Engeland blijft zijn woord aan Polen getrouw Donderdag komt het Britsche parlement bijeen WOENSDAG 23 AUGUSTUS 1939 No. 24359 Wetsontwerp betreffende crisis- defensievolmachten Overzicht HET VOORNAAMSTE NIEUWS VAN HEDEN De Bilt 80ste Jaargang DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureau Noordehulsplem Telefoonnummers voor Directie en Administratie 25041 (2 lijnen) Redactie 21507 Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54 De Fransche kabinetsraad Von Ribbentrop te Moskou Pact niet in strijd met Vredesfront Rond Danzig Dit nummer bestaat uit TWEE bladen EERSTE BLAD verwacht De doop van Prinses Irene LEIDSCH DAGBLAD r= PRIJS DER ADVERTENTIES: 30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons BLad gevestigd zyn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven 10 ets. porto te betalen.. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. PRIJS DEZER COURANT: Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd sljn: per 3 maanden (.2.35 per week „..."jfr.. (.0.11 Franco per post 2:35 per 3 maanden portokosten. (voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.1 Officieel woidt bekend gemaakt, dat het Britsche kabinet heeft besloten, dat een Duitsch-Russisch non-agressie-pact op geener lei wijze van invloed zou zijn op de Britsche verplichtingen jegens Polen. Het parlement zal Donderdag bijeenkomen. Beide huizen zul len dien dag dan in alle stadia een wetsontwerp behandelen betreffende crisis-defensie-volmachten, ten einde de regeering in staat te stellen, zonder tijdverlies, alle noodige maatregelen te nemen, wanneer de toestand dit zou eischen. Intusschen worden voorzorgsmaatregelen genomen zooals hei oproepen van bepaalde groepen personeel van vloot, leger en luchtmacht, van de luchtafweerdiensten en de civiele defensie- Voorts worden regelingen getroffen betreffende den uitvoer uit Engeland van essentieele materialen en producten. De regeering is van meening, dat niets in de Duitsch-Poolsche moeilijkheden een rechtvaardiging zou vormen voor het gebruik van geweld, dat een Europeesche oorlog met zich zou brengen. Er zijn geen kwesties in Europa, die niet vreedzaam kunnen worden opgelost, wanneer het vertrouwen wordt hersteld. De Britsche regeering is, zooals dat steeds het geval is geweest, bereid bijstand te verleenen om dusdanige omstandigheden in het leven te roepen. Wanneer echter, al haar pogingen ten spijt, anderen er aan vasthouden geweld te gebruiken, is zij bereid en vastbesloten om daaraan tot het uiterste weerstand te bieden. Ziedaar het resultaat van de gisteren gehouden Britsche kabinetszitting, die door alle ministers werd bijgewoond, behalve door lord Maughan, die in Canada ver toeft, doch, zijn bezoek bekortend, Vrijdag zal terugkeeren. De zitting duurde 3 uur en 20 minuten. Bij het heengaan werden de ministers toegejuicht door de wachtende menigte, vooral de minister der defensie-diensten. Ook Greenwood, de leider van Labour, had een onderhoud met Chamberlain. Hij verklaarde: ik zie den internationalen toe stand ernstig in, doch ik acht het den plicht van alle burgers, om kalm en stand vastig te blijven in hun voornemen, weer stand te bieden aan alle verdere daden van agressie, aangezien dit de eenige weg is. om den vrede in Europa te handhaven." Volgens het defensie-ontwerp op de cri sisbevoegdheden, zal de regeering niet al leen in staat zijn, om stappen te doen, ten einde het hoofd te bieden aan iederen noodtoestand, maar tevens zal zij, zoo noo dig. de bevoegdheid hebben, om zonder raadpleging van het parlement te han delen. Op die manier zal de Britsche regeering in een soortgelijke positie komen als de Fransche regeering, die thans beschikt over wat men zou kunnen beschrijven als bijna dictatoriale volmachten. Er is geen twijfel aan, of het ontwerp zal door het Lagerhuis worden aange nomen en op de vlugst mogelijke wijze de koninklijke goedkeuring verwerven. Men verwacht, dat Chamberlain morgen een volledige verklaring zal afleggen over Je crisis en de opvattingen der regeering ten aanzien van de Russisch-Duitsche on derhandelingen over een non-agressiepact. Verwacht wordt, dat het parlement van dag tot dag zal bijeenblijven, zoolang de fanning en de ongerustheid voortduren. Se Koning keert vanavond naar Londen terug. Na de bijeenkomst van de Fransche Ka binetsraad is een communiqué uitgegeven, waarin werd gezegd: ,.De kabinetsraad is op het ministerie van oorlog bijeen geko men onder voorzitterschap van Daladier. De internationale toestand werd besproken, in het bijzonder de rapporten, welke door de vertegenwoordigers van Frankrijk in het buitenland aan de regeering zijn ge- zenden. De raad heeft de instructies, wel ke aan de Fransche ambassadeurs in het buitenland zijn gezonden, goedgekeurd. Na de vergadering heeft Daladier zich langen tijd onderhouden met generaal Gamelin. Donderdagochtend zal een mi nisterraad op het Elysée bijeenkomen." De bijeenkomst van den kabinetsraad heeft korter geduurd dan men verwachtte en heeft voornamelijk ten doel gehad een ministerraad op Donderdagavond voor te bereiden. De commissie van buitenlandsche zaken van de kamer is door den voorzitter, Jean Mistier, tegen Vrijdagmiddag bijeengeroe pen. De voorzitter stelt zich voor, dan een uiteenzetting van den internationalen toe stand te geven. Deze uiteenzetting zou eventueel kunnen worden aangevuld door den minister van buitenlandsche zaken, Bonnet. Von Ribbentrop is gisteravond uit Berlijn vertrokken naar Moskou en 's avonds in Koningsbergen aangeko men. Gistermorgen heeft Hitler met Von Ribbentrop op den Obersalzberg geconfereerd. Reeds om 7 uur hedenmorgen ver trok de Duitsche minister naar het Kremlin en om 1 uur kwam hij te Moskou aan. Na aankomst van den minister bood de Duitsche ambassadeur een noenmaal aan. De eerste bespreking is tegen vanmiddag drie uur vastgesteld. Een uitwisseling van beleefdheidsbezoeken zal niet geschieden, daar te Moskou bij dergelijke gelegenhe den zulke zuiver protocolaire bezoeken geen gebruik zijn. Von Ribbentrop zal te Moskou zijn in trek nemen in het gebouw van de voor malige Oostenrijksche legatie, dat na de „Anschluss" eigendom van Duitschland is geworden. Dit gebouw ligt naast dat. waar talrijke leden van de Fransche en Britsche militaire delegatie hun intrek hebben ge nomen. Von Ribbentrop wordt vergezeld door 32 personen, die verdeeld zullen worden over de verschillende gebouwen, waar de Duit sche ambassade huist. Onder degenen, die Von Ribbentrop vergezellen, is ook de chef van den persdienst van het ministerie van Buitenlandsche Zaken, dr. Schmidt, het geen er op schijnt te wijzen, dat Duitsch land een groote publiciteit aan het verdrag wil schenken. Voor zoover te Londen bekend is, duren de Fransch-Britsche militaire besprekin gen te Moskou voort. Volgens Havas verklaren sovjet kringen te Londen, geen enkele reden te zien, waarom de driezijdige bespre kingen te Moskou zouden onderbroken worden. Men herinnert eraan, dat alle non agressie-pacten tot nu toe door de sov jet-regeering gesloten, de clausule in hielden, dat „in geval van een aanval tegen een anderen staat door één der contracteerende partijen, de andere contracteerende partij het pact zonder eenige voorafgaande waarschuwing kan opzeggen." Dezelfde kringen verklaren, geen en kele reden te hebben, om te betwijfelen dat een soortgelijke clausule is inge- lascht in het diplomatiek accoord, dat von Ribbentrop zal sluiten. Dit schijnt bevestiging te vinden in Rome, waar verluidde, dat het pact de vol gende clausules zou behelzen: 1. De contracteerende partijen verbinden zich elkaar niet* aan te vallen. 2. Zij zullen neutraal blijven in het geval een der beide partijen zou worden aange vallen. 3. Ieder der beide partijen behoudt het recht, op ieder oogenblik de overeenkomst op te zeggen, indien zij het noodig oor deelt. wanneer een der partijen een derde partij aanvalt. Ook uit Moskou zelf komt een dergelijk geluid. Tenslotte verklaart men in sovjet-Rus sische kringen nog, dat de door de kleine nabuurlanden van Rusland geuite vrees geen zin heeft, daar de sovjet-unie niet voornemens is, hen op te offeren aan haar toenadering tot Duitschland. Sovjet-Rus land heeft geen behoefte aan nieuwe ge bieden. het voert geen politiek van in vloedssferen en het heeft geen vazallen noodig. De Fransche en Britsche gezanten had den een onderhoud met Molotof. Trouwens in alle hoofdsteden is een zeer druk diplomatiek verkeer. Gezanten komen en gaan op de ministeries van buitenland sche zaken. REDE VAN FRANK. In de gToote zaal van het Kurhaus te Zoppot is het jaarlijksche congres van Duitsche juristen geopend. Minister Frank bsprak de kwestie Danzig en zeide. dat de Vrij Stad met geweld het recht tot zelf beschikking is ontnomen en thans is groot- Duitschland bereid Danzig dit recht terug te geven. Dc rechtsgronden, welke hij hiervoor aan gaf zijn de volgende: 1 Het verdrag van Versailles was een daad van geweld zonder eenigen grond van recht, een beroep op dit verdrag kan der halve nooit rechtsgeldig zijn. Sinds gisteren is er feitelijk niet veel veranderd in de algemeene situatie, be halve dan, dat Engeland officieel nog eens herhaald heeft zijn beloften aan Polen ge trouw te zullen nakomen, ongelet op het al of niet sluiten van een Duitsch-Russisch niet-aanvalspact. Wanneer dus Duitschland zou gespecu leerd hebben op een terugkrabbelen der Westersche democratieën inzake de Pool- sche kwestie stilzwijgend mag worden aangenomen, dat Frankrijk geheel achter Engeland staat! dan heeft het geen suc ces te boeken. De wereld blijft dus voor dezelfde drei ging staan, die zich zelfs meer en meer toe spitst, omdat men voelt, dat Duitschland spoedig in Danzig zal toeslaan. Het Duit sche leger heet thans geheel gereed te zijn voor een opmarsch. Want meer en meer wordt zeker, dat Duitschland al zijn aan Polen afgestaan gebied terugeischt Engeland gaat zich geheel voorbereiden Morgen komt het parlement bijeen en dit zal zonder twijfel de regeering de ge vraagde volmachten voor alle noodige maat regelen in verband met een mogelijk ge wapend conflict geven. In Frankrijk zijn ook verdere voorzorgsmaatergelen getroffen al is de algemeene mobilisatie nog niet be volen. De regeering Daladier heeft echter reeds volledige volmacht. De prikkeldraadversperringen langs de kust van Malta zijn onder electrisehen stroom gezet als deel van de genomen mili taire voorzorgsmaatregelen. Het geheele garnizoen is volledig voorbereid op iedere gebeurtenis. Somber ziet het er uit aan den politieken hemel. Wel biedt Engeland als steeds nog zijn volledige medewerking aan voor het steu nen van iedere poging tot een minnelijke schikking te komen, doch anderzijds is het vastbesloten geweld tegen te gaan. En wie durft nog hopen op een regeling langs den weg van onderhandelingen, nu Duitschland het zoover heeft laten komen En ook Polen vervolmaakt zijn defensie en heet gereed tot afweer Over het Duitsch-Russische pact is ove rigens de onzekerheid nog niet verdwenen. Uit Russsiche bron blijft men verzekeren en zelfs Rome bevestigt dit! dat het non-agressie-pact het toetreden tot het vredesfront in niets in den weg behoeft te staan en dat de militaire besprekingen rus tig kunnen worden voortgezet. Dit zou zoo verklaard worden: het niet-aanvalspact zou ;en clausule bevatten, dat het automatisch zou vervallen wanneer agressie tegen een derde door een van beide contractanten zou worden gepleegd! Zou het pact inderdaad deze bepaling bevatten, dan zou de Russi sche lezing volledig juist zijn en zou het pact toetreden tot het vredesfront niet be hoeven uit te sluiten. Maar de vraag is ge wettigd. wat het oact dan voor waarde zou hebben. Het zou dan weinig minder zijn dan een slag in de lucht en er zou tevoren vrij wel alle beteekenis aan ontnomen zijn. ge let op de huidige omstandigheden, dat juist een nieuwe Duitsche daad van agressie voor de deur schijnt te staan. Zou Duitschland daarvoor zoo'n geweldige ideëele omme zwaai ten aanzien van het altijd zoo ver- wenschte bolsjewisme over hebben? Dan zou Duitschland immers ernstig de kans loopen van het grootste fiasco, dat zich denken laat. Het klinkt te ongerijmd om dit voetstoots te durven aannemen. O.i. zal Duitschland zich wel vergewist hebben over de Rus sische bedoelingen, voor von Ribbentrop naar Moskou is gegaan. Gissingen hebben echter weinig zin en we doen het verstandigst kalm af te wach ten. hoe het pact in werkelijkheid zal lui den. De nieuwsgierigheid zal wel niet lang meer op de proef behoeven te worden gesteld. Japan begint zich reeds ietwat onbe haaglijk te gevoelen, dat blijkt reeds over duidelijk uit de diverse commentaren. Daar vreest men dus ook voor iets meer dan een pact zonder practische beteekenis 2. De gemeenschap der geallieerden, die na het verdrag van Versailles Duitschland gedwongen hebben afstand te doen van het gebied der Vrije Stad, bestaat niet meer. 3. De Volkenbond is geen door Duitsch land erkende factor in de geschiedkundige ontwikkeling van deze zaak. Hij is geen partij van een verdrag en is niet competent, een bepaalde rechtshouding van de Duit sche regeering te verlangen. 4. Het tot stand brengen van den terug keer van Danzig tot het rijk is het weer goed maken van een onrecht, dat 400.000 Öuitschers is aangedaan. Het rs geen on recht. een derde aangedaan. Dit geldt in het bijzonder Polen. Een terugkeer van Danzig tot Duitschland is geen schending van het Pooische gebied. 5. De bevolking van Danzig verklaart zelf deel uit te maken van de Duitsche rechts-gemeenschap en heeft hiermede be slist over het juridische feit, dat zij tot Duitschland behoort. De Duitsche stad Danzig, zal eerst recht een „Vrije Stad" zijn, wanneer zij deel uit maakt van de groote vrije gemeenschap van het rijk. Minister Frank verklaarde verder, dat economische problemen hierbij geen rol spelen. De Danzigers zijn liever arme Duit- BINNENLAND. De minister-president onderbreekt zijn va- cantie; dr. H. Colijn stelt zijn wereld reis voorloopig uit. (Binnenland, 2e Blad). Ernstige branden te Sliedrecht en Zuid- Laren. (Gemengd, 2e blad). Het verkeer eischt weer zijn tol. (Gemengd 2e Blad). Ernstig ongeluk te Hoogkerk; twee arbei ders door kokend asfalt getroffen. (Laatste Berichten, le Blad). AMSTERDAMSCHE BEURS. Kalme stemming - Onregelmatige koersbeweging - Weinig verandering - Amerikanen hooger - Beleggingsfond sen kalm. BUITENLAND. Engeland blijft Polen getrouw. Volmach ten voor alle gebeurlijkheden aan het morgen bijeen komende parlement ge vraagd. de Blad). Nog diverse oordeelen over de situatie, (le Blad). Von Ribbentrop te Moskou, (le Blad). Henderson brengt een boodschap der En- gelsche regeering aan Hitler over. (le Blad). De conferentie der Oslo-staten te Brussel begonnen, (le Blad). Spoorwegstaking in Engeland? (le Blad). ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN EERSTE BLAD. Zwakke veranderlijke wind. Hel der tot licht of half bewolkt. Droog weer Denoudens Kans op onweer, vooral in het Oosten. Weinig verandering in tempera tuur. BEPAALD OP DONDERDAG 14 SEPTEMBER A.S. Naar wij vernemen, bestaat het voornemen, de doopplech tigheid van Prinses Irene in de Nieuwe Kerk te Amsterdam te doen plaats vinden op Donder dag 14 September a.s. De hofprediker, prof. dr. H. T. Obbink, is uitgenoodigd dezen dienst te leiden schers, dan door rijkdom omgekochte vijan den van Duitschland. Dit is het onderscheid tuschen het denken van Duitschers en van de internationale financiers „Mogen allen, aldus besloot Frank zijn rede. wien iets er aan gelegen is, dat een vreedzame gemeenschap van de cultuurvol ken in de wereld zal worden mogelijk ge maakt, zich vrij maken van de hoop. dat Duitschland door dreigementen klein zal worden gemaakt. De wil van bet derde ik van Adolf Hitler het levensrecht van de volksgenooten te Danzig te doen zegevieren, is sterker dan iedere bedreiging. In Danzig zal het Duitsche recht zegevieren, evenals in Keulen, Weenen, Praag en Memel.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1939 | | pagina 1