Warschau en omgeving in
de branding
De Roemeensche premier
Calinescu vermoord
Geen nieuws in het Westen
VRIJDAG 22 SEPTEMBER 1939
No. 24385
De Bilt
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
80ste Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
Het Russische
legerbericht
Het Duitsche legerbericht
Hoe Warschau zich
handhaaft
verwacht
De strijd in het Westen
Dii nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
Door leden der IJzeren Garde
Moordenaars
terechtgesteld
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 cl3. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarlet. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f.2.35
per week 1 .".TMf. 0.1S
Franco per post f. 2.35 per 3 maanden -f portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.l
AUE WO C.M- breed
In het Russische legerbericht wordt
gezegd, dat de roode troepen Pinsk bezet
hebben en voortgaan met het zuiveren
van westelijk Wit-Rusland en de wes
telijke Oekraïne ten Zuiden van de lijn
KobrynLoeniniec van de overblijfselen
van het Poolschc leger.
Een correspondent van het Fransche
Havasbureau, die met twee Zuid-Slavische
correspondenten Galicië introk meldt:
Sommige plaatselijke autoriteiten, voor
het meerendeel Oekrainers hebben zich uit
eigen beweging tot de Russische autoriteiten
gewend. Zij werden voorloopig door deze
autoriteiten in haar bevoegdheden bevestigd
en kregen opdracht de Polen in hun gangen
vrij te laten. Volgens inlichtingen uit goede
bron hebben de Polen op sommige punten
getracht zich tegen het binnendringen der
Russen te verzetten. Een Russische officier
verzocht den Polen echter de wapens neer
te leggen en gaf hun de verzekering, dat zij
in het district konden blijven zonder lastig
gevallen te worden. In de stad Kuty gaven
de hoofden van het district, toer. de Rus
sische opmarsch werd aangekondigd, den
Poolsche troepen een half uur tijd, om zich
terug te trekken, hetgeen in goede orde ge
schiedde.
De correspondent constateerde, dat in ver
scheidene dorpen de bevolking aan den
dagelij kschen veldarbeid was.
Om Wilna zou vrij hevig zijn gestreden.
HITLER ONTMOET GOERING TE
GOTENHAFEN (GDYNIA).
Het D.N.B. meldt uit Danzig, dat Hitier
gistermorgen een bezoek heeft gebracht aan
de troepen om Danzig. Hij heeft onder meel
de Westerplatte bezichtigd en een tocht
naar den Krantor en door de haven van
Danzig gemaakt.
Daarna begaf hij zich naar Gotenhafen,
tot dusverre Gdingen geheeten. Hier ont
moette hij Goering, die eveneens een reis
door het kustgebied maakte.
Het opperbevel van de Duitsche weer
macht maakt bekend:
De bewegingen der Duitsche en Russische
troepen aan de overeengekomen demarca
tielijn voltrekken zich stelselmatig en in de
beste overeenstemming. Bij Lemberg werden
de daar vechtende Duitsche troepen afgelost
door Russische eenheden. De als resultaat
van den slag bij Tomaszow gegeven cijfers
over gevangenen en buit nemen nog voort
durend toe. Verscheidene pogingen der Po
len uit Praga uit te breken, werden verijdeld.
Bij Kaluszyn, op het traject Warschau-^
Siedlce, werd na een kort gevecht een
vijandelijke pantsertrein buitgemaakt. Gis
teren konden 178 leden van het diplomatieke
corps en 1200 andere buitenlanders War
schau verlaten langs den door de Duitsche
legerautoriteiten aangegeven weg. Zü wer
den door Duitsche officieren ontvangen en
nog des nachts in gereedgemaakte treinen
naar Koningsbergen overgebracht. Alle bui
tenlanders zijn wel en ongedeerd.
Naar HET FRANSCHE HAVAS
BUREAU meldt, blijft de Poolsche
hoofdstad, welke geheel door loopgraven
is omringd en van de overige gedeelten
des lands is afgesneden, hardnekkig ver
zet bieden aan den Duitschen druk.
Zij wordt verdedigd door eenige divisies
geregelde troepen, versterkt door een aantal
bataljons vrijwilligers. De taak der verdedi
gers wordt vergemakkelijkt, doordat War
schau een moderne groote stad is. welke een
sterk bolwerk vormt, ook al is zij niet van
versterkingen voorzien. Zij vormt een na
tuurlijk reservoir van allerlei hulpmiddelen.
Elk huis met zijn kelders kan een klein fort
worden en elke straat een pas, die gemak
kelijk kan worden verdedigd, vooral tegen
tanks. Een voorbeeld daarvan is ook Madrid,
dat zoo lang verzet heeft geboden. De ge-
heele stad is voor de verdediging gemobili
seerd: de voedselvoorziening, de handhaving
der orde, de brandweer, de opruiming van
het puin der ingestorte huizen, de gezond
heidsdienst, de verzorging der gewonden,
alles functionneert geregeld mét militaire
discipline onder het intense bombardement
van de Duitsche vliegtuigen en de zware
artillerie.
Daar generaal Czuma. die de verdediging
leidde, is gewond, heeft generaal Rommel
het bevel op zich genomen. Hij wordt bijge
staan door den burgemeester en kolonel
Lipinski, alsmede door den beperkten ge
meenteraad. waarin alle kringen zijn ver
tegenwoordigd. De door den bommenregen
aangerichte schade is geweldig en het aan
tal slachtoffers buitengewoon groot. Tot hen
behoort o.a. Grazynski, die eenige dagen
geleden tot minister voor de propaganda
was benoemd.
Volgens een radiocommuniqué van gister
avond hebben de verdedigers van Warschau
versterking gekregen van drie brigades
Poolsche cavalerie, die er in slaagden de
Duitsche omsingeling te verbreken.
Voor de microfoon heeft kolonel Lipinski
verklaard, dat de tegenstand van het gar
nizoen te Warschau van uur tot uur sterker
wordt. Alle aanvallen, die de laatste 48 uur
op de hoofdstad gedaan zijn, werden afge
slagen. De moed van onze soldaten, aldus
Lipnski. kent geen grenzen meer. Zij vallen
vijandelijke tanks aan. springen op gepant
serde wagens en ontwapenen de inzittenden.
Radio-Warschau heeft tenslotte mede
gedeeld. dat de Poolsche stellingen in de
voorsteden Mokotof en Wola geheel gehand
haafd zijn. Buitengewoon heftig wordt ge
vochten in Praga en Broedno.
Zwaar tot halfbewolkt. Enkele
plaatselijke regenbuien. Weinig
verandering in temperatuur.
Zwakke tot matige wind uit
Noordelijke richtingen.
(Ingez. Med.)
Gepantserde Duitsche detachementen,
die in den Noordwestelijken sector bij War
schau verschenen, zijn door een charge van
twee Poolsche cavalerie brigades terugge
slagen. De zender Warschau 2 maakt mel
ding van de vernieling van talrijke schil
derijen en andere kunstwerken. De Russi
sche ambassade, de Roemeensche ambas
sade en de godgeleerde hoogeschool, zijn
door granaten getroffen. De zender meldt
verder, dat de Duitsche luchtmacht het
roode kruis hospitaal heeft gebombardeerd,
hoewel het duidelijk te onderkennen was
Ondanks dit alles vindt het gewone leven
voortgang. Het verkeer wordt, bij gebrek
aan trams, door bussen onderhouden.
In totaal zouden boven Warschau 87
vliegtuigen zijn neergelegd.
Het Fransche legerbericht van gister
avond zegt:
..Over het geheel een kalme dag. Activi
teit der vijandelijke artillerie ten zuiden
van Saarbrücken. Luchtverkenningen wer
den ten uitvoer gelegd ondanks het slechte
weer en het vijandelijke vuur."
En het legerbericht van hedenmorgen
zegt: In de gebieden ten Zuiden van Saar-
bruecken en ten Oosten van de Blies wa
ren onze voorhoedeposten actief. De artil
lerie van beide partijen is over het geheele
front in actie.
Het Duitsche legerbericht zegt:
In het Westen traden slechts hier en
daar stoottroepen op. In een luchtgevecht
werd een Fransoh jachtvliegtuig omlaag ge
schoten.
(Zie vervolg pag. 2 van het 1ste Blad).
BINNENLAND.
Krachtige voortzetting van den wegen
bouw in ons land (3e Blad).
Ons parlementair overzicht (4e Blad).
I Een overzicht der werkloosheid (3e Blad).
De inenting tegen pokken (Binnenland
3e Blad).
Te Zwijndrecht zijn op een onbewaakten
overweg twee melkwagens door een
trein gegrepen; één persoon werd ge
dood; een ander zwaar gewond (Laat
ste Berichten, le Blad).
Men zie voor Stadsnieuws pag. 2 van het
Tweede Blad.
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Aarzelende markt - Locale waarden
zeer stil - Meerendeels gedrukt - Sche
pen goed prijshoudend - Amerikanen
vast - Beleggingen goed prijshoudend.
BUITENLAND.
Radio-toespraak van den Franschen mi
nister-president Daladier (4e Blad).
Roosevelt's voorstel tot wijziging der Ame-
rikaansche neutraliteitswet ingediend,
(3e Blad).
Warschau houdt nog altijd stand (le Blad)
Goebbels ontvangt de buitenlandsche pers
(le Blad).
De Roemeensche premier Calinescu door
leden der IJzeren Garde vermoord.
(le Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
Gistermiddag om kwart voor twee is de Roemeensche
premier Calinescu te Boekarest vermoord.
De moord is gepleegd op de Dembrovitza-
bnig. De moord was wel overwogen. Drie
auto's, een boerenkar en een groep stra
tenmakers die den weg herstelden, waren
bij het complot betrokken.
Terwijl een auto den wagen van den
minister-president aanreed, reed de boe
renkar voor de auto van het slachtoffer,
om den chauffeur te beletten door te rij
den. De beide andere auto's reden links en
rechts naast de auto van den minister
president en een aantal jongelieden, die
hierin zaten, begon onmiddellijk met
revolvers te schieten.
De agent van de Roemeensche politie,
welke den minister-president vergezelde,
werd gedood en zijn chauffeur werd ern
stig gewond.
De minister-president zelf werd door
elf kogels doorboord, waarvan drie hem
in het gelaat troffen.
Toen men het portier van de auto van
den minister-president opende, gleed het
lichaam van het slachtoffer op het trot
toir.
De omstanders vluchtten verschrikt
weg. Toen de politie kwam, kon zij ter
plaatse slechts één der moordenaars
arresteeren.
Eenige oogenbiikken later kwamen
de moordenaars per auto voor het ra
diostation van Boekarest. Zij verwond
den den portier en wisten door te drin
gen tot de studio. Zij riepen om, dat de
minister-president door een groep gar
disten was gedood.
Men had tien minuten noodig om de
misdadigers te overweldigen, waarna
de omroeper mededeelde, dat het pro
gramma, dat „door een betreurens
waardig incident" werd onderbroken,
werd voortgezet.
Het Fransche Havas-bureau meldt voorts
nog, dat de leider van het complot en zes
van zijn helpers zijn gearresteerd. De lei
der is een advocaat, Dumitrescu genaamd,
de helpers zijn studenten in de medicijnen.
Dumitrescu is zes weken geleden uit de
sub-Karpathische Oekraine teruggekeerd.
De arrestanten verklaarden individueel
te hebben gehandeld en een „gebaar te
hebben willen maken." Naar hun zeggen,
behoorden zij tot de oude „brigade van de
ridders van den dood," waarvan melding
werd gemaakt bij de terechtstelling van
Codreanu, den leider van de ijzeren garde.
BESCHULDIGINGEN OVER EN
WEER.
Beide oorlogvoerende partijen trachten
munt uit het geval te slaan en beschuldi
gen elkaar over en weer tot de daad te
hebben aangezet.
In Poolsche en Fransch-Britsche krin
gen was men de laatste dagen aldus het
D.N.B. ontstemd over de strikte neu
traliteit van Roemenië, dat de leden der
Poolsche regeering interneerde en de naar
Roemenië gevluchte Poolsche troepen ont
wapende en de tweede helft van het Pool
sche goud in beslag nam.
Het D.N.B. verklaart tenslotte, dat men
den moord toeschrijft aan Poolsche krin
gen en den Britschen geheimen dienst, die
een samenwerking tusschen Duitschland en
Roemenië wilden hihderen.
Daartegenover schrijft genoemd Havas
bureau: Calinescu was een energiek man,
die met gevaar voor eigen leven de ijzeren
garde in Roemenië heeft vernietigd en de
pogingen van Duitschland om de hand te
leggen op Roemenië heeft verijdeld.
Hij sterft op een oogenblik. waarop de
herhaalde intriges van zijn tegenstanders
in den laatsten kroonraad zijn geëindigd
met de nederlaag van die tegenstanders.
Reeds had de Duitschland welgezinde
kliek, aldus Havas, een ministerlijst opge
steld. doch de koning weigerde.
Men heeft thans ruim baan willen ma
ken de gardisten, agenten van Duitschland,
hebben Calinescu vermoord.
In bevoegde kringen verklaart men ech
ter, dat uit het onderzoek is gebleken, dat
de moord op Calinescu het werk van de
laatste overblijfselen der ijzeren garde is
en dat er geenszins sprake is geweest van
een samenzwering, die internationale be-
teekenis zou kunnen hebben. Volgens be
kentenissen van de daders is het motief
van den moord een persoonlijke wraakne
ming van aanhangers van Codreanu. In
Roemeensche politieke kringen wijst men
iedere andere politieke verklaring van de
hand. te meer daar Calinescu op interna
tionaal gebied een strikt neutrale politiek
volgde.
Onmiddellijk na den moord werden in
het geheele land strenge maatregelen ge
nomen. De telefoon te Boekarest werd ge
durende twintig minuten geblokkeerd en
iedere verbinding met het buitenland ver
broken. De politie en het leger namen alle
noodige maatregelen om de veiligheid te
handhaven, de verzamelplaatsen van de
gardisten te bewaken en de rumoerige min
derheden in bedwang te houden.
Ondertusschen hebben verscheidene voor
aanstaande personen, waaronder de Fran
sche ambassadeur, eer bewezen aan het
stoffelijk overschot van Calinescu.
Op het oogenblik, dat de moord werd
gepleegd, ontploften op twee plaatsen in
de stad bommen, doch deze veroorzaakten
niet de algemeene paniek, waarop blijkbaar
was gerekend. In Boekarest is alles kalm.
Twee der moordenaars hebben in een
huis, waarheen zij voor de politie waren
gevlucht, zelfmoord gepleegd
Onmiddellijk kwam de ministerraad bij
een en koning Carol benoemde generaal
Argeseanu tot premier. Deze was minister
van oorlog in het kabinet van Myron
Christea en vroeger militair attaché te
Tokio.
WIJLEN ARMAND CALINESCU.
De moordenaars van Calinescu zijn
later op de plaats van hun misdaad
terechtgesteld. Zij werden door een
peleton gendarmes naar deze plaats ge
leid en moesten het vonnis, geveld door
den nieuwen premier, generaal Arge
seanu aanhooren. Vervolgens werden
zij voor het oog der menigte geëxecu
teerd. Men zal hun lijken 24 uur laten
liggen.
De nieuwe minister-president en de
nieuwe ministers hebben in handen van
den koning den eed afgelegd om daarna
hun eerste bijeenkomst te houden.
OPROEP AAN HET VOLK.
Gisteravond laat heeft de regeering on
der voorzitterschap van de nieuwen pre
mier, generaal Argeseanu, een ministerraad
gehouden, waarna een oproep tot het land
gericht werd.
In deze proclamatie wordt gezegd:
Het geheele land is in rouw gedompeld
tengevolge van den laffen moord op minis
ter-president Calinescu. De premier werd
vermoord op de commandopost, waar hij
werkte voor het welzijn, de orde en de ver
dediging van het vaderland. Met algemeene
instemming van het land brengt de regee
ring een eerbiedige hulde aan dengene. die
zijn leven offerde in dienst van het vader
land. De regeering heeft de noodige maat
regelen genomen voor het stellen van een
afschrikwekkend voorbeeld en heeft onmid-
delijke bepalingen vastgesteld voor de
handhaving van orde en rust.
Roemenië zal vastberaden de vredespoli
tiek volgen, waarbij het zal streven naar
het bevestigen van betrekkingen van ver
trouwen en goede verstandhouding met
alle buurstaten en in het tegenwoordige
conflict een strikte neutraliteit handhaven.
Nog gisteravond is het op 25 Juli 1938 ge
dateerde testament van Calinescu gepubli
ceerd. De omgekomen premier spoort zijn
zoon aan, evenals hij het vaderland te die
nen. Calinescu wenscht te Curtea de Arges
naast zijn ouders begraven te worden. Het
testament bevat geen politieke punten.
Armand Calinescu. de vermoorde minis
ter-president van Roemenië, werd 21 Mei
1893 geboren in het district Arges uit een
boerenfamilie.
Hij studeerde rechten in Frankrijk en
werd doctor aan de universiteit van Boeka
rest en doctor in de economische politiek
aan de universiteit van Parijs.
Na rechter te zijn geweest in het arron
dissement Arges en prefect van hetzelfde
district debuteerde hij in de politiek als lid
van de nationale boerenpartij, van welke
partij hij in 1937 vice-voorzitter werd.
Na den val van het kabinet-Tatarescu
eischte de koning, dat Calinescu als minis
ter van binnenlandsche zaken zitting zou
nemen in het kabinet-Goga. dat de verkie
zingen moest voorbereiden.
Met krachtige hand bewaarde Calinescu
de orde in dezen verwarden tijd, waarin de
rust werd verstoord door de „ijzeren garde".
Calinescu bewaarde zijn portefeuille in
het eerste en tweede kabinet van patriarch
Miron Christea en na den dood van dezen,
in Januari van dit jaar, volgde Calinescu
hem op.
