Lodz door de Polen heroverd?
i—Verlofregeling voori
gemobiliseerden—
De Opperste Raad
der Westersche democratieën
WOENSDAG 13 SEPTEMBER 1939
No. 24377
Contact hersteld tusschen de
Poolsche legers in het Westen
en de hoofdmacht
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
Vier dagen per maand
80sie Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD
Chamberlain op
Franschen bodem
De Poolsche francs-tireurs
Regeling gaat a.s.
Zondag in
verwaent
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 -ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden t. 2.35
per week .V.V.'.V. f. 0.1#
Franco per post f. 2.35 per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland f.0.80 per 3 mnd4
De Polen schijnen zich inderdaad eenigs-
zins te hebben hersteld, al blijven de Duit-
schers in het Zuiden nog vorderen.
Een te Warschau uitgegeven officieel
communiqué bevestigt, dat Lodz door
de Polen is heroverd.
Ook wordt er in bevestigd, dat de
twee Poolsche legercorpsen, die het ge
vaar liepen in Poznan en Pommeren
van de hoofdmacht te worden afge
sneden. er in geslaagd zijn het contact
met de hoofdmacht der Poolsche strijd
macht tot stand te brengen.
Het communiqué besluit met de mededee-
ling, dat op alle andere fronten de Duit-
schers in bedwang worden gehouden en
niet verder kunnen.
Blijkbaar is dus de omsingeling door de
Dlutschersd er voor Warschau nog operee-
rende Poolsche troepen mislukt en zijn
zij het die Lodz hebben heroverd. Niettemin
mag men verwachten, dat zij op Warschau
zich zullen terugtrekken.
De Britsche militaire critici zijn van
meening dat de lange Duitsche verbindings
lijnen in gevaar zouden kunnen komen.
Men vestigt de aandacht op het feit, dat
de Duitsche opmarsch gemiddeld twintig
mijl per dag heeft bedragen, hetgeen de
troepen moet hebben uitgeput, terwijl te
vens het gevaar in het leven werd geroe
pen van staking van leveringen, vooral
voor de tanks en de zware gepantserde
voertuigen, die zooals bekend, gulzige ver
bruikers van benzine zijn.
De Polen zouden aldus tijd kunnen win
nen. om zich in te graven. Een tijdelijke
impasse in den strijd zou het gevolg kun
nen zijn, ofschoon alle critici waarschuwen
tegen te groot optimisme.
Het weer zal de grootste bondgenoot van
de Polen zijn en de „Daily Mail" meldt, dat
de droogte, welke drie maanden geduurd
heeft, gisteren geëindigd is en dat zware re
genval spoedig moeilijkheden zal veroorza
ken voor de Duitsche zware voertuigen,
enz.
Hoewel de Poolsche ambassade in Lon
den van dit laatste bericht geen bevestiging
heeft gekregen, verklaart zij toch. dat in
dezen tijd van het jaar zware regenval het
waarschijnlijkst is. Sedert de dagen van
Napoleon is de modder van Polen berucht
geweest.
De „Basler Nachrichten" verneemt, naar
Havas uit Bazel meldt, dat men in welin
gelichte kringen te Berlijn verwacht, dat
bij den strijd om Warschau door het
Duitsche leger groote verliezen zijn gele
den tengevolge van het optreden van
franctireurs en geïsoleerde groepen solda
ten. die het Duitsche leger in den rug be
stoken.
De Duitsche mededeelingen hebben de
verliezen slechts In percentages genoemd.
Het blijkt, dat het aantal dooden en ge
wonden oneindig hooger is dan de officieele
berichten melden. De verliezen waren zoo
hoog en overtroffen zoo zeer de verwach
tingen van het legercommando, dat het
corps verpleegsters en dokters onvoldoende
was.
Het vervoer der gewonden was geheel
gedesorganiseerd, waardoor het aantal doo
den nog steeg. Deze inlichtingen, aldus Ha
vas, geven licht in een geheele reeks be
richten, waarvan sommige door de Duitsche
bladen zelf gepubliceerd zijn. Het geringe
aantal Poolsche krijgsgevangenen toont
reeds aan, hoe hardnekkig de tegenstand
was. Te Berlijn wordt de helft der scholen
als hospitaal gebruikt. Te Weenen zijn zie
kenhuizen en scholen vol gewonden.
Te Warschau is ook de vrouw van een
Britsch ambtenaar gedood bij een lucht
aanval.
Van Duitsche zijde wordt gemeld:
De Duitsche troepen aan het Zuidelijk
front rukken snel op naar Lemberg. Ten
Zuid-Oosten van Przemysl hebben berg
troepen de stad Sambor genomen en de
Dnjestr bereikt. Snelle troepen hebben Kra-
kowice ten Noord-Oosten van Przemysl ge
nomen.
GOERING REIKT HET
IJZEREN KRUIS UIT.
Generaal-veldmaarschalk Goerlng heeft
op zijn tocht langs het front gisterochtend
een bezoek gebracht aan den Führer in
diens hoofdkwartier en hem in een onder
houd van twee uur rapport uitgebracht
over de verdere actie van het luchtwapen
en over de maatregelen, die hij als voorzit
ter van den ministerraad voor de verdedi
ging tot dusverre heeft getroffen.
Daarna begaf Goerlng zich in zijn vlieg
tuig naar de frontafdeellngen van het
luchtwapen. die de laatste dagen operee-
ren tusschen Warschau en de Karpathen.
Hij bracht den vliegers dank voor hun
prestaties en reikte een aantal bemannin
gen. die zich bijzonder onderscheiden had
den. een IJzeren Kruis uit.
Officieel wordt het volgende gepu
bliceerd: Gisteren is op Franschen
bodem een vergadering van den op
persten raad gehouden. Hieraan werd
voor Groot-Brittannië deelgenomen
door minister-president Chamberlain
en lord Chatfield, minister voor de
coördinatie, terwijl Frankrijk werd
vertegenwoordigd door minister-presi
dent Daladier en den opperbevelheb
ber van het Fransche leger, generaal
Gamelin.
In deze vergadering is opnieuw het
vaste besluit van Frankrijk en Enge
land gebleken, al hun krachten en al
hun hulpmiddelen aan te wenden, om
het hoofd te bieden aan het conflict,
dat hun is opgedrongen. Zij hebben
besloten, Polen, dat met zooveel moed
weerstand biedt aan den inval op zijn
gebied, zoover in hun yermogen ligt
hulp te bieden".
Naar liet Britsche departement van voor
lichting meldt, hebben Chamberlain en
lord Chatfield de reis naar Frankrijk per
militair vliegtuig gemaakt. Ze zijn in den
namiddag eveneens per militair vliegtuig
te Londen teruggekeerd.
Zoowel in Frankrijk als in Engeland
heerscht groote voldoening, dat de samen
werking zich zoo warm demonstreert. Pa
rijs zegt:
Zij zijn vastbesloten, niet slechts volgens
evenwijdige lijnen te handelen, maar op
te treden in volkomen eenheid, alsof er
inderdaad sprake was van één enkele
natie. De conferentie zal door andere ge
volgd worden.
De vorige week was er reeds een inter-
geallieerde en uitsluitend militaire con
ferentie gehouden, waaraan was deelgeno
men door Gamelin. Ironside en de com
mandanten der beide luchtvloten. De mili
taire samenwerking is geenszins geïmpro
viseerd, daar sedert de opzegging van het
pact van Locarno door Duitschland een
contact tusschen de generale staven is in
gesteld. dat aanvankelijk van tijd tot tijd
en later tot een vrijwel voortdurend over
leg aanleiding gaf. Intusschen heeft de
toestand geschapen door het oprukken
der Duitsche troepen in Polen, een nieuw
onderzoek noodig gemaakt.
Ook op het gebied van den economischen
en financieelen oorlog is de eenheid van
actie volledig. Te Londen werken Fransche
en Engelsche deskundigen aan de beveili
ging van een vrije proviandeering der
beide landen en aan een desorganisatie
der voorziening van den tegenstander. De
Britsche minister van financiën heeft tot
zijn Franschen collega een persoonlijke
boodschap gericht, waarin hij de verzeke
ring geeft van de nauwe samenwerking
der beide ministeriën tot aan het einde
van het conflict. Dit moet in verband wor
den gebracht met het Amerikaansche be
sluit om het driezijdige financieele accoord
tusschen New-York, Londen en Parijs als
nog steeds van kracht te beschouwen, on
geacht de gevolgen, die de oorlogstoestand
op de financiën van Frankrijk en Enge
land kan hebben.
DE POOLSCHE GOUDSCHAT NAAR
ROEMENIË?
De Poolsche minister van financiën,
Kwiatkowski, zou gistermorgen in een ge
sloten auto de Poolsch-Roemeensche grens
gepasseerd zijn en zich naai' vernomen
wordt, op het oogenblik in Cernowitz op
houden, hetgeen echter officieel nog niet
is bevestigd.
Naar verluidt heeft Kwiatkowski o.a. de
opdracht bij de Roemeensche regeering te
bewerkstelligen, dat de goudschat van de
Bank van Polen, die zich reeds in Sniatyn
zou bevinden, naar Roemenië vervoerd zal
kunnen worden om daar in veiligheid te
worden gebracht.
Het aantal Oekrajiensche en Poolsche
vluchtelingen, zoo meldt het Duitsche
nieuwsbureau verder, wordt van uur tot
uur grooter. Om deze redenen versterkt de
Roemeensche regeering sedert eenige da
gen haar troepen langs de grens met Polen
vooral aan de Dnjestr en richt zij prikkel
draadversperringen en loopgraven in om
illegaal passeeren der grens te bemoeilij
ken. Vooral, aldus het D.N.B., heeft men
voorzorgsmaatregelen genomen voor het
geval gesloten Poolsche troepeneenheden
de grens mochten overschrijden.
De vertegenwoordiger van het Poolsche
telegraafagentschap P. A. T. te 'sGraven-
hage schrijft het volgende:
De civiele Poolsche bevolking ais franc-
BINNENLAND.
Ingediend is een wetsontwerp tot wijziging
van het Wetboek van Koophandel in
verband met de vordering van zee
schepen (3de Blad).
Vragen van het publiek (3de Blad).
Men zie voor Stadsnieuws Pag. 2 van het
Tweede Blad.
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Markt onder verkoopdruk Algemeen
lager niveau Scheepvaarten sterk ge
daald Unilever en Philips bieden
weerstand Later algemeen herstel
lend Amerikanen zwakker Beleg
gingen prijshoudend.
BUITENLAND.
De Polen zeggen Lodz te hebben heroverd
en de verbinding met de Poolsche troepen
voor Warschau te hebben hersteld (1ste
Blad).
De Duitschers melden verdere vorderingen,
vooral in het Zuiden (1ste Blad).
De Duitschers en de blokkade (1ste Blad).
Chamberlain houdt besprekingen op Fran
schen bodem (1ste Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
De regeeringspersdienst meldt, dat een
regeling is getroffen voor de periodieke ver
loven.
VOOR DE LANDMACHT.
Voor personeel behoorende tot de Ko
ninklijke landmacht geldt de volgende rege
ling:
Punt 1 Indien en zoo lang de om
standigheden zulks gedoogen, kan, in
gaande 17 September 1939, aan het
militair personeel behoudens dat be
doeld in punt 2, naar onderstaande
regeling periodiek verlof worden ver
leend.
Punt 2 Deze regeling geldt niet voor
personeel, dat voor het volbrengen van de
eerste oefening korter dan 6 maanden in
berkdijken dienst is.
Punt 3 De regeling van het verleenen
van de verloven wordt ongedragen aan de
commandanten van compagnieën, eska
drons, batterijen en overeenkomstige oor-
logsonderdeelen.
Punt 4 In elke kalendermaand kan
aan ieder der betrokkenen tweemaal
twee dagen verlof worden verleend, met
dien verstande, dat nimmer meer dan
1/7 deel van het betrokken oorlogs
onderdeel met periodiek verlof afwezig
mag zijn, slechts in de avonduren zal
het percentage afwezigen als gevolg
van het gestelde in punt 6, gedurende
enkele uren grooter mogen zijn.
Voor wat betreft de officieren en
dienstdoende officieren, behoorende tot
de luchtverdedigingsorganen geldt deze
regeling slechts voor zoover de dienst
zulks toelaat.
Indien de betrokkene op grooten af
stand van zijn garnizoen woont, kan
in stede van tweemaal twee dagen per
kalendermaand eenmaal vier dagen per
kalendermaand periodiek verlof worden
verleend.
Punt 5 Bij het vaststellen van een
regeling voor het toekennen van perio
diek verlof moet er rekeninv mede wor
den gehouden, dat zoowel werkdagen
als Zon- en feestdagen aan elkaar gelijk
zijn. Indien derhalve de laatste verlof
dag, bijv. op Zaterdag valt, mag aan
den betrokkene den daaraan volgenden
Zondag geen verlof worden verleend.
Punt 6 Degenen, aan wie verlof
wordt verleend, mogen in den avond
vóór den eersten verlofdag vertrekken
op zoodanig tijdstip, dat zij hun woon
plaats nog kunnen bereiken; zij moe
ten zich in den avond van den laatsten
verlofdag weder bij hun oorlogsonder
deel melden. Het verleenen van z.g. eer
ste reisgelegenheid is niet toegestaan.
Punt 7 De commandanten van de oor-
logsonderdeelen, die aan daarvoor in aan
merking komend personeel ingevolge het
bepaalde in deze regeling periodiek verlof
verleenen, dragen zorg voor het doen aan
leggen van een lijst waarin al het betrokken
personeel is vermeld en waarin nauwkeu
rig aanteekening omtrent de verleende ver
loven moet worden gehouden. Deze lijst
moet bij het oorlogsonderdeel worden be
waard.
Punt 8 Bij het vaststellen van de
volgorde waarin het personeel perio
diek verlof moet worden verleend, moe
ten de betrokken commandanten er
rekening mede houden, dat moet wor
den begonnen met het verleenen van
dat verlof aan het oudste personeel en
daarvan in de eerste plaats de gehuw
den met de zwaarste gezinsomstandig
heden.
Punt 9 Indien de omstandigheden zulks
noodig maken, zullen allen aan wie perio
diek verlof is verleend door middel van de
radio worden teruggeroepen. Heeft zoo
danige oprceüing plaats, dan zijn allen die
zich op dat tijdstip met periodiek verlof be
vinden, verplicht onverwijld naar hun
standplaats teTug te keeren.
Bovendien zal hieraan door het aanplak
ken van kennisgevingen in de gemeenten
bekendheid worden gegeven.
Punt 10 Voor elk periodiek verlof
wordt zoowel voor de heen- als voor de
terugreis vervoer voor rijksrekening ver
leend. De commandanten zullen hiertoe,
tot het tijdstip waarop vanwege het depar
tement van defensie de vereischte bewijzen
zullen worden toegezonden, aan betrokke
nen een eenvoudige verlofpas, waarop de
reis kan worden gedaan, verstrekken De
verlofpas moet zijn voorzien van de hand-
teekening van den betrokken comp.-, bat
terij-, eskadron-, detachements- of over-
eenkomstigen commandant.
Tot zoover de regeling, die uitsluitend
voor de landmacht geldt.
VOOR DE ZEEMACHT.
Voor het marinepersoneel zal naar
gelang van de omstandigheden drie
dagen per drie weken of vier dagen per
vier weken verlof worden verleend.
Mochten de omstandigheden een andere
regeling noodzakelijk maken, dan zijn de
betrokken marine-autoriteiten gemachtigd
om een andere regeling naar denzelfden
maatstaf vast te stellen.
Overigens gelden voor het marineperso
neel dezelfde bepalingen als voor het per
soneel van de landmacht zijn vastgesteld.
Voor het vervoer naar hun woon
plaatsen van de militairen, die met
periodiek verlof vertrekken, zullen met
ingang van 16 September vanaf des
namiddags 16.00 uur voor zooveel noo
dig extra-treinen worden ingelegd.
Ingaande Maandag 18 Seriember zul
len bovendien in de enirc-
treinen worden ingelegd voor het ver
voer van de verlofgangers naar hun
corpsen.
Zwakke tot matige wind uit Noor
delijke richtingen. Betrokken tot
zwaar of half bewolkt. Aanvanke
lijk afnemende, later weer toe
nemende kans op regen. Weinig
verandering in temperatuur. In
den nanacht en ochtend kans op
mist.
tireurs voor te stellen is een nieuw verzin
sel van de Duitsche propaganda, die tot
doel heeft, de wreedheid en onverbiddelijk
heid van de Duitsche bezetting tegenover
de Poolsche bevolking te verontschuldigen.
Van een guerilla of francs-tireurs-oorlog
in Polen kan geen sprake zijn, omdat de
geheele mannelijke bevolking, die voor het
dragen van wapens geschikt was. onder de
wapenen is geroepen en in de verschillende
legerafdeelingen twee dagen vóór het uit
breken van het conflict is ingedeeld.
Daarentegen is het zeker, dat zich op de
Duitsche achterhoede die Poolsche leger
afdeelingen voelbaar maken, welke zich
vanwege den vluggen opmarsch van de
Duitsche gemotoriseerde legerafdeelingen
niet op tijd en niet in gesloten colonnes
van het front hadden kunnen terugtrek
ken. Deze vechten nu in kleinere formaties
en in voorbeeldige orde door de Duitsche
afdeelingen heen, om zich bij het Poolsche
hoofdleger te voegen, waarbij zij de Duit
sche verbindingen in gevaar brengen en
onbruikbaar maken.
Zoo ziet de waarheid er uit over de z.g.
„Poolsche afdeelingen van franc-tireurs".
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt daar
entegen uit „het hoofdkwartier van den
Fuehrer":
In den laatsten tijd neemt het aantal
gevallen toe. waarin de Poolsche regee-
rings- en legerinstanties de bevolking van
open steden sommeeren binnendringenden
Duitschen troepen tegenstand te bieden in
de stadswijken, op de markten en in de
dorpen. Te Warschau werd de bevolking
door vlugschriften, door de Poolsche radio
en dergelijke middelen ertoe aangespoord
over te gaan tot den franctireurs-oorlog.
De stad zelf werd doe- Pocl^-he artillerie
bescheten.
Het opperbevel van de Duitsche weer
macht maakt met betrekking hiertoe het
volgende bekend:
De overgroote consideratie van de Duit-
