Nieuws
uit de Filmwereld
„Havenkwartier"
Economische oorlog
in vollen gang
Vragen uit het publiek
De installatie van Mr. P. N. Höweler
LEIDSCH DAGBLAD, Zalerdag 16 September 1939
Vierde Blad
No. 24380
80ste Jaargang
De prijsverhoogingen
En het officieele antwoord
De hartelijke ontvangst te Rijnsburg
(Van onzen financleelen medewerken.
De New Yorksche en Amsterdamsche
beurzen, de eenige belangrijke beurzen,
waar nog van een vrijen handel kan worden
gesproken, hebben zich sinds het uitbreken
van den oorlog niet onbetuigd gelaten. De
hausse heeft hier en daar vervaarlijke en
(laat ons dit niet verhelen) gevaarlijke af
metingen aangenomen. De frappante koers
stijgingen in tal van Amerikaansche fond
sen, in olies, rubbers, scheepvaartaandee-
len. toonen aan, dat een zeer eenzijdige
marktpositie is opgebouwd, die naar mijn
overtuiging, bij een plotseling opstekenden
ongunstigen wind kan ineenstorten. Men
vergaapt zich aan stijgingen van goederen-
prijzen en vrachten, aan winst-verwachtin
gen voor oorlogs- en aanverwante industrie-
en, doch men sluit daarbij de oogen voor de
duizend en een moeilijkheden en hinder
palen, die de oorlogvoerenden en de regee
ringen aan de winstmogelijkheden en de
winstuitkeering in den weg zullen leggen.
Ja, erger: gedurende een kleine veertien
dagen heeft, men hier Nederlandsche obli
gaties verkocht of beleend teneinde hausse-
posities in dollars op te bouwen, daarmede
ons staatscrediet en onze valuta in gevaar
brengend. Men zal wellicht tegenwerpen,
dat de gulden zich toch maar best houdt
en dat de geldmarkt alweer teekenen ver
toont van verruiming. Men hoede zich ech
ter voor den schijn; het is naar mijn over
tuiging onvermijdelijk, dat binnenkort,
mede door deze anti-gulden speculatie, een
hevige druk op onze valuta zal inzetten en
de dringende vraag rijst, of onze autoritei
ten dien druk al dan niet willen tegen
gaan. Willen zij het, dan is m.i. niet dui
delijk, waarom de Nederlandsche Bank blijk
baar met de handen in den schoot zit en
niet op eenigerlei wijze 'evenals dit vóór
1936 het geval was) pressie op de banken
uitoefent om de vlucht in den dollar tegen
te gaan. Hier ligt in talmen gevaar!
Inmiddels is de economische oorlog reeds
uitgebarsten en het heeft er allen schijn
van, dat deze oorlog met de uiterste felheid
zal worden gevoerd. Engeland heeft een
blokkade van Duitschland afgekondigd en
voert die blokkade zóó doortastend door, dat
de transitohandel der neutralen met
Duitschland practisch onmogelijk ls gewor
den. Nederland heeft zich, hoe onaange
naam zulks ook is, bij deze feiten neer te
leggen en het doet dan ook vreemd aan,
dat Duitschland met den eisch komt aan
dragen dat de normale handel en transito
handel moet worden gehandhaafd. Duitsch
land tracht aldus via de neutralen druk op
Engeland uit te oefenen, om de blokkade te
verzachten. Zulk een eisch is echter volko
men onredelijk, omdat wij eenerzijds mach
teloos staan tegenover deze Engelsche con
trabande-maatregelen en omdat anderzijds
het volkomen dubieus is, wat onder nor
malen handel moet worden verstaan. Wij als
neutralen kunnen hieronder slechts ver
staan dien handel, die onder de huidige
omstandigheden mogelijk is en die opvat
ting maakt den Duitschen eisch volkomen
krachteloos. De heftige Duitsche reactie op
de Engelsche blokkade levert echter het be
wijs, dat die blokkade reeds thans haar In
vloed niet mist.
Dat de neutralen hiervan mede de dupe
zullen zijn, is begrijpelijk en moet, helaas,
worden aanvaard. Daartegenover is het
dringend noodzakelijk, dat Nederland zijn
eigen huls zoo moet inrichten, dat het, met
handhaving der volledige neutraliteit naar
alle zijden zal trachten de schade te be
perken en het leed voor onze bevolking zoo
veel mogelijk te verzachten. Een direct uit
vloeisel der contrabande-bepalingen is de
aanneming der Invoernoodwet, waardoor in
navolging van den arbeid der N(ederland-
schei Oiverzee) T(rust) Maatschappij In
den vorigen oorlog, de invoer zal worden
gecentraliseerd en met het oog vooral op de
bestemming, op de striktste wijze zal wor
den gecontroleerd, teneinde den wederuit
voer van contrabande-goederen te voorko
men. Het is te hopen, dat het regeerings-
orgaan. dat met deze uiterst moeilijke taak
zal worden belast, de destijds door de N.O.T.
begane fouten zal weten te vermijden. Het
feit, dat op velerlei terrein reeds sinds jaren
onze buitenlandsche handel aan banden is
gelegd, rechtvaardigt de verwachting, dat
inderdaad de uitvoering dezer taak thans
veel vlotter zal gaan en dat men speciaal ook
ditmaal niet op heftig verzet in het binnen
land zal stuiten.
Daarnaast mag echter wel van onze re
geering worden verlangd, dat zij het Neder-
landsch bedrijfsleven, van industrie tot
kleinhandel, niet meer aan banden legt dan
strikt noodzakelijk ls. Het keurslijf, waarin
ons bedrijfsleven reeds ls gesnoerd en nog
verder zal worden gesnoerd, is reeds zóó
nauw, dat de uiterste zorg er aan zal moe
ten worden besteed, den handel niet geheel
te verstikken. In dit verband mag zeker wel
de volle aandacht vallen op de regeerings-
maatregelen tegen prijsopdrijving. Er is
helaas, aanleiding om op deze maatregelen
ernstige kritiek uit te oefenen. Het blijkt
immers, dat prijsverhooging door de regee
ring veel te summier wordt behandeld, het
geen tot hoogst ongewenscht ingrijpen
heeft geleld en feitelijk de basis legt voor
een ondermijning van de financieele positie
van groot- en kleinhandel.
De regeering dient wel tc beseffen, dat
elke prijsverhooging geen prijswoeker is,
zelfs niet indien het goederen betreft, die
nog tegen de lage prijzen zouden zijn inge
kocht of gefabriceerd. Zoodra immers de
volledige zekerheid bestaat, dat de vernieu
wing der voorraden tegen hoogeren prijs zal
moeten geschieden, uit hoofde van stijging
der goederenprijzen, vracht- en verzeke
ringstarieven, dan is het m.i. geboden, dat
in den huldigen verkoopprijs reeds deze ver
hooging geheel of gedeeltelijk gecalculeerd
wordt. Naar uit verschillende gevallen blijkt
weigert de regeering dit boekhoudkundig
axioma te erkennen. Zij streeft er blijkbaar
naar, de prijzen op een zoo laag mo
gelijk peil te handhaven en misleidt hier
mede zichzelf zoowel als de bevolking. Im
mers ons bedrijfsleven staat of valt met de
mogelijkheid van zoo volledig mogelijke
vervanging zonder kapitaalverlies. Laat
men zulk een vervanging niet toe, dan ont
wikkelt zich een kapitaalintering, vooral in
de middenstandsbedrijven, die een nood-
lottigen Invloed op onze geheele economi
sche structuur zal moeten hebben. Daar
naast moet de regeering wel in het oog hou
den, dat bet in dezen tijd waarlijk niet in
de eerste plaats noodig is, het verbruik op
peil te houden. Integendeel, het verbruik
moet worden ingekrompen, opdat het
grootste deel van 's lands inkomsten aan
onze verdediging kan worden besteed en
deze inkrimping kan mede worden bewerk
stelligd door niet den voet dwars te zetten
aan prijsverhoogingen, welke elk accoun
tant als volkomen redelijk zou beschouwen.
De prijsstijging op de meeste goederen
markten heeft zich reeds geopenbaard in
een verzachting van verschillende interna
tionale restricties. Zoo is het uitvoerpercen-
tage van rubber voor het vierde kwartaal
verhoogd van SO0/» op 70hetgeen te za-
men met den sterk gestegen rubberprijs de
situatie onzer rubberondernemingen aan
zienlijk zal verbeteren. De tinquota voor
het derde kwartaal zijn opnieuw verhoogd,
en wel van 60 op 80 Het schijnt, dat de
bufferpool langzamerhand uitgeput ls ge
raakt en de Engelsche regeering zal nu zelf
maatregelen nemen, om te hooge tinprijzen
te voorkomen. In hoeverre zulks onze Ne-
derlandsch-Indische tinproducten in hun
houding tegenover restrictie en verkooppo-
lltlek zal beïnvloeden, zal de naaste toe
komst leeren.
((Nadruk verboden).
Vraag: Kan de echtgenoote van een
dienstplichtige, aan wien een kosteloos rlj-
wielbelastingmerk is uitgereikt, in de plaats
van haar man van dit kostelooze merk ge
bruik maken?
Antwoord: Neen. In het algemeen is dit
niet toegelaten. Alleen indien de vrouw van
een dienstplichtige voor de uitoefening van
beroep of bedrijf een rijwiel noodig heeft
kan zij door haar man. Indien deze niet zelf
een rijwiel voor beroep of bedrijf noodig
heeft, voor het gebruik van een kosteloos
merk worden aangewezen. Dit moet de
vrouw alsdan onder overlegging van de
machtiging van haar man bij den betrokken
ontvanger aanvragen. In het onderhavige
geval moet daarbij ook het aan den man
uitgereikte merk worden ingeleverd.
Vraag: Mag aan een tijdelijken onderwij
zer, wiens salaris voor rijksvergoeding ln
aanmerking komt, een vaste aanstelling
worden uitgereikt, dan wel zijn tijdelijke
aanstelling worden verlengd, indien hij zich
in militairen dienst bevindt?
Antwoord: Indien dit ook hl normale om
standigheden zou zijn geschied, bestaat
..aartegen thans geen bezwaar. Het salaris
van den plaatsvervanger komt voor rijks
vergoeding in aanmerking.
Vraag: Is er een regeling getroffen voor
het afleggen van examens en tentamens aan
de landbouwhoogeschool te Wageningen?
Antwoord: Ter tegemoetkoming aan de
bezwaren, die zich voor onder de wapenen
geroepen studenten der landbouwhooge
school zullen voordoen bij het afleggen van
examens, zijn voor deze categorie van stu
denten de volgende regelen getroffen.
Tot het afleggen van het propaedeutisch
examen A zoowel als B zal gelegenheid ge
geven worden in de maanden September,
Januari en April.
Het zal goed gevonden worden, dat het
totale aantal vakken, waarin examen ge
daan moet worden, verdeeld wordt over
meer dan een der bovengenoemde examen
perioden.
Gistermiddag is de nieuwe burgemeester van Rijnsburg. mr. P. N. Höweler op plechtige
wijze geïnstalleerd. De burgemeester, diens echtgenoote en familie maakten in den
Regimentswagen van de te Rijnsburg gelegerde militairen een rondrit door de ge
meente. Het dochtertje van wethouder C. D. v. d. Vijver bood de echtgenoote van de
nieuwen burgemeester bij de grens der gemeente bloemen aan.
Gisteren schreven wij reeds uitvoerig over
de installatie van den nieuwen burge
meester van Rijnsburg, mr. P. N. Höweler.
De Rijnsburgers hebben hem een harte
lijke ontvangst bereid.
Tot het plechtige geheel heeft zeker in
niet geringe mate medegewerkt de aanwe
zigheid der militairen, wier Eerewacht zeer
groote belangstelling heeft getrokken.
Wij vernemen, dat tijdens de Raadsver
gadering de heer W. L. v. d. Gugten nog
het woord gevoerd heeft namens de A.R.-
Raadsfractie. Ook hij heeft den burgemees
ter een hartelijk welkom toegeroepen.
Tijdens het ronddienen van de eerewijn
bracht wethouder C. D. v. d. Vijver namens
het Comité van Ontvangst een dronk uit
op den Burgemeester, die daarna alle spre
kers recht hartelijk dank heeft gebracht
voor hun goede woorden en beste wenschen.
De gelegenheid tot het afleggen van ten
tamens zal ruim gemaakt worden, zoodat
telkens ln een beperkt aantal vakken ten
tamen afgelegd kan worden in overleg met
de betrokken hoogleeraren.
Voor de geldigheid van met goed gevolg
afgelegde tentamens zal een ruime termijn
gesteld worden.
Dezer dagen is bekend gemaakt dat men
zich voor vrijwillig vervroegde opkomst
moet wenden tot den minister van defensie
door middel van een request.
In afwijking daarvan wordt thans mede
gedeeld, dat nog nader zal worden bekend
gemaakt of en wanneer vervroegde inlijving
zal kunnen plaats vinden. Op het oogenblik
bestaat géén gelegenheid daartoe en dienen
verzoeken van die strekking achterwege te
blijven.
Achtereenvolgens is nog het woord ge
voerd door den plaatselijken commandant,
kapitein Dürst Britts, oud-burgemeester
Bosschieter, ds. v. d. Loo, Ger. predikant
ds. van Nifterik, Ned. Herv. predikant, Ou
derling van Starkenburg namens de Chr.
Ger. Gemeente, den heer D. van Egmond
Nzn., namens de Commissie voor Steunver-
leenlng en het Hervormd Schoolbestuur,
den burgemeester van Katwijk, mr. Wol-
dringh van der Hoop, namens de burge
meesters van de aangrenzende gemeenten,
wethouder v. d. Wiel namens het gemeen
tebestuur van Klundert, en ds. Pras, Ned.
Herv. predikant te Katwijk Zee, vroeger te
Klundert.
Zij allen brachten hun hartelijke felici
taties met deze benoeming over. Toen bur
gemeester Höweler alle sprekers had be
dankt, werd de raadszitting gesloten.
Des avonds te zeven uur ving het défilé
aan, waaraan vele plaatselijke vereenigin-
gen met vaandels en banieren deelnamen.
Van het plein van het Raadhuis sloeg de
burgemeester dit défilé, dat een keurigen
indruk maakte, gade.
Vervolgens had in de Raadszaal een re
ceptie plaats, waarbij de bestuursleden van
vele besturen en talrijke particulieren blijk
van belangstelling gaven. Ook het rege-
lings-comité was hierbij aanwezig.
Na afloop van deze receptie en de eerste
kennismaking bleef men in intiemen kring
nog eenigen tijd gezellig bijeen.
Het was voor den nieuwen burgemeester,
zoowel als voor de Rijnsburgsche burgerij
een mooie en feestelijke dag. Moge de be
windsperiode van mr. Höweler een vrucht
dragende zijn, ondanks de zorgelijke tijds
omstandigheden waaronder speciaal ook
de Rijnsburgers gebukt gaan!
HOLLYWOOD'S BUITENVROUW.
Lucille Ball.
Lucille Ball ziet er aantrekkelijk uit ln
haar rood-geruite jurk - met zonnemuts -
tijdens de rustdagen buiten de studio's,
i 'aar zij haar rol in de nieuwe film ..Five
Came Back" juist beëindigd heeft. Zij zal
tiet James Ellison ook in de film „Cross
Country Romance" de hoofdrol spelen.
EEN MOEILIJKHEID MET HISTORISCHE
FIGUREN.
Hij, die een steek op zijn hoofd1 zet, een
lok haar over zijn voorhoofd kamt en zijn
hand steekt tusschen de knoopen van zijn
Henry Fonda als Abraham Lincoln.
overjas, lijkt op Napoleon. Zoo vast als een
huis! Julius Caesar, Ghandi, Mussolini,
Keizer Wilhelm, Richard Wagner en tal
van anderen hebben óók van die vaste ken-
teekenen. Dat is gemakkelijk voor liefheb-
berij-tooneelspelers, bezoekers van bal-
masqué's en politieke karikatuur-teeke
naars.
Maar de werkelijke uitbeelding van een
historische persoonlijkheid ligt dieper en
héél wat dieper! dan bij deze algemeene
uiterlijkheden. Zij verlangt ook innerlijke
gelijkenis, die niet door jsruik of schmink
of costume kan worden verkregen. De
uitbeelding van het innerlijk is bijzonder
zwaar en blijft alleen bereikbaar voor de
grootste acteurstalenten.
Daarbij komt een bijzondere factor. Toen
Napoleon (om bij dat voorbeeld nu maar
even te verwijlen) voor artillerie-officier
studeerde, droomde hij er nog in het minst
niet van. Keizer der Franschen te zullen
worden. En toen later de gevangen keizer
Elba ontvluchtte en weer naar Frankrijk
toog, kon hij niet vermoeden, dat zijn her
nieuwde heerschappij precies honderd da
gen zou duren, waarna een Waterloo en
een Sint Helena hem zouden wachten.
Met die wetenschap zijn wij, kinderen
der latere tijden gewapend en die weten
schap beïnvloedt ons, wanneer wij pogen.
Napoleon uit te beelden. Als treffend voor
beeld diene een overigens zeer mooie film,
aan Napoleon's later leven gewijddie
eenige jaren geleden in ons land in roulatie
kwam. Daarin zag men 's Keizers landing,
na de vlucht van Elba, weer op Franschen
bodem en de soldaten, die Bodewijk XVTH
uitzond om hem gevangen te nemen, die
naar hem overliepen. In die film nu en in
die scène liet men iemand beweren: „Zijn
rijk zal slechts honderd dagen duren!"....
Een voorspelling? Ja, maar na de feiten,
gedaan door een auteur, die wist, wat géén
van Napoleon's tijdgenooten wist. Het is
natuurlijk een bepaald soort verleiding,
waarvoor zulk een auteur bezwijkt: om het
later leven, de toekomst van zijn held1 mee
in het spel te betrekken. Maar per saldo
is dat banaal en onjuist.
De Amerikanen formuleeren het zoo pun
tig: „You must kep Destiny out of the por
trayal" (Mien moet de lotsbeschikking bul
ten het portret houden). ZIJ erkennen zelf,
dat dit een bijzonder groote moeilijkheid is.
En wel naar aanleiding van „Young Mr'.
Lincoln", die de jeugdjaren van Amerika's
grootsten president in beeld brengt. Is het
niet volkomen voor de hand liggend, dat
Henry Fonda, die hier de titelrol vervult, ln
ieder opzicht zou laten doorschemeren, dat
deze figuur later tot de hoogste waardig
heid zou worden uitverkoren?
Hij heeft dat nlèt gedaan. Hij hield „de
lotsbeschikking bulten het portret" en dat
is een zijner grootste verdiensten.
Hierboven een boeiende opname uit de
film .Havenkwartier", waarin de bekende
Fransche acteurs Jean Gabin, Michel Simon
en Mdchèle Morgan optreden. Het is de
aangrijpende geschiedenis van een Fran
schen kolonialen soldaat, wiens suggestieve
rol door Jean Gabin vertolkt wordt. Dit is
weer een opmerkelijke film uit de Fransche
productie en van den regisseur Marcel
Camé.
GEZA VON BOLVARY's NIEUWE FILM.
„On revient toujours a son premier
amour"!
Geza von Bolvary, de regisseur, die zijn
naam heeft gemaakt als spelleider van
operettefilms, zal, nadat de nieuwe Paula
Wessely-Willy Birgel-film „Maria Ilona",
waaraan hij momenteel de laatste hand
legt, gereed is gekomen, opnieuw terug-
keeren tot zijn eerste liefde: de film-ope
rette. Voor de Terra zal hij de groote, bril-
lant gemonteerde film „Der Opembal!"
iBal in de Opera) maken, welke film zal
zijn ontleend aan de ook ten onzent be
kende operette van Heuberger.
