Waar de Vrouw belang in stelt
.Wie handwerkt er mee?
de Groet
Dames
Flitsen uit het verleden der vrouw
LEIDSCH DAGBLAD, Donderdag 10 Augustus 1939
Derde Blad
No. 24348
voor Wol- en
Handwerkarfikelen
geheele modevak
80sie Jaargang
Zomersche werkstukjes voor de theetafel
Wonderwereld
Goedkoop en toch
smakelijk
Naturel raffiastof en een rest jé rood met
wit gespikkeld wasdoek voor de gezellige
theemuts en naturel raffiastof en wat over
geschoten losse draden handwerkraffia in
vele kleuren ter opluistering van den looper,
ziehier de aantrekkelijke materialen voor
het programma'tje van deze week!
Wanneer we de theemuts het eerst onder
handen nemen, dan knippen we hiervoor
van het wasdoek twee halve ellipsen van 40
cm. lengte en 25 cm. hoogte. Ook voor onzen
koffiepot kunnen we. zoo'n gezelligen war
mer maken en in dit geval nemen we een
hoogte van 35 cm. Nu komt de raffiastof
aan de beurt en hiervan knippen we voor
den buitenomtrek een lange strook, die 10
cm. breed is. De muts wordt aan de onder
zijde afgebiesd met een dubbelgevouwen
reep raffiastof van ca. 6 cm. breedte, ter
wijl als handvat bovenaan twee dubbelge-
stikte reepjes van 4 x 12 cm. dienst doen.
Vóór we nu op de machine of met de hand
aan de verkeerde zijde de raffiastrook met
het wasdoek samenstikken, leggen we er
eerst op de juiste plaats het handvat tus-
schen. Met het dichtstikken is dit dan met
een aan de muts bevestigd. De muts kan
hierna omgedraaid worden; de vulling komt
nu aan de beurt. Van enkele vellen watten
knippen we weer twee halve ellipsen en een
lange strook, naaien deze met grove over-
handsche steken in het model en schuiven
het heele zaakje zóó in de theemuts. Met
roode satinet geschiedt hetzelfde om een
aardig voerinkje te krijgen. Inplaats echter
van het nonchalant in elkaar te naaien
stikken we het netjes aan de verkeerde zijde
dicht. Ook dit stoppen we dan in de muts
en door nu den onderkant van de muts te
boren met het lange reepje raffiastof van
6 cm. breedte, behoeven we het voerinkje
en de vulling niet verder vast te zetten.
Dat was onze muts, nu het zeer artistieke
loopertje, dat al heel weinig moeilijkheden
op kan leveren. We meten de juiste breedte
en lengte van de theetafel of het buffet,
waarop hij dienst moet doen en knippen
dit oppervlak netjes op den draad uit. De
breedte verdeelen we daarna in vijf stukken
en houden er rekening mede, dat aan de
beide buitenzijden drie draden uitgetrokken
moeten worden voor het franje-effect, ter
wijl dit ook tusschen de stukken het geval
is. We tellen hiervoor de draden in de
breedte van ons lapje, trekken er 6 x 3 dra
den is 18 draden van af en deelen het over
geschoten aantal in vijven. Na het uittrek
ken der draden, welke we in geen geval
weggooien omdat zij altijd nog wel eens bij
een ander handwerkje van pas kunnen ko
men, steken we drie gekleurde draden hand
werkraffia in een zeer grove maasnaald en
rijgen deze tezamen één op één neer in de
stof. Is de breedte klaar dan volgt de be
werking over de lengte van den looper. Pre
cies hetzelfde aantal draden nemen we voor
de blokken en ook weer 3 draden worden
uit de stof getrokken als begrenzing. Nu kan
het wel eens uitkomen, dat er een paar dra
den teveel zijn van de stof en we doen dan
goed ze voor het juiste evenwicht maar weg
te knippen. Hoe bonter de kleuren, die we
in onze looper stoppen, hoe vroolijker het
effect! Weer een prachtige gelegenheid voor
onze handwerkrestjes bovendien!
NORA HANA.
Een kindje in het gras ziet vreemde en
bekende dingen.
Betty ligt op haar buikje in het gras en
kijkt door vaders loupe. Heel aandachtig
buigt zich het blonde kopje met het dunne
nekje en de twee sprietige vlechtjes over die
wondere wereld daar vóór haar.
Gewone grashalmen zijn groote palmen.
Trilgrasjes dragen machtige maïskolven.
Twee mieren, die opgewonden ieder aan het
eind van een dennenaald trekken, zijn als
honden, die vechten om een been.
Betty zegt oh! en o ach! en giechelt
van verrukking. Ze loopt nu in een fan
tastisch bosch, een bosch van groene hal
men. Heerlijk is het, daarin te wandelen en
tóch te weten, dat je met één greep van je
kleine hand het heele bosch uit elkaar kunt
rukken!
Betty droomt van een wondere wereld,
net als wij, groote menschen.... alleen
maar omgekeerd. Ze brengt haar verbeel
dingskracht in verband met een wereld, die
ze beheerschen kan. Gelukkige, kleine
Betty!
Maar opeens gilt ze het uit! In het
gezichtsveld van het loupe-glas, aan het
uiterste randje, duikt iets vreeselijks op:
een ontzettend monster met griezelig hap
pende bek. Boven op zijn kop zit ook nog
een soort hertengewei.
De kwaadaardige verschijning komt na
derbij en onthult steeds meer verschrik
kingen. Met harde metalen vleugels slaat
ze om zich heen, snort en rekt zich uit,
beweegt het gewei en klappert met de
kaken. Betty trekt angstig haar hoofdje
terug. En dan sluit het griezelige dier, net
of het verstand van kleine bange meisjes
heeft, z'n voeten aaneen, buigt voorover
en achterover en vliegt luid brommend weg.
Betty is gerustgesteld en buigt haar
kopje weer vol intense belangstelling over
de palmenbosschen en maïskolven.
Daar daalt zilverglanzend een libelle op
een trilgrasje, wipt een paar keer op en
neer en blijft dan rustig, als droomend,
zitten. En kijk. nu begrijpt Betty er opeens
alles van! ,.Een tweedekker!" fluistert ze,
ademloos van angst, dat ze het beeldige
ding zou kunnen verjagen. En met de loupe
voor het oog, wijzend met haar dikke vin
gertje, noemt ze één voor één alle onder-
deelen van den tweedekker op.
Alleen de wieltjes achteraan bij den
staart ontbrekenverder is alles tech
nisch af. Betty is hoogst tevreden over de
natuur
SMAKELIJKE RECEPTEN MET KOSTEN
BEREKENING.
ZONDAG: Baklappen, stoofsla, aardappelen,
rijst met abrikozen.
MAANDAG: Gebakken lever, aardappel
kropsla.
DINSDAG: Rijst met gekookte eierer.
tomatensaus, meloen.
WOENSDAG: Varkenscarbonaden, postelein,
aardappelen, broodschotel.
DONDERDAG: Komkommersla met witte
boonen, aardappelen, botersaus.
VRIJDAG: Gebakken visch. gebakken aard
appelen, kropsla, grutjes in karnemelk.
ZATERDAG: Groentesoep met rijst, ge
bakken grutjes.
600 gr. witte boonen f. 0.24
2 komkommers f. 0.14
2 Kg. aardappalen f. 0.16
1 ui, 1 d.L, azijn f. 0.02
100 gr. margarine f. 0.12
V* d.L. slaolie f. 0.04
peper, zout f. 0.01
f. 0.73
Bereiding: De boonen 24 uur in ruim
water weeken, gaar koken in het week-
water met zout <pl.m. 11/4 uur) en af
laten koelen in het water. De aardappelen
in weinig water met zout koken.
De komkommers schillen en aanmaken
met zout, peper. olie en azijn. Even voor het
gebruik de uitgelekte boonen er door roe
ren. Van het boonenwater met boter en
bloem botersaus maken en deze warm bij
de aardappelen opdienen.
Berekende maaltijd voor vier personen
istaande uit: rijst met eieren en tomaten-
aus, meloen.
RECEPTEN.
Berekende maaltijd voor vier personen
bestaande uit: Komkommersla met witte
boonen, aardappelen en botersaus.
8 eieren
f.
0.32
V/t pond ryst
f.
0.18
IV2 pond tomaten
f.
0.09
60 gr. margarine
f.
0.07
1 ui, zout, sago, peper
f.
0.04
3 bouillonblokjes
f.
0.04
1 kleine meloen
f.
0.20
f.
0.94
Bereiding: De rijst wasschen, opzetten
met 2V* maal zooveel kokend water en zout
en gaar koken.
De eieren acht minuten koken. De to
maten wasschen, in stukken snijden en
gaar koken met 3/4 L. water, de gesnip
perde ui en de bouillonblokjes (10 min.).
De massa zeven en binden met aange
mengde bloem of aardappelsago en de boter
er doorroeren. De saus op smaak afmaken
met peper en zout.
Een praatje over de verteerbaarheid
van ons voedsel.
Slechts dat gedeelte van het voedsel, dat
geheel verteert, dat zoo omgezet wordt in
het spijsverteringskanaal, dat het opge
nomen kan worden door het bloed, komt
het lichaam ten goede!
Hoe kunnen we nu zorgen, dat we ook
werkelijk profiteeren van het voedsel, dat
we geDrulken? In de eerste plaats
door het voedsel goed te kauwen. Bij het
kauwen wordt het voedsel door de kiezen
vermalen en vermengd met het speeksel.
Het wordt fijngemaakt, de celwandjes, die
de voedingsstoffen insluiten, worden ver
broken. Het speeksel en de verdere spijs
verteringssappen van maag en ingewanden
kunnen er nu beter op inwerken en alles
wat omgezet moet worden, kan nu aan
getast worden.
Bij het bereiden van onze spijzen komen
we ons gebit te hulp. Verschillende gerech
ten, b.v. rauwe groente, vleesch, zouden
moeilijk door kauwen alleen geschikt ge
maakt kunnen worden. Daarom snijden of
malen we vleesch, verwijderen harde deelen
van groente, raspen of schaven we kaas,
schillen we aardappelen, zeven we boonen
soep en dergelijke.
Door heh koken van levensmiddelen als
fijst. macaroni en aardappelen maken we
het zetmeel gaar, zoodat dit ook verteren
kan.
Door het stoven van vleesch wordt liet
zacht, het bindweefsel lost op, zoodat het
niet meer taai is, beter gekauwd kan wor
den en beter verteren zal.
In de keuken kunnen door verkeerd be
reiden de voedingsmiddelen ook minder
goed verteerbaar worden. Te hard gebak
ken vleesch, visch of aardappelen zullen
heel slecht verteren. Gebakken eieren, waar
het wit hoornachtig van geworden is. even
eens.
Verder maakt men nog onderscheid tus
schen licht verteerbaar voedsel, d.i. voedsel
dat vlug verteerd, en goed verteerbaar
voedsel, d.i. voedsel, dat bijna geheel opge
nomen kan worden. Dikwijls gaat dit sa
men, b.v. eieren, melk, mager vleesch, visch,
baar Wit brood zbn en soed verteer-
Zwaar verteerbaar voedsel blijft lang in
oe maag, slecht verteerbaar voedsel zal
:ee onverteerde resten achterlaten, b.v.
Koolsoorten, noten, peulvruchten e.d.
Of het voedsel licht of wat moeilijker
verteerbaar is komt over het algemeen bij
gezonde menschen er minder op aan. Kin-
oeren en oude menschen hebben echter
'el licht verteerbaar voedsel noodig. ter-
JJn zij, die zwaar werk te verrichten heb-
Wat een knipselboek vertelt over
de Nationale Tentoonstelling
voor Vrouwenarbeid in 1898.
ü.ii 00k wel moeilijk verteerbare spijzen
mien kunnen venverken.
Ruim veertig jaren vrouwenleven en
vrouwencntwlkkeling scheiden ons van de
periode om de eeuwwisseling, toen er in de
Nederlandsche vrouwen een zoo groote,
ernstige drang tot ontplooiing harer krach
ten zich baanbrak dat die tot uiting kwam
in de Nationale tentoonstelling voor Vrou
wenarbeid, gehouden van 9 Juli tot 25
September 1898.
Ruim veertig jarenen wat is er in
dien tijd veel gegroeid, veel veranderd, óók
gelukkig veel verbeterd!
In het dankbaTe herdenken van de vele
voorrechten, die wij thans in tegenstelling
met onze zusteren van 1898 genieten, maar
ook in het beschamend besef, dat er nog
veel méér moet worden gedaan wil de
vrouw allerwege op onzen aardbodem de
haar toekomende, waardige plaats gaan
innemen, bladerden wü deeer dagen in het
interessante knipselboek, dat door mevr. M.
Hud g-Lohnis uit Rotterdam aan het S.V.A.
werd geschonken. Dit boek geeft door mid
del van knipsels uit de N. Rott. Crt. een
volledig overzicht van alles wat er op de
tentoonstelling te zien en te beleven was en
bovendien hetgeen stellig nog belang
wekkender is van dat gene. wat er werd
gezegd, gelanceerd, gedebatteerd, gerepli
ceerd.
Een duidelijk beeld ran dit voor de Ne-
derlandsche vrouw zoo bij uitstek belang
rijk tijdsgewricht rijst voor ons op, we
leven weer rn.ee in haar strtjd en worste
ling en brengen in stilte hulde aan de
pioniersters uit dien tijd en tevens aan de
tallooze ongenoemde, onbekende vrouwen,
die door haar bezieling en geloof in het
goed recht van vrouwenarbeid een dergelij
ke groote daad mogelijk maakten Het or-
ganiseeren van een tentoonstelling van
Vrouwenarbeid was géén kleinigheid in
1898, toen de publieke opinie ten opzichte
van deze dingen nog zéér afwijzend of
hoogstens lauw-nieuwsgierig was.
Maar er wérd doorgezet. De tentoonstel
ling werd een doorslaand succes en vele,
vele jaren later de pioniersters hebben
dit waarschijnlijk toen niet eens durven
voorspellen! wordt nog steeds het jaar
1898 gevoeld als een keerpunt in het N"-
derlandsche vrouwen'even.
Daarom is het bladeren n dit knipselboek
ook voor ons nog zoo buitengewoon interes
sant.
Bladert u mee, vrouw van 1939?
Heel veel voorbereiding is aan de ten
toonstelling vooraf gegaan. Het plan kwam
op in de hoofden van Groningsche vrou
wen. Door mevr. C. G. Pekelharing-Doijer,
mevr. C. A. Worp-Roland Holst en mej. H.
Dull is het sein gegeven, dat de Nederland-
sche vrouwen tot samenweiking opriep om
te bewijzen, dat de vrouw werken kan en
recht op arbeid had. In het begin van '97
trok Marie Jungius het land door, propa-
t>ooï pebjeöfe
gahdetioSe knaAe-uf!
DONKERSTEEG 1 - TELEF. 20706
4720 (Ingez. Med.)
Wat er te zien was.
Enkele fcrepen uit de „kijkjes op de ten-
ganda makend met een redevoerng, rijk toonstelling van vrouwenarbeid", zéér
aan inhoud en mooi van vorm. Haar ge- consciëntieus door den reporter van de
dachtengang, die de gedachten van duizen- N.R-Crt. verslagen.
den vrouwen weergaf, was: Wij eischen De „clou* van de afdeeling West-Indië is
arbeid, want het recht op arbeid is voor Sasa, de Surmaamsche Mulattin, die met
ons in stoffelijke of moreelen zin een haar schitterend witte tanden, bruine ge
recht op leven. In onze maatschappij wordt laatskleur en goedige zwarte oogen zich
echter geen recht gegeven of wie het bewonderen laat van den avond tot den
eischt, moet bewezen hebben het te mogen morgen. Sasa heeft daar reden toe. want
vragen. Recht op arbeid?, het is aan de niet alleen heeft zü altijd in dezelfde fa-
vrouwen gegeven in het gezin en zijn om- milie gediend maar zij bezit 100 japonnen
geving. Maar wij vragen het nu voor an- en 5C0 hoofddoeken, zoodat zij zich de
dere levensuitingen, omdat door allerhand weelde veroorlooft, eiken dag in een ander
oorzaken alle vrouwen zich met dien arbeid costuum te verschijnen Zoó mooi als Zon-
niet meer geheel kunnen vereenigen. Laat dag vertoont zij zich echter zelden. Toen
mij werken, zooals ik wil. volgens eigen had zij een witte geborduurde japon aan.
opvatting, volgens den eisch van mijn in- het bruidstoilet in Suriname. Bruin en wit
en bovendien voor het
is er voor U géén BETER en VOOR-
DEELIGER adres dan
Haarl.straat - hoek Donkersteeg 2-4-6
Opgericht 1875.
Denkt U er aan
Bij ONS ontvangt U
de WAARDEVOLLE
RC I D Z A-BONS I
4721
(Ingez. Med.)
dividualiteit smeekt de vrouw.
Bewijs, dat ge werken Sunt, antwoordt de
maatschappij.
Van ons werk, dat ons leven is, wenschen
wij te vertellen in deze tentoonstelling.
Zaterdag 9 Juli had onder enorme be
was Sasa toen, maar ook breed, want on
der haar geborduurden onderrok, geschenk
van haar overgrootmoeder, had zij de noo-
dige rokken om haar heupen opgenomen.
Met een van vreugde stralend gezicht zag
Sasa hoe zü met haar rokkenglorie en haar
langstelling de officieele opening plaats, witte galamuts fureur maakte onder de
Verschillende ministers o.w. ook Pierson I Europeesche vrouwen, die alles even mooi
en Goeman Bongesius waren aanwez.g vonden: kettingen, armbanden en natio-
De presidente, mevr. C. Goekoop-De Jong nale lintjes niet te vergeten,
van Beek en Donk hield de openingsrede, Aan de afdeeling ..confectie" was een
waarin zü er o-a. op wees, dat het werk tot prijsvraag verbonden voor een gezonde,
stand gekomen is „ondanks spot, verdacht- j practische en smaakvolle kleeding
making en pessimistische voorspellingen, De reporter teekent hierbij aan: Op
zónder dat de meewerkers er als uitge- poppen en tafels zün hier al de boven- en
teerde schimmen uitzien of dat één we- onderkleederen te kijk. Met groote nieuws-
gens overwerken ontvreekt. Al de gierigheid worden ze bekeken en door ver
praatjes over „de dames" zün dan ook ge
logenstraft; maar wie dit werk hielpen voor
bereiden zün geen dames maar eenvoudig
Nederlandsche vrouwen van alle rangen en
standen, van alle godsdienstige gezindten,
politieke opvattingen en levensbeschouwin
gen, die haar arbeid neerleggen aan de
voeten van het Nederlandsche volk".
Een ontroerend oogenblik moet het zün
geweest, toen mevr. Goekoop het woord gaf
aan een klein meisje, dat de tentoonstel!'ng
schillende vrouwen wordt overwogen of het
tentoongestelde werkelük storm loopt op
den muur vn conventie en traditie in zake
vrouwenkleeding. Voorloopig lykt het inge-
zondene nog meer gezond in den zin van
wüd, nog meer practisch in den zin van
niet-omslachtig. dan smaakvol. Sommige
inzendsters schünen bepaald gedacht te
hebben, dat scheefheid het kenmerk is
van het ware schoone. Van iets moois geen
sprake. Een inzendster heeft getracht iets
voor geopend verklaarde Hiermee wilde artistieks te leveren, maar inspireerde zich
men uitdrukken, dat ook en vooral voor de te veel op een monnikspij en drapeerde een
vrouw van de toekomst was gewerkt. Met zware stof over een zeer soepele. De geheele
een hooggestemde cantate van mej Corné- nzending maakt den indruk van verdien-
lie van Oosterzee werd de openingsplech- |9telük te zün alleen in den zin van pogen,
tigheid besloten. probeeren.
En een dame, die wonderen gehoord had,
informeerde naar de japon zonder naad,
die ook ten congreszale moest zün. De re
porter zocht mee, maar vond niet. Zóó ver
schijnt de reformkleeding het nog niet ge
bracht te hebben!
Hard werken en niets doen.
In het zaaltje van het maatschappelyk
werk trof vooral een uitstekend gedocu
menteerde inzending van de rubrleescom
missie, waaruit felle verontwaardiging sprak
over misstanden, waardeering van stille
arbeidskracht.
Met groot geduld zy'n de namen van
1600 vrouwelijke dienstboden verzameld, cue
tien jaar of langer in dezelfde familie ge
diend hebben. Zoo een zekere Helen Spape
uit Delft die het 53 jaar bii dezelfde fam i:e
uithield, Elisabeth Oudshoorn uit Schie
dam, die 54 jaar haar „volk" diende.
Schrijnend onrecht wordt in het licht ge
steld: op een tafel liggen verschillen
de voorwerpen, waarvoor de arbeidster
slechts een hongerloon beurde. Er is het
portret van een meisje, door de politie
tweemaal bewusteloos gevonden wegens
overmatigen arbeid; er is een afbeelding
van een kiosk, waarin vrouwen en meisjes
onafgebroken dienst doen van 8 uur des
morgens tot 10 uur 's avonds. Bittere spot
en fijne ironie spreken uit een andere in
zending. Twee schilden hangen hier onder
elkander. Op het eene staat een lange op
somming van vereenigingen, die dringend
behoefte aan vrouwelijke arbeidskraent
hebben; op het andere is tentoongesteld:
het arbeidsmateriaal der volleerde jonge
dame. Het bestaat uit een tennisracket, sta
len voor mooie japonnetjes, sp egeitjes, een
muziekstukje, een Engelsch romannetje.
Door een lid der commissie werden enkele
„afschuwelijke" advertenties geplaatst,
waarop véél antwoorden kwamen. Een hu-
welüksarvertentie van een heer in de zestig
kreeg 42 antwoorden. Op een advertentie,
waarin een beschaafd meisje gevraagd werrt
tot assistentie der husvrouw. en dat goed
met kinderen en met de wasch kon om
gaan, zonder dat salaris gegeven kon wor
den. kwamen nog negen brieven in....
Hoogtepunt!
Als waardig besluit van dezen terugblik
moge worden vermeld, wat de reporter
schrijXt oyer het kounkliik bezoek van 30
Augustus:
-Dat was heden een heele drukte op de
tentoonstelling, toen het bericht kwam, dat
H.H.M.M. de Koninginnen haar met een be
zoek zouden vereeren. Want niemand was
er op voorbereid en iedereen haast, die bij
de ontvangst tegenwoordig moest zijn,
moest worden gewaarschuwd.
H.H.M.Mvergezeld van de heeren Ds
Ranitz, Taets van Amerongen, Grovestins^
Van Suchtelen en de dames Van de Poii
Van Limburg Stirum, werden door het
hoofdbestuur ontvangen en dadelük begon
de rondgang. De Koningin was gekleed in
een züden kleed met korte sleep van rose
fané in een schakeering naar f raise met
wit züden kraag, voorzien van revers, met
borduursel in de kleur van het kleed en
goud; een wit hoedje met kleine veeren.
De Regentes was in het zwart satün met
zwart-witten hoed. Eerst onderweg boden
mevrouw Goedkoop en mevrouw Pekel
haring-Doijer onderscheidenlük aan H.M.
de Koningin en aan H.M. de Regentes rui
kers aan. De wandelpaden werden uitste-
i kend vrij gehouden door de dames van elke
1 afdeeling in het bijzonder versterkt door de
politie.
In de kunstzaal werden ververschingen
gebruikt.
In het gamelanhuis was een koninklijke
tribune geïmproviseerd met tapüten en
fraaie zetels. De muziek klonk, de Indische
VTouwen en mannen waren neergehurkt en
H.H.M.M. namen plaat-s om een korte be
groeting te ontvangen en een kort gevecht
by te wonen.
Bü het heengaan merkte de Koningin
den prins van Solo op onder het publiek.
H.M. vertelde het Hare moeder, die den
heer Grovestins verzocht den prins uit te
noodigen, zich bij het gezelschap te voegen.
Weinige oogenblikken later, tijdens een
wandeling door Insulinde, wendde de Ko
ningin zich tot den prins met de woorden:
„Ik vind het erg aardig, dat ik ook de af
deeling Indië bezoek", waarop de Regentes
informeerde naar de gezondheid des prin
sen.
Met de handen tegen elkaar voor het ge
laat en een hoofdbuiging beantwoordde de
prins de hem ten deel gevallen onderschei-
scheiding.
Te 5.15 uur reden H.H.M.M. onder de
hoezee's der menigte paleiswaarts.
R. DE RUYTER-v, d. FEER,
