BUITENLAND
80s[e Jaargang
ZATERDAG 29 JULI 1939
No. 24338
HEI VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN]
STADSNIEUWS
Algemeene Toestand
Danzig en Moskou
De strijd tegen de
Iersche terroristen
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
Zitting parlement verlengd
verwacht
VACANTIE-ADRES
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
3D ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel Voor zakenadvertentles belangrijk
Jager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen, - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevesflgd ztlai
per 3 maanden C.J.3S
.V/.V.Vf.oa»
portokosten.
I per 3 mn<L>
Franco per post f. 2:35
per week
per 3 maanden 4-
(voor binnenland f. 0.8(
DE A.S. BLIJDE GEBEURTENIS.
Kerkdiensten.
Naar wij vernemen ligt het ln de bedoe
ling van den kerkeraad der Ned. Herv. Ge
meente, om indien de geboorte van een
Prinsenkind 's middags vóór twaaf uur be
kend is, aan den avond van dien dag in de
Pieterskerk een dankstond te beleggen.
Mocht de tijding later op den dag bekend
worden, dan wordt deze dienst den vol
genden avond gehouden.
De kerkeraad der Geref. Kerk heeft even
eens met dezelfde regeling een dienst be
legd in de Heerengracht-kerk. Ook vanwege
enkele andere kerkgenootschappen zullen
dankdiensten plaats vinden.
DE FRAGMENTEN VAN DEN OUDEN
STADHUISGEVEL.
Naar wij vernemen hebben Burgemeester
en Wethouders aan het bestuur van de
Vereeniging „Oud-Leiden" bericht, dat zij
besloten hebben de fragmenten van den
ouden raadhuisgevel, welke niet in den
nieuwen gevel zijn opgenomen en voor zoo
veel van belang, te doen overbrengen naar
het Stedelijk Museum ,.de Lakenhal", al
waar zij voorloopig kunnen worden opge
steld, althans bewaard, totdat een defini
tieve bestemming aan die gevelgedeelten
kan worden gegeven.
ORGELCONCERT FEIKE ASMA.
Feike Asma speelt a.s. Maandagavond
8.159.15 op het orgel van de Hoogland-
sche Kerk werken van Bach, Vivaldi, Han
del, Pierné, Durand e.a.
De toegang is geheel vrij.
HINDERLIJKE GASLUCHT.
Herkomst een raadsel.
Verscheidene bewoners van de naaste
omgeving van den Rljnsburgerweg voor
al zij, die gewend zijn 's nachts met open ra
men te slapen zijn in den afgeloopen
nacht tusschen 3 en 4 uur uit hun slaap
gewekt door een zeer hinderlijke, bijna be
dwelmende gaslucht. Velen trokken in het
holst van den nacht op onderzoek uit om
te controleeren of wellicht een gaskraan
bij vergissing was blijven openstaan, doch
zij kwamen tot de ontdekking, dat de gas
lucht van buiten af de huizen binnendrong
aangename geur afnam.
Zóó sterk was de lucht, dat sommigen
niet direct weer naar bed durfden gaan en
bleven wachten, totdat tegen 4 uur de on
aangename geur afnam. z
ORGELCONCERT PIETERSKERK.
Bachherdenking van Leo Mens.
Leo Mens zat gisteravond aan het prach
tige Pieterskerk-orgel, dat hem zoo ver
trouwd is. Hij heeft den genialen Joh Seb.
Bach, wiens sterfdag op 28 Juli 1750 viel,
herdacht op een wijze, waarmee hij zich
zelf waarlijk wist te overtreffen.
Het was of alles op dezen avond mede
werkte om het kleine, doch intens toege
wijde gehoor een avond van bijzonder
fraaie kunst te schenken. Allereerst de wel
overwogen keuze der werken, daarbij het
ditmaal wel bijzonder schoon klinkende
orgel, bespeeld als het werd door een or
ganist, die er de geheimen en mogelijkhe
den volkomen van kent en wien het blijk
baar vergund was geweest, voor dezen avond
zijn programma zoó grondig voor te berei
den, dat het resultaat daarvan ons ver
blijd en gesticht heeft. Niet alleen om de
gedegen techniek, die er de grondslag van
was, maar ook en zelfs nog méér om de
artistieke muzikaliteit en de geestelijke
sfeer, waarvan het geheel doordrongen was.
Vele malen hebben wij Leo Mens om zijn
orgelspel gewaardeerd, maar ditmaal wist
hij ons toch méér dan anders te treffen:
de organist had een zéér gelukkige en ge
ïnspireerde avond, zoodat onze waardeering
meermalen in bewondering overging.
Was aanvankelijk het koraal „Allein Gott
ln der Höh' sel Éhr" nog niet feilloos
enkele vergissingen spraken van een nog
onvoldoende concertratie in de twee
bewerkingen daarvan bleek al spoedig de
zekerheid aanwezig, die kenmerkend was
voor den ganschen verderen avond.
Die zekerheid, die rust en die technische
vaardigheid hebben den organist ln alle
composities niet verlaten: wij genoten on
verdeeld van zijn stijlvolle interpretaties,
die Mens' groote liefde voor den zuiveren
Bach verrieden.
Het koraal en de bewerking over „Meine
Seele erhebt den Herrn", viel reeds op door
een fijnzinnige registratie en ook in de
préludes en Fuga's in de d. a en C consta
teerden wij Mens' technische beheersching.
Mede dank zij de uiterst nauwgezette voor
bereiding waren er momenten, die voor ons
tot een openbaring werden
Waartoe deze voortreffelijke organist
ook in staat was. kwam tot uiting in de
buitengewoon zware Toccata in D en in
hef mooi geregistreerde „Largo uit de vijf
de Trio Sonate", waarin de verheven me
lodie en de teedere klankkleur een stem
ming van oneindige rust suggereerden,
waaraan menigeen in deze tijden van groo
te spanningen behoefte heeft, om weer
eens op weldadige wijze tot zichzelf in te
koeren.
Dat Mens met de bekende Toccata en
Fuga in d moll een virtuose climax aan zijn
programma had gegeven, zal niemand de
zen serieuzen musicus euvel duiden. Want
zelfs in deze forsche, breede accoorden en
nadrukkelijke inzetten, in deze ruischende
opeenvolgingen van noten, die een groote
vingervaardigheid noodzakelijk doen zijn,
weet hij de stijlvolle innerlijkheid te be
waren, die zich stelt tegen ieder gemakke
lijk te bereiken succes, waartoe men zich
in een compositie als deze zoo gemakkelijk
kan laten verleiden. Het spel was ook hier
tot in finesses beheerscht en wederom do
mineerde de geest boven een te uiterlijke,
materieele schittering.
Het was dus al te zamen een uur, waar
mee Leo Mens ons een waardige Bachher
denking schonk, waarin de vereering voor
den grooten Duitschen meester zich ten
volle kon ontplooien, dank zij de bijzondere
dispositie, waarover de organist der Pie
terskerk dezen avond bij uitstek bleek te
beschikken.
(Furness in Lancashire) een noodlanding
moest maken.
Sir Klngsley Wood bleef ongedeerd, doch I
enkele personen, die zich in zijn gezelschap
bevonden aan boord waren 9 personen
waren van streek.
De piloot is aan de knie gewond en het
toestel werd beschadigd.
Het ministerie van propaganda.
In een uitvoerige verklaring over de be
grooting voor het ontworpen ministerie
voor inlichtingen en buitenlandsche pro
paganda, heeft Hoare uiteengezet, dat het
de wensch is van de regeering, om in vre
destijd een „schaduw-mniisterie" te vor
men, dat geen feitelijke activiteit zou ont
wikkelen in vredestijd, maar dat in oor
logstijd een organisatie van wijde strek
king zou zijn.
In geval van nood zal de persafdeeling
der organisatie snel kunnen werken èn
doeltreffend. De perscensuur zal behandeld
worden als een deel van het ministerie
voor inlichtingen op een basis van samen
werking met de pers. Terwijl bijgevolg de
uiteindelijke controle in handen zou lig
gen van den minister, zou een bepaalde
verantwoordelijkheid op de pers gelegd
worden, welke, zoo ver dat mogelijk is, een
aanzienlijke bewegingsvrijheid zal toelaten.
Hoare voegde hieraan toe, dat de voor
bereidingen eveneens goed gevorderd zijn
voor de levering van films, die geschikt
zijn voor gebruik in oorlogstijd, terwijl ten
aanzien van de radio-uitzendingen het aan
de B B C. overgelaten wordt, om in nauw
verband met het ministerie voor de inlich
tingen te werken.
Aan de Stedelijke Gasfabriek kon men
ons geenerlel inlichting verschaffen om
trent de mogelijkheid der herkomst.
Een dergenen, wier nachtrust op deze
wijze verstoord is, meende ons te kunnen
zeggen, dat het trouwens geen lucht was
van zuiver lichtgas.
Welke de gasbron echter wél is geweest,
blijft voorloopig een raadsel!
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Nieuwe inschrijving
Nic. Bijvoet, Hoofdstraat 329, Sassenheim
Bloembollenkweekerij en -export. Afkom
stig uit Haarlem.
Wijziging:
Leidsche Wolspinnerij N.V., Zoeterwoud-
sche weg 3, Leiden. De statuten zijn gewij
zigd.
De heer N. A. Verberg alhier is ge
slaagd voor 't examen Hoogduitsch M.O.A.
Onze stadgenoot, de heer H. J. Visser,
behaalde te Londen het lidmaatschaps
diploma „ballroon-bracht" van de Impe
rial Society of Teachers of Dancing.
In de lijst van examen-uitslagen der
Geref. Ulo-kopschool (Hoogl. Kerkgracht)
is gisteren weggevallen, dat zes candidaten
werden afgewezen.
Donderdag as. herdenkt de heer H.
M. Hoevenagel, controleur bij de Haagsche
Tramwegmaatschappij Den Haag-Wasse
naar-Leiden, het feit dat hij vóór 25 jaar
bij genoemde maatschappij in dienst trad.
In het perceel Haarlemmerstraat 36 is
heden het magazijn „Electra" geopend,
waar men in den winkel een ruime sor
teering kachels, haarden, lampen, stofzui
gers, strijkijzers en andere electrische ar
tikelen vindt uitgstald.
Beek, de Poolsche minister van buiten
landsche zaken, is gisteren voor een kort
bezoek per vliegtuig van Warschau te
Gdynia aangekomen, waar zich ook de
Poolsche commissaris in de vrije stad be
vond. De commissaris had hierna een on
derhoud met den volkenbondscommissaris,
Burckhardt, gehad.
In Poolsche kringen bewaart men het
stilzwijgen over het doel van de reis van
Beek, doch in buitenlandsche kringen te
Warschau neemt men algemeen aan, dat
de minister zich persoonlijk wilde laten in
lichten over den toestand te Danzig en den
commissaris-generaal wellicht instructies
heeft gegeven in verband met de ontwik
keling der dingen in de vrije stad, in het
hijzonder wat zijn houding betreft ten aan
zien van de hermilitairiseering, die nu al
sedert begin Juli voortduurt.
Gisteravond is Beek reeds weer huis
waarts gegaan.
De politie te Danzig heeft een Poolsch sprekingen op militair-, vloot- en lucht
postambtenaar en twee Poolsche spoor- 1 vaartgebied.
wegbeambten gearresteerd om onbekende
reden. De Poolsche arbeider Klac is we
gens beleediging van het Duitsche volk tot
4 maanden gevangenisstraf veroordeeld.
Naar wordt aangenomen, zullen begin
der volgende week, waarschijnlijk Maan
dag, door de Britsche en de Fransche re
geering verklaringen worden afgelegd over
den stand van de onderhandelingen met de
Sovjet-Unie, aldus meldt de diplomatieke
redacteur van de Times. Verwacht wordt,
dat in deze verklaringen opnieuw de wensch
der drie regeeringen tot uiting gebracht
wordt, een defensief pact te sluiten, dat
alle drie en nog bepaalde andere staten
tegen agressie dekt. Nadat in het kort ge
sproken is over de politieke zijde van het
pact, zullen de verklaringen waarschijnlijk
formeel het besluit van Engeland en Frank
ENGELAND
De wet tegen het terrorisme is gistermid
dag, nadat het Lagerhuis ze nogmaals had
aanvaard, in werking getreden. Een uur
later had Scotland Yard reeds tien ver
dachte Ieren gearresteerd, welke voor de
portatie in aanmerking komen. In den loop
van den avond was hun aantal reeds tot
dertig opgeloopen. Al deze gevallen zullen
door het ministerie van Binnenlandsche
Zaken afzonderlijk worden onderzocht: van
aoht hunner is het bevel tot uitwijzing
reeds geteekend.
Scotland Yard heeft aanwijzingen ge
kregen, dat de terroristen, in verband met
de aanneming der wet, voor het weekeinde
neuwe terreurdaden beramen en dienten
gevolge zijn op groote schaal voorzorgs
maatregelen getroffen. Alle regeeringsge-
bouwen. in het bijzonder het parlement, de
kathedraal van Westminster, openbare be
drijven en andere vitale punten, staan
FRANKRIJK.
BINNENLAND.
Prins Bernhard onthulde den 4000sten weg
wijzer van den A.N.W.B. (Binnenland,
3e Blad).
De Vierdaagsche is ten einde. (Sport, 3e BI.)
BUITENLAND.
Minister Beek
le Blad).
te Gdynia. (Buitenland,
De zittingsperiode van het Fransche parle
ment verlengd. (Buitenland, le Blad).
Een Duitsch-Japansch handelsverdrag (Bui
tenland. le Blad).
De Engelsche wet tegen het terrorisme in
werking. (Buitenland, le Blad). j
Na afloop van den kabinetsraad werd
vernomen, dat de raad op voorstel van
Daladier en na een uiteenzetting van
den premier, tot overeenstemming is
gekomen over een belangrijken maat
regel van politieken aard, t.w. een uit
stel der verkiezingen en een verlenging
van deze zittingsperiode van het parle
ment van 31 Mei 1940 tot 31 Mei 1942.
Deze maatregel wordt ingegeven dooi
den ernst van den internationlen toe
stand.
De raad heeft zich ook bezig gehouden
met decreten inzake de „code voor de Fran
sche familie" en den strijd tegen de ge
boortebeperking. Voorts zijn maatregelen
tegen bestuurshervorming bestudeerd en
financieele en militaire maatregelen. Vooral
de financieele zijden dezer maatregelen
werden onder de oogen gezien.
De financiering van de maatregelen voort
vloeiende uit de „code voor de Fransche fa
milie" zal geschieden door heffing van een
belasting van vrijgezellen en kinderlooze
echtparen en een verhooging der rechten op
alcoholhoudende dranken.
Reynaud zal vanavond een radiorede-
voering houden, waarin hij over deze maat
regelen zal spreken.
Spaansche goudschat teruggegeven.
De Spaansche goudschat van 1500 mil-
lioen francs is gisteren aan de Spaansche
grens aan de Spanjaarden overgegeven.
Een vrijspraak.
De Parijsche rechtbank heeft gistermid
dag Lucien Sampaix, den secretaris van
het communistische dagblad Humanité,
vrijgesproken.
Sampaix stond terecht wegens overtre
ding van de wet van 17 Juli 1938 inzake de
onthulling van inlichtingen over enquêtes
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAG
PAG. 2 VAN HET DERDE BLAD.
In het Westen:
Tijdelijk toenemende bewolking
met plaatselijk eenigen regen. Iets
koeler. Meest matige Zuidweste
lijke wind.
In het Oosten:
Droog warm weer. Zwakke tot
matige Zuidwestelijke tot Zuide
lijke wind.
en berichten over verraad en spionnage-
aff aires.
Sampaix werd vervolgd wegens een on
langs, met zijn naam onderteekend, ver
schenen artikel over de buitenlandsche
spionnagezaak, welke thans in onderzoek is
ZUID-SLA VIË.
Stojadinowitsj gecompromitteerd 7
De vroegere premier Stojadinowitsj heet
gecompromiteerd, doordat bij het dagblad
„Vrema". waarvan de staat eigenaar is. zou
hebben geëxploiteerd ten eigen bate. Het is
het oppositie-orgaan der Kroaten, dat
hiervan melding maakt.
DUITSCHLAND.
Uit het vroegere Oostenrijk.
Be Oostenrijkers blijven langs het graf
ran Dolifuss trekken. Zijn graf ligt op het
Hitztagkerkhof en het is thans geheel be
dekt met bloemen, evenals het graf van
mevr. Herma Schuschnigg. de omgekomen
vrouw yan den bondskanselier. Politie
agenten worden niet gezien,
Brie dagen geleden ls een marmeren ge
«ïi'.iSïi1.!?'11 'hooge stafofficieren naar onder scherpe bewaking. De rivierpolitie
Moskou te zenden voor het voeren van be- kruist onafgebroken op de Theems, op zoek
naar verdachte elementen. Uit Manchester.
Liverpool en Preston zijn rechercheurs
ontboden om hun Londensche collega's be
hulpzaam te zijn.
In tusschen verlaten de Ieren bij massa's
de plaat de hoofdstad. De boottrein telde gister
avond tweemaal zooveel wagons als anders
hst geval is. Deze uittocht verlicht uiter
aard het werk van Scotland Yard. doch
men meent te weten, dat de leiders der
I.R.A. zich nog steeds in Londen ophouden.
wasehbaTe menie, zoodat men
heeft moeten verwijderen.
Engelsch bezoek.
Lord Kemsley een Engelsch dagblad
eigenaar, heeft een bezoek gebracht aan
Hitler en aan den Duitscuen perscnei
Dietrich. Het heet, dat het alleen ging om
een mondelinge bespreking van de voor
waarden voor de uitwisseling van artikelen
PR „lvu„ io BItusschen Engelsche en Duitsche dagbladen.
óenkplaat aan den muur van een school. Men verklaart voorts, dat het contact aan-
vaaruit indertijd de nationaal-soclalisten rehouden zal worden.
J'aren vertrokken om zich van de bonds- Overigens weigert men eenigerle' aan- Wood, heeft gisteravond een opwindend
kanselarij meester te maken, ingewijd. In dulding te geven betreffende het onder- avontuur met een vliegtuig gehad, toen dit
®en afgeloopen nacht Ls deze plaat door houd. dat Kemsley in Bayreuth met Hitler i tengevolge van het slechte weer Noord-
onbekenden besmeurd met een laag onaf- I heeft gehad. Ierland niet kon bereiken en te Kirby
Vergeet niet vóór Uw vacantie onderstaand biljet aan ons toe te zenden
Ministerieele noodlanding.
De minister van luchtvaart. Sir Kingsley
Ondergeteekende
week
kwartaal
No.
abonne
wonende (straat)
wenscht het „LEIDSCH DAGBLAD" vanaf
.opgezonden te hebben aan onderstaand adres:
tegen vergoeding van benoodigde portokosten.
