Eenige actie in het Westen ,,'l Zit in de Lucht 80sfe Jaargang MAANDAG 25 SEPTEMBER 1939 No. 24387 Warschau vecht wanhopig voort De strijd in het Oosten HET VOORNAAMSTE NIEUWS VAN HEDEN De Bilt DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Het Duitsche legerbericht Het Russische legerbericht Het verzet van Warschau Hongarije en de Sovjets Beschuldigingen van Amerikaanschen ambassadeur De uitvaart vanCalinescu De strijd ter zee Dit nummer beslaat uit DRIE bladen EERSTE BLAD verwacht PAS OP LEIDSCH DAGBLAD PRIJS DER ADVERTENTIES: 3D ets per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 ets. bi) maximum aantal woorden van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven 10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 25041 (2 lijnen) Redactie 21507 Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54 PRIJS DEZER COURANT: Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevtsOgdTHjit! per 3 maanden f. 2.33 per week .1.:tili f.0.1> Franco per postf. 2:35 per 3 maanden portokostenJ (voor binnenland f.O.SO per 3 msAJ^ In het Westen toonen de Frenschen eenige meerdere activiteit. Van Fransche zijde werd daarover gemeld: Een aantal plaatselijke acties begon over het geheele front, maar vooral in een uit gestrekte zone tusschen de Saar en den Rijn. De Duitsche patrouilles waren sterker dan gewoonlijk en de Fransche stellingen werden onderworpen aan uitzonderlijk zware bombardementen. Op één punt werd de aanval in plaats van door de gebruikelijke eene compagnie ingezet door een geheel bataljon, dat in opeenvolgende golven oprukte. De aanvallers toonden groote hardnek kigheid, maar faalden volkomen. Iedere vo.gende golf ontmoette het vernietigende vuur van de Fransche artillerie en de machinegeweren. Men merkt op. dat op punten, waar tot nu toe de Duitschers weinig actief waren, aanvallen werden gedaan, vooral in het gebied ten Zuid-Oosten van Zweibrucken en langs de Lauter. Bij de Lauter zijn de Fransohe en Duit sche stellingen het dichtst bij elkaar, de voorposten zijn slechts gescheiden door het riviertje, Men merkt verder op, dat de hernieuwde activiteit samenvalt met de aanwezigheid aan het front van den Fuehrer en den opperbevelhebber Von Brauchitsch. Het Fransche Havas-bureau bericht nog, dat de koude van den laatsten nacht en de vochtigheid reeds naar invloed doen gelden op de gezondheid van de verdedi gers van de Siegfriedlinie. Terwijl de Ma- ginot-linie beschikt over groote kasemat- en en een volledigen ravitailleeringsdienst bieden de haastig opgeworpen stellingen van de Siegfriedlinie niet dit comfort. De Siegfriedlinie bestaat vooral uit kleine blokhuizen, waarin slechts een groep on derdak kan vinden, of dikwijls slechts een mitrailleur met de bedieningsmanschap pen; hiervan telt men dikwijls 30 of 40 op een vierkanten kilometer. Militair is dit zeer sterk, doch het leven van de bezettings. manschappen is zeer moeilijk. Er is geen luchtverversching, wanneer de gepantserde deuren gesloten zijn. Er is weinig plaats en de manschappen moeten, wanneer een be schieting lang duurt, bijna staande slapen. Bovendien dringt de vochtige lucht van buiten door. De gevangenen, die de laatste dagen zijn gemaakt, hebben dit toegegeven, doch het was moeilijk hen militaire mededeelingen te ontwringen. Bijna steeds drukken zij zich in dezelfde termen uit, hetgeen den indruk maakt van een oj>zeggen van een uit het hoofd geleerde les. In welingelichte militaire kringen te Pa rijs is de vraag gesteld of de Duitschers aan het Westelijk front gebruik maakten van speciale troepen met helmen, voor zien van een vizier en een sohild, dat hen onkwetsbaar maakte voor de kogels der automatische wapens. Hierop kreeg men met een geamuseerden glimlach ten ant woord: „Wij weten van een dergelijke uit rusting niets". Van Duitsche zijde wordt gemeld: In het Westen kwam op afzonderlijke plaatsen een versterkt artillerievuur voor. Plaatselijke aanvallen van den vijand wer den afgeslagen. Over het transport van de Britsche troe pen naar Frankrijk meldt „een ooggetuige" uit „een Fransche haven" volgens het Engclsche Reuterbureau het volgende: Eiken dag glijden staalgrijze troepen- transportschepen onopvallend de haven binnen met afdeelingen Britsche soldaten voor den dienst in Frankrijk. Ons convooi slaagde er, evenals alle vorige, volkomen in de mijnen te ontwijken en bereikte de plaats van bestemming met de stiptheid van een Kanaalboot. Er heerschte een opgewekte stemming aan boord, toen de boot vertrok en alras was er een huiselijke sfeer onder de 1500 soldaten, die de dekken en salons vulden. De kaarten kwamen voor den dag. har monica-spelers wedijverden in meesleepend spel. telkens weer werd er sterke thee rondgediend en het gezang was niet van de lucht; vooral de liedjes uit den wereld oorlog bleken nog altijd pwpulair. Tijdens den heelen overtocht zigzagden torpedobootjagers langs het convooi, ten einde het door de gevaren van het Kanaal te loodsen. Toen de schepen de Fransche kust naderden, stroomde alles aan dek om het eerste glimpje van het vreemde land op te vangen. De torpedobootjagers maak ten terstond rechtsomkeert om een nieuw convooi te halen. In de straten van de Fransche havenstad wemelt het eiken dag van nieuwe Britsche afdeelingen, die meteen druk aan het win kelen slaan. De soldaten verbroederen zich alras met de Fransche matrozen, al zijn de taalmoeilijkheden vele. Aan den rand van de stad is een „transitokamp" geves tigd en ook daar heersohte direct een hui selijke sfeer. Per trein gaat het vandaar uit verder. De Britsche luchtmacht heeft zich in Frankrijk al heelemaal ingericht. Overal werden de mannen vriendelijk en gastvrij ontvangen. Ze eten méein de Fransche menage, doch onlangs zijn Engelsche koks gearriveerd, die zorgen, dat ook de natio nale gerechten niet ontbreken. Het opperbevel van de Duitsche weer macht maakt bekend: De bewegingen der Duitsche troejoen bij de demarcatielijn zijn aan het geheele Oostelijk front stelselmatig voortgezet. In het gebied van Tomaszow-Zamosc en Rud- co werden uiteengeslagen vijandelijke strijdkrachten bij de j>oging in Zuidelijke richting door te breken, bestreden. Afdee lingen van deze vijandelijke strijdmacht werden ten Zuidwesten van Zamosc inge sloten, andere trekken naar het Oosten terug en zullen daar op Russische troepen stooten. In de laatste dagen is het aantal Pool- sche overloopers uit Praga en Modlin toe genomen. De „Deutsche Dienst" schrijft hierbij: Bij de voortzetting van de Duitsche troe penbewegingen naar de demarcatielinie werd te Brest Litosvk een bijzonder plech tige vorm van aflossing gekozen. Op dit militair belangrijke punt. waar in 1795 de Russische generaal Suwarow voor de derde deeling van Polen het Poolsche leger ver nietigde, hielden de Duitsche troepenat- deelingen en afdeelingen van het roode leger een parade. Zij trokken met muziek langs de plaatselijke militaire leiders der beide legers. Bij de operaties in de Kar- pathen heeft het jonge Slowaaksche leger op waardeerende wijze medegewerkt bij velerlei moeilijkheden. De inzet van deze pas sinds het voorjaar gevormde troep heeft bewezen, over welke goede militaire bekwaamheden de leiding van het Slowaak sche leger beschikt en door welk een strijdgeest de soldaten van Slowakije be zield zijn. Het. was de eerzucht van het Slowaaksche leger, aldus besluit de „Deut sche Dienst" het onrecht, dat de Polen den Slowaken hadden berokkend, thans weer te kunnen herstellen. Nog meldt het Duitsche opperbevel: De veldtocht in Polen is geëindigd. In een aaneengesloten reeks vernietigende slagen, waarvan de grootste en beslissende slag in de Weichselbocht was, is het Poolsche mil- lioenenleger verslagen, gevangen genomen of uiteen gedreven. Geen enkele der Poolsche actieve- of reserve-divisies, geen enkele der zelfstandige brigades etc. is aan dit lot ontkomen. Slechts brokstukken van afzonderlijke corpsen konden zich door te vluchten naai de moerasgebieden van Oost-Polen aan de onmiddellijke vernietiging onttrekken. Zij worden daar verslagen door de sovjet- Russische troepen. Van de geheele Poolsche weermacht strijdt op het oogenblik nog slechts een minimaal restant op een hope- loozen post in Warschau, in Modlin en op het schiereiland Hela (dat dus niet is ver overd, zooals een Italiaansch bericht Za terdag meldde). Dat dit nog mogelijk is, is uitsluitend te danken aan het opzettelijk ontzien door onze troepten en het feit. dat wij rekening houden met de Poolsche burgerbevolking. Het communiqué van het opperbevel geeft vervolgens een uitgebreide historische schets van wat de plannen van het Poolsche leger zouden zijn geweest voor den oorlog, waartegenover een uitvoerige uiteenzetting wordt gegeven van den opzet der Duitsche operaties en van de uitvoering daarvan. 45(1.000 gevangenen ziin gemaakt en 1200 kanonnen buit gemaakt. In het Sovjet-Russische legerbericht van 24 September wordt gezegd: „de troepen van het roode leger hebben vandaag hqn op- marsch naar de demarkatielijn voortgezet. Zij hebben de steden Seiny, Augoestof en Groebesjef bezet en de lijn Augoestof Knjisjin Briansk—RasnoPisjchatsLi- oeboml—GroebesjofLanoef bezet. Ten Zuidwesten van Lwow zijn Comarno, Dogo- bitsj en Borislaf bezet Bij de voortgezette zuivering van Westelijk Wit-Rusland en de Westelijke Oekraïne van dc overblijfselen van het Poolsche leger, hebben de roode troepen ten Zuidoosten van Brest-Litovsk meer dan 10.000 Poolsche soldaten en offi cieren ontwapend en gevangen genomen. Ten Zuiden en Zuidoosten van Groebesjof zijn een infanterieregiment en een geme chaniseerde brigade gevangen genomen. De leiding van den verdedigingsraad van Warschau heeft Zaterdag draadloos mede gedeeld „Vandaag hebben de Duitschers de bin nenstad bijzonder heftig en hardnekkig ge bombardeerd. Meer dan duizend personen, behoorende tot de burgerbevolking, werden gedood. Het is de zware artillerie, welke de hoofdstad bombardeert en tal van gebouwen vernietigt, waarbij brand ontstaat. De groot ste schade hebben opgeloopenhotel Bristol en eenige gebouwen die in brand staan. Van daag werden vier kerken en drie ziekenhui zen vol gewonden verwoest. In den sector van Warschau hebben Duitschers zonder succes een aanval onder nomen op den rechteroever van den Weich- sel. In de buurt van Modlin duren hard nekkige gevechten voort. De verdediging van Warschau en Modlin duurt voort en zal worden voortgezet. Daar de zender Warschau 2, middengolf, door de bombardementen beschadigd is, zendt Warschau thans op de korte golf. Te 20 uur deelde het gisteren mede, dat tal rijke projectielen in het centrum zijn ge vallen. De kerk van den Verlosser werd tijdens de Mis getroffen. Vele geloovigen werden gedood of gewond, doch de priester bleef voortgaan met het opdragen van de Mis. Verder zijn de zijvleugels van een zie kenhuis. dat met het roode kruis geken merkt was, verwoest, waarbij vele soldaten, vrouwen en kinderen gedood zijn. De tech nische hoogeschool. de nationale schouw burg en andere gebouwen staan in vlammen. De bevolking, aldus de omroeper, is vast besloten tot het einde te strliden. Duitsche troepen hebben in den loop van den dag eenige aanvallen gedaan, welke evenwel door de Polen met bajonet-charges werden afgeslagen. Bij de voorstad Praga wordt verwoed gestreden. Naar Hongarije zijn thans een 30.000 Polen uitgeweken. Officieel wordt medegedeeld, dat de diplomatieke betrekkingen tusschen Hongarije en de Sovjet-Unie zijn her steld. Kristoffy, raadsheer van de legatie te Warschau, is benoemd tot Hongaarsch gezant te Moskou. De regeering van de sovjet-unie heeft haar agreement ver leend. Biddle, de Amerikaansche ambassadeur te Warschau, is te Parijs aangekomen. Hij heeft onmiddellijk den Poolscnen ambassa deur ontvangen. In een onderhoud met een vertegenwoordiger van het Fransche Havas- bureau heeft Biddle verteld over de tragi sche dagen, die hij in Polen beleefd had. Reeds in Februari had hij op aandringen van de Poolsche regeering voor geval van oorlog twee villa's gehuurd in een plaats, gelegen op 18 kilometer van Warschau en zonder eenig militair object, een fabriek of zelfs maar een Weichselbrug in de nabij heid. Hier waren de employé's van de am bassade met hun gezinnen onderdak ge bracht. Op zekeren ochtend liet een vlieg tuig hier elf bommen vallen, waarvan er vijf ontploften. Steden zonder militaire waarden, waar, naar de Duitschers wisten, het diploma tieke corps zich bevond, werden, aldus Biddle. gebombardeerd, terwijl op de bur gerbevolking machinegeweervuur geopend werd. „Het schijnt, dat de Amerikaansche kenteekenen op onze auto's er slechts toe dienden, de Duitsche vliegers aan te trek ken. Wij zijn een tiental malen achtervolgd en drie of viermaal met machinegeweer vuur bestookt. De tactiek der Duitschers was als volgt: de vliegtuigen bombardeeren hun objecten, doch, wanneer een stofwolk de aanwezigheid van een convooi auto's verried, vielen zij de wagens met hun mi trailleurs aan. De bestuurders der vliegtui gen waren in doorsnee twintig jaar oud. Siedlce was een spoorwegknooppunt, dat als een strategisch punt beschouwd kon worden, doch nadat de spoorlijnen vernield waren, bleven de vliegtuigen niettemin het stadje hardnekkig bombardeeren en zij maakten het noodeloos met den grond ge lijk. Een trein, die gezinnen van ambtena ren vervoerde, werd 72 maai gebombar deerd. Voortdurend mcesten vrouwen en kinderen in de bosschen vluchten en. wan neer zij naar den trein terugkeerden, wer den zij met machinegeweervuur bestookt. Het is duidelijk, aldus vervolgde Biddle dat welbew.ust getracht werd de burger bevolking te terroriseeren en daardoor het moreel der soldaten te drukken. Volgens zekere schattingen werden 5000 vliegtuigen voor dit doel gebruikt. Drie dagen voor zijn vertrek waren minstens 300 toestellen neer geschoten. De Poolsche luchtmacht had opdracht zich te beperken tot steun aan het leger en geen open steden en zelfs geen industriestreken zonder militaire objecten te bombardeeren". Biddle is voornemens in afwachting van de instructies uit Washington een comité tot hulp aan Poolsche vluchtelingen op te richten. Hij zou rapport uitbrengen over hetgeen hij gezien had met als eenig cri terium de beginselen van het internatio nale recht, die door de Vcreenigde Staten erkend zijn. In tegenwoordigheid van koning Carol en kroonprins Michael, leden der regeering en het geheele diplomatieke korps werd gisterochtend het stoffelijk overschot van den vermoorden premier Calinescu van het Atheneum te Boekarest overgebracht OPENING DINSDAGAVOND A.S, 6 UUR AMRA^Af AMBASSADEUR Heerengracht 437 hoek Koningsplein. Amsterdam. 229 (Ingez. Med.) naar het Noordstation vanwaar het naar Cutea de Arges, de geboorteplaats van Calinescu werd overgebracht. In de groote zaal van het Atheneum, welke de Roemeensche kleuren rouw om floerst vertoonde, heeft de patriarch van de orthodoxe kerk zelf de kerkelijke cere moniën geleid. Er werden toespraken gehouden door den patriarch, namens de Roemeensche kerk, den president van den Senaat, den presi dent van de Kamer, ministerpresident ge neraal Argeseanu en den secretarisgeneraal van de partij voor de nationale wederge boorte. Nadat de koning aan de familie zijn deel neming had betuigd, trok de lange stoet naar het station door een haag van troe pen die de militaire eer bewezen. Tal van vliegtuigen cirkelden boven de stad. Tegen drie uur arriveerde de trein met het stoffelijk overscho naar Gutea de Arges. Op een boerenwagen, bedekt metsparre- takken en gedekt door de Roemeensche vlag, werd de kist daar vervoerd. Zes witte ossen trokken de kar. Vier oud-premiers be geleidden de baar. Kroonprins Michael, ge kleed in de uniform van de jagers, liep di rect achter de familieleden van den over ledene. Hij vertegenwoordigde den koning. Tal van hooge autoriteiten volgden de baar. Langs den geheelen weg stonden boe renjongens en boerenmeisjes met ontsto ken kaarsen en honderden bloemen opge steld. De stoet maakte een diepen indruk. Bij den grafkelder van de familie Cali nescu stond een eerewacht opgesteld. Een boer, een vriend uit de kinderjaren van Calinescu, sprak nadat de kerkelijke plech tigheid door patriarch metropolist Nicode- mus was verricht, een korte rede uit. Ver volgens sprak een vertegenwoordiger van de Hongaarsche minderheid en een verte genwoordiger van de Duitsche minderheid, die nu hun leedwezen te hebben betuigd, de verzekering gaven van hun volkomen verknochtheid jegens den Roemeensehen staat. Nadat Gafencu namens de regeering een laatste hulde had gebracht aan zijn vriend en chef, condoleerde kroonprins Michael mevrouw Calinescu. Onder het sjoelen van het volkslied door een militaire muziekkapel werd de baar in de groeve neergelaten. TORPEDEEREN VAN NEUTRALE SCHEPEN. Het 3800 ton metende Finsche schip Marti Ragnar is in de Oostzee door een Duitsche duikboot tot zinken gebracht. De beman ning kreeg opdracht in de booten te gaan, de Marti Ragnar werd tot vijf mijl uit de kust gesleept en tot zinken gebracht. De bemannig welke uit 24 personen be stond. heeft in twee booten den geheelen nacht geroeid en is toen aan land geko men. Het Finsche stoomschip Walma, me tende 1360 ton. is Zaterdag ten Westen van de Zweedsche kust door twee Duitsche duikbooten tot zinken gebracht. De uit achttien koppen bestaande bemanning werd gered. De Finsche gezant te Berlijn heeft op dracht gekregen te protesteeren tegen dit optreden. Na de beide Finsche schepen is gisteren opnieuw een neutraal schip door een Duit sche duikboot getorpedeerd en wel de „Gertrud Bratt," een Zweedsche vracht- toot. welke een lading houtpulp naar En geland zou vervoeren. De torpedeering geschiedde 15 mijl bui tengaats van Langesund (in het Skager- rak). De bemanning, die uit 18 a 20 kop pen bestond, is door een Noorschen torpe dojager, welke in de buurt was, opgenomen en later aan- land gezet. BINNENLAND. De nieuwe Geref. Zuiderkerk te Leiden. (3e Blad). De plannen voor de ontwikkeling en ont spanning van militairen. (2e Blad). Auto te Schagen door trein gegrepen; één doode. (Gemengd, 2e Blad). Het dreigende voedseltekort voor kippen en eenden. (Binnenland, 2e Blad). De honderdduizend in de Staatsloterij is heden gevallen op nummer 4335. AMSTERDAMSCHE BEURS. Zeer stille markt - Nauwelijks ver anderde koersen - Vrijwel geen fluctu aties. - Amerikanen nauwelijks prijs houdend. - Beleggingen verdeeld. BUITENLAND. Mussolini verbreekt het stilzwijgen zonder echter iets op te helderen. (2e Blad). De uitvaart van den vermoorden Roemeen sehen premier Calinescu. (Ie Blad). Warschau hevig gebombardeerd, doch het houdt nog stand. (Ie Blad). Ook drie schepen van neutrale landen ge torpedeerd. (Ie Blad). Hongarije herstelt de betrekkingen met de sovjets. (Ie Blad). Een Japansche aanval in China, de Blad). Onze militaire medewerker over het Wes ten. (2e Blad). ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN EERSTE BLAD. Plaatselijk ochtendmist. Overi gens gedeeltelijk bewolkt. Geen regen van beteekenis. Weinig ver andering van temperatuur. Zwak ke tot matige wind uit uiteenloo- pende richtingen. 7624a Clngez. Med.) Het torpedeeren van de beide Finsche schepen in het Skagerrak heeft, naar het Fransche Havasbureau meldt, groote onge rustheid verwekt, niet alleen in Finland, maar in alle Noorsche landen. Het „Scens- ka Dagbladet" constateert, dat de eerste getorpedeerde neutrale schepen houtpulp vervoerden, dat noch door Duitschland noch door Engeland als contrabande wordt beschouwd. Officieele persoonlijkheden te Berlijn moeten de houding van de Duitsche duik bootcommandanten. die voor de torpedee ringen aansprakelijk zijn, hebben goedge keurd. BRITSCHE SCHEPEN. Naar de Britsche admiraliteit meldt is het patrouilleschip Kittiwate Woensdag in het Kanaal op een mijn geloopen. Het schip meet 500 ton. Vijf leden van de be manning worden vermist. Men vreest dat ze zijn omgekomen. Twee andere leden zijn gewond naar een ziekenhuis overge bracht. De Kittiwate keert terug naar een haven voor reparatie. Men vreest te Londen, dat de hoop moet worden opgegeven op de veiligheid van of ficieren en manschappen van het Britsche schip Royal Screpte, metende 4.853 ton, dat In het begin van September tot zinken is

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1939 | | pagina 1