Engeland blijft zijn woord
aan Polen getrouw
Donderdag komt het Britsche
parlement bijeen
WOENSDAG 23 AUGUSTUS 1939
No. 24359
Wetsontwerp betreffende crisis-
defensievolmachten
Overzicht
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
80ste Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureau Noordehulsplem Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
De Fransche
kabinetsraad
Von Ribbentrop te
Moskou
Pact niet in strijd met
Vredesfront
Rond Danzig
Dit nummer bestaat uit TWEE bladen
EERSTE BLAD
verwacht
De doop
van Prinses Irene
LEIDSCH
DAGBLAD
r=
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons BLad gevestigd zyn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen.. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd sljn:
per 3 maanden (.2.35
per week „..."jfr.. (.0.11
Franco per post 2:35 per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.1
Officieel woidt bekend gemaakt, dat het Britsche kabinet heeft
besloten, dat een Duitsch-Russisch non-agressie-pact op geener
lei wijze van invloed zou zijn op de Britsche verplichtingen
jegens Polen.
Het parlement zal Donderdag bijeenkomen. Beide huizen zul
len dien dag dan in alle stadia een wetsontwerp behandelen
betreffende crisis-defensie-volmachten, ten einde de regeering
in staat te stellen, zonder tijdverlies, alle noodige maatregelen
te nemen, wanneer de toestand dit zou eischen.
Intusschen worden voorzorgsmaatregelen genomen zooals hei
oproepen van bepaalde groepen personeel van vloot, leger en
luchtmacht, van de luchtafweerdiensten en de civiele defensie-
Voorts worden regelingen getroffen betreffende den uitvoer uit
Engeland van essentieele materialen en producten.
De regeering is van meening, dat niets in de Duitsch-Poolsche
moeilijkheden een rechtvaardiging zou vormen voor het gebruik
van geweld, dat een Europeesche oorlog met zich zou brengen.
Er zijn geen kwesties in Europa, die niet vreedzaam kunnen
worden opgelost, wanneer het vertrouwen wordt hersteld.
De Britsche regeering is, zooals dat steeds het geval is geweest,
bereid bijstand te verleenen om dusdanige omstandigheden in
het leven te roepen. Wanneer echter, al haar pogingen ten spijt,
anderen er aan vasthouden geweld te gebruiken, is zij bereid
en vastbesloten om daaraan tot het uiterste weerstand te bieden.
Ziedaar het resultaat van de gisteren
gehouden Britsche kabinetszitting, die door
alle ministers werd bijgewoond, behalve
door lord Maughan, die in Canada ver
toeft, doch, zijn bezoek bekortend, Vrijdag
zal terugkeeren. De zitting duurde 3 uur
en 20 minuten.
Bij het heengaan werden de ministers
toegejuicht door de wachtende menigte,
vooral de minister der defensie-diensten.
Ook Greenwood, de leider van Labour,
had een onderhoud met Chamberlain. Hij
verklaarde: ik zie den internationalen toe
stand ernstig in, doch ik acht het den
plicht van alle burgers, om kalm en stand
vastig te blijven in hun voornemen, weer
stand te bieden aan alle verdere daden
van agressie, aangezien dit de eenige weg
is. om den vrede in Europa te handhaven."
Volgens het defensie-ontwerp op de cri
sisbevoegdheden, zal de regeering niet al
leen in staat zijn, om stappen te doen, ten
einde het hoofd te bieden aan iederen
noodtoestand, maar tevens zal zij, zoo noo
dig. de bevoegdheid hebben, om zonder
raadpleging van het parlement te han
delen.
Op die manier zal de Britsche regeering
in een soortgelijke positie komen als de
Fransche regeering, die thans beschikt
over wat men zou kunnen beschrijven als
bijna dictatoriale volmachten.
Er is geen twijfel aan, of het ontwerp
zal door het Lagerhuis worden aange
nomen en op de vlugst mogelijke wijze
de koninklijke goedkeuring verwerven.
Men verwacht, dat Chamberlain morgen
een volledige verklaring zal afleggen over
Je crisis en de opvattingen der regeering
ten aanzien van de Russisch-Duitsche on
derhandelingen over een non-agressiepact.
Verwacht wordt, dat het parlement van
dag tot dag zal bijeenblijven, zoolang de
fanning en de ongerustheid voortduren.
Se Koning keert vanavond naar Londen
terug.
Na de bijeenkomst van de Fransche Ka
binetsraad is een communiqué uitgegeven,
waarin werd gezegd: ,.De kabinetsraad is
op het ministerie van oorlog bijeen geko
men onder voorzitterschap van Daladier.
De internationale toestand werd besproken,
in het bijzonder de rapporten, welke door
de vertegenwoordigers van Frankrijk in
het buitenland aan de regeering zijn ge-
zenden. De raad heeft de instructies, wel
ke aan de Fransche ambassadeurs in het
buitenland zijn gezonden, goedgekeurd.
Na de vergadering heeft Daladier zich
langen tijd onderhouden met generaal
Gamelin. Donderdagochtend zal een mi
nisterraad op het Elysée bijeenkomen."
De bijeenkomst van den kabinetsraad
heeft korter geduurd dan men verwachtte
en heeft voornamelijk ten doel gehad een
ministerraad op Donderdagavond voor te
bereiden.
De commissie van buitenlandsche zaken
van de kamer is door den voorzitter, Jean
Mistier, tegen Vrijdagmiddag bijeengeroe
pen. De voorzitter stelt zich voor, dan een
uiteenzetting van den internationalen toe
stand te geven. Deze uiteenzetting zou
eventueel kunnen worden aangevuld door
den minister van buitenlandsche zaken,
Bonnet.
Von Ribbentrop is gisteravond uit
Berlijn vertrokken naar Moskou en
's avonds in Koningsbergen aangeko
men. Gistermorgen heeft Hitler met
Von Ribbentrop op den Obersalzberg
geconfereerd.
Reeds om 7 uur hedenmorgen ver
trok de Duitsche minister naar het
Kremlin en om 1 uur kwam hij te
Moskou aan.
Na aankomst van den minister bood de
Duitsche ambassadeur een noenmaal aan.
De eerste bespreking is tegen vanmiddag
drie uur vastgesteld. Een uitwisseling van
beleefdheidsbezoeken zal niet geschieden,
daar te Moskou bij dergelijke gelegenhe
den zulke zuiver protocolaire bezoeken
geen gebruik zijn.
Von Ribbentrop zal te Moskou zijn in
trek nemen in het gebouw van de voor
malige Oostenrijksche legatie, dat na de
„Anschluss" eigendom van Duitschland is
geworden. Dit gebouw ligt naast dat. waar
talrijke leden van de Fransche en Britsche
militaire delegatie hun intrek hebben ge
nomen.
Von Ribbentrop wordt vergezeld door 32
personen, die verdeeld zullen worden over
de verschillende gebouwen, waar de Duit
sche ambassade huist. Onder degenen, die
Von Ribbentrop vergezellen, is ook de chef
van den persdienst van het ministerie van
Buitenlandsche Zaken, dr. Schmidt, het
geen er op schijnt te wijzen, dat Duitsch
land een groote publiciteit aan het verdrag
wil schenken.
Voor zoover te Londen bekend is, duren
de Fransch-Britsche militaire besprekin
gen te Moskou voort.
Volgens Havas verklaren sovjet
kringen te Londen, geen enkele reden
te zien, waarom de driezijdige bespre
kingen te Moskou zouden onderbroken
worden.
Men herinnert eraan, dat alle non
agressie-pacten tot nu toe door de sov
jet-regeering gesloten, de clausule in
hielden, dat „in geval van een aanval
tegen een anderen staat door één der
contracteerende partijen, de andere
contracteerende partij het pact zonder
eenige voorafgaande waarschuwing kan
opzeggen."
Dezelfde kringen verklaren, geen en
kele reden te hebben, om te betwijfelen
dat een soortgelijke clausule is inge-
lascht in het diplomatiek accoord, dat
von Ribbentrop zal sluiten.
Dit schijnt bevestiging te vinden in
Rome, waar verluidde, dat het pact de vol
gende clausules zou behelzen:
1. De contracteerende partijen verbinden
zich elkaar niet* aan te vallen.
2. Zij zullen neutraal blijven in het geval
een der beide partijen zou worden aange
vallen.
3. Ieder der beide partijen behoudt het
recht, op ieder oogenblik de overeenkomst
op te zeggen, indien zij het noodig oor
deelt. wanneer een der partijen een derde
partij aanvalt.
Ook uit Moskou zelf komt een dergelijk
geluid.
Tenslotte verklaart men in sovjet-Rus
sische kringen nog, dat de door de kleine
nabuurlanden van Rusland geuite vrees
geen zin heeft, daar de sovjet-unie niet
voornemens is, hen op te offeren aan haar
toenadering tot Duitschland. Sovjet-Rus
land heeft geen behoefte aan nieuwe ge
bieden. het voert geen politiek van in
vloedssferen en het heeft geen vazallen
noodig.
De Fransche en Britsche gezanten had
den een onderhoud met Molotof.
Trouwens in alle hoofdsteden is een zeer
druk diplomatiek verkeer. Gezanten komen
en gaan op de ministeries van buitenland
sche zaken.
REDE VAN FRANK.
In de gToote zaal van het Kurhaus te
Zoppot is het jaarlijksche congres van
Duitsche juristen geopend. Minister Frank
bsprak de kwestie Danzig en zeide. dat de
Vrij Stad met geweld het recht tot zelf
beschikking is ontnomen en thans is groot-
Duitschland bereid Danzig dit recht terug
te geven.
Dc rechtsgronden, welke hij hiervoor aan
gaf zijn de volgende:
1 Het verdrag van Versailles was een
daad van geweld zonder eenigen grond van
recht, een beroep op dit verdrag kan der
halve nooit rechtsgeldig zijn.
Sinds gisteren is er feitelijk niet veel
veranderd in de algemeene situatie, be
halve dan, dat Engeland officieel nog eens
herhaald heeft zijn beloften aan Polen ge
trouw te zullen nakomen, ongelet op het
al of niet sluiten van een Duitsch-Russisch
niet-aanvalspact.
Wanneer dus Duitschland zou gespecu
leerd hebben op een terugkrabbelen der
Westersche democratieën inzake de Pool-
sche kwestie stilzwijgend mag worden
aangenomen, dat Frankrijk geheel achter
Engeland staat! dan heeft het geen suc
ces te boeken.
De wereld blijft dus voor dezelfde drei
ging staan, die zich zelfs meer en meer toe
spitst, omdat men voelt, dat Duitschland
spoedig in Danzig zal toeslaan. Het Duit
sche leger heet thans geheel gereed te zijn
voor een opmarsch. Want meer en meer
wordt zeker, dat Duitschland al zijn aan
Polen afgestaan gebied terugeischt
Engeland gaat zich geheel voorbereiden
Morgen komt het parlement bijeen en
dit zal zonder twijfel de regeering de ge
vraagde volmachten voor alle noodige maat
regelen in verband met een mogelijk ge
wapend conflict geven. In Frankrijk zijn
ook verdere voorzorgsmaatergelen getroffen
al is de algemeene mobilisatie nog niet be
volen. De regeering Daladier heeft echter
reeds volledige volmacht.
De prikkeldraadversperringen langs de
kust van Malta zijn onder electrisehen
stroom gezet als deel van de genomen mili
taire voorzorgsmaatregelen. Het geheele
garnizoen is volledig voorbereid op iedere
gebeurtenis.
Somber ziet het er uit aan den politieken
hemel.
Wel biedt Engeland als steeds nog zijn
volledige medewerking aan voor het steu
nen van iedere poging tot een minnelijke
schikking te komen, doch anderzijds is het
vastbesloten geweld tegen te gaan. En wie
durft nog hopen op een regeling langs den
weg van onderhandelingen, nu Duitschland
het zoover heeft laten komen En ook
Polen vervolmaakt zijn defensie en heet
gereed tot afweer
Over het Duitsch-Russische pact is ove
rigens de onzekerheid nog niet verdwenen.
Uit Russsiche bron blijft men verzekeren
en zelfs Rome bevestigt dit! dat het
non-agressie-pact het toetreden tot het
vredesfront in niets in den weg behoeft te
staan en dat de militaire besprekingen rus
tig kunnen worden voortgezet. Dit zou zoo
verklaard worden: het niet-aanvalspact zou
;en clausule bevatten, dat het automatisch
zou vervallen wanneer agressie tegen een
derde door een van beide contractanten zou
worden gepleegd! Zou het pact inderdaad
deze bepaling bevatten, dan zou de Russi
sche lezing volledig juist zijn en zou het
pact toetreden tot het vredesfront niet be
hoeven uit te sluiten. Maar de vraag is ge
wettigd. wat het oact dan voor waarde zou
hebben. Het zou dan weinig minder zijn dan
een slag in de lucht en er zou tevoren vrij
wel alle beteekenis aan ontnomen zijn. ge
let op de huidige omstandigheden, dat juist
een nieuwe Duitsche daad van agressie voor
de deur schijnt te staan. Zou Duitschland
daarvoor zoo'n geweldige ideëele omme
zwaai ten aanzien van het altijd zoo ver-
wenschte bolsjewisme over hebben? Dan
zou Duitschland immers ernstig de kans
loopen van het grootste fiasco, dat zich
denken laat.
Het klinkt te ongerijmd om dit voetstoots
te durven aannemen. O.i. zal Duitschland
zich wel vergewist hebben over de Rus
sische bedoelingen, voor von Ribbentrop
naar Moskou is gegaan.
Gissingen hebben echter weinig zin en
we doen het verstandigst kalm af te wach
ten. hoe het pact in werkelijkheid zal lui
den. De nieuwsgierigheid zal wel niet lang
meer op de proef behoeven te worden
gesteld.
Japan begint zich reeds ietwat onbe
haaglijk te gevoelen, dat blijkt reeds over
duidelijk uit de diverse commentaren. Daar
vreest men dus ook voor iets meer dan een
pact zonder practische beteekenis
2. De gemeenschap der geallieerden, die
na het verdrag van Versailles Duitschland
gedwongen hebben afstand te doen van het
gebied der Vrije Stad, bestaat niet meer.
3. De Volkenbond is geen door Duitsch
land erkende factor in de geschiedkundige
ontwikkeling van deze zaak. Hij is geen
partij van een verdrag en is niet competent,
een bepaalde rechtshouding van de Duit
sche regeering te verlangen.
4. Het tot stand brengen van den terug
keer van Danzig tot het rijk is het weer
goed maken van een onrecht, dat 400.000
Öuitschers is aangedaan. Het rs geen on
recht. een derde aangedaan. Dit geldt in
het bijzonder Polen. Een terugkeer van
Danzig tot Duitschland is geen schending
van het Pooische gebied.
5. De bevolking van Danzig verklaart
zelf deel uit te maken van de Duitsche
rechts-gemeenschap en heeft hiermede be
slist over het juridische feit, dat zij tot
Duitschland behoort.
De Duitsche stad Danzig, zal eerst recht
een „Vrije Stad" zijn, wanneer zij deel uit
maakt van de groote vrije gemeenschap van
het rijk.
Minister Frank verklaarde verder, dat
economische problemen hierbij geen rol
spelen. De Danzigers zijn liever arme Duit-
BINNENLAND.
De minister-president onderbreekt zijn va-
cantie; dr. H. Colijn stelt zijn wereld
reis voorloopig uit. (Binnenland, 2e
Blad).
Ernstige branden te Sliedrecht en Zuid-
Laren. (Gemengd, 2e blad).
Het verkeer eischt weer zijn tol. (Gemengd
2e Blad).
Ernstig ongeluk te Hoogkerk; twee arbei
ders door kokend asfalt getroffen.
(Laatste Berichten, le Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Kalme stemming - Onregelmatige
koersbeweging - Weinig verandering -
Amerikanen hooger - Beleggingsfond
sen kalm.
BUITENLAND.
Engeland blijft Polen getrouw. Volmach
ten voor alle gebeurlijkheden aan het
morgen bijeen komende parlement ge
vraagd. de Blad).
Nog diverse oordeelen over de situatie, (le
Blad).
Von Ribbentrop te Moskou, (le Blad).
Henderson brengt een boodschap der En-
gelsche regeering aan Hitler over. (le
Blad).
De conferentie der Oslo-staten te Brussel
begonnen, (le Blad).
Spoorwegstaking in Engeland? (le Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
Zwakke veranderlijke wind. Hel
der tot licht of half bewolkt.
Droog weer Denoudens Kans op
onweer, vooral in het Oosten.
Weinig verandering in tempera
tuur.
BEPAALD OP DONDERDAG
14 SEPTEMBER A.S.
Naar wij vernemen, bestaat
het voornemen, de doopplech
tigheid van Prinses Irene in de
Nieuwe Kerk te Amsterdam te
doen plaats vinden op Donder
dag 14 September a.s.
De hofprediker, prof. dr. H. T.
Obbink, is uitgenoodigd dezen
dienst te leiden
schers, dan door rijkdom omgekochte vijan
den van Duitschland. Dit is het onderscheid
tuschen het denken van Duitschers en van
de internationale financiers
„Mogen allen, aldus besloot Frank zijn
rede. wien iets er aan gelegen is, dat een
vreedzame gemeenschap van de cultuurvol
ken in de wereld zal worden mogelijk ge
maakt, zich vrij maken van de hoop. dat
Duitschland door dreigementen klein zal
worden gemaakt. De wil van bet derde ik
van Adolf Hitler het levensrecht van de
volksgenooten te Danzig te doen zegevieren,
is sterker dan iedere bedreiging. In Danzig
zal het Duitsche recht zegevieren, evenals
in Keulen, Weenen, Praag en Memel.