Onze Indische Luchtpostbrief
LEIDSCH DAGBLAD - Derde Blad
Woensdag 2 Augustus 1939
KERK- EN SCHOOLNIEUWS
Het Nederlandsche
Onderwijzers-Genootschap
INGEZONKEN
/TUKKEN
LUCHTBESCHERMING
De opleiding van onze
stuurlieden
De Volksraad spreekt over de Indische Begrooting
Bevordering der Indische Nijverheid - Fok van
Eenden in Noord-Java
LUCHTVAART
PREDIKBEURT.
NoordwUk aan Zee Oer. Bond (Jullanaweg
27)Woensdagnam. 8 uur, ds. Lekkerkerker van
Oldebroek.
GEREF. KEREKEN.
Tweetal te Harderwijk <2e pred. pl.>: F. E.
Hoekstra te Zwartebroek en dr. J. L. Koole Van
Scheps.
Beroepen te Moerdijk <als hulppred R. W.
Popma. cand. en hulppred. te Heenvliet.
Bedankt voor Westbroek: Dr. J. L. Koole te
Vreeland.
DOOPSGEZ. BROEDERSCHAP.
Beroepen te IrnsumPoppingawierA. H. v.
Drooge Jr., prop. te Deventer.
DE VERGADERING IN DEN HAAG.
Het Nederlandsch Onderwijzersgenoot
schap te Den Haag, in vergadering bijeen,
besloot, dat de algemeene vergadering van
1940 in Assen zal worden gehouden. De
voorzitter heette welkom den hoofdinspec
teur der tweede hoofdinspectie, vertegen
woordiger van den minister, den heer P.
van Nes, den wethouder van Onderwijs,
prof. ir. C. L. van der Bilt, den chef van de
afdeeling Onderwijs ter gemeentesecretarie
dr. mr A. Buriks, verscheidene inspecteurs
van het onderwijs en de vertegenwoordi
gers van bultenlandsche onderwijzersorga
nisaties.
Vertegenwoordigers van het Engelsche,
het Belgische en het Luxemburgsehe onder
wijs brachten de groeten der bultenland
sche collega's met enkele woorden over.
Vervolgens kwam aan de orde een voor
stel van de afdeeling 's-Oravenhage, waar
bij de wenschelijkheid wordt uitgesproken,
dat het hoofdbestuur er voor jjvere,
dat diensttijd, als zelfstandig werkende
kweekeling met acte doorgebracht, meetelt
voor de berekening van het salaris en het
pensioen. Er was een gunstig prae-advies
door het hoofdbestuur uitgebracht. Namens
de afdeeling Groningen werd een amende
ment toegelicht, waarin de wenschelijkheid
wordt uitgesproken, dat vast aangestelde
leerkrachten, ouder dan 21 jaar, bij hun in
functietreding het salaris ontvangen, dat
zij zouden genoten hebben, indien zij op
21-jarigen leeftijd reeds in functie waren
getreden. Men passé op, dat men den kwee
keling met akte niet officieel door een ach
terdeur binnenlaat. Het salaris moet be
paald worden naar den leeftijd.
Het amendement van Groningen werd
overgenomen, waarna het voorstel van Den
Haag door de vergadering werd aangeno
men Een voorstel van Noord-Brabants
Westhoek werd ingetrokken.
Namens het hoofdbestuur werd vervol
gens een motie toegelicht, waarbij er bij de
regeermg op wordt aangedrongen, dat door
wijziging van art. 191 der L.O.-Wet weder
verkregen wordt, dat slechts zij, die den
titel van onderwijzer dragen en dienvolgens
alle rechten, aan het ambt verbonden, kun
nen uitoefenen de bevoegheid hebben tot
het zelfstandig geven van onderwijs in een
klas. Met algemeene stemmen werd deze
motie aangenomen.
Over de aansprakelijkheid van den onder
wijzer krachtens art. 1403 B. W sprak ver
volgens mr. J. B. de Hes, rechtskundig advi
seur van het N. O. G.
Het voorstel-Oost-Zeeuwsch-Vlaanderen
dat beoogde den onderwijzer van genoemde
aansprakelijkheid te ontheffen, is met alge
meene stemmen aangenomen.
Namens de tuchtcommlssie werd vervol
gens het rapport dier commissie aangebo
den. De commissie komt tot de conclusie,
dat het wenschelijk is, dat het tuchtrecht
van den onderwijzer wordt geregeld. Het
tuchtrecht bestaat en vloeit voort uit de
natuurlijke taak van den onderwijzer.
Over het rapport zal in de volgende alge
meene vergadering worden beslist.
Nadat nog enkele kleinere voorstellen wa
ren aangenomen, werd een motie in zake
de spelling toegelicht. De vergadering van
het N. O. G. spreekt daarbij als haar ern
stige meening uit, dat van de koninklijke
besluiten van 8 Juni 1939 voor het onderwijs
in de moedertaal zeer nadeelige gevolgen
zijn te verwachten, terwijl de beoogde spel
ling-eenheid daardoor geenszins zal worden
bereikt.
Zij verzoekt de regeering dringend zoo
danige maatregelen te nemen, dat de alge
meene toepassing van de in 1934 vastge
stelde spellingvoorschriften op elk terrein
krachtig worde bevorderd.
Er werd op gewezen, dat de Rijksinspectie
Invloed kan uitoefenen op wijziging van het
leerplan. Waarschijnlijk ontvangen de in
specteurs van den minister een rondschrij
ven, waardoor het leerplan in de lagere
school in overeenstemming zal worden ge
bracht met de nieuwe spellingbesluiten. In
het taalonderwijs moet niet veel verande
ring worden gebracht. Op de taal kan geen
minister invloed uitoefenen.
Met algemeene stemmen werd deze motie
aangenomen. De vergadering werd hierop
verdaagd.
ALGEMEENE SYNODE DER
NED. HERV. KERK.
zn.
In de gisteren te 's-Gravenhage voort
gezette zitting van de Algemeene Synode
der Ned Herv. Kerk kwam bericht in van
prof dr M v Rijn te Utrecht dat hij om
redenen van tijdsgebrek de benoeming tot
ouderling-lid van de Algemeene Synodale
Commissie niet kon aanvaarden In zijn
plaats werd nu benoemd prof. dr J de
Zwaan te Leiden
Dr G Oorthuys van Amsterdam rappor
teerde oveT een schrijven van prof dr. S. F.
H J. Berkelbach v d Sprenkel te Utrecht
in betrekking tbt diens colleges tijdens
zijn verblijf In Ned. Indië waar hij de Ned
Herv Kerk zal vertegenwoordigen ter Sy
node van de Prot. Kerk aldaar Besloten
werd dat de hoogleeraren dr. M. J A. de
Vrijer te Utrecht en dr F. W. A Korff te
Le den hem zullen vervangen.
Ds J Eoonstra van Gieten bracht rap
port u t over een voorstel van de hcoglee-
raren dr M J A de Vrijer en dr W F. A_
Korff om aan art 16 van het reglement
op het Hooger Onderwijs een nieuwe alinea
toe te voegen beoogend naar analogie van
het beroepen van een predikant vergoe
ding van huishuur te verstrakken aan een
predikant die tot kerkelijk hoogleeraar
wordt benoemd. In de commissie voor de
nieuwe wetsvoorstellen is een minderheid
die deze vergelijk ne onjuist oordeelt en dus
afw z ng van het voorstel voorstelt. De
meerderheid wil echteT de kerk over dit
voorstel hooren zulks op grond van de
overweging dat wanneer de kerk een pre-
di kant beroept tot eerilg kerkel k werk
het bill k moet geacht worden te handelen
zooals het voorstel dit aangeeft. Comform
besloten
De jjresldent, ds. J. W. J. Add nk van
Heeze heette hierna ter Synode welkom ds.
L. 8 Mulder, vertegenwoordigend de Ned.
Herv. Kerk in Zull-Afrlka.
Ds. Mulder het woord verkrijgend merkte
allereerst op dat de kerk die hem afvaar
digde groote belangstelling heeft voor de
Ned. Herv. Kerk h'er te lande Tal van
predikanten zijn In den loop der jaren uit
Nederland naar Zuld-Afrika gekomen De
unversitelt van Pretoria heeft sedert 1917
een theologische faculteit. De behoefte aan
predikanten ls groot in de kerk ln Z.-Afx,ka
en de toeloop van studenten ls daaraan
niet evenredig. De kerk telt 40,000 lidmaten
en heeft 80 gemeenten en 40 predikanten,
De grondslag wordt gevormd door de 3 for
mulieren van eenigheid
Bij de discussie over het gehoorde ant
woordde ds Mulder naar aanle'ding van
een hem gedane vraag dat het meest voor
de hand liggend is dat zij, d e in Neder
land kerkelijk voorbereidend examen ge
daan hebben, nog een Jaar in Pretoria
gaan studeeren teneinde ook het leven in
Zuid-Afr.ka te leeren kennen, om daarna
propomentsexamen te doen. Er zijn plan
nen in voorbereiding om te komen tot een
officieele correspondentie met de Ned.
Herv. Kerk in Nederland. Er zit uitbrei
ding in de kerk in Zuld-Afrika en ter
jongste synode waren zoowel Z -Afrika als
O. en W Afrlkakijijij ijijfijtfij ajw Ha fij
O en W Afr ka en Centraal-Afrika verte
genwoordigd
De president dankte ds Mulder voor zijn
mededeelingen cn verdaagde, aangezien
een synodua-contracta gehouden worden
moest, de zitting tot hedenmorgen.
THERÈSE NEUMANN.
De „Msbde" schrijft:
Wederom doet ln de pers het bericht de
ronde, dat de gestigmatiseerde van Kon-
nersreuth, Therese Neumann, ls overleden.
Op grond van inlichtingen te bevoegder
plaatse kunnen wij voor de zooveelste
maal. dit bericht, hetwelk steeds opnieuw
opduikt, absoluut tegenspreken.
ls een belangrijke zaak voor iedereen,
maar voor U en Uwe hulsgenooten
ls zij van bet allergrootste gewicht.
Inlichtingen verstrekt de secretaris van
de afdeeling Lelden der Ned. Ver. voor
Luchtbescherming, de heer D. C. KOK,
Rapenburg 9, Tel. 24807, waar men zich
tevens kan opgeven als lid.
Buiten verumwouraehjaneiu aei Redactie»
Cople van de al ol niet geplaatste stukken
wordt niet teruggegeven
In dit Blad ls een tweetal artikelen versche-
nen. waarin de theoretische en practlsche op-
lelding van de stuurlieden besproken worden.
Daar onze vereeniging zich vooral interesseert
voor de theoretische opleiding, zouden we over
het eerste artikel gaarne eenlge opmerkingen
maken, hoewel die wat laat komen, daar be-
doelde artikelen ons pas later werden toege-
I zonden.
De inzender is over het resultaat van die op-
1 leiding slecht te spieken en grondt zijn oordeel
in de eerste plaats op uitspraken van ..een der
bekendste Nederlandsche Koopvaardij Kapi
teins", van „andere Kapiteins en oudere stuur
lieden'. van den „Voorzitter van de Examen
commissie voor Stuurlieden" en den Inspecteur
Generaal voor de Scheepvaart
We zouden daartegenover kunnen stellen uit
spraken van zeer veel kapiteins en oudere stuur
lieden. die het hiermee niet eens zijn, maar het
lijkt ons moeilijk, vóór die uitspraken officieel
en gemotiveerd ter algemeene kennis gekomen
zijn. daarover te discussieeren.
In de tweede plaats komt de schrijver tot zijn
afkeurend oordeel door de slechte resultaten*van
het eindexamen in 1938. dat vooral voor de a.s.
examens veel te wenschten overliet. Het lijkt
ons op zijn minst genomen eenigszins onvoor
zichtig een oordeel uit te spreken op grond van
de resultaten van één examen. Hij komt daar
door tot gevaarlijke conclusies.
Twee scholen, die de beste resultaten behaald
hadden, worden met name genoemd, evenals
andere scholen die mindere resultaten boekten,
Het noemen van deze scholen kan geen ander
doel hebben dan om den lezers te toonen, dat
de twee genoemde scholen beter zijn dan de
andere. Als de schrijver echter de moeite ge
nomen had niet de uitslagen van het examen
in 1938 alleen, maar die van meerdere Jaren te
raadplegen, dan zou hij gemerkt hebben, dat
de genoemde scholen in andere jaren heel an
ders voor den dag kwamen; van superioriteit
kan dus geen sprake zijn. Misschien zou hem
dan ook iets anders getroffen hebben, n.l. dat
in het bijzonder de resultaten van het examen
voor het A.S. getuigschrift dalende zijn en dat
die daling met sprongen gegaan is; n.l. in de
jaren 1930. 1934 cn 1938.
Het is natuurlijk mogelijk, dat het onderwijs
minder wordt, maar dan zou er een geleidelijke
daling te zien zijn. Er kan ook een andere oor
zaak zijn: de eischen kunnen verzwaard zijn.
Het is opmerkelijk, dat aan de genoemde da
lingen telkens een verandering van het program
ma is voorafgegaan; een andere groepeering van
vakken bijvoorbeeld, waarvan die van 1938 nogal
ingrijpend was. veranderingen, die in de kringen
van het zeevaartonderwijs als verzwaring van het
examen beschouwd worden.
De schrijver vindt de resultaten nog te bedroe-
vender. daar „het gemiddelde cijfer, dat men
moet behalen (5%) nog betrekkelijk laag is".
Hier blijkt weer hoe weinig hij van deze examens
af weet. Er is geen sprake van een gemiddeld
cijfer 5M>. Voor het A.S. examen zijn de vakken
verdeeld in 7 groepen en 4 afzonderlijke vakken.
Om een diploma te krijgen moet de candidaat
voor elk der afzonderlijke vakken minstens
halen, en van de 7 groepen moeten er 6 vol
doende zijn. Het is mogelijk, dat geen diploma
wordt uitgereikt, wanneer er in een vak een 5
wordt gehaald, al heeft hij voor de overige 19
vakken schitterende cijfers. Het is ons ook niet
duidelijk waarom 5 *5 een betrekkelijk laag cijfer
is; het lijkt ons een zeer natuurlijke scheiding
tusschen voldoende en onvoldoende. En waarom
moet er een willekeurig zestal van het aantal
geslaagden worden afgetrokken, als zijnde met
de hakken over de sloot gekomen? We kunnen
er dan evengoed zes bilt ellen, die een fractie
onder het verelschte cijfer gebleven zijn. wat.
zooals de practijk leert, nog zoo verwerpelijk
niet zou zijn; we denken hier aan een candidaat
met 5.4 voor cüferen en verder een lijst met
zevens, achten en negens; maar er moet nu een
maal een grens zijn. vandaar die 5li.
De inzender schrijft deze ongunstige resultaten
vnn de A.S. opleiding in hoofdzaak toe aan on
voldoende vooropleiding cn acht het een stap
in de goede richting, dat 2 Jaar H.B.S. geëischt
wordt voor toelating, 3 Jaar zou hij nog beter
vinden om dan een B-opleiding te volgen. Schrij
ver vergeet, dat jongens, die om de een of an
dere reden die opleiding niet kunnen volgen en
dat behoeft nog lang niet altijd uit gebrek aan
vermogens- of doorzettingsvermogen te zijn, dan
van een opleiding op een cursus verstoken zou-
den blijven. De practijk heeft geleerd, dat de
j A-opleiding flinke stuurlui heeft afgeleverd.
I De schrijver zegt zelf, dat „de jongens, die
naar zee willen in het algemeen geen studie-
I koppen zfjn. Die heeft de Koopvaardij trouwens
ook niet noodlg".
Jongelui, die het onderwijs op de H.B.S. of
U.L.O. school met weinig animo volgden blijken
dikwijls op de Zeevaartschool, als het met de
beroepsopleiding ernst wordt, flinke leerlingen
te zijn. Dit pleit ook voor de voorbereidende
klassen, die de schrijver zoo funest acht. Daar
deze klassen al sedert eenlge Jaren helaas niet
meer gesubsideerd worden, behoeft hij zich daar
niet meer zoo ongerust over te maken.
Namens het bestuur van de Ver. ter
bevordering van het Zeevaart-onderwijs
W. VAN DER STRAATEN.
Onze bijzondere medewerker teekent hierbij
het volgende aan:
Bovenstaand ingezonden stuk over het ar
tikel „De opleiding van onze stuurlieden", zou
de aanleiding kunnen zijn tot een nieuw artikel,
doch daar de kwestie dan voor onze lezers te
specialistisch zou worden, zullen we ons bepa
len tot enkele korte opmerkingen.
Allereerst zij opgemerkt, dat het niet noemen
van de namen der zegslieden een gevolg is van
het veelvuldig voorkomend feit. dat deskundi
gen dikwijls wel hun meening willen geven, doch
niet wenschen dat htm naam ln de krant daar
bij wordt genoemd.
Bij het schrijven van het gewraakte artikel
bleek het reeds dadelijk, dat dit veelomvattende
onderwerp niet in alle finesses behandeld kon
worden. Daarom was het ook niet mogelijk de
resultaten van verscheidene jaren aan een be
schouwing te onderwerpen. Wel ls dit gedaan
bij de bestudeering van het onderwerp. Toen
kwamen we tot heezelfde resultaat als in
zendster van bovenstaand stuk, nl 1. dat
de resultaten van de eindexamens reeds langen
tijd naar beneden gaan. Hoe dat komt? Dooi
de steeds zwaardere eischen van het examen
kunnen steeds minder leerlingen daaraan vol
doen. De examen-eischen zijn noodzakelijk ver
zwaard moeten worden, dat heeft de practijk
geleerd. Wanneer het percentage gezakten dus
stijgt, ligt dit vooral aan de vooropleiding van
de leerlingen.
Het was terwille van de plaatsruimte onmo
gelijk uitvoerig uiteen te zetten welke cijfers de
leerlingen moeten behalen om voor het examen
te kunnen slagen. Vandaar dat is geschreven
„gemiddeld 514'.
Inderdaad heeft de A-opleiding vele goede
stuurlieden gekweekt, evenals de B-opleiding
wel slechte stuurlieden heeft voortgebracht.
Doch wanneer in de kringen van zeevaartkun
dig onderwijs wordt gevoeld dat 1-Jarlge H.B.S
vooropleiding niet voldoende is en men overgaat
tot 2-jarige H.B.S. dan is dat o.i. wel een vol
doende bewijs voor de redeneering dat de toe
stand. zooals die thans is, niet voldoet. Boven
dien kan een flinke Jongen tegenwoordig overal
steun krijgen, wanneer hfj verder wil studeeren.
Op de Middelbaar Technsche Scholen, die ook
3-jarige H. B. S. als vooropleiding eischen, zijn
steeds verschllende leerlingen die steun ont
vangen.
Wanneer voorbereidende klassen een goede
vooropleiding zouden vormen, zou er o.i. geen
sprake van zijn geweest, dat de subsidieering
hiervan is stopgezet.
Wij moeten dan ook op ons standpunt blijven
staan, dat betere vooropleiding noodzakelijk ls.
Niet alleen, opdat de a.s. stuurlieden de betrek-
kelijk Zware studie beter zullen kunnen beëin
digen, maar ook terwille van een betere alge
meene ontwikkeling van hen.
Onze Indische correspondent schrijft ons
d.d. 24 dezer j.l. uit Batavia:
Reeds is de Volksraad twee weken bezig
om over de begrooting voor 1940 uitvoerig te
praten, en het zal nog wel eind Augustus
worden, alvorens hij alle opmerkingen en
wenschen daaromtrent zal hebben beëin
digd. In groote stroomen komen de vragen
en wenschjes op allerlei gebied naar voren,
en slechts hier en daar is het groote ver
band te ontdekken.
De zoogenaamde algemeene beschouwin
gen treden in den Volksraad steeds teveel in
allerlei detailpunten. Misschien geschiedt
dit wel. omdat ons vertegenwoordigend li
chaam hier in Indië geen voldoende capa
citeiten heeft om de voorname Indische
aangelegenheden in zoo'n groot algemeen
verband te zien, dat men gepakt zou wor
den door een eenigszins grootscheren kijk
op Indische zaken dan gewoonlijk. Van
daar dat men er wel toe moet komen om
de klachten over de wanbegrippen over
Indië en zijn nooden van Holland ten deele
toe te schrijven aan onkunde van Indische
zijde om op de juiste manier haar aange
legenheden naar voren te brengen.
Niet dat wij onszelf behoeven voor te
houden klachten en wenschen op een min
der dringende manier te uiten, want zachte
heelmeesters maken stinkende wonden, en
J. P. Coen zei het nog wel op andere wijze
tegen de betweters in Holland, die hem te
veel aan banden wilden leggen. Wel echter
is het een feit, dat zij die lang achtereen in
Indië zitten, de Indische belangen en be
langetjes wel eens te sterk naar voren stu
wen, en de verhoudingen uit het oog ver
liezen. Toch hopen wij ook langs den weg
van kleine gebeurtenissen en feiten, met
zoo nu en dan een punt van algemeen be
lang ertusschen door de belangstelling in
Nederland vast te houden, en door die be
langstelling te komen tot een werkelijke
betere kennis over Indië.
Samenwerking en positieve politiek.
Punten uit het tot nu toe gevoerde debat
waren, na een teleurstellend begin, de naar
voren gebrachte noodzakelijkheid van sa
menwerking, zoowel van Inlandsche als
Europeesche zijde beklemtoond, met daar
aan verbonden de wenschelijkheid van een
net meer élan gr de positieve politiek
d~ regeering. De Int'ische Regeerir-; is tot
nu toe teveel geremd door de Nederlandsche
Reg--ring, die ln deze periode an bedrei
ging en noodzakelijken opbouw nog tijd
j heeft voor onderlinge twisten.
Daarover waren het tot nu toe alle Indi
sche fractieleiders eens dat een botte af
wijzing van de petitie-Soetardjo de Indi
sche staatkundige ontwikkeling niet kan te
genhouden, ondanks dat Nederland zich te
veel met echt Indische aangelegenheden
wenscht te bemoeien, of het negativisme
hoogtij laat vieren Een der Inlandsche spre
kers bij onderwijs, verweet het der Re
geering dan ook. dat men eenerzijds meer
ontwikkeling eischt voor meer zelfstandig
heid, maar van den anderen kant niet vol
doende scholen opricht om die ontwikkeling
volledig te stlmuleeren. Daardoor komt het.
dat het percentage van het analfabetisme in
zeven jaren zelfs met een half procent is
toegenomen! Afgescheiden natuurlijk daar
van dat het geld er niet voor ls, verdient
deze opmerking wel groote aandacht....
Dc nijverheid in Indië.
Groote belangstelling heeft een schrifte
lijke uiteenzetting van de Regeering ge
trokken over de noodzakelijkheid van be
vordering van de nijverheid in Indië om
aldus tegenover de bevolkingstoeneming
ook het bevolkingsinkomen te vergrooten of
althans op peil te houden. Dit klemt te
meer door het wegvallen van een groot deel
der suikerindustrie, de daling van de prij
zen der exportproducten en de als gevolg
daarvan Ingetreden verslechting van den
Indischen handels- en betalingsbalans.
Verhooging van welvaart zal daarom ge
stimuleerd moeten worden door een eigen
Indische Industrie, die Importgoederen ten
deele zal kur.nen vervangen. Hetzij men dit
doet door kapitaalarme bedrijfjes als de
desa- of huisindustrie, hetzij door ontwik
keling van de vaak coöperatief georgani
seerde kleine nijverheid, dan wel door be
vordering van middelgroote of groote be
drijven. Mede zal daardoor voor het Indi
sche werkloosheidsvraagstuk onder de ge
schoolde jeugd een oplossing nader komen.
Daarnaast eischt de Indische maatschap
pij voor haar straatarme millioenenmassa
een laag prijspeil, waaraan geen handels
politieke belangen tot bevordering der moe-
derlandsche industrie mogen opgeofferd
worden. In elk geval zal de Indische in
dustrie vrij moeten kunnen concurreeren
met den Euroneeschen lmpor! -;n bovendien
moeten beschermd worden tegen de ver
ontwikkelde Aziatische industrielanden als
Japan met zijn lage prijzen. Dat hierbij voor
de Indische Regeering een zeer delicate laak
is weggelegd, om door contingenteeringen,
bedrijfsreglementeerlngen, preferente en
beschermende rechten den juisten weg te
bewandelen, ls begrijpelijk. Wel blijven wij
van meening, dat de opvoering van de
productiecapaciteit van den Indischen bo
dem daarnaast een allereerste rol moet blij
ven spelen, omdat dit van nature agrari
sche land uit zijn eigen bodem tenslotte
voldoende voedsel moet kunnen halen om
althans zoo noodig van eiken import van
rijst e. d. onafhankelijk te kunnen zijn.
Alle beetjes tellen mee.
Bij een geldarme bevolking als in Indië
tellen voor welvaartsbevordering alle beetjes
Een aardig voorbeeld zien wij terzake bij
de eendenhouderij in Tegal en omgeving.
Elke reiziger, die per auto van Batavia naar
Semarang over den breeden weg langs de
Noordkust rijdt, heeft de groote koppels t an
vijftig tot honderd eenden wel ontmoet,
welke netjes aan den linkerkant van den
weg voortmarcheeren onder de hoede van
een enkelen waker, die gewapend is met een
langen dunnen bamboe, met een pluimpje
aan het eind.
Ze trekken van sawah naar sawah, zoo
dra deze afgeoogst zijn, om daar te grazen
en overnachten op een erf van iemand langs
den weg tegen vergoeding van een paar
eieren. Van bamboe wordt dan een omras
tering gemaakt, met wat stroo op den grond
en wat drinkwater, en de bewaker maakt
zich er een afdakje bij van droog gras.
's Ochtends worden eerst de eieren geraapt,
de omrastering wordt opgerold en men is
weer klaar voor den nieuwen tocht naar
nieuwe sawahs, die nog niet afgegraasd zijn.
Als zich binnen een afstand van 30 a 40
kilometer van de naaste omgeving geen ge
schikte terreinen voordoen, zoeken ze nog
wel verder zelfs nieuwe weidegronden per
trein of autobus!
Dit alles gebeurt om zoo lang mogelijk te
vermijden, dat bijgevoerd moet worden,
zoodat men kan zeggen, dat de eenden den
padl-oogst volgen. Wel gaat door vér ver
voer de eierenproductie achteruit, welke
ongeveer 120 stuks per jaar beloopt. Dit zijn
dan dezelfde eenden, die onder den ook in
Nederland bekenden naam van Indische
loopeenden, aldaar worden gefokt en het
tot 200 eieren per jaar brengen. Dat ook
in Tegal een goed soort aanwezig ls bewijst
het feit, dat een van de uit deze plaats
naar het wereldpluimveecongres te Londen
gezonden dieren als standaard-exmplaar
werd verkozen.
De selectie ls een natuurlijke: de zwak
ken kunnen niet mee en vallen af; de ster
ken blijven over! De gezouten eieren, die
vooral een delicatesse zijn bij de Indische
rijsttafel, worden overal heen gezonden, en
vormen voor de eendenhouders rondom Te
gal een inkomst van circa één ton per jaar.
Technisch en economisch valt bij deze fok
kerij niet veel te verbeteren. Overheidsbe
moeienis Is niet noodlg en de menschen zelf
hebben de meest gemakkelijke manier ge
vonden om zoo goedkoop mogelijk een be
staan te vinden.
^Nadruk verboden)
NOG EENS DE L.D.M.
Geachte Redactie!
Kort geleden werd door de Leidsche Duin
water-Maatschappij een folder verspreid, waar
door het den gebruikers gemakkelijk wordt ge
maakt om zelf hun verbruik af te lezen. (Dit
voor hen, voor wie het aflezen der meters mis
schien bezwaren mocht opleveren).
Maar aankondiging van eenigerlei tegemoet
koming bleef achterwege.
Hoe nu te oordeelen over het feit. dat wan
neer iemand b.v, B of 10 kubieke meier water
gebruikt, hij tóch voor 23 kubieke meter betalen
moet?
De eenvoudigste en eerlijkste oplossing
zou toch zijn, dat men betaalt volgens het
werkelijk verbruik
Anders heeft men dan toch ook geen meter
noodig en kan men zich de huur daarvan van
zelfsprekend besparen.
Men behoeft zich dan ook niet te verdiepen
in het meter-aflezen.
Ik hoop. dat de Directie der L.D.M. dit stukje
in welwillende overweging zal nemen en wel
licht de goedheid wil hebben in Uw blad dit
stukje dat zeer zeker de meening weergeeft
van duizenden anderen te beantwoorden
U, geachte Redactie, beleefd dankend voor
de toegestane plaatsruimte,
Hoogachtend,
EEN DUINWATERVERBRUIKER.
YVERELD-DUURRECORD VERBETERD.
Uit Springfield (Illinois) wordt gemeld: De
gebroeders Mo odyhebben het wereldduurrecord
voor lichte vliegtuigen verbeterd, aangezien zij
219 uur en 43 minuten achtereen ln de lucht,
hebben vertoefd. Het oude record stond op 218
uur en 43 minuten. De broers, die gebruik
maken van een ééndekker met een motor van
55 p.k,, hebben besloten nog door te vliegen.
DE POSTVLUCHTEN.
De „Gier" is gisteren van Indië komend om
3 uur op Schiphol geland.
VOOR DONDERDAG 3 AUGUSTUS.
Hilversum I, 1875 en 414,4 M. - AVRO-Uit-
zendlng 8.00 Grammuzlek (ca. 8.15 Berich
ten) 8.45 Orgelspel 9.00 Gram.muzlek
10.00 Morgenwijding 10.15 Gram.muzlek
10.30 Voor de vrouw 10.35 Omroeporkest
11.10 Declamatie 11.30 Omroeporkest (ca.
1215 Berichten) 12.30 AVRO-Vaudeville-
orkest en solisten (opn.) 1.00 Interview 1.05
De Romancers en soliste 2.00 Het Sylvestre-
trio 2.45 AVRO-Aeolian-orkest en gram.-
muziek 4.00 Voor zieken en thuiszittenden
4.30 Gram.muzlek 5.00 Jeugdhalfuur 5.30
AVRO-Amusementsorkest en solist 6.28 Be
richten 6.30 Reportage 7.00 Cabaretpro
gramma 7.40 Reportage 8.00 Berichten
ANP., radiojournaal, mededeelingen 8.20
Verkorte opera ..Das Dreimaderlhaus" (opn.)
9.20 Gram.muzlek 9.25 Uit Luzern: Sympho-
nieconcert. o.l.v. Arturo Toscanlni 10.20 Gra-
mofoonmuziek 10.30 Gram.platen met toe
lichting 11.00 Berichten ANP., hierna tot
12.00 AVRO-Dance-Band.
Hilversum II. 301,5 M. 8.00 KRO.. 10.00-
12.00 NCRV. 8.00 Gram.muziek (ca. 8.15 Be
richten) 10.00 Schriftlezing, meditatie, gra-
mofoonmuziek 10.20 Reportage 10.30 Ver
sterkt NCRV-Harmonie-orkest 2.45 Reportage
van het Generaal Appèl 5.00 Marcando-En
semble en gram.muziek (ca. 6.30 Berichten)
7.00 Berichten 7.15 Boekbespreking 7.45
7.55 Gram.muziek 8.00 Berichten ANP., her
haling SOS-berlchten 8.15 Reportage van
het Generaal Appèl, afgewisseld door het Am-
sterdamsch salon-orkest 10.00 Berichten ANP,
actueel halfuur 10.30 Het Amsterdamsch sa
lon-orkest. 11.15 Gram.muziek Ca. 11.50
12.00 Schriftlezing.
Droilwich, 1500 M. 11.20 Gram.muziek
12.05 Het BBC-Wels-orkest cn solist 105
Gram.muziek 1.20 Vroolijke voordracht
I.35 Orgelspel 2.05 Dansmuziek (gr.pl.) 2.35
Politie-muziekcorps 3.35 Het Stedelijk orkest
van Bournemouth en solist 5.05 Gram.muzlek
5.20 Het J. Lewis-orkest 6.20 Berichten
6.50 Het BBC-Harmonie-orkest en solist 7.40
Het Menges strijkkwartet 8.20 Gevarieerd
programma 9.05 Het Lucky Dip-orkest en
solisten 9.20 Berichten 9.50 Radiotooneel
10.30 Intermezzo 10.35 Zie Radio-Paris om
9.20 11.20 Joe Loss en zijn Band en solisten
11.50 Gram.muziek 12.15—12.20 Berichten.
Radio-Paris. 1648 M. 9 00 en 9.30 Gram-
muziek 12.35 Zang 1.10 en 1.45 Eddie Foy's
orkest 2.10 en 2.35 Gram.muziek 3.35
Zang 3.50 Pianovoordracht 4.05 Gram.
muziek 5.25 Piano, viool en zang 6.05
Radiotooneel 7.25 en 8.25 Gram.muziek
8.50 Maurice Marèchal (cello) 9.20—12.05 Uit
Luzern: Symphonieconcert o.l.v. Arturo Tosco-
nini.
Keulen, 456 M. 6.50 Gram.muziek 7.35
Otto Fricke's orkest 8.509.50 Het Omroep
orkest 12.20 Trompetterskorps en een orkest
van de Luchtmach t2.303.20 Populair con
cert 4.20 NSKK-orkest, Coniy Ostermann'3
orkest, Georg Freundorfer's Schrammclkwin-
tet en reportages 7.30 Populair concert
8.35 Hoorberichten 11.00—12.20 Het Omroep-
kleinorkest, de „Stuttgarter Volksmusik" en
solisten.
Brussel, 422 cn 484 M. 322 M.: 12.20 Gram.
muziek 12.50 en 1.30 Het Germaine Ego-or
kest 1.50—2.20, 5.20—7.02, 7.20 en 8.20 Gram.
muziek 9.20 Symphonie-concert en soliste
II.0011.20 Gram.muziek.
484 M.: 12.20 Gram.muziek 12.50 Om-
roepdansorkest 1.10 Gram.muziek 1.30 Om*
roepdansorkest 1.50—2.20 Gram.muziek
5.20 Omroepdansorkest 6.35 en 7.35 Gram.
muziek 8.20 Gram.muziek en Zang 9.20 en
10.30 Omroepsymphonie-orkest en solist 10.50
11.20: Gram.muziek.
Deutschlandsender, 1571 M. 8.35 Radiotoo
neel 9.05 Omroeporkest 10.20 Berichten
10.40 Het Berlijnsch-viola-kwartet en solist
11.05 Berichten 11.20—12.20 Zie Keulen om
11.00.
R.O.V. RADIO-CENTRALE.
GEM. RADIO-DISTRIBUTIEBEDRIJF EN DB
Donderdag 3 Augustus.
Ie Programma: lederen dag van 8—24 uur
Avro, Vara enz.
2e Programma: lederen dag van 8—24 uur
Kro. Ncrv enz.
3de Programma: 8.00 Keulen 9.50 diversen
10.05 Keulen 10.20 Radio PTT N. 12.20
Brussel VI. 2.20 Keulen 3.20 Diversen -~
4.20 Keulen 6.35 Brussel Fr 7.20 Brussel.
VI. 7.50 London Reg. 8.20 Keulen 8.35
London Reg. 9.20 Brussel Fr. 11.20 Keulen-
4de Programma: 8.00 Brussel VI. 9.20 Radio
PTT. N. 10.05 Diversen 10.35 London ReS*
12.05 Droitwich 9.50 Motala of div. 10.20
Boedapest of div. 10.30 Droitwich.
Wijzigingen voorbehouden.
2-3
