2.480.000
beiga's ln Luxemburg zop hebben gedepo
neerd en voorts Paul vor. Boddeheim. die
voor Goebbels te Osaka een bedrag in Ja-
pansch geld voor een waarde van 465.000
pond sterling zou hebben ondergebracht, l
Voorts maakt Knickerbocker gewag van
levensverzekeringspremieën voor Goebbels
en zijn vrouw, welke zijn afgesloten door
de Dortmunder Union Brauerei in guldens,
dollars. Zwitsersche francs en Duitsche
marken.
Knickerbocker geeft dan dergelijke de
tails over beleggingen van andere Duitsche
INGAANDE MORGEN.
De minister van economische zaken
heeft de volgende beschikking uitge
vaardigd:
Het is verboden op Zondagen en
algemeen erkende christelijke feest
dagen na des voormiddags vijf uur
benzine of benzol te verbruiken tot het
doen rijden van motorrijtuigen.
Deze beschikking verstaat onder
algemeen erkende christelijke feest
dagen: den Nieuwjaarsdag, den twee
den Paaschdag, den Hemelvaartsdag»
den tweeden Pinksterdag, alsmede den
Eersten en Tweeden Kerstdag.
Van het verbod is uitgezonderd het ver
bruiken van benzine of benzol tot het doen
rijden van:
a. militaire motorrijtuigen;
b. motorrijtuigen, in gebruik bij open
bare diensten en bedrijven;
c. motorrijtuigen, in gebruik bij leden
van het corps diplomatique, van het corps
consulaire en van het permanente hof van
van internationale justitie;
d. motorrijtuigen, in gebruik by genees-
heeren, verloskundigen en verplegers, ten
behoeve van de uitoefening van hun be
roep;
e. motorrijtuigen, dienende en ingericht
voor zieken vervoer;
f. motorrytuigen, in gebruik by geeste-
ïyken, ten behoeve van de uitoefening van
hun ambt;
g. motorrijtuigen, dienende tot het ver
voer ter zake van begrafenissen;
h. motorrytuigen. als bedoeld in artikel
I, onder f. van het „Reglement Autowr-
voer Personen";
i. motorrytuigen, als bedoeld in artikel 1,
onder h. en i., van het „Reglement Auto
vervoer Personen";
j. motorrytuigen, niet dienende en niet
ingericht voor het vervoer van personen;
k. motorrytuigen. voorzien van een door
of namens den chef van den generalen staf
afgegeven bewijs van vrijen doortocht.
Deze beschikking treedt met ingang van
morgen. 29 September, in werking.
leiders te beginnen met von Ribbentrop,
van wiens drie agenten een heer Eylau,
een neef van Heinkel, den champagnefa
brikant en schoonvader van von Ribben
trop, er een zou zijn. Deze agenten hebben
een som van ongeveer 165.000 dollar gede
poneerd by Nederlandsche en Zwitsersche
banken.
In tegenstelling met andere Duitsche
leiders zou von Ribbentrop ook geld heb
ben ondergebracht by Fransche banken,
waarby Knickerbocker opmerkt dat Rib
bentrop altijd de mogelykheid van vrede
met Frankrqk voor oogen heeft gestaan.
Ribbentrop's verzekeringspolissen zouden
volgens Knickerbocker zqn geplaatst door
vrienden van hem in den wynhandel.
Pittman en Borah zqn overeengekomen,
dat de senaatscommissie van buitenland-
sche zaken in haar hedenochtend te hou
den zitting zal stemmen over een directe in
behandeling neming door den Senaat van
het wetsontwerp Pittmann.
De president van de Senaatscommissie
van buitenlandsche zaken, Pittman, heeft
voor de radio een pleidooi gehouden voor
zün voorstel inzake de neutraliteit, waarby
het embargo op wapenen, zooals dat be
staat in de tegenwoordige neutraliteitswet,
wordt opgeheven. In de eerste plaats ver
dedigde Pittman president Roosevelt, „die",
naar hy zeide. „vastbesloten is al wat in
zqn vermogen ligt aan te wenden om ons
land buiten een oorlog in den vreemde te
houden".
Vervolgens toonde hy aan. dat zqn voor
stel veel verder gaat dan de tegenwoordige
wet in de richting van een bescherming
van het Amerikaansche volk tegen een
oorlog: het ontwerp versterkt de neutrali-
teitswetgeving. De clausule inzake het ver
voer van goederen naar oorlogvoerenden is
nieuw en imperatief, en zq bestaat niet in
de tegenwoordige wet Vervolgens gaf hy
nog een overzicht van de voornaamste
redenen, welke er in 1917 toe hebben ge
leid, dat de Vereenlgde Staten den oorlog