Warschau nog in Poolsch
bezit
Nederlandsch
op een mijn
stoomschip
geloopen
MAANDAG 11 SEPTEMBER 1939
No. 24375
Niettemin voortzetting van den
Duitschen stormloop
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
80ste Jaargang
Een Duitsche
beschouwing
Gruwelverhalen
Alle 22 opvarenden
gered
De kapitein en de eerste
officier zijn gewond
De zetel der Poolsche
regeering
Een oorlog van drie jaar
of langer
De strijd ter zee
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD
verwaent
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
Jager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bU maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummer* voor
Directie en Adminiitratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f. 3.3S
per week t. 0.11
Franco per post f. 2 35 per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mndj
Het Dultsche legerberlcht van gisteren
zegt:
Het opperbevel van de Dultsche weer
macht maakt bekend:
Tusschen het gebergte en den bovenloop
van den Weichsel zetten de Duitsche strijd
krachten de achtervolging van den versla
gen vijand ln Oostelijke richting voort. In
den grooten Welchselbocht tusschen San-
domierz en Kutno heeft de snelle door
braak der gemotoriseerde en pantsertroe
pen tot aan den Weichsel groote successen
ingezet. Deelen van talrijke Poolsche divi
sies zijn rond Radom van den Weichsel af
gesneden en omsingeld. Evenzoo is den uit
het gebied Skierniewice, Sochaszew, Kutno
naar het Oosten dringenden vijand, de
terugtocht over den Weichsel bij Warschau
afgesneden. Het lot van deze Poolsche
legerdeelen, waarmede nog felle gevechten
aan den gang zijn, zal in de eerstvolgende
dagen voltrokken worden.
De in het Noordelijke Polen aan beide
kanten van den Weichsel oprukkende Duit
sche strijdkrachten hebben de streek ten
Westen van Wloclawek en ten Noorden van
Plock bereikt. Ten Noordoosten van War
schau hebben de Dultsche troepen aan den
Zuidelijken oever van de Boeg vasten voet
gekregen. Rondom Lomza en ten Oosten
daarvan wordt nog gestreden.
Het luchtwapen heeft de van Warschau
naar het Oosten en Zuidoosten leidende we
gen en spoorwegen met bomaanvallen ge
blokkeerd en de in dit gebied nog aanwezi
ge resten der Poolsche grondwerken aan
gevallen. Bij een optreden tegen Lublln
werden door een gemengde groep bombar-
dements- en vechttoestellen zeven Poolsche
vliegtuigen bij een luchtgevecht neerge
schoten. terwijl acht Poolsche vliegtuigen
op den grond door neergeworpen bommen
zwaar beschadigd werden. Ter ondersteu
ning van het leger grepen groepen vliegers
in het gebied rond Radom. benevens tus
schen Narew en de Boeg met effect in den
strijd in.
Lodz (500.000 inwoners) is, zooals werd
aangekondigd, bezet.
Zooals men ziet, wordt over War
schau hierin niet meer gerept! Was
daaruit reeds te concludeeren, dat het
bij Warschau niet meezat, gisteravond
deelde het radiostation te Warschau
mede, dat Duitsche detachementen uit
de omgeving van de hoofdstad zijn
teruggeslagen.
Duitsche krijgsgevangenen, die zijn ge
vangen genomen tijdens de gevechten
rondom Warschau, verklaarden niets te
weten van den oorlog, die bestaat tusschen
Duitschland eenerzijds en Frankrijk en
Engeland anderzijds.
Het Poolsche legerberlcht van gister
avond meldde:
„De Duitsche luchtmacht zette haar ac
tiviteit voort en voerde den geheelen dag
bombardementen uit. In de streek van
Suwale en langs de rivier Birbrze is de toe
stand onveranderd gebleven. De gevechten
worden voortgezet in de streek van Ostroqie
Mazowiecke en in de omgeving van de
Boeg. De vijand werd uit de omgeving van
Warschau teruggeworpen. Ten westen van
den Weichsel is de activiteit van vijande
lijke gepantserde afdeelingen waargeno
men. In het Zuiden duren de gevechten ten
Westen van de San voort.
Kolonel Lipinski, chef van den staf van
het garnizoen van Warschau heeft gister
avond te 22 uur voor den zender van War
schau verklaard: „Warschau beleeft moei
lijke dagen. Sedert vijf uur vanmorgen du
ren de vijandelijke luchtaanvallen voort.
Bij den eersten aanval werd een Duitsch
verkenningsvliegtuig neergeschoten. Er
waren in den loop van den dag veertien
luchtaanvallen, waaraan zeventig Duitsche
bommenwerpers deelnamen, van welke
vijftien werden neergeschoten in de straten
van Warschau en in de omgeving van de
hoofdstad".
De burgemeester van Warschau Skar-
zynski, heeft vervolgens een rede gehouden
voor den radio-zender, waarin hij consta
teerde, dat de vijandelijke aanvallen in de
richting van de hoofdstad waren afgesla
gen. Hij constateerde dat de Duitschers de
dichtstbevolkte wijken bombardeeren, waar
bitsluitend burgervolking woont. Niets kon
zijn overtuiging doen wankelen dat de
eindoverwinning zou zijn aan Poolsche
zijde. aan de zijde van vrijheid en gerech
tigheid. De heldhaftige houding van de be
volking van Warschau en van de strijdende
troepen laat daaromtrent geen twijfel. De
leugens die de Duitschers door de radio
uitzenden op Poolsche golflengten zullen
geen uitwerking hebben.
Skarzynski noemde vervolgens de aan
het front strijdende bataljons op, die hun
soldij hebben afgestaan ten behoeve der
oorlogsweezen en voor het nationale ver
dedigingsfonds. Het moreel der bevolking
noemde hij uitstekend. Op het oogenblik
dat de gevechten plaats vinden op tien
kilometer van Warschau ondergaat het
leven in de hoofdstad slechts weinig ver
andering. „De prachtige rust deT bevolking
van de hoofdstad zal ons naar de over
winning lelden", aldus beëindigde hij zijn
rede.
Reuter meldt, dat de omroeper van het
Duitsche nieuws in de Duitsche uitzending
van middernacht heeft medegedeeld: „.wat
de operaties aan het Poolsche front betreft
moet het Duitsche volk begrijpen, dat van
onze troepen niet verwacht kan worden dat
zij het verrassende tempo van hun op-
marsch kunnen volhouden. Er is noodzake
lijkerwijs aanzienlijk veel tijd voor noodig
om het tot nu toe bezette gebied veilig te
stellen."
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt uit het
hoofdkwartier van den Fuehrer:
„Nu de militaire operaties ln het corri-
dorgebied als beëindigd beschouwd kunnen
worden, heeft zich de Fuehrer naar de Si-
lezische legergroep begeven, die den op-
marsch in Noordoostelijke richting over
Tschenstocahu, Kielce, en Konskie over
Radom en verder in de richting van War
schau heeft uitgevoerd. De Duitsche troe
pen hebben in de afgeloopen acht dagen
bij dezen opmarsch afstanden afgelegd,
welker verovering ln den wereldoorlog een
vol jaar eischte. De vliegers, de pantser
divisies, de snelle troepen en de infanterie
hebben daarbij ongeloofelijk schijnende
prestaties verricht. Hoezeer de Polen door
den geweldigen stootkracht van het Duit
sche leger eenvoudig uiteen zijn gerukt
bewijst het feit, dat drie Poolsche generaals
n.l. de commandanten van de derde, de ze
vende en de negentiende Poolsche divisie
in de laatste dagen gevangen genomen kon
den worden. De divislegeneraal van de ne
gentiende divisies kwam juist bij zijn troe
pen aan en was uit zijn auto gestapt toen
ook reeds een Duitsche pantserformatie
verscheen en hem en zijn staf gevangen
nam. In Kielce zijn alle gevangenkampen
overvol en nog steeds stroomen duizenden
krijgsgevangenen toe. begeleid door Duit
sche soldaten. Bij den ingang van het kamp
hangt een op karton geschilderde aanwij
zing „gevangenenkamp vol". De nieuwe
krijgsgevangenen worden thans naar Jedr-
zejow getransporteerd. Alleen in de omge
ving van Radom zijn vandaag 24.000 krijgs
gevangenen aangekomen. De Fuehrer heeft
in het gebied Kielce-Radom, in het Westen
waarvan de Weichsel verscheidene Poolsche
divisies, die weldra ontbonden zullen zijn,
gevangen houdt, een vlucht langs het front
gemaakt. De vlucht ging eerst over de
eerste strijdposities van een week geleden
en vervolgens op duizend meter hoogte over
de wegen, waarlangs de verslagen Poolsche
legers terugtrokken. In het midden van
het gebied van Radom landde het vliegtuig
van den Fuehrer op een groot stoppelveld
waarvan een ideaal vliegveld is gemaakt.
De verdere vlucht van Hitier voerde in
de richting van Warschau tot de plaats,
waar de Poolsche doorbraakpogingen van
de westelijk van Warschau ingesloten divi
sies evenals de wanhopige pogingen van de
in het gebied van Radom vastgezette Pool
sche troepen in het concentrische vuur
van de Duitsche artillerie en pantserdivisies
bloedig mislukten. Laat in den middag
keerde Hitler van een Poolsch vliegveld,
waar thans Duitsche jagers, bombarde
mentsvliegtuigen en gevechtsvliegtuigen
staan opgesteld, naar zijn hoofdkwartier
terug.
Het Duitsche Nieuwsbureau deelt voorts
mede, dat de verliezen van de Duitsche
troepen in Polen gering zijn. Volgens offici-
eele mededeeling van het oppercommando
bedroegen de verliezen van 4 tot 6 Sept.
0.039 procent aan dooden en 0.17 procent
aan gewonden. Op iedere 10.000 man zijn
dus vier gedood en 17 gewond. In de eer
ste zes dagen van den strijd zijn op iedere
10.000 man 9 dooden en 40 gewonden geval
len.
Deze percentages zijn berekend op de ge-
heele in het Oosten strijdende troepen
macht. bij de afdeelingen. die in feilen
strijd gewikkeld waren, zijn de cijfers na
tuurlijk hooger, bij andere weer lager.
„BARTHOLOMEUSNACHT"
BROMBERG.
TE
De „Deutsche Rundschau" meldt over den
z.g. Bartholomeusnacht te Bromberg, dat
Zondag voor een week om tien uur 's mor
gens in de stad een geweldige paniek ont
stond. Poolsche troepen kwamen de Dan-
ziger Stra-sse af. De straat was spoedig over
de geheele breedte bezaaid met wagens,
ruiters, vrachtauto's enz. De burgerbevol
king vluchtte de huizen binnen. Geschreeuw
„De Duitschers komen", klonk door de
straat. Poolsche officieren waren niet in
staat de soldaten tot staan te brengen. Zij
grepen naar de wapens om hun bevelen
kracht bij te zetten. Schoten vielen, maar
de wilde vlucht hield aan.
Toen bleek, dat de Duitschers nog niet
binnenrukten, schreeuwde het gepeupel,
dat de Duitsche bevolking op de Polen ge
schoten had. Wat teen begon was een
jacht op Duitschers. Velen werden uit hun
huizen gesleurd, met geweerkolven bewerkt
en in enge ruimten saamgedreven. Anderen
werden op de plaats doodgeschoten, gepij
nigd en gefolterd: Over het lot van velen
is thans nog niets bekend, zegt de „Deut
sche Rundschau".
POOLSCHE KLACHT.
Het Poolsche telegraaf-agentschap P.A.T.
publiceert bijzonderheden over wat ge
noemd wordt het regime van terreur en
wreedheid, waaraan de burgerbevolking in
de Poolsche provincies, die tijdelijk door
Duitsche troepen bezet zijn. in onderwor
pen. In deze publicatie wordt o.m. het vol
gende gezegd:
Uit Thisted (Denemarken) wordt ge
meld, dat elf leden van de bemanning
van het Nederlandsche s.s. „Mark", af
komstig uit Rotterdam, in een reddings
boot te Vorupoer zijn aangekomen.
Zij deelden mede, dat de „Mark" Za
terdagmiddag op weg van Finland naar
Nederland op een mijn is geloopen en
gezonken. De bemanning, die uit twee-
en-twintig koppen bestond, begaf zich
in de beide reddingssloepen. Zij voeren
tot gisteravond in eikaars nabijheid.
Een motorreddingsboot uit Klilmoel-
ler en reddingsbooten uit Vorupoer en
Lyngby zochten daarop naar de andere
boot, welke zij hedenochtend op eenige
kilometers afstand van de kust van
Lyngby vonden. In deze boot bevonden
zich de andere elf leden der bemanning.
Alle twee-en-lwintig schepelingen wa
ren uitgeput door de vermoeienissen,
welke zij hebben uitgestaan gedurende
den langen tocht in reddingsbooten.
De kapitein van de „Mark", de heer
A. G. van Dam, en de eerste officier, de
heer J. Vinke, werden tengevolge van
de mijnontploffing gewond. Zij bevinden
zich onder geneeskundige behandeling.
De „Mark" behoor aan de N.V. Hout-
vaart, firma Vinke en Co. te Rotterdam.
Het schip meet bruto 1514 ton en werd
in 1930 gebouwd.
„Austilgen und ausrotten". verdelgen en
uitroeien, dat zijn de beginselen, volgens
welke de Duitschers op het oogenblik in
Polen optreden. In Zloczew ten Zuiden van
Sieradz. heeft de commandant der Duit
sche legers de bewoners doen bijeenkomen
op het Raadhuisplein. Hij liet iedere tiende
persoon fusilleeren, terwijl de rest der be
volking gemeenschappelijke graven groef.
In Brzenica. Koniecpol. Janow. Pilica. Zar-
nowiec hebben de Duitschers de burge
meesters en de leden der gemeenteraden
gefusilleerd. In Bromberg waar de bevol
king van Duitsche nationaliteit niet meer
dan 2 procent bedraagt, is een der ver
schrikkelijkste slachtingen der geschiede
nis georganiseerd: vrouwen, grijsaards en
kinderen, die gedwongen waren de huizen
te verlaten, werden afgemaakt, duizenden
gedooden en gewonden werden met benzine
overgoten en in brand gestoken. De wreed
heden werden gepleegd door S.S.-afdeelin-
gen. Te Ruda Prus, Wielun, Tacnazowski
werden eveneens wreedheden gepleegd.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt uit
Riga:
„Berichten, volgens welke de Pool
sche regeering met het oog op den
snellen opmarsch der Duitsche troe
pen niet lang meer te Lublin zou blij
ven, worden bevestigd door het be
richt, dat vijftien buitenlandsche di
plomatieke vertegenwoordigingen van
Lublin naar Krzenienice tusschen
Rowno en Tarnopol - verhuisd zijn. Daar
Lublin tot oorlogsgebied verklaard is.
zal ook de Poolsche regeering de stad
verlaten en naar Krazenienice (Kre-
menes gaan".
Een Reuter-correspondent maakt even
eens gewag van een nieuwe verhuizing der
Poolsche regeering zonder echter namen
te noemen.
Zaterdagavond is te Londen een
belangrijke verklaring gepubliceerd,
waarin wordt gezegd, dat in de bijeen
komst van het oorlogsministerie is be
sloten, de politiek te baseeren op de
veronderstelling, dat de oorlog drie of
meer jaren zal duren. Alle departe
menten hebben opdracht ontvangen
hun plannen hierop te grondvesten.
Alle maatregelen tot voorbereiding zul
len volledig in werking worden gesteld en
het ministerie voor de voorraden zal de
stappen nemen om de productie voor
munitie op te voeren tot de vereischte
hoogte. Gelijke maatregelen worden geno
men door het ministerie van marine en
luchtvaart.
WEER EEN PROPAGANDA-TOCHT
BOVEN DUITSCHLAND.
De Royal Air Force heeft Zaterdagnacht
een vijfde verkenningsvlucht uitgevoerd
boven Duitschland tijdens ongunstige
weersomstandigheden. Opnieuw hebben de
vliegtuigen en thans zelfs over een uit
gestrekt gebied van midden-Duitschland
strooibiljetten uitgeworpen.
Vernomen wordt, dat eenige toestellen
op hun terugtocht in contact kwamen met
gevechtsvliegtuigen, welke, naar mer ge
looft, van Belgische nationaliteit waren.
Blijkbaar zijn de Britsche vliegtuigen on
bewust een deel Belgisch grondgebied ge
passeerd.
De piloten van de Royal Air Force heb
ben natuurlijk de strengste instructies
neutraal gebied te vermijden en de Brit
sche gezant in Brussel heeft opdracht ge
kregen het diepe leedwezen der Britsche
regeering uit te spreken en verontschuldi
gingen aan te bieden.
Het Britsche departement van informatie
zegt. dat de taak om alle zeeën schoon te
vegen van vijandelijke scheepvaart wordt
voortgezet; terwijl anderzijds de Britscr.e
imperiale verbindingen ononderbroken zijn
Er zouden practisch geen Duitsche koop
vaardijschepen meer zijn in open zee.
Enkele zijn door Britsche oorlogsschepen
buitgemaakt, maar in meer dan één geval
heeft de bemanning haar schip tot zinken
gebracht, alvorens het te verlaten. Het
departement acht de afsnijding van
Duitschland van zijn overzeesche verbin
dingen nu zoo goed als voltooid, behalve
wat betreft de Oostzee.
Nog wordt verklaard:
Gedurende de eerste week van den oor
log hebben Britsche schepen van elk type
de zeeën doorkruist van de geheele wereld,
overeenkomstig hun taak. de verbindingen
ter zee tusschen de deelen van het rijk te
beschermen. Zij hebben zich in het bijzon
der bezig gehouden met de wateren rondom
de Britsche eilanden en den Atlantischsr
Oceaan. Al hebben wij ook verschillende
koopvaardijschepen tengevolge van de
duikbootactie verloren, een grooter aantal
vijandelijke koopvaardijschepen werd prijs-
gemaakt, tot zinken gebracht of gedwongen
een toevlucht te zoeken in neutrale havens.
BINNENLAND.
De Tweede Kamer over het voorstel tot wij
ziging der Lager Onderwijswet (3e BI.),
Bijzonderheden omtrent de organisatie van
den postdienst te velde (3e Blad).
Hulde aan de nagedachtenis van de slacht
offers van de „Willem van Ewyck" (3e
Blad)
Het gebruik van vervoermiddelen; nota aan
de Tweede Kamer (2e Blad).
Uitvoermonopolie voor visch (Binnenland,
2e Blad).
Men zie voor Stadsnieuws pag. 3 van het
tweede Blad.
AMSTERDAMSE - BEURS.
Willige markt Rubbers, Suikers,
Schepen en Olieaandeelen aanzienlijk
hooger Unilever en Philips onder
druk Amerikanen levendig Beleg
gingen verdeeld.
BUITENLAND.
Warschau nog in handen der Polen; Duit
sche aanva! duurt voort (le Blad).
Kleine vorderingen der Franschen in het
Westen (lé Blad).
Een rede van maarschalk Goering (3e BI.).
De Fransche minister van Financiën voor
de radio (3e Blad).
Onthullingen van Hitler's vroegeren vriend
Ward Price (le Blad).
Engelsche excuses aan België aangeboden
(le Blad).
Canada verklaart Duitschland den oorlog
(le Blad).
Fransche lezing over Duitschland's uithou
dingsvermogen (le Blad).
ZIE VOORTS
EERSTE BLAD.
LAATSTE BERICHTEN
Matige, tijdelijk toenemende,
meest Westelijke wind. Zwaar be
wolkt tot betrokken met tijdelijke
opklaringen. Enkele regenbuien.
Iets koeler.
in verschillende deelen van de wereld. Het
convooisysteem, dat de admiraliteit lang
voor den oorlog aankondigde als een van
de voornaamste verdedigingsmiddelen, zal
weldra in werking treden en als resultaat
leiden tot een vermindering van de torpe
do-aanvallen door Duitsche duikbooten.
Men doet er evenwel goed aan zich er re
kenschap van te geven, dat een convooiee-
ringsysteem niet terstond na de opening
der vijandelijkheden kan worden ingevoerd,
aangezien de schepen verspreid zijn over
alle zeeën. Er is eenige tijd voor noodig
alvorens het systeem ten volle in werking
kan treden.
Gedurende de eerste week van dezen
oorlog waren er geen belangrijke vloot-
operaties op te teekenen. Daarentegen was
er een groote activiteit van de zijde van
onze oorlogsschepen van kleine tonnage,
vooral van onze torpedojagers en patrouil-
levaartuigen. De laatste categorie schepen,
die tevens mijnenleggers zijn. hadden wei
nig vrijen tijd. Vele ervan zijn bemand met
reserve-personeel, re-om a mei ijk gereoru-
teerd uit de koopvaardij- en de visschers-
vloot Zij hebben evenals de bemanningen
van de eigenlijke oorlogsmarine uitmunten
de diensten bewezen en zich onvermoei
baar getoond.
Duizenden andere reservisten, waarbij
vele oud-strijders uit den vorigep oorlog,
maken deel uit van de bemanningen der
grootere vlooteenheden. In het bijzonder
dient vermeld te worden de moed van offi
cieren en matrozen der koopvaardij vloot,
die op hun onbewapende schepen hun taak
vervullen: de ravitailleering van het land
bij het huidige duikbootgevaar.
De bevolking van Groot-Brittannië ea
het Britsche rijk mogen hun daarv^f
dankbaar zijn.
