DKW
Uit het Britsche parlement
LEIDSCH DAGBLAD - Eerste Blad
Vrijdag 15 September 1939
Overzicht
f 1035.-
KERK- EN SCHOOLNIEUWS
Amerika en de blokkades
en
Propaganda
anti-propaganda
De Paus over den oorlog
Csaky over de
Hongaarsche politiek
Japan's politiek
Verspreide berichten
Chamberlain over
verscherpten oorlog
De inlichtingen-dienst
De „New York Times" levert felle critiek j
op de argumenten van de isolationisten.
Het blad is van oordeel, dat de Vereenigde
Staten terug kunnen keeren tot den tradi-
tioneelen uitleg van de neutraliteit en zoo
een groote dankbaarheid verwerven, want
zü kunnen zoo de landen helpen, die weer
stand bieden aan een niet uitgelokten
aanval en de democratie, welke ook de
Amerikaansche leefwijze is, verdedigen.
Het blad voegt hieraan toe. dat het andere
alternatief is om door middel van de neu-
traliteitswet in Europa te „intervenieeren"
en de balans te doen doorslaan naar de
zijde van de brute kracht en de reactie.
In een formeele verklaring over de hou
ding der Vereenigde Staten ten aanzien der
door de oorlogvoerende staten toegepaste
blokkades, heeft minister Huil gezegd, dat
de regeering zich alle rechten, waarop de
Vereenigde Staten en hun burgers aan
spraak kunnen maken, voorbehoudt volgens
het internationale recht en dat zij de noo-
dige maatregelen zal nemen, wanneer deze
rechten door oorlogvoerenden geschonden
worden.
Huil gaf daarna een uitvoerige opsom
ming van de maatregelen, die langs den
weg van binnenlandsche wetgeving zijn ge
nomen om het reizen door Amerikanen op
schepen van oorlogvoerende mogendheden
te beperken en het verstrekken van leenin
gen en credieten aan oorlogvoerenden te
beknotten.
Deze beperkende maatregelen, aldus zeide
Huil, vormen geen wijziging, en kunnen dat
niet doen. van de beginselen van het inter
nationale recht, doch zij verplichten veeleer
de Amerikaansche burgers af te zien van
het uitoefenen van zekere rechten tot het
Congres anders besluit. De Amerikaansche
regeering heeft geen afstand gedaan van
eenig recht als neutrale mogendheid onder
de gelding van het internationale recht. De
regeering streeft er naar volkomen diligent
te zijn bij de bescherming van Amerikaan
sche levens en bezittingen en zij moet na
tuurlijk verwachten, dat de burgers even
diligent zijn bij het buiten werkelijk of
mogelijk gevaar blijven.
In een voorafgaande persconferentie had
Huil gezegd, dat er voor zoover hij op de
hoogte was, geen ernstige of ongewone kant
was aan het aanhouden van Amerikaansche
schepen door Engeland en het verwijderen
van contrabande uit deze schepen. Er was
reeds een schip vrijgelaten en eenige andere
gevallen van aanhouding zouden zich onge
twijfeld in dezelfde richting ontwikkelen.
Het Duitsche nieuwsbureau meldt: Het
Engelsche ministerie van voorlichting heeft
verklaard, dat de Engelsche regeering re
den heeft tot de veronderstelling, dat
Duitschland zou kunnen probeeren, duik
boot- en luchtvaartbases aan te leggen aan
de kusten van Zuid- en midden-Amerika.
Te bevoegder plaatse wordt deze mede-
decling een poging genoemd, om de Ibero-
Amerikaansche staten op plompe wijze in
paniekstemming te brengen. „Evenals de
aanslag van Churchill tegen de ..Athenia"
ten doel had. oorlogsstemming in ae Ver.
Staten in het leven te roepen, zoo is ook dit
lasteren van Duitschland op niets anders
berekend dan op de vergiftiging der goede
betrekkingen van Duitschland met de
Ibero-Amerikaansche staten.
De verklaring van het Britsche departe
ment van voorlichting is een bewuste mis
leiding van de Amerikaansche openbare
meening. Opnieuw wordt vastgesteld, dat
Duitschland in Noord-, Midden- en Zuid-
Amerika geenerlei ambities van politieken
of militairen aard heeft.
Hooge functionarissen van het Ameri-
kaansch departement van staat hebben
echter verklaard, dat als gevolg van de
Britsche waarschuwing, dat Duitschland
zou kunnen probeeren in Zuid-Amerika
duikbootbases te vestigen, deze kwestie
onderwerp zal zijn van bespreking op de
pan-Amerikaansche conferentie.
De Paus heeft tegenover den nieuwen
ambassadeur van België bij den Heiligen
Stoel, Nieuwenhuys, ter gelegenheid van de
in ontvangstneming van diens geloofsbrie
ven verklaard
Ik zal voortgaan God te bidden den oor
log te bekorten en den volken een nieuwen
weg naar den vrede te openen aleer de
tegenwoordige gebeurtenissen ontaarden in
eeii algemeenen brand. Bij dit streven zoek
ik naar iedere gelegenheid om een vrede te
sluiten, welke voor allen eervol is. Mocht dit
evenwel onmogelijk blijken, dan zal ik er
naar streven het lijden van den oorlog te
verminderen en er bij de oorlogvoerenden
op aandringen in overeenstemming met de
internationale overeenkomsten de burger
bevolkingen te sparen, de krijgsgevangenen
goed te behandelen en het gebruik van gif
gassen te vermijden.
De Hongaarsche minister van buitenland
sche zaken. Csaky. heeft voor de parle
mentscommissies voor buitenlandsche zaken
een uiteenzetting gegeven van het Hongaar
sche standpunt ten aanzien van den tegen-
woordigen internationalen toestand. Hij
stelde vast, dat het conflict slechts een ge
volg is van de funeste vredesverdragen, na
den wereldoorlog geteekend. die nlat een
werkelijken vrede maar slechts een wapen
stilstand tusschen twee oorlogen hebben ge
schapen. Hij betoogde, dat de Hongaarsche
regeering er naar streeft, trouw te blijven
aan de sedert twintig jaar gevolgde politiek
en aan de beproefde vrienden van Hon
garije. omdat het haar grondbeginsel is. dat
de eer en het vertrouwen van een land
meer waarde hebben dan iedere gewapende
macht. Niettemin vertrouwt Hongarije de
verdediging van zijn belangen niet alleen
toe aan de moreele kracht, maar ook aan
zijn leger, dat steeds sterker wordt Csaky
herinnerde eraan dat de Hongaarsche re
geering de Roemeensche heeft voorgesteld
een minderhedenverdrag te sluiten en dat
Roemenië nog niet heeft geantwoord, hoe
wel een dergelijk verdrag een onmisbare
voorwaarde is voor de verbetering der
stemming tusschen beide landen. Met het
oog op het volkomen stilzwijgen van Boe
karest is het voor Boedapest moeilijk op
nieuw met het genoemde voorstel te komen.
Wat het Roemeensche voorstel tot het slui
ten van een niet-aanvalsverdrag betreft:
dit is zuiver een tactische manoeuvre, aldus
Csaky. omdat Roemenië wel weet. dat Hon
garije in het geheel geen agressieve plan
nen heeft. De Hongaarsche regeering wil
een nieuw bewijs van haar vredelievende
bedoelingen leveren door het parlement de
onlangs geteekende Roemeensch-Hongaar-
sche conventie ter ratificatie voor te leggen.
Na te hebben herinnerd aan de vriend
schappelijke betrekkingen, met Bulgarije en
Zuid-Slavië, verklaarde Csaky, dat Hon
garije de noodzakelijkheid van"het afleggen
eener neutraliteitsverklaring niet inziet,
omdat het door geen enkele oorlogvoerende
mogendheid bedreigd wordt.
Csaky gaf uiting aan de groote erkente
lijkheid van het Hongaarsche volk jegens
Mussolini, die. zoo zeide hij, het eerst heeft
geschud aan de funeste stellage der vredes
verdragen en die gedurende vele jaren een
algemeen conflict verhinderd heeft. Csaky
richtte vervolgens een groet tot Hitler, die.
zeide hij, al het mogelijke heeft gedaan om
de Duitsche aspiraties op vreedzame wijze
te verwezenlijken.
Men meent te welen, dat de keizer van
Japan tijdens een audiëntie een plan
heeft goedgekeurd, dat minister-president
Abe hem namens het kabinet heeft voor
gelegd. Dit plan beoogt de bevoegdheden
van den premier uit te breiden.
Op grond van de nieuwe den premier te
verleenen volmachten, zal deze voortaan
Terwijl in het Oosten de Duitsche op-
marsch inderdaad is vertraagd tot staan
gebracht is zij nog niet schijnt de actie
in het Westen thans intensiever te worden
Weliswaar is de aanvaller, in dit geval
Frankrijk, nog niet doorgedrongen tot de
Westwail zelve, maar het voorterrein wordt
toch steeds meer in bezit genomen en ge
zuiverd. Men zou het den aanloop voor den
aanval kunnen noemen.
Merkwaardig is, dat weer allerlei geruch
ten gaan over een komend vredesaanbod,
hoezeer men overigens erkent, dat de tijden
daarvoor nog niet rijp zijn. Aan Italië
worden allerlei bedoelingen toegedacht, van
meedoen aan Duitsche zijde af tot een vol-
ledigen ommezwaai naar de zijde van Enge
land en Frankrijk toe. Eenig houvast bieden
al deze berichten geenszins, zoodat men nog
even weinig weet ten aanzien van Italië's
bedoelingen als tevoren. En anderzijds
komen uit Japan weer berichten, dat Enge
land Italië zeer binnenkort kleur zou willen
doen bekennen, opdat het wete, waaraan
het toe is.
Maar nogmaals, het zijn allemaal losse
geruchten.
Wel trekt de aandacht, dat in de Lavoro
Eascista waardeering wordt uitgesproken
over het Fransche leger en over de geleverde
prestaties onder het motto „zuinigheid met
menschen en materiaal". Het blad zegt
Inderdaad heeft het Fransche offensief
zich de laatste dagen, ondanks den krach-
tigen wil van den Duitschen .generalen staf
om geen terrein af te staan op het Weste
lijk front, ontwikkeld over een front van
ruim twintig k m. en over een opmerkelijke
diepte, waarbij zü bewijs geven, dat de
samenwerking tusschen de infanterie en de
wapens, die tot taak hebben haar te steu
nen, tot voldoening van dèp Franschen
generalen staf functionneert.
Het blad wijst er vervolgens op, dat nog
gisteren in denzelfden sector de Fransche
troepen na een hevige artillerievoorberei
ding er in zijn geslaagd op te rukken over
een diepte van bijna twee kilometer, waarna
het orgaan duidelijk te verstaan geeft, dat
de door de Fransche troepen verwezenlijkte
opmarsch een ernstige bedreiging vormt
voor Saarbruecken, dat de Duitschers zich
gehaast zouden hebben om te evacueeren.
Voorts en dat is de eerste maal
meldt bet Italiaansche blad. dat in dezelfde
zone van het Westelijke front tijdens lucht
gevechten „talrijke Duitsche vliegtuigen
zijn neergehaald"
Verder meldt het blad. dat de Duitsche
generale staf niet geheel gerust zou zijn en
dat. wanneer men zekere Inlichtingen mag
gelooven het niet uitgesloten zou zijn, dat
Trier, Aken, evenals de streek rondom deze
plaatsen, snel zouden worden ontruimd
door de burgerbevolking De ontscheping
van een deel van het Britsche leger in
Frankrijk trekt eveneens de aandacht van
de Lavoro Fascista, die wijst op de groote
moreele beteekenis van de aankomst in
Frankrijk van Engelsche troepen on wijSt
op de doeltreffende samenwerking der
legers van de geallieerden, welke „van bij
zonder belang is op den dag. volgende op
de bijeenkomst van den oppersten oorlogs
raad der geallieerden.
Een en ander in een Itallaansch blad
vraagt bijzondere aandacht
De tweede sfinx in den oorlog blijft Rus
land. Van Duitsche zijde wordt meer en
meer aangenomen, dat de sovjets aan
Duitsche zijde zullen gaan vechten om zich
meester te maken van de Oekraine. Daarbij
kan men wijzen op 'n artikel in de „Prawda"
(Russisch), dat als oorzaken voor de Pool-
sche nederlaag noemt
1. De Interne tegenstellingen in den staat;
2. Het feit. dat Polen geen nationale staat
:s maar een nationaliteitenstaat. Slechts
60 pOt. van de bevolking is Poolsch; 40 pCt.
oestaat uit nationale minderheden; Oekraie-
ners. Wit-Russen en Joden. Er wonen niet
minder dan acht millioen Oekraieners en
drie miUioen Wit-Russen. In het geheel zijn
er zoowat 11 millioen Polen van niet-Pool-
sche nationaliteit Het blad vervolgt dan:
Vooral de Oekraiensche quaestie is be
langrijk, volgens de Prawda Het gaat daar
om meer menschen dan er in Finland. Est
land, Letland en Lithauen samen wonen.
De Polen zijn echter niet in staat geweest
aan die minderheid een behoorlijke autono
mie te geven. Meer nog, zij hebben alles
gedaan wat mogelijk was om de betrekkin
gen tusschen Polen en Oekraieners steeds
slechter te doen worden. De Poolsche poli
tiek is daar slech'ts de voortzetting var. de
oude Russische politiek uit den tijd der
tsaren.
Maar ook hier is nog geen enkel feit vast
te leggen, dat directe aanwijzingen geeft
over de Russische voornemens.
alleen verantwoordelijk zijn jegens den
keizer, ten aanzien van alle kwesties, de
algemeene politiek tegenover China betref
fende.
Voor de liquidatie der Chlna-kwestie,
waarvoor men. zich krachtig schijnt te
willen inspannen, zal het leger in principe
de rol krijgen, welke het feitelijk toekomt,
d.w.z. de leiding der technische operaties,
doch niet van de politieke actie. De poli
tieke terugtocht van het Japansche leger
wordt gegarandeerd door een strenge wij
ziging in de leidende kringen. De in dit
verband getroffen maatregelen zijn:
1. Hata, de adjudant.van den keizer, is
benoemd tot minister van oorlog, ln plaats
van de door de militaire kringen voorge
stelde candidaten.
2. De instelling van den post van op
perbevelhebber in China, wiens taak zal
zijn. Wang Tsjlng Wei te installeeren en
de Chineesche politiek te unlfieeren vol
gens de richtlijnen van Tokio.
3. De reorganisatie van het militaire
opperbevel in Mandsjoekwo onder leiding
van Umezu. die specialist is ln Chineesche
kwesties en ln 1936 de opstanden heeft ge
liquideerd.
Wat de incidenten aangaat met betrek
king tot de internationale politiek doet
men ln welingelichte kringen uitkomen,
dat over de houding van Japan ten aan
zien van de buitenlandsche concessies in
China logischerwijze voortaan beslist moet
worden door den minister-president en
niet door militaire leiders
Wat verder Japans betrekkingen tot de
mogendheden betreft, is er volgens Havas.
reeds thans aanleiding een wijziging on
der oogen te zien, welke de extremisten
zal ontwapenen. Men zou een politiek van
gematigdheid en compromis tegenover de
Westersche mogendheden willen volgen.
De hertog van Windsor is door den Brit-
schen koning ontvangen. Het was de eer
ste keer na bijna drie jaar, dat de broeders
elkaar weer zagen.
In Australië wordt een eerste vrijwilli
gerscorps van 20.000 man gevormd. De
premier Menzles heeft een oorlogskabinet
ingesteld.
De Duitsche gezant in Zuld-Afrika, Leifc-
ner, is te zamen met zestig Duitsche consu
laire ambtenaren en hun gezinnen naar
Lorenzo Marques (Portugeeschl vertrok
ken.
In antwoord op een vraag van een jour
nalist heeft de Noorsche minister van bui
tenlandsche zaken, Koht, verklaard, dat
geen besprekingen worden gevoerd tus
schen Oslostaten en Engeland. Hij voegde
hieraan toe, dat er sprake van ls het
vraagstuk van den transito-handel naar
Duitschland onder de oogen t zelen. In den
vorlgen oorlog heeft Engeland niet toege
staan, dat goederen, welke door de neutrale
landen uit Engeland waren ingevoerd, door
gevoerd zouden worden naar Duitschland
Minister Koht stelde vast. dat Engeland
thans een dergelijke houding zal kunnen
aannemen, doch dit verbod kan niet van
toepassing zijn op goederen, welke afkom
stig zijln uit neutrale landen.
De Duitsche propaganda wordt reeds ge
richt op een bedreiging der neutrale sta
ten, aldus het Britsche ministerie van voor
lichting. Den neutralen landen wordt in
eenvoudige bewoordingen verteld, wat
Duitschland als neutraal optreden be
schouwt en wat- niet.
De Duitsche radio heeft het doel der
Britsche contrabandepolitiek verwrongen
door te beweren, dat deze beoogt den neu
tralen handel te vernietigen. Groot-Brit-
tannië, aldus het ministerie, streeft er niet
naar, eenige neutrale regeering de wet voor
te schrijven. Groot-Brittannië heeft reeds
categorisch verklaard, zijn uiterste best te
willen doen. om den bona fide neutralen
handel te vergemakkelijken. Het is geens
zins Engelands politiek te wenschen, dat
schade wordt aangebracht aan het be
drijfsleven der neutrale landen, met welke
het de meest vriendschappelijke betrek
kingen wenscht te handhaven.
Er wordt op geen enkele wijze gepoogd,
den normlaen invoer van levensmiddelen
en andere goederen en materiaal, bestemd
voor het eigen gebruik, der neutrale landen
te beletten.
Wat Groot-Brittannië probeert te doen is
te voorkomen, dat de Duitsche regeering
goederen en materiaal invoert, dat haar in
staat zou stellen, den oorlog te verlengen.
Reeds is voorkomen, dat groote hoeveel
heden contrabande den vijand zouden be
reiken.
De neutrale landen kunnen zelf beoor-
deelen, van welke zijde een bedreiging van
hun neutraliteit kan komen: of dit zal
zijn door de openlijk geproclameerde poli
tiek van den geallieerden van controle op
contrabande, of van de Duitsche duikboot
campagne.
GEHEIME ANTI-DUITSCHE ZENDER.
Er is een geheime anti-nationaal-socialis-
tische zender gehoord, die op de korte golf
zendt.
De omroeper kondigde zijn zender in het
Duitsch aan als „den vrijen zender van
Duitschland"-en deelde mede, dat dagelijks
berichten, bestemd voor het Duitsche volk.
zullen worden doorgegeven.
De eerste uitzending werd besloten met
de woorden: .Leve de vrijheid, leve de
waarheid".
Chamberlain, de Britsche eerste minister,
heeft in het Lagerhuis verwezen naar de
officleele mededeelingen, welke uit het
hoofdkwartier van Hitier werden gedaan
over de Duitsche methoden in Polen.
Chamberlain zeide, dat, hoe ver an
deren ook mogen gaan, de Britsche re
geering nimmer haar toevlucht zal ne
men tot een weloverwogen aanval op
vrouwen, kinderen en andere burgers., j
met geen ander doel dan terrorisme.
Indien een actie van den voorgestel
den aard zich echter in het andere
kamp mocht voordoen, zal deze onver-
mijdelijk de vastberadenheid nog ver
sterken van Engeland en onze bondge-
nooten, om dezen oorlog voort te zet
ten, teneinde te verzekeren, dat de be
dreiging, waartegen wij thans strijden,
definitief wordt weggenomen.
Chamberlain voegde hieraan toe, dat de
mededeeling uit het Duitsche hoofdkwar
tier in feite een botte tegenspraak is van
de jongste verklaring van den Duitschen
kanselier in den Rijksdag, toen hij betoog
de. niet den geringsten wensch te hebben,
oorlog te voeren tegen vrouwen en kinde
ren.
Voortgaande zeide Chamberlain: „De be
perkingen, welke de Franschen en wij ons
opleggen bij de operaties van onze eigen
strijdkrachten waren gebaseerd op de voor
waarde, dat enze tegenstanders een gelijke
beperking zouden in acht nemen.
De Britsche regeering moet zich ech
ter voorbehouden, indien een dergelijke
beperking in feite elders niet wordt in
acht genomen, op te treden op een
wijze als passend wordt geacht".
Intusschen, aldus voegde Chamberlain
hieraan toe, moet er aan worden herin
nerd, dat onze strategie en tactiek in alle
stadia beheerscht moet worden door één
enkele overweging n.l. de meest doeltref
fende wijze van voortzetting van den
oorlog.
Na de rede van Lord Halifax in het
Hoogerhuis heeft Lord Snell gezegd, dat
hem de oprichting van den Oppersten
Oorlogsraad zeer verheugde daar zij een
bewijs leverde voor de goede en succes
rijke samenwerking tusschen de geallieer
den. Na de uitvoerige critiek in het La
gerhuis over het nieuwe departement van
voorlichting zou spr. het aantal voorbeel
den van den janboel niet nog vermeerde
ren. maar over den Inhoud van de strooi
biljetten. die over Duitsch gebied waren
afgeworpen, wilde spr. nog zeggen dat de
biljetten te lang waren en zonder stoot
kracht De Duitsche bevolking moest, wil
de men langs deze richting iets bereiken,
met korte maar kernachtige betoogen tot
rede worden gebracht.
Ook Lord Crewe vond den Inhoud der
biljetten nietszeggend en ongetwijfeld te
lang om in een opgehitst land door de
bevolking rustig te kunnen worden ge
lezen.
Lord Mc Millan, de nieuwe minister van
voorlichting zeide dat zijn taak was om
het volk de waarheid over den oorlog mee
te deelen in een vorm, die den vijand
geen Inlichtingen van waarde verstrekken
zou en hem bovendien geen gelegenheid
zou bieden tot contra-propaganda. De drie
departementen van oorlog werkten reeds
op de prettigste wijze met spr. samen,
maar het was onvermijdelijk dat ln de
eerste week fouten gemaakt en misver
standen voorgekomen waren.
Op geruchten kon spr. geen acht slaan
behalve om ze tegen te spreken, als zij
dreigden te grooten omvang aan te nemen.
Een kwaad bericht mocht niet achterge
houden worden, maar het moest zoo wor
den meegedeeld, dat het moreel noch van
de strijdmacht noch van de burgerlijke
bevolking er onder zou kunnen lijden.
Sprekers departement was er dus geen van
impressies, noch van depressies maar uit
sluitend van expressies en ofschoon deze
woorden veel op elkaar leken was hun In
houd toch zeer verschillend.
De B.B.C., die op de kranten voor had
dat zij op ieder uur van den dag nieuws
kon uitzenden, zou binnen de perken ge
houden worden, zoodat zij de pers geen
oneerlijke concurrentie zou aandoen en
spr. betreurde het geval, toen wel de B.B.C.
en niet de avondbladen de aankomst van
de Britsche troepen ln Frankrijk hadden
mogen melden, ten zeerste en zou zorgen
dat zulke dingen niet meer voorkwamen.
Resumeerende zei de minister, dat hij
en zijn medewerkers hun uiterste best zou
den doen om het parlement, de pers en
het buitenland met een juiste berichtge
ving te voldoen en hij verwachtte, dat men
de gemaakte fouten óp rekening van de
Jeugd en onervarenheid van de Instelling
zou zetten, twee eigenschappen die van
nature eiken dag beter werden.
Lord Samuel heeft de vraag gesteld, welk
antwoord de Duitsche regeering heeft ge
geven op den oproep van Roosevelt, be
treffende het bombardeeren van de bur
gerbevolking en het gebruik van gifgassen
en bacteriën.
Lord Hallfax antwoordde, dat de Brit
sche ambassadeur in Berlijn, toen hij zijn
paspoort aanvroeg bij de Duitsche regee
ring. een nota overhandigde, waarin ge
vraagd werd, of Duitschland de bepalin
gen ln acht zou nemen van het Geneef-
sche gasprotocol van 1925, dat het gebruik
van giftige en verstikkende gassen en van
bacteriologische methoden ln de oorlogvoe
ring verbood.
De Duitsche regeering heeft thans be
vestigend geantwoord vla den Zwitser-
schen gezant ln Londen, die belast ls met
de behartiging der Duitsche belangen.
Zij behoudt zich echter volledige vrijheid
van optreden voor. ln geval op de bepa
lingen van het protocol door den vijand
inbreuk wordt gemaakt."
Benzine-besparing
gebiedend noodzakeliikl
De automobiel met het
laagste brandstofver
bruik blijft de DKW"
wagen.
Levering direct uit voor
raad zonder orijsver- BLIJFT VANAF
ordering.
Importeur voor Nederland!
HART NIBBRIG EN GREEVE N.V.-Parkitraatf1 Den Heeg
6081
(Ingez. Med.)
PREDIKBEURTEN.
VOOR ZONDAG 17 SEPTEMBER.
Benthuizen Ned. Herv. Kerk: Voorm. half-
tien. leesdienst; nam. 6 uur (o. t.), ds. Bies-
haar.
Geref. Gem.: Voorm. halftien en nam. 8 uur
(o. t.), ds. Stuijvengerg.
Bodegraven Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 u.,
ds. H. Jongenbruer van Bleiswljk; nam. 6'i
uur, ds. Klüsener.
Geref. Kerk: Voorm. 10 en nam. 6% uur, ds.
Dam <H. A.).
Evang. Luth. Kerk: Voorm. 10 uur, ds. Gron-
loh.
Geref. Gem.: Voorm. 10 en nam. 614 uur,
leesdienst.
Evangelisatiekring (Noordstraat 54): Nam. 7
uur, de heer M. Voskuil van Den Haag.
Boskoop Ned. Herv. Kerk: Voorm. half 10
en nam. 6 uur, ds. Jacobs.
Geref. Kerk: Voorm. half 10 en nam. 6 uur,
ds. Petersen.
Chr. Geref. Kerk: Voorm.half 10 en nam. 6
uur. ds. Kleiser.
Rem. Geref. Gem.: Voorm. 10 uur, ds. Zuur
deeg.
Geref. Gem.: Voorm. half 10 en nam. 6 uur,
leesdienst.
Haarlemmermeer Ned. Herv. Kerk. Hoofd
dorp: Voorm. 10 uur, ds. Salverda; nam. 6% uur,
de heer Brörens.
Aalsmeerderweg: Voorm. 10 uur, de heer
Kouds taaL
Lijnden: Voorm. 10 uur, ds. v. d. Berg.
Vijfhuizen: Voorm. 10 uur, de heer Brörens:
nam. 3 uur (Bed. H. D.) ds. Salverda.
Nieuwemeerdtjk (Rehoboth): Voorm. 10 uur,
cand. J. van Niel van Haarlem.
Badhoevedorp 'Chr. School Burg. Amersfoort-
laan)Voorm. 10 uur, ds. Remme van A'dam.
Hoogmade Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10',4
uur, ds. Van Slnderen.
Koudekerk Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 en
nam. 6*4 uur. ds. Van Binsbergen.
Geref. Kerk: Voorm. 10 en nam. 7 uur, ds.
Haspers.
Leiderdorp Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 u.,
ds. Streeder; nam. 6*4 uur. ds. Van Slnderen
van Hoogmade.
Geref. Kerk .-Voorm. 914 en nam. 614 uur. d6.
Dijk.
Leidschendam Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10
uur en nam. 5 uur. ds. Vermet.
Geref. Kerk: Niet bekend. t
Nieuw veen Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 u.,
ds. Brink.
Geref. Kerk: Voorm. 10 en nam. 7 uur. ds.
Speelman.
Evangelisatie: Voorm. 10 en nam. 7 uur, de
heer A. v. Scherpenzeel.
Nleuw-Vennep Ned. Herv. Kerk: Voorm.
10 uur (H. D.) en nam. 7 uur, ds. Lazonder.
Geref. Kerk: Voorm. 10 en nam. 314 uur (H.
A.), ds. Beukelaar van Santpoort.
Chr. Geref. Kerk: Voorn. 1014 en nam. 4 uur,
leesdienst.
Noorden Ned. Herv. Kerk: Voorm. halfelf,
ds. J. Treffers van Woerden.
Geref. Kerk: Voorm. 1014 uur, ds. L, Zwaan
van Zwammerdam; nam. 714 uur, ds. J. Hars
kamp van Oudshoorn.
Noordwijkerhout Ned. Herv. Kerk: Voorm.
tien uur, ds. Lankman van De Lier.
Sassenhcim Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10
en nam. 5 uur. ds. Krijkamp.
Geref. Kerk: Voorm. halftien en nam. 5 uur,
ds. Kuiper.
Chr. Geref. Kerk: Voorm. 10 en nam. 5 uur.
ds. De Bruijne.
Ned. Prot. Bond: Voorm. 1014 uur. ds. Olde-
man van Delft.
Gemeente Gods: Nam. 7 uur, paster Shappel.
Voorhout Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 u.,
ds. Klomp.
Waddinxveen Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10
uur. ds. De Bruin van Rotterdam; nam. half
zeven. de heer Matze van Hazerswoude.
Geref. Kerk: Voorm. 10 uur en nam. zes uur,
leesdienst.
Oud-Geref. Gem.: Voorm. 10 uur en nam.
zes uur, ds. Van der Kraats.
Warmond Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 u.,
ds. De Bel
Wassenaar Gebouw v. Chr. Belangen
(Schoolstraat): Voorm. 10.05 uur, dr. Honders;
nam. 5.30 uur, ds. Ten Kate.
Kievietkerk: Voorm. 10.05 uur, ds. Sunder -
meyer van Gorkum.
Woubrugge Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 en
nam. 7 uur, ds. Doornenbal.
Geref. Kerk: Voorm. 10 en nam. 7 uur. ds.
Dronkert.
Zevenhoven Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10'^
en nam. 714 uur, ds. C. A. van Marken.
Geref. Kerk: Voorm. 1014 en 71! uur, ds. P.
de Ruig. in
Zoclerwoudc Ned. Herv. Kerk: Voorm.
uur, ds. Bieshaar van Brnthuizen.
Zwammerdam Ned. Herv. Kerk: Voorm. 19
uur en nam. 7 uur. ds. Pop.
Geref. Kerk: Voorm. 10 uur en nam. uur'
ds. Zwaan.
Rem. (Geref.) Gem.: Voorm. 10.16 uur. me,,
ds. Gtlnther.
2—1
