De Troonrede
M
De overweldiging
van Polen wordt voltooid
80ste Jaargang
DINSDAG 19 SEPTEMBER 1939
No. 24382
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De opmarsch van Duitschers
en Russen
De Bilt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureau Noordeinchplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque» en Girodienst no. 57055 Postbus no. 54
Bemoedigend woord. Geen enkele reden tot
ongerustheid inzake de voedselvoorziening
Dif nummer beslaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD
Engeland en Italië
De aanval op Warschau
hervat
Hitier hedenmiddag
voor de radio
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
3D ets: peT regel voor aDvertentles uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons BLad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk;
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bjj vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens poslrecht. Voor opzending van brieven
10 ets., porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden jvr."...v.v;.. f.2.33
per week .ïiiiHHlU f. O.H
Franco per post f. 2:35 per 3 maanden 4» portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.k
H. M. de Koningin heeft heden de zitting der Staten-Generaal
geopend met de volgende rede:
Leden der Staten-Generaal,
ONDER sombere omstandigheden kom ik heden in uw
midden. Andermaal wordt ons werelddeel geteisterd door
de verschrikkingen van een oorlog.
Dankbaar, dat ons land den vrede bewaren mocht, vervult Mij
nochtans deernis met de velen, die elders onder het oorlogsleed
gebukt gaan.
HET verheugt Mij, dat onze vriendschappelijke betrekkingen
met alle mogendheden onverzwakt voortduren.
In het bijzonder geldt dit ook onze verhouding tot die neutrale
landen, met welke reeds in een vroeger tijdperk nauwere aan
raking was verkregen.
De gezamenlijke vredesoproep, kortgeleden door Zijne Ma
jesteit den Koning der Belgen mede namens zes andere staats
hoofden gedaan, heeft aan dien zin tot samengaan opnieuw
uiting gegeven.
Dat deze oproep, evenals het aanbod van goede diensten van
Zijne Majesteit en Mij, in breeden kring instemming heeft ge
vonden. bevestigt Mij in de overtuiging, dat, ondanks onder
vonden teleurstelling, velen de hoop blijven koesteren, dat door
vreedzaam overleg betere internationale verhoudingen kunnen
worden in het leven geroepen.
TER handhaving van de volstrekte onzijdigheid, waartoe
ons land geroepen is en waaraan het zich met inzet van alle
krachten wijdt, heb Ik mij genoopt gezien bevel te geven tot de
mobilisatie van zee- en landmacht. Tot Mijn groote voldoening
heeft die mobilisatie, evenals de daarop volgende concentratie,
zich op voorbeeldige wijze voltrokken. Beide deelen onzer weer
macht vervullen, met den besten geest bezield, hun moeilijke
en soms gevaarvolle taak.
HET economisch leven van ons land, dat zich den laatsten
tijd in belangrijke mate had hersteld, wordt door den uit
gebroken oorlog in al zijn geledingen zwaar getroffen. Het
verkeer ter zee is ontwricht, waarvan in de eerste plaats de
scheepvaart en de visscherij den terugslag ondervinden. Tal
van ondernemingen missen den aanvoer van noodzakelijke
grondstoffen. Land- en tuinbouw, reeds vóór het uitbreken van
het internationaal conflict in een moeilijke positie, ondervinden
nieuwen tegenslag door de stagnatie van den uitvoer.
BIJ deze beproevingen ontbreken gelukkig ook de lichtpun
ten niet. Van een ernstigen schok bij ons geld- en bank
wezen is geen sprake geweest. Hoewel prijsstijgingen niet kon
den en kunnen uitblijven, is prijsopdrijving niet in veront
rustende mate voorgekomen, terwijl, waar noodig, van wette
lijke bepalingen met goed gevolg gebruik wordt gemaakt. Ten
behoeve van de regelmatige voedselvoorziening zijn reeds
maanden geleden zoodanige voorbereidingen getroffen, dat er
voorloopig geen enkele reden tot ongerustheid behoeft te be
staan. Maatregelen voor bodemproductie, voorraadvorming en
distributie vormen hier een aaneensluitend geheel. Voorts zijn
voor de industrieele productie Rijksbureaux ingesteld, waarin
het bedrijfsleven met de overheid samenwerkt bij de regel
matige verdeeling van die artikelen, waaraan een tekort kan
ontstaan.
Het beleid der Regeering zal er op gericht blijven de opkomende
nooden der bevolking naar vermogen te lenigen en in het
bijzonder een tekort aan de noodzakelijke levensmiddelen te
voorkomen.
Distributie van verbruiksartikelen zal niet op het bestaan van
zulk een tekort behoeven te wijzen, doch zal reeds plaats
hebben, wanneer een rechtvaardige verdeeling gevaar zou
kunnen loopen.
Daarnaast zal de Regeering alles in het werk stellen om hei
normale verloop van het bedrijfsleven te bevorderen.
De Regeering hoopt hierdoor tevens zooveel doenlijk te voor
komen, dat de werkloosheid, waarvan zij ook overigens de
bestrijding krachtig en onverdroten wil voortzetten, uit den inge
treden oorlogstoestand nieuw voedsel ontvange.
OOK in Nederlandsch-Indië, Suriname en Curagao heeft de
internationale toestand het treffen van een aantal bijzon
dere maatregelen noodzakelijk gemaakt.
Op maritiem en militair gebied zijn voorzieningen getroffen om,
wanneer zulks noodig mocht blijken, de plichten der neutraliteit
stipt na te komen, terwijl daarnaast maatregelen zijn en nog
zullen worden genomen op economisch terrein, in het bijzonder
in het belang van de voedselvoorziening. Belangrijke stoor
nissen op dit of ander gebied kwamen tot dusver gelukkig
niet voor.
ET groote dankbaarheid heb Ik kennis genomen van den
geest van toèwijding en dienstvaardigheid, die in dezen
ernstigen tijd, zoowel in Nederland als onder alle bevolkings
groepen in de Overzeesche Gebiedsdeelen, op zoo verheffende
wijze tot uiting komt.
Ik verwacht, dat dit besef van saamhoorigheid tot het einde
zal worden bewaard. Ook indien de tijden nog moeilijker wor
den, zal dan de toekomst met vertrouwen kunnen worden
tegemoet gezien.
Met de bede, dat God Mijn Volk moge zegenen in de beproeving
en aan ieder van ons de kracht zal geven tot datgene waartoe
hij thans geroepen is, verklaar ik de gewone zitting der Staten-
Generaal geopend.
BINNENLAND.
De Leidschë hoogleeraar dr. A. J. Wensinck
is overleden. (Stadsnieuws, 2e Blad).
De opening der Staten-Generaal. (3e en le
Blad).
Een mooie gift voor de luchtverdediging.
(Binnenland, 3e Blad).
De kolenvoorziening levert voorshands geen
ernstige moeilijkheden op. (Binnenland
3e Blad).
Gisteren hebben tal van branden gewoed.
(Gemengd, 3e Blad).
Men zie voor Stadsnieuws pag. 2 van het
Tweede Blad.
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Herstellende markt. - Iets betere onder
toon. - Stille affaire. - Hoogere koer
sen. - Amerikanen beter. - Beleggingen
verdeeld.
BUITENLAND.
De Duitsche en Russische legers bezetten
Polen, (le Blad).
Het tot zinken brengen van de Courageous.
(le Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL
PAG. 2 VAN HET DERDE BLAD.
Het Russische legerbericht luidt: „Op 18
September hebben de troepen van het
roode leger de afdeelingen van het Poolsche
leger verder teruggeworpen. Des avonds
hadden zij in Wit-Rusland de steden Sven-
tsiany, Novogroedok, Orlya aan de Njemen,
Slonim. Holkovysk. het spoorwegknooppunt
Lida en het station Yaglewitsji aan den
spoorweg Minsk-Brestlitovsk bezet en in de
Westelijke Oekraine het spoorwegknoop
punt Sarny en de steden Loetsk, Stanislov,
Galich. Krasne en Boechach bezet. Oe
voorhoede van het roode leger nadert
Lwow en Wilna.
Een telegram uit Moskou aan het Duit
sche Nieuwsbureau meldt, dat de Rus
sische en de Duitsche troepen elkander
te Brcst-Litowsk hebben ontmoet. De
officieren begroetten elkander.
Van Poolsche zijde wordt medegedeeld,
dat de Russen voortrukken met groote wit
te vlaggen en verklaren, dat zij de bevol
king vrede en rust komen brengen.
Het schijnt, aldus Havas, dat een ware
wedloop is ontstaan tusschen de Duitsche
en Russische troepen met Lwow (Lemberg)
ais einddoel. Lwow wordt nog door de Pool
sche troepen tegen de Duitschers verdedigd.
Het is nog te vroeg een eindconclusie te
trekken. Het schijnt evenwel niet, zoo seint
Havas, dat een demarcatielijn is vastge-
BASTIANINI AMBASSADEUR
TE LONDEN.
De Italiaansche onderstaatsse
cretaris voor buitenl. zaken,
Bastianini, is benoemd tot am
bassadeur in Londen.
steld tusschen Duitschland en Rusland,
tot waartoe de Russische troepen zouden
oprukken. De toestand zal pas duidelijk
worden op het nabije oogenblik, dat de
Duitsche en de Sovjet-troepen met elkaar
in contact komen.
Op de brug over de Dnester, op den weg
Kodale-Czortkov. heeft gistermiddag de
Amerikaansche gevolmachtigde een onder
houd gehad met de Sovjet-troepen. Men
weet niet wat het resultaat van deze be
sprekingen is.
De Poolsch-Roemeensche grens is aan de
Roemeensche zijde volkomen afgesloten.
Zonder speciale toestemming mag men niet
op een afstand van minder dan 7 KM. van
de grens komen en op 3 K.M. afstand van
de grens is een sterke troepenmacht gecon
centreerd.
Het Duitsche Nieuwsbureau deelt mede,
dat de rechtervleugel van het in Zuid-
Polen opereerende Duitsche leger gis
teren, van Sambor naar het Zuidoosten
trekkend, Drohorycz heeft genomen.
Hiermede is de voornaamste plaats van
het Poolsche petroleumgebied in Duit
sche handen gevallen.
De strijd bij Warschau is hervat, aan
gezien een Poolsche onderhandelaar
zich niet heeft gemeld.
Bovendien bericht het D.N.B. dat giste
ren in den loop van den dag ongeveer 250
Poolsche vliegtuigen, meest militaire toe
stellen, te Cernauti (Cemowitz) zijn aan
gekomen. Aangezien het vliegveld te klein
was, zijn de weilanden in de omgeving be
zaaid met vliegtuigen. Een Roemeensche
commissie werkt onophoudelijk aan het
overnemen van de toestellen, de beman-
Vanmiddag om 5 uur 20 Am-
sterdamsche tijd, zal Hitier een
redevoering houden, welke door
alle Duitsche zenders zal wor
den verspreid.
ning wordt doorgezonden naar internee-
ringskampen in het centrum van het land,
zes gewonde Poolsche piloten zijn in het
militaire hospitaal van Cernauti opgeno
men.
Ook zijn gisterochtend afdeelingen tanks
en batterijen luchtdoelartillerie van het
Poolsche leger te Cernauti aangekomen. Zij
werden door de Roemeensche militaire
autoriteiten in beslag genomen en de be
manning werd geïnterneerd.
De burgemeester van Warschau heeft
gisteravond in een radiotoespraak ver
klaard. dat de stad zich niet zou over
geven, doch zich tot het bittere einde
zou verdedigen.
Gedeeltelijk bewolkt droog weer.
Weinig verandering in tempera
tuur. Zwakke tot matige, meest
Noordoostelijke wind.