Waar de Vrouw belang in stelt DEZE UIENSNIJDER 100% Efficiency in de keuken Niet tobben, maar aanpakken LEIDSCH DAGBLAD, Vrijdag 22 September 1939 Derde Blad No. 24385 80sfe Jaargang Kunt U werkelijk goed huishouden YAN DER STOK Vrouwentaak in moeilijke dagen Kleine wenken voor de huisvrouw Goedkoop en toch smakelijk „Alles goed en wel," hoor ik menige huis vrouw al mompelen. 100% efficiency betee- kent zooiets van: „gooi al je spullen weg en voorzie de geheele keuken van de nieuwste vindingen, die gas en electriciteit mogelijk gemaakt hebben." Maar... dan heeft U het toch mis, want dit ligt juist heelemaal niet in mijn bedoeling bij het opdisschen van dit artikeltje. Wat dan wel? Van niets iets te maken is nog altijd de grootste deugd van de goede huisvrouw, en daarop zullen wij vandaag eens aanschipperen. Want er is zoo veel, dat met een kleine moeite, soms ook weieens met een kleine aanschaffing, die kosten teweegbrengt, oneindig meer gemak oplevert en dus tijdsbesparing voor de hui vrouw beteekent. En iedere huisvrouw weet wat dat zeggen wil! Wanneer zij op een werkje van een kwartier, zeg desnoods 5 minuten uit kan sparen, kan zij in dien tijd weer iets anders doen, wat ook moet gebeu ren. Zijn het vele kwartieren of minuten, die zij kan bezuinigen, dan zal ook tenslotte zelfs de met werk overstelpte huisvrouw voor zich een oogenblikje tot ontspanning overhouden. Niet ineens, doch op den langen duur doet zich zooiets gelden. En het keukenwerk leent zich dan in de eerste plaats om tijd op te bezuinigen, want Geen onaangename scbaafwondjes meer bü het raspen van appels, aardappelen en wat al niet meer! Dc vruchten worden aan een pen geregen, die wc met de linkerhand vast houden. In dc rechter- houden we de han dige rasp. Deze laatste is ook prachtig te gebruiken bü het ontschubben van vlsch. het grootste deel van den dag ligt daar toch het arbeidsterrein. Bij de minste behoefte in het gezin komt de keuken te pas. Er wordt slechts een kopje thee geschonken... water opzetten in de keuken en daarna... kopjes omwasschen in de keuken. Dat vaatwas- schen vooral is voor de meeste huisvrouwen een nachtmerrie geworden. Ieder klaagt haar nood het meest over dit altijd maar aangroeiende werkje. Maar is daar ook nog niet iets aan te verhelpen zonder zoo'n ideaal van een vatenwaschinrichting aan te schaffen? Wat mij wel eens heeft verwon derd is, dat er nog niemand op de idee kwam werk in deze richting op zich tc nemen. Wij kennen door de malaise de bellenpoetsers, voorts de menschen, die onzen poesen een „miniatuur schoone tuin in bak" bezorgen, en wat niet al! Maar waar blijft nu het ge nie, dat 's avonds zijn of haar rijtje klanten afgaat om de vaat na den warmen maaltijd weg te werken? Niet alleen de huisvrouw zou dit apprecieeren, maar ook het geheele gezin, want wat is er onpleizieriger voor de huisgenooten dan om na een genoegelijken disch, Moeder de keuken te zien ingaan en haar te hooren ploeteren met pannen en potten, om dan eindelijk, moe en afgemat, want haar dag duurt toch ook even lang als van de anderen, weer terug te komen. Het is juist zoo prettig van tafel meteen den ge- zelligen avond in te gaan. Moeder kan het dan ook rustig hebben, ook al zou zij een kous stoppen of zitten breien; met de thee tafel naast haar is er tenminste de sfeer van prettige huiselijkheid en saamhoorigheid, die we niet graag ontberen. Maarstop met dat geidealiseer; we vatten de koe bij de horens en gaan eens zien hoe we er voor- loopig zelf het vlugst mee klaar komen. Wat wij al uit kunnen sparen is het afdrogen van het heele geval en dat scheelt reeds 50%. Niet, dat we alles zoo maar kletsnat op gaan bergen! We laten het eenvoudig afdruipen en ruimen het op, als de zaak droog is. Daar voor wasschen we om met twee teilen: één met zeepsop en één met gewoon flink heet water, waarin een heel klein beetje soda.Van te voren sorteeren we even alles, dus bordjes bij elkaar, kopjes, schaaltjes, zilver, glas werk enz., dat werkt ook al weer vlugger. Glaswerk en zilver drogen we meteen af en zetten het in een veilig hoekje. De andere deelen maken we schoon in het zeepsop, spoelen het na in het warme water en leg gen het op een afdruipbak of rubbermat. Doordat het water flink warm is, verdampt het snel en wat er nog aan druppels aan de vaat blijft hangen, loopt er vanzelf af. Re sultaat: na een uurtje een droge vaat, die meteen opgeborgen kan worden. Niet alleen een tijdsbesparing van 50%, maar bovendien nog een aanmerkelijke besparing van de kopjesdoeken, 's Avonds bergen wij desnoods niet meer op, om eerder klaar te zijn. Maar daarvoor moet. wel alles veilig weggezet kun nen worden; het prettigst is het, om een flink dienblad te bezitten en dit dan met vakjes af te laten timmeren voor messen, vorken, lepels, enz., ieder apart. Na het af drogen hiervan wordt meteen gesorteerd. Zijn ook de overige serviesdeelen droog, dan komen ook deze keurig in gelid op de overige ruimte te staan. Met een kleedje wordt het blad afgedekt, zoodat het niemand irriteert, dat deze zaken niet opgeborgen zijn, terwijl alles eveneens stofvrij blijft. Den volgenden morgen zijn we in een oogwenk klaar met het opbergen, daar alles reeds gesorteerd en wel gereed staat. Dit nu wat de vaat betreft. Ook het wegwerken van afval is iets, waarop tijd bespaard kan worden, vooral in een groot gezin, waarbij de vuilnisemmer op een waranda of in den tuin is onderge bracht. Legio zijn de keeren, dat we dan daarheen moeten wandelen en het is alweer de Amerikaansche huisvrouw, die hierop iets gevonden heeft, dat den laatsten tijd ook bij onze moderne flats opgang heeft ge maakt. Het „vuilnisgat" in de keuken. Dit correspondeert dan op een gemeenschappe- lijken afvoer en dit is natuurlijk iets, wat niet doenlijk zou zijn in een oud huis, zon der daaraan groote verbouwingskosten te krijgen. Daarom verzinnen we er iets op. Een keer op een dag naar den vuilnisemmer loopen vinden we geen bezwaar en daarom nemen wij alleen een deel van het handige trucje van onze Amerikaansche zuster over en laten bij onze aanrecht een stukje in hout aanbouwen, daarin een gat met een verzonken deksel, dat dus op gelijke hoogte ligt en ons zoodoende van dit stukje aan bouwsel ook nog laat profiteeren wat ruimte betreft. Aan het gat sluit onmiddellijk een gewone emmer aan, groot of klein, al naar behoefte, en deze wordt nu eens per dag geleegd en omgespoeld. Heel eenvoudig en vooral in den winter voor de huisvrouw een groote vooruitgang. Bij het koken zijn er ook nog heel wat handelingen, waarop tijd bespaard kan wor den. Van groot belang is het alle benoodigd- heden zóó bij de hand te hebben, dat we er blindelings naar kunnen grijpen en liefst zonder veel heen en weer geloop. Uit erva ring weten wij precies de opeenvolging der ingrediënten, die wij het meest gebruiken en het loont zeer zeker de moeite hieraan eens enkele uren te besteden om het doelmatig voor elkaar te brengen. Ook het groote euvel van „busjes zonder vermelding van den in houd" wordt dan eens weggewerkt. Zoo vaak gebeurt het toch, dat de huisvrouw door een gelijkend model eerst een paar keer mis tijd verlies, dus voortaan iedere bus met een grijpt, voor zij het juiste heeft. Allemaal etiketje, als dit er niet op mocht zitten of wanneer de naam verwarring zou kunnen brengen. Wat dat betreft zijn de glazen huishoudpotten met bajonetsluiting ideaal Zij zijn wat kostbaar om zoo maar meteen op over te stappen, maar wij kunnen ze spa ren! Per pot en zoolang, tot we deze naar eigen behoefte compleet hebben. Den tim merman laten we er een keurig rekje, pas send in een handig hoekje van de keuken, voor maken en dan is het niet alleen erg practisch, dat wij zonder eerst te lezen on middellijk den inhoud herkennen, doch te vens een genot voor het oog. is in diverse modellen voorradig in de huishoud-afdeeling bij BREESTRAAT no. 155 - TELEFOON 21823 MIDZA-BONS. 15 (Ingez. Med.) Geen tranende oogen meer! In dezen keurigen glazen pot met verchroomd deksel hakken we de uien zuiver en vlug „fün gesnipperd". Een uitstekend vervangingsmiddel vinden wij in de jampotten, groot en klein, die ons slechte enkele centen kosten; ook die kun nen we een prettig aanzien geven door de deksel in de kleur van de keuken te lakken, evenals het rekje, waarin we ze plaatsen Van de ingrediënten springen wij op het technische deel der kokerij over. Het be hoeft geen extra betoog, dat ook de pannen in volgorde van gebruik zooveel mogelijk voor de hand geplaatst worden. Handig is verder zoo'n klein rekje, waarin de keuken- vorken, -lepels en -mesjes gestoken worden en dat onmiddellijk onder het bereik bij de kookplaats hangt. Daar voor elk voorwerp een opening hierin is gereserveerd, contro leeren we ook onwillekeurig of alles com pleet is, dus minder kans op zoekraken. Heel goéd is het, dat de huisvrouw zich steeds op de hoogte houdt van die kleine nieuwigheden, die vaak zulke kleine handig heden blijken te zijn. Vaak, want helaas ge beurt het ook nogal eens, dat de nieuwe aanschaf meer omslachtig dan practisch is en dan doen we goed, het maar meteen een heel eind weg te bergen, zelfs liefst weg te doen, dan kost het ook geen onderhoud bij schoonmaakbeurten. Tot de kleine handige apparaatjes behoort ook een rubbertje, aan een steeltje gevat. Hiermede vegen we onze pannen ln een minimum van tijd zuinig leeg op de dekschalen, zonder eventueel aanzetsel mee te krijgen of meer in de pan te laten dan per sé noodig is. Ook dit krijgt een plaatsje op het handige rekje en zoo is er nog meer, dat onder ieders bereik ligt door de geringe kosten. Maar voor alles geldt, dat de huisvrouw doorloopend en bij alles wat zij doet, na denkt, of haar werkwijzen inderdaad wel zoo economisch mogelijk zijn. Want doet zij dit niet, dan vervalt zij al spoedig in den sleur van „allen dag hetzelfde". En sleur doodt tenslotte alle initiatief en werklust. NORA HAN A. Woensdag: Groentesoep met gehakt Rijst met appelen Donderdag: Stamppot van savoye kool met rijst Runderlappen Vrijdag: Andijviesla met bieten en aardappelen Witte boonen en uiensaus Zaterdag: Witte boonensoep Drie in de pan Berekende maaltijd voor 4 personen be staande uit: spercieboonen, aardappelen en kaassaus. Benoodigdheden 1 K.G. spercieboonenf. 0.20 2 K.G. aardappelen 0.08 Va pond jonge kaas 0.15 Va ons margarine 0.06 Va L. melk 0.06 sago, noot zout 0.02 Zondag: Gehakt Zoete appelen Aardappelen Rijst met krenten boter en suiker Maandag: Spercieboonen Aardappelen Kaassaus Dinsdag: Gebakken lever Gestoofde aardappelen Andijvie met wat nootmuskaat of aroma. De saus warm opdienen bij de aardappelen en de groente. Berekende maaltijd voor 4 personen, be staande uit: andijviesla met bieten en aard appelen, witte boonen. Benoodigdheden 2 struiken andijvief. 0.06 1 biet 0.03 2 K.G. aardappelen 0.08 1 pond witte boonen0.20 2 uien 0.02 3/4 ons margarine0.09 1 d.L. azijn 0.03 zout, peper, sago0.02 Als u dit leest, zitten we reeds weer ge- ruimen tijd in de mobilisatie. Oost-Europa staat in brand en niemand weet, wat de toe komst brengen zal Dagen en nachten van afmattende span ning zijn gevolgd door de treurige zekerheid, dat tóch ondanks het hopen en bidden van millioenen de oorlog een feit is ge worden. Ernstiger kan het niet! En tochwe hebben in deze laatste weken onze kalmte, onze werkkracht zien toenemen. Dit is niet zoo vreemd als het zou kunnen schijnen. Want in die laatste, gruwelijke dagen vóór de groote beslissing liepen we rond met het martelend besef, dat het on heil nader en nader kwam en dat wij vrou wen en moeders niets, maar dan ook niets, konden doen om het te keeren. Dit verlamde onze werkkracht, al verzetten we er ons tegen tot het uiterste. En nu wordt opeens een geweldig beroep gedaan op al onze krachten. Meer tijd en overleg eischt onze eigen huishouding, ern stiger dringen de plichten om hulp te bieden in onze omgeving, waar we maar kunnen. Hier zit een jong gezinnetje, waarvan de man gemobiliseerd is, zonder hulp, daar is direct geldgebrek, waarin moet worden voorzien. Sommige gezinnen zijn geheel opgebroken, dienstmeisjes hierdoor zonder werk geko men en het is zoo prettig, als we dan weer eens een huisvrouw aan een goede werk kracht kunnen helpen. Zoo is er, als we het oor te luisteren leggen, ontzaglijk veel te doen, te schikken, te regelen En dan is er de inkwartiering. Neen, ik behoef wel geen enkele Nederlandsclie huis vrouw aan te sporen om „onze jongens", die zoo opeens eigen huis en haard moesten verlaten, goed te verzorgen! Dat is wel prima in orde. Maar er is nog meer. Er moet in dit alles ook kalmte en bezinning zijn. We hebben niet alleen te zorgen voor de traditioneele overvloed van thee en koffie, reepen en koekjes (zoolang we het zelf nog hebben maar ópk voor den goeden toon in huis, ook voor een prettigen wellevenden omgang tusschen onze gasten en onze kinderen. Beider belangen mogen elkaar niet schaden. Natuurlijk zijn in het begin de vriende lijkheid en het enthousiasme groot genoeg ieder wil graag zijn kamer afstaan en allerlei diensten verrichten! maar als het lang duurt, moet de verhouding ook goed blijven. En dit kan alleen als de huisvrouw haar gezinsleven niet laat ontwrichten, maar vaste regels stelt, waardoor ieder zijn vrijheid behoudt. Er zijn enkele puntjes, waar speciaal op moet worden gelet: iedere moeder kent ze. Als jongens van een jaar of 10, 12 één en al hulpvaardigheid zijn voor de in de buurt gelegen manschappen, als ze telkens bij moeder komen vragen om „desnoods" wat water, maar liefst wat thee dan is dit erg aardig. Maar.als die jongens den heelen dag bij de soldaten omhangen, tof ze ruw in den mond en ongebonden worden, is het absoluut fout. Als mijn dochtertje van elf jaar vraagt of ze „toe alstublieft", een bloe metje mag koopen voor de kamer van den luitenant, omdat ze ook wat voor haar vaderland wil doen, dan mag dat natuurlijk. Maar als heele troepen opgeschoten meisjes niet bij de barakken zijn weg te slaan en zich gruwelijk aanstellen zooals ik het hier en daar gezien heb, dan schaam ik me. Het is de taak van de moeders, scherp op te letten. Er kan door onachtzaamheid veel worden bedorven. En aan den anderen kant: wat een steun voor de jonge mili tairen, als ze prettige, kameraadschappe lijke, maar onberispelijke meisjes ontmoeten daar, waar ze zijn ondergebracht! Een ding is Zeker; er is geen tijd meer voor vruchteloos en nutteloos getob! En dat is maar heel goed. Want al gaan herhaal delijk onze gedachten uit naar die andere vrouwen en moeders, die onder al deze gru welen het zwaarst moeten lijden, helpen kunnen we helaas niet en daarom is het tijdverspillen om hierover lang te praten en elkaar somber te maken. Soberheid in al onze uitingen ls nu strikt geboden: geen sensationeele praatjes over vertellen, geen geweeklaag en eindeiooze gesprekken! Niet tobben, maar aanpakken en doen wat onze hand vindt om tc doen. Dat is voorloopig genoeg. Van geen mensch kan méér worden ge- eischt. Eens moet de groote ommekeer komen, dat de vredeswil van alle menschen ge paard met rechtvaardigheid het wint van demonische machten. Door onzen moed en plichtsbetrachting, door onze opbouwende gedachten kunnen we hiertoe allen ons steentje bijdragen, niet tobben, maar aan pakken! Ieder moedeloos moment is een moment van plichtsverzuim. RHÉMONDA. f. 0.53 Bereiding: De aardappelen schillen en op de gewone manier gaar koken. Ze koud laten worden en in niet te dunne plakjes snijden. De andijvie schoonmaken, klein snijden en goed wasschen en uit laten lekken. De biet stroopen, wasschen en in blokjes snijden. Aardappelen, andijvie, biet en koude ge kookte witte boonen bij elkaar in een groote kom doen. Voor de saus de uien snipperen en gaar koken in 1 L. water met wat zout (10 mi nuten), de boter en de azijn er bijdoen en alles binden met aangemengde sago. De saus over al het andere heen gieten en luchtig er door mengen. f. 0.57 Bereiding: De aardappelen en de boonen op de gewone manier gaar koken. Voor de saus de kaas in kleine blokjes snijden en deze met de sago aanmengen met een ge deelte van d" melk en dit bij de csmolten kaas voeger Daarna langzaam f rest van de melk er bij gieten en de saus lag even laten doorkoken. Desgewenscht afmaken Wat u met leukoplast „nog meer" kunt doen. Leukoplast wordt in de eerste plaats ge bruikt om een verbandje vast te zetten of voor andere plak-doeleindcn. U kunt het echter ook nog gebruiken: om een potlood op te gebruiken tot de laatste milimeter U verbindt het stompje door middel van twee of drie slagen leukoplast stevig met het nieuwe potlood, dat u straks gaat gebruiken, als het oude geheel op is Om een rechte bies te schilderen b.v. langs een deurpaneel. U plakt twee strooken eukopiast naast elkaar, zóó, dat precies de breedte van de bies ertusschen overblijft. Daarna schilderen, laten drogen en de >trooken aftrekken. De voeding van het eenvoudige gezin. Wanneer het inkomen gering is, kan er maar weinig geld aan het voedsel besteed worden. De voeding moet dan samengesteld worden uit goede, maar goedkoope levens middelen. Het gebruik van voedingsmidde len, die duur zijn in verhouding tot hun voedingswaarde, moet vermeden worden. Tot de goedkoope, goede voedingsmidde len kan men rekenen: aardappelen, bruin en witbrood, roggebrood, peulvruchten, magere kaas, melk, karnemelk, margarine, sommige vleesch- en vlschsoorten, allerlei groente en sommige vruchten. Soms is het aan te raden levensmiddelen in het groot aan te koopen, wanneer men tenminste een goede bewaarplaats heeft. Onverpakte artikelen zijn soms goedkooper dan de verpakte, b.v. havermout. Het moeilijke punt bij deze eenvoudige voeding is wel voldoende afwisseling aan te brengen. Doet men dit niet, dan kan er een tekort aan de een of andere voedings stof ontstaan. Daarom moet men zeker eiken dag een warmen maaltijd gebruiken. Hierdoor krijgt men de gewenschte afwis seling en bovendien behoeft een warme maaltijd niet duurder te zijn dan een broodmaaltijd. Het middagmaal, dat uit één gerecht be staat, is in dit geval wel het eenvoudigste. Men heeft dan de verschillende stamppot ten, klaargemaakt van groente en aardap pelen, met vleesch, of in de plaats hiervan een ander goedkoop eiwithoudend voedings middel, b.v. witte boonen. bruine boonen, kaas, stokvisch. e.d. Dan kan men voedzame, dikke soep ko ken, b.v. groentesoep van pouiet met veel rijst, tomatensoep op dezelfde manier be reid, soep en peulvruchten, van aardappe len, soms met melk of taptemelk of geraspte kaas er door heen. Ook komen in aanmerking de gebakken gerechten, als spekpannekoeken, broeder of poffert en drie in de pan met kaas of worst. Om een hamer stevig te kunnen vast houden. U plakt een dikke laag leukoplast om de steel als u er bij kleine timmerkarweitjes soms last van hebt, dat de hamer u ontglipt. Om een gasslang te herstellen. Ruikt u gas in de keuken1 Dan is er stellig in de slang een klein lekje. Meestal zit dit vlak bij de kraantjes of bij het aansluitstuk van de pijpleiding. Een stukje van de slang moet dan worden afgeknipt en het eind opnieuw aangeschoven. Soms zit het lekje ergens in het midden. Om dit geval kan een „verbandje" van leukoplast goede diensten bewijzen, mits het lekje niet te groot is. Vergif! staat op een medicijnfleschje, maar moeder s hart beeft als ze denkt aan de kinderen, die nog niet kunnen lezen! Geen nood. ook hier komt de leukoplast te hulp U prikt eenlge punaises in een reep van die pleister en wikkelt deze om den hals van het fleschje. Zoo'n afschrikwekkend ding zal niemand aanraken, ook al zou u het eens wat natuurlijk nooit mag! vergeten weg te sluiten! In den zomer kan men voedzame maal tijden klaarmaken met koude peulvruchten, b.v. witte boonen, sla met komkommer of tomaat. Kan men meer geld uitgeven, dan kun nen deze maaltijden gemakkelijk uitgebreid worden met een eenvoudige toespijs wat vruchten, enz. Stamppot met rauwe groente mag men ook niet vergeten, men krijgt hierdoor weer meer afwisseling en behoudt alle voedende stoffen, die de groente bevat. Bovendien is het voordeeliger, daar men minder groente noodig heeft en men is gauwer klaar met net schoonmaken en wasschen. De graan- en meelsoorten, ook wel grut terswaren genoemd, zijn belangrijk voor onze voeding, door de groote hoeveelheid koolhydraten (zetmeel en suikerstoffen). die ze bevatten. Per dag heeft men 400—500 gr. koolhydra ten noodig bij zeer zwaar werk nog meer. Gelukkig dat er dan ook zoo'n verscheiden heid is van voedingsmiddelen, die ons aan onze belangrijke voedingsstof helpen. Het brood neemt wel een zeer groote plaats in bij onze voeding. Per dag rekent men dat er m ons land gemiddeld 3O0 gr. brood ge geten wordt. In sommige streken bedraagt het broodgebruik wel 600—700 gr. per dag. Veel brood wordt gegeten door menschen die zwaar werk te verrichten hebben. Wordt brood met melk gebakken, dan is het hierdoor voedzamer dan waterbrood. Er moeten dan de letters MB in staan, wat door den keuringsdienst geëischt wordt, als het onder dezen naam verkocht wordt. Brum brood bevat door de zemelen die het bevat, meer celstof en zouten. De celstof maakt bruin brood wat moeilijker verteer baar dan wit. Is licht verbruikbaar voedsel voorgeschre ven. dan moet men oud wittebrood of ge roosterd brood geven. Dit moet goed ge kauwd worden, waardoor het fijner verdeeld in de maag komt. Versch brood wordt ge makkelijker slecht gekauwd ingeslikt waar door het moeilijker verteert. Verder worden veel grutterswaren ge bruikt voor het klaarmaken van onze toe spijzen. Juist in gezinnen met kinderen, die dik wijls niet voldoende eten van het vleesch, de groente en de aardappelen, is een toe spijs op zijn plaats. Rijst, griesmeel, gort, grutjes, havermout, parelgort, kunnen op allerlei manieren wor den bereid. Gebruikt men hierbij nog melk, dan bevat de toespijs bovendien nog meer eiwit en vet. De meeste grutterswaren nemen bij het koken water op. Men moet er voor zorgen, dat ze altijd goed gaar gekookt zijn, daar rauw of ongaar zetmeel in ons lichaam heel moeilijk of niet verteert. Havermout is een van de weinige soorten die wat meer vet bevat. Daarom kan haver mout heel goed gaar gekookt worden in taptemelk of melk, die men verdunt met water. Vermicelli en macaroni kan men ook bij deze voedingsmiddelen rekenen. Ze worden gemaakt van tarwebloem. Bij het koken wordt weer een belangrijke hoeveelheid water opgenomen. Behalve soep kan men er ook pap en andere toespijzen van maken.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1939 | | pagina 9