STADSNIEUWS
BUITENLAND
DONDERDAG 20 JULI 1939
No. 24330
de
OFFICIEELE KENNISGEVING
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
80ste Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Hoogieeraarsbenoeming aan
Leidsche Universiteit
Een nieuwe
Andersen
Algemeene Toestand
Onveranderde situatie te Danzig
De besprekingen
te Moskou
De Duitschers in Tirol
en Hongarije
De kwestie der vluchtelingen
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD
verwacht
De strijd om de
neutraliteitswet
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons BLad gevestigd ztjn. Voor alle andere
advertenties 35 ets, per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f. 2.35
per week (.0.19
Franco per post 2:35 per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland 0 80 per 3 mnd.>
Mr. Dr. C. Westetrate,
hoofd van de juridische afdeeling der
Coöperatieve Ralffelsenbank te Utrecht, die
zooals wij gisteren meldden, als opvolger
van wijlen prof. mr. D. van Blom ls be
noemd tot gewoon hoogleeraar aan de Leid
sche Universiteit, waar hij onderwijs zal
geven in de staathuishoudkunde en de sta
tistiek.
VER. „VOLKSONDERWIJS
Comité van actie opgericht.
Op initiatief van de Vereen. „Volksonder
wijs", is hier ter stede opgericht een Co
mité van Actie voor de openbare school.
In dit comité hebben zitting voor „Volks
onderwijs" de heeren Joh. W. Harting, L.
Favier en J. H. van der Valk; voor den
Centralen Ouderraad twee nader te benoe
men leden: voor het N.O.G. de heeren J. G.
Wilterdink, voor den Bond van Ned. On
derwijzers de heer J. Wolfslag, voor de
M.U.L.O.-vereeniging de heer P M. van
Sermondt, voor den Bond van Onderwijze
ressen bij het voorbereidend Onderwijs mej.
M. H. C. Pels.
Prof. Krom. waarnemend voorzitter van
„Volksonderwijs", heeft de commissie ge
ïnstalleerd waama het bestuur voorloopig
werd samengesteld als volgt:
De heer J W. Harting. voorzitter: de
heer J. Wolfslag, secretaris, De Ridder
straat 1: de heer J. G. Wilterdink, pen
ningmeester.
De geldmiddelen zullen worden bijeenge
bracht door de aangesloten organisaties
Het comité is aangesloten bij de lande
lijke commissie voor de Openbare School.
R.K. JONGENSSCHOOL VOOR U.L.O.
PIETERSKERKHOF.
Op den laatsten dag van de examens voor
het MULO-diploma slaagden: C. Verhoogt,
Th. v. d. Wereld, B. Kieuwe, W. Snijders.
J. Noest, J. Slats en Chr. Noordman.
Afgewezen één.
COÖPERATIE „VOORUIT".
Uitslag van den ballonwedstrijd.
De door de Coöp. „Vooruit" op Zaterdag
1 Juli georganiseerde ballonwedstrijd heeft
den volgenden uitslag opgeleverd. Van de
1000 opgelaten ballons kwamen er 200 kaar
ten aan het Coöperatiekantoor terug. Hier
uit blijkt, dat de meeste ballons op de Ve-
luwe zijn gedaald.
De winnaars waren:
H. van Tongeren, 3-Octoberstraat 32,
kaart gevonden in Zelhem; N. Boom, Leu
venstraat 22, Toldijk; Stiena Blok, Prin
senstraat 67, Beek bij Didam; L. van Wijk.
Talssantkade 11a, Deventer; Tonnie Brax-
hoven, Madoerastraat 7, Klarenbeek; Ma-
rietje Polanen, Llndenstraat 27, Velp; Hen-
nie Groenewegen, Llndenstraat 45, Apel-
door; c. van de Spek, Resedastraat 27.
Apeldoorn; J. Glasbergen, Oude Rijn 114.
Oudewater: A. van Rossum. Parkstraat 34a.
Evijk; B Kok, Waardgracht 42. Renswoude
H Schouten, Lage Rijndijk 97. Renswoude;
W Giebel. Pioenstraat 27a, Lunteren; H
Pouw, Prinsenstraat 116. Ede; R. Guling,
Hoefstraat 6, Lunteren; H. van Es, 2e Gor
testraat 48, Ede; K. Tisseur, Parkstraat 18,
Wolfheze; Corrie Harteveld. Bloemstraat35.
Rnenen; J. de Keijzer, Noorderstraat 8,
Wolfheze; W, Flanderhijn, Catharijnestraat
1. Eist; Nellie Verhoef, Jan van Houtkade
44 Eist; Gretha de Vos, Van Lennepstraat
7. Rhenen; K. Potters, Lindenstraat 27a.
Achterberg (Rheneni; Netty Boerendonk.
Leeuwkenstraat 8. Ede; J. Murk, Aioëlaan
Ede.
Er zullen 15 prijzen en 10 troostprijzen
worden toegekend, voornamelijk bestaande
Ut boeken.
GOUDEN HUWELIJKSFEEST.
Maandag 31 dezer hopen onze stadgenoo-
ten Jac. Brokaar en mej. Lena van der
Steen, wonende Hansenstraat 6b, hun 50-ja-
rlge echtvereeniging te herdenken.
De bruidegom is ongetwijfeld velen Lei-
denaars bekend, daar hij gedurende vele
jaren als gas- en waterfitter in dienst was
van de firma's de Vries en Stevens en
Frankhuyzen. Sedert ongeveer een jaar is
hij noodgedwongen ambteloos burger.
Mogen voor beiden nog tal van goede ja
ren zijn weggelegd.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Wijzigingen:
Firma C. A. Franchimon, Haarlemmer
straat 204a, Leiden. Tabakskerverij, tabak
en sigarenhandel. Overleden eigenaar: A.
B van der Reep, Leiden, d.d. 13 Juli. 1939.
Nieuwe eigenaresse: Wed. D. C. van der
ReepVan Sonderen. Lelden.
Firma C. A. Franchimon. Haarlemmer
straat 204, Leiden. Handel in gedistilleerd
en wijn. Overleden eigenaar A B. van der
Reep, Leiden, dd. 13 Juli 1939. Nieuwe eige
naresse: Wed. D. C. van der ReepVan
Sonderen, Leiden.
Een 30-tal leerlingen van de Chr. Am
bachtsschool te 's-Gravenhage, heeft gis
termiddag een excursie gemaakt naar de
bedrijven van de N.V. Eerste Hollandsche
Schoorsteen fabriek, voorheen de Ridder en
Co te Oegstgeest en de N.V. Gebr. van Hoe-
ken's Houthandel alhier.
Voor het examen Duitsche handels
correspondentie voor de Ver. van Leeraren
slaagden: mej. P. Koch en de heer B. Sloos.
beiden alhier; en voor het examen Engel-
sche handelscorrespondentie de heer J. Dit-
mar alhier.
Wij vestigen er de aandacht
op, dat wij heden een aanvang
maken met een nieuw sprookje
van Andersen, getiteld:
HET KLEINE MEISJE MET DE
ZWAVELSTOKKEN.
UITLOTING GELDLEENING.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
brengen ter algemeene kennis, dat bij de op
14 Juli 1939 gehouden uitloting zijn uitge
loot 234 obligatlën ad f. 1.000.en 8 obli-
gatiën ad f.500.van de 3'/!°/o geldleening
van 1937 II, groot f. 6.500.000.—
Deze obligatiën worden 1 September met
de tot dien datum verloopen rente afgelost,
en houden met dien dag op rente te dra
gen.
De lijst van de uitgelote nummers ligt
ter inzage op de afdeeling Financiën ter
Gemeente-Secretarie.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRYEN, Secretaris.
Leiden, 20 Juli 1939.
Voor het Mercurius-examen boekhou
den, afgenomen door de Federatie van
Handels- en Kantoorbedienden, slaagden
de heeren C. C. Sierag en J. Smit alhier.
Uit Danzig wordt gemeld, dat aldaar om
streeks 20 personen zijn gearresteerd, die
lid zijn geweest van linksche organisaties
Zij worden van hoogverraad beschuldigd,
daar zij een dynamietaanslae zouden heb
ben voorbereid op de gasfabriek.
In Poolsche kringen verklaart men in-
tusschen dat het aantal arrestanten min
stens honderd bedraagt.
Ook een beambte der Poolsche posterijen
is te Zoppot gearresteerd.
De „Danziger Vorposten" noemt nu ook
de berichten, volgens welke Hitier zich wel
licht tot hoofd van den staat Danzig zou
laten kiezen, „fantastische verhalen". Het
blad voegt hieraan toe, dat Duitschland
leder compromis ten aanzien van Danzig
verwerpt
Naar aanleiding van de berichten, vol
gens welke de senaat van Danzig binnen
kort verschillende decreten zou afkondigen,
onder meer een decreet, waarbij geconsta
teerd zou worden, dat het volk bij Duitsch
land wenscht te worden ingelijfd, schrijft
de „Dobry Wiecsor": „Indien dit de bedoe
lingen van gouwleider Forster zijn, is het
moeilijk niet versteld te staan Wat zou een
decreet van den senaat van Danzig kunnen
veranderen? Niets. Het zou een slag in de
lucht zijn, die zijn eigen aanstichters be
lachelijk zou maken Begrijpen zij dan nog
niet, dat Polen niet. het minste deel van
zijn levensrechten te Danzig zal afstaan?
Generaal Ironside is zeer tevreden over
zijn besprekingen te Warschau met maar
schalk Smigly Rydz. Beek e.a.
De Poolsche commissaris-generaal te
Danzig heeft bij den senaat van de vrije
stad geprotesteerd tegen de wijze waarop
kolonel Sobocinski. militair attaché bij de
Poolsche militaire missie in Danzig, is be
handeld De kolonel en zijn vrouw reden
in een auto langs de kust. zij werden aan
gehouden door de politie van Danzig, die
hen zeven uur te Bohnsack heeft vastge
houden Toen Sobocinski, na zijn invrij-
he'dsstelling te Danz'e was teruggekeerd,
weTd hij opnieuw gearresteerd en aan een
verhoor onderworpen.
In het Britsche Lagerhuis heeft Cham
berlain in antwoord op een vraag naar de
onderhandelingen in Moskou verklaard,
dat de Britsche en Fiansche ambassadeurs
Maandag een n'euw onderhoud hebben
gehad met Mo'.otof 'lun rapport wo'dt
than' bestudeerd doe de Britschr regee-
rine in overleg met de Fransche regeering
Het 'abourlid Dalton vroee vervolgens, of
al die instructies en rapporten de drie
mogendheden nader tot een overeenstem
ming hadden gebracht dan een week ge
leden het geval was.
Chamberlain zeide: „wij hebben stellig
nog geen overeenkomst".
Op de vraag, of hij beschikte over inlich
tingen betreffende een voorstel tot een
leening van 25 millioen pond sterling, door
de Duitsche regeering aan sovjet-Rusland
te verleenen, antwoordde Chamberlain
ontkennend.
Op de vraag, of hij verwachtte, dat de
onderhandelingen tijdig zouden worden af
gesloten, om nog een aankondiging in het
Lagerhuis te doen, voor dit op 4 Augustus
op reces gaat. antwoordde Chamberlain,
dat hij hoopte dat zulks het geval zal zijn.
Officieus wordt vernomen, dat reeds door
het Duitsche emigratie-bureau deskundigen
naar Zuid-Tirol zijn gezonden om met de
Italiaansche autoriteiten te spreken over
repatrieering van de 220.000 Duitschers
Eerst zullen de acht tot tienduizend
Duitsche staatsburgers teruggeroepen wor
den en vervolgens zullen de 220.000 Duit
schers. wier voorouders reeds eeuwen in
dit gebied woonden, repatrieeren. De pro-
pagand'adiensten hebben nog geen poging
gedaan om het Duitsche publiek de reden
van dezen „vrijwilügen" uittocht uiteen te
zetten. In Duitsche politieke kringen onder
schat men het offer van Duitschland in
deze zaak niet en men vraagt zich af. wat
de tegenprestatie van Italië zal zijn Men
veronderstelt, dat deze zal bestaan uit een
onvoorwaardelijk steunen van de Duitsche
eischen inzake Polen.
De Zwitsersche bondsraad heeft kennis
genomen van een rapport van minister
Motta over den star.d der besprekingen tus-
-chen de Zwitsersche legatie te Rome en
de Italiaansche regeering. aangaande de
uitwijzing der Zwitsersohe onderdanen in
Zuid-Tirol.
Twee verzekeringen werden den Zwitser -
schen gezant gegeven: Alle Zwitsers, die
Tirol hebben verlaten, zullen een passende
schadeloosstelling krijgen. Anderzijds zul
len zij in geen geval minder goed worden
behandeld dan de onderdanen van Duitsch
land.
In regeeringskringen wordt verklaard,
dat tengevolge van deze besprekingen een
ontspanning in de betrekkingen der beide
- -den is in-et-:d:i
De Duiiechers in Hongarije moeten niet
bevredigd zijn door d? jongste regeling.
Het orgaan .Nagy Magyarorszag" brengt
aan het lioht, dat de Duitschers op een
■bijeenkomst in Balaton Szantod in dertien
punten hun nieuwe eischen hebben gefor
muleerd. Deze eischen hebben betrekking
op „administratieve autonomie" en op het
sohoolregiem, opening van Duitsche nor
maalscholen en op een sterker vertegen
woordiging in het parlement.
Volgens het genoemde blad wenschen de
Duitschers 15 afgevaardigden in het par
lement. Zij verzetten .zioh voorts tegen
assimilatie en eischten toestemming tot het
dragen van een insigne en het voeren van
een vlag.
De .Magyar Menzet", die commentaar
levert op deze onthullingen, schrijft, dat
er één oplossing is om het dezen ontevre
denen naar den zin te maken: de oplos
sing, die door de Italianen wordt toegepast
en die er in zou bestaan „alle Duitschers,
die zich verdrukt gevoelen, naar Duitsch
land te expedieeren."
Op de te Londen gehouden vergade
ring van de intergouvernementeele
commissie voor het vluchtelingenvraag
stuk heelt de Amerikaansche vertegen
woordiger, Myron Taylor, namens Roo
sevelt den voorzitter en de ondervoor
zitters uitgenoodigd tot een conferentie
op het Witte Huis in de eerste week
van September, voor de bespreking van
het vraagstuk der vluchtelingen uit
Midden-Europa.
Op deze conferentie zullen dus de Veree-
nigde Staten, Engeland, Nederland, Brazilië
en Argentinië vertegenwoordigd zijn.
Verder heeft de voorzitter voorgesteld,
dat men afwijkt van het tot dusverre in acht
genomen beginsel, volgens hetwelk geen
enkele regeering den vluchtelingen directen
steun zou verleenen De vertegenwoordigers
van de Vereenigde Staten, Frankrijk, Bra
zilië en de Dominicaansche republiek wil
den deze kwestie aan hun regeeringen voor
leggen.
Naar schatting hebben gedurende het
jaar 1938 120.000 tot 140.000 vluchtelingen
Duitschland verlaten. Voor de eerste vier
maanden van 1939 wordt het cijfer op
29.000 geschat. Daarbij komen nog degenen
die met hulp van andere organisaties
Duitschland verlaten hebben en degenen,
die zonder hulp of op illegale wijze zijn
geëmigreerd. Slechts een deel van al deze
menschen heeft zicil duurzaam gevestigd
en het is van het grootste belang, dat ook
de andere vluchtelingen permanente haard
steden krijgen.
De commissie is van oordeel, dat in
San Domingo ruimte is voor 29.000 gezin
nen, terwijl volgens de voorloopige rappor
ten op het eiland Mindanao van de Phi-
lippijnen tienduizend gezinnen zich zouden
kunnen vestigen, mits zij geschikt zijn
voor landbouw en industrie.
Met toestemming van de Fransche re
geering zijn onderzoekingen gedaan op
Nieuw Caledonië.
Verder zal binnenkort een nieuwe orga
nisatie, bekend onder den naam interna
tionale coördinatie-stichting, in het leven
worden geroepen, welke met de indivi-
dueele organisaties zal samenwerken tot
het verbeteren van den toestand van per
sonen, die in Duitschland benadeeld wor
den. Door Amerikaansche en Britsche be
langen is een oprichtingsfonds van 200.000
pond sterling bijeen gebracht en vermoede
lijk zullen nog bijdragen van het vaste
land volgen.
DUITSCHLAND.
Het binnenhalen van
den oogst
De chef van den Duitschen arbeidsdienst.
Hierl, is in Oost Pruisen aangekomen om
het werk der mannen van den arbeids
dienst bij het inhalen van den oogst te or-
ganiseeren. De leider van het district Ko
ningsbergen heeft bevolen, dat alle staats
ambtenaren een week beschikbaar moeten
zijn voor het inzamelen van den oogst. Een
aantal banken en verzekeringsmaatschap
pijen heeft besloten het personeel een
extra verlof te geven, opdat het bij den
oogst kan helpen
BELGIË.
Preident Lebrun te Luik.
President Lebrun lavam om 11.15 uur te
Luik aan. Hij begaf zich onmiddellijk naar
de Fransche afdeeling der tentoonstelling
De president gebruikte het noenmaal
met Koning Leopold in het Provinciale
Gouvernementsgebouw.
Gisteravond om 18.45 uur vertrok de pre
sident eer trein naar Parijs, waar hij half
elf arriveerde.
BINNENLAND.
Langs de kust- en grensversterkingen (3e
Blad).
Vergadering van den Bond van Chr.
Oranje-Vereenigingen (Binnenland, 3e
Blad).
De Ronde van Frankrijk; Lambrichts
vijfde in het algemeen klassement
(Sport, 3e Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Geringe affaire Prijshoudende markt
Kleine koersverschillen Amerika
oploopend Beleggingsmarkt kalm.
BUITENLAND.
Om Danzig hangt nog altijd dezelfde drei
ging (Buitenland, le Blad).
Een ernstig incident bij Danzig (Laatste
Berichten le Blad).
Conferenties over het Vluchtelingen,
vraagstuk 'Buitenland, le Blad).
De Engelsch-Japanscbe besprekingen te
Tokio (Buitenland, le Blad).
Tweede proefvlucht van Engelscbe vlieg
tuigen boven Frankrijk (Buitenland,
le Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
RUSLAND.
Raskolnikof buiten de wet geplaatst.
Het opperste gerechtshof van de sov
jet-unie heeft 17 Juli j.l. de zaak van den
vroegeren gezant van de Sovjet-unie in
Bulgarije, Raskolnikof, behandeld en is
tot de slotsom gekomen, dat hij zijn post
heeft verlaten en is overgelcopen naar het
kamp van de vijanden van de sovjet-unie.
Hij heeft geweigerd naai* de sovjet-unie te
rug te keeren en overeenkomstig de arti
kelen 319 van het wetboek van strafrecht
heeft het hof Raskolnikof buiten de wet
geplaatst.
Zwaarbewolkt met opklaringen.
Enkele plaatselijke regenbuien
met kans op onweer. Weinig ver
andering in temperatuur. Meest
matige Zuidwestelijke tot Zuide
lijke wind.
VEREENIGDE STATEN.
De secretaris van het Witte Huis heeft
tegenover verslaggevers verklaard, dat een
buitengewone zitting van het congres zal
worden bijeengeroepen, indien 'zich in
Europa een crisis voordoet.
Op de vraag, of Roosevelt bij zijn aan
staande reis door de Westelijke staten zich
ten aanzien van de neutraliteitskwestie tot.
het volk zou wenden, antwoordde de secre
taris: „Van één ding ben ik zeker: de pre
sident zal, zoolang het congres niet bijeen
is. vuriger dan ooit bidden, dat het niet tot
een nieuwe crisis in Europa moge komen".
Intusschen schijnen eenige tegenstanders
van Roosevelt volledig voorbereid te zijn op
een debat over de neutraliteit ten over
staan van de publieke opinie. Senator John
son zeide tot de pers: ..Indien de president
zich tot het volk wendt, zullen wij dat ook
doen en wel met de leuze: „dit land
wenscht geen oorlog".
In de New-York Times komt een hoofd
artikel voor onder het opschrift „uitnoodi-
ging tot oorlog". Het blad spreekt over een
..nederlaag voor de regeering. welke paf
doet staan en een harden slag voor allen,
die zeer goede hoop meenen te hebben, dat
de mogelijkheid den Vereenigden Staten
den vrede te doen houden gelegen is in een
politiek van gezamenlijk optreden, ten
einde het uitbreken van een algemeenen
oorlog minder waarschijnlijk te maken.
Volgens het blad is dit een uitnoodiging
aan agressieve staten tot oorlog over te
gaan af er mede te dreigen om verrverin-
gen te doen.
Geen enkele neutraliteitswet kan volgens
het blad voorkomen, dat het Amerikaan
sche volk zijn natuurlijke bondgenoot»»
begunstigt.
