BUITENLAND
80ste Jaargang
DINSDAG 18 JULI 1939
No. 24328
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
STADSNIEUWS
Het drama te
Lonneker
Algemeene Toestand
Danzig, Polen en sovjet-Rusland
KetelontploKing aan boord van
Duitsch stoomschip
Ciano uit Spanje
vertrokken
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD
verwacht
VACANTIE-ADRES
LEIDSCH
DAGBLAD
•-M
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens poslrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordemdsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f. 2.39
per week f.0.18
Francoper post f. 2-35 per 3 maanden -f- portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.t
TERAARDEBESTELLING VAN HET
STOFFELIJK OVERSCHOT VAN DEN HEER
J. OPPELAAR.
Groote deelnemende belangstelling.
Een zeer groot aantal vrienden van
wijlen den heer J. Oppelaar, in leven oud
directeur eener dakpannenfabriek te Kou
dekerk en bestuurslid van vele Leidsche
vereenigingen, heeft hedenmiddag zijn stof
felijk omhulsel de laatste eer bewezen, al
vorens het op de begraafplaats „Rhijnhof"
werd ter aarde besteld.
Onder hen merkten wij o.a. op de heeren
W. G. Sillevis, oud-voorzitter en H. Harm-
sen, penningmeester, namens het bestuur
van de Leidsche IJsclub, de heeren R. van
Eecke en jhr. C. C. Röell namens de Com
missie voor de Volksbijeenkomsten, mr. M.
B Vos, voorzitter van de sociëteit „Ami-
citia", den heer J. M. v. Waveren, oud-com
mandant van het Kon. Militair Invaliden
huis, den heer H. H. v. d. Kloot Meyburg
namens de Ver. v. Directeuren van Dak-
pannenfabrieken. de heeren P. A. de Gooyer
en J. H. Pulle, respectievelijk als commis
saris en directeur van de N.V. Boekbinderij
Pulle, waarvan de overledene mede-oprich
ter en commissaris was; eerstgenoemde
tevens als directeur der Robaver te dezer
stede en bovendien nog zeer vele anderen,
zoowel zakenrelaties als persoonlijke vrien
den van den ontslapene en de familie Op
pelaar. Ook het geheele personeel uit Kou
dekerk was aanwezig om zijn vroegeren
patroon de laatste eer te bewijzen.
Nadat de kist met het stoffelijk overschot
ln de groeve was neergelaten en deze was
afgedekt, werd een ontelbaar aantal bloem
stukken op zijn laatste rustplaats neerge
legd.
Aan het graf werd niet gesproken.
Een schoonzoon, de heer C. M. J. de
Graaft, heeft namens de familie allen dank
gezegd voor de belangstelling tijdens de
ziekte en de laatste eer aan den overledene
bewezen.
CHRISTELIJK MILITAIR TEHUIS.
Gisteravond gaf de zoo gunstig bekend
6taande Chr. Harmonlevereen. „Athalla"
directeur de heer H. v. d. Veld. geheel be
langloos een concert in den tuin van het
Christelijk Militair Tehuis aan den Morsch-
weg. Het bestuur was voltallig aanwezig.
De voorzitter, de heer C. Mulder, opende
dezen avond en heette allen hartelijk wel
kom, waarna met begeleiding van „Atha-
lia" het eerste vers van Psalm 150 gezon
gen werd. Vervolgens werden zeer verdien
stelijk eenige muzieknummers uitgevoerd:
na elk nummer volgde een hartelijk applaus
Na de pauze werden eenige potpourri's
van vaderlaudsche liederen ten beste ge
geven, welke zeer in den smaak vielen en
werden meegezongen. Het concert werd be
sloten met het spelen van twee coupletten
van het Wilhelmus, hetwelk door alle aan
wezigen staande meegezongen werd.
De heer C. Mulder was de tolk van allen,
toen hij „Athalia" en haar directeur har
telijk dank zegde voor het gebodene en den
wensch uitte voor een spoedig „tot weer
ziens".
MILITARIA.
Heden zijn onder de wapenen gekomen
voor het volgen van een gecomprimeerden
cursus in den algemeenen art.lleriedienst
de reserve kapiteins G. A. v, Megchelen. J.
M J. w. Oostwoud Wljdens, J van 't
Land, G. J. M. Spoorenberg. H. J. A M.
Coebergh, E. J A. Hubert van Blijenburg,
M P. Kingma;
en voor het volgen van een gecompri
meerden cursus terrein-meetdlen:t de
reserve le luitenants W. A. van Kempen.
W. Muller, Jhr. mr. Op ten Noort, mr. G.
L H. van Gheel Gildemeester, D H. F. M.
Stoll, w H. Folmer, C. J. de Groot, R.
Tidema, J. van Gent.
TRAM ONTSPOORD.
Hedenmorgen omstreeks halftien ls op
het emplacement nabij het haltegebouw
der N. Z. H. T. M. een motorwagen van den
dienst LeidenHaarlem tengevolge van ver
keerden wisselstand uit de rails geloopen.
Remise-pensoneel bracht den wagen bin
nen het kwartier weer in het rechte spoor,
zoodat het interlocale verkeer slechts wei-
nog vertraging ondervond.
R.K. JONGENSSCHOOL VOOR U.L.O.
PIETERSKERKHOF.
Geslaagd voor het M.U.L O.-examen: J.
Meiman. J. Heemskerk, G. Janeon, K.
Devilé, Jac. van Haasteren, L. v. d. Meel,
W. van Noort, N. van Leeuwen, J. van
Dieren. B. v. d Plas. G. Berk. P. van Doorn,
J. Masseling. A. Mooyekind.
Afgewezen geen.
Geslaagd zijn voor het praktijkdiploma
boekhouden, gehouden vanwege de Ver. van
Leeraren in de Handelswetenschappen te
Amsterdam, de heer G. Jansen van Mant-
gem, wonende te Oegstgeest en de heer S.
Sondervan, wonende alhier,
De Gamizoens-Commandant heeft gis
teren den bij Koninklijk Besluit van 4 Juli
1939 tot officier van gezondheid der 2de
klasse aangestelden Vaandrig P. W. D.
Starcke beëedigd.
Prof. dr. J. Huizinga alhier ls herko
zen als vlce-voorzitter van de commissie tot
Internationale intellectueele samenwerking
van den Volkenbond, die hden voor haar
22ste zitting te Genève is bijeengekomen.
MAXIMUM STRAF VOOR
CHAUFFEUR, DIE IN DRON
KENSCHAP VIER PERSONEN
AANREED.
De rechtbank te Almelo heeft
heden uitspraak gedaan in de
zaak tegen den 35-jarigen
chauffeur C. S. uit Enschedé,
die op Hemelvaartsdag in dron
kenschap met een auto rond-
ritjes maakte en daarbij in het
dorp Lonneker vier personen
heeft doodgereden.
Het O. M. had de maximum
straf gevorderd: één ja.r ge
vangenisstraf en ontzegg.ng
van de bevoegdheid om motor
rijtuigen te besturen voor den
tijd van twéé jaar.
Het vonnis luidde overeenkom
stig dezen eisch, waarbij de
rechtbank als motief opgaf, dat
deze straf .anderen ten exem
pel zou dienen".
Voor het. praktijk-diploma Eng Han
delscorrespondentie van de Vereeniging van
Leeraren slaagden D. Braggaar. W Eduard.
W. Korswagen, Kea de la Rie. C. A v.
Varick en E A. Th. Vermond, allen alhier.
HANDELSREGISTER
K.AMER VAN KOOPHANDEL.
Over Danzlg doen hardnekkig optimisti
sche klanken de ronde. Naar verluidt zou
zoowel de Duce als de Paus op een vrede
lievende oplossing aandringen en zou de
Fuehrer zich gematigd willen betoonen.
Het zijn echter nog slechts vage geruchten,
die niet zijn bevestigd.
Gisteren zijn gouwleider Forster en Zaske
van een bezoek aan Berchtesgaden te Dan
zig teruggekeerd.
Naar verluidt hebben zij den Fuehrer In
goede stemming aangetroffen en hij heeft
gezegd, dat volgens zijn meening het pro
bleem Danzig tusschen Duitschland en Po
len kan worden geregeld door middel van
onderhandelingen, indien geen Interventie
van buiten af komt.
Verder wordt gemeld, dat de militaire
voorbereiding in Danzig voortgaat en als
dringend wordt beschouwd. Voor het oogen-
blik is evenwel het zenden van wapens
naar de vrije stad gestaakt.
Ongeveer vijftig oudere.leden van het po
litiecorps van Danzlg zijn gearresteerd,
waarom is niet bekend.
Het nieuwe nationaal-socialistische radio
station Hagelsberg, op den gelijknamigen
heuvel bij Danzig, is thans in gebruik ge
steld. De zender is zoo krachtig, dat men te
Danzig met de ,,volks-ontvanger" geen bui-
tenlandsche stations meer kan hooren.
De .Daily Herald" meldt, dat Engeland
in Augustus zal beginnen met de levering
van militaire vliegtuigen aan Polen „en
bevriende mogendheden". Het blad ver
klaart, dat de vliegtuigen op hun weg naar
Polen de Duitsche territoriale wateren zul
len vermijden door te gaan over Frankrijk.
Egypte, Turkije en Roemenië.
Overigens wordt gezegd, dat de productie
van vliegtuigen een dergelijken omvang
heeft bereikt, dat verscheidene fabrieken de
productie moesten herzien.
Er zijn voldoende reservevliegtuigen voor
verscheiden maanden, ook al zouden er
zware verliezen worden geleden.
Het bezoek van generaal Ironside, die in
middels te Warschau is gearriveerd, blijft
sterk de aandacht trekken.
De Fransche pers is over het algemeen
nog weinig optimistisch, ook al meent zij,
dat de organisatie van het vredesfront. die
Nieuwe inschrijvingen:
C. F, Genemans, Hugo de Vriesstraat 66,
Leiden, handelsagent in binnen- en buitenl.
schoenen-agenturen. Eigenaar: C. F Gene-
man Leiden
D? Rijwielbeurs (fil aal) Haarlemmer-
st.ait 234. Leiden, hootdzaak: Rotterdam.
Ge,o machtigde: J Blok, Leiden.
Wijzigingen: geregeld voortgang heeft, toch niet geheel
Naamlooze Vennootschap Ziekenfonds ongemerkt aan Duitschland voorbij gaat.
Tot Hulp der Menschheid", Zoeterwoud- Kerillis schrijft in de „Epoque": Zij, die
fche Singel 2 Leiden. Procurat e verleend thans tot eiken prijs verschil willen maken
aan s Baars Santpoort (Beperkende Be- tusschen het Duitsche volk en zijn leiders,
palingen). vergissen zich zeer. Zij redeneeren als de-
Gorilex N V., Steenschuur 17, Lelden, genen, die in 1914 het Pruisische mllita-
lilm-distributie en explo tatie. Procurat e risme tegenover de Duitsche natie stelden.
ver;?end aan P J Beynes Bentveld. Men wilde de proef nemen Duitschland
Gebroeders Muzze, Wijttenba-hweg 85. met de menschheid te verzoenen. Men
Oegstgeest koopen en explo'tee en van kwam tot het monsterachtige resultaat
bouwterreinen, enz Bovengenoemde ven- dat men twintig jaren na een wereldoorlog
nootschap en commandite 's d.d. 1 Juni van uur tot uur een nieuwen wereldoorlog
1939 ontbonden. I onder oogen moet zien.
De Poolsche generaal Sikorski heeft in de
„Kurjer Warsawski" de diplomatie van de
Sovjet-unie geanaliseerd in verband met
de Fransch-Britsch-Russische besprekin
gen en hij verklaart, dat de Sovjet-unie een
besluit moet nemen, dat van groot ge
wicht is voor zijn houding in de toekomst.
De regeering te Moskou, aldus generaal
Sikorski, begrijpt zeer wel, dat wanneer zij
een overeenkomst sluit met Parijs en Lon
den, zij definitief moet breken met de
politiek van Rapallo en ook de actie van
het Komintern moet staken of minstens
het doel hiervan ten aanzien van de demo
cratische staten hemen. Indien Moskou
een verdrag sluit met Londen en Parijs,
dan kan het er niet aan denken, langer
haar actie voort te zetten, welke erop ge
richt is de binnenlandsche eenheid en de
militaire kracht van zijn bondgenooten te
vernietigen.
Vervolgens beschrijft de oud-minister-
president van Polen de strategische positie
aan de Oostzee en hij verklaart, dat Hitier
hiervan een Duitsche zee wil maken. Dit
brengt het gevaar mee voor de onafhan
kelijkheid van alle landen naar die zee,
hierbij ingesloten Polen. Doch door deze
landen wil Duitschland vóór alles de sov
jet-unie treffen.
Tenslotte verklaart generaal Sikorski.
dat Duitschland geheel Midden-Europa do
mineert: Niets is minder waar, dan dat
Duitschland zijn roofzuchtige plannen
heeft opgegeven om veroveringen in het
Oosten te maken, teneinde tenslotte de
handen vrij te hebben in het Westen. Het
is derhalve noodzakelijk een collectieven
wal op te werpen tegen de agressieve be
doelingen van Duitschland, dat zijn oog
richt op de onuitsprekelijk natuurlijke rijk-
15 DOODEN, 18 GEWONDEN.
Aan boord van het stoomschip
..Berlin" (17.000 ton) heeft zich gister
avond op ongeveer 15 mijl u:t de kust
bij Swinemuende een kctelontp'offing
voorgedaan. Er bevonden zich geen
passagiers aan boord.
Bij het ongeluk zijn 15 personen om
het leven gekomen en 18 gewond.
dommen van de Sovjet-unie. Dit moet door
het Kremlin overwogen worden. Wanneer
men hieraan denkt, dan begrijpt men niet
de muggezifterijen. welke de onderhande
lingen van Moskou met Londen en Parijs
op de lange baan schuiven.
Het aangekondigde onderhoud van de
Engelsche en Fransche onderhandelaars te
Moskou en Molotof is gistermiddag gehou
den en heeft één uur en drie kwartier ge
duurd. Reuter meldt, dat de besprekingen
geen fundamenteele verandering hebben
gebracht in de onderhandelingen. Het heet,
dat de Sovjet-regeering nu de laatste En-
geLsch-Fransche voorstellen bestudeert. Er
zou binnenkort een nieuwe bespreking met
Molotof zijn.
In antwoord op een vraag in het Lager
huis betreffende de onderhandelingen heeft
Chamberlain verklaard, dat nieuwe instruc
ties zijn gezonden aan den Britschen am
bassadeur in Moskou en dat hij niet in
staat was iets toe te voegen aan zijn recente
verklaringen.
Een arbeidersafgevaardigde heeft Cham
berlain nog gevraagd, of hij de verzekering
kon geven, dat het Lagerhuis niet op reces
zou gaan voor de onderhandelingen met
Rusland geëindigd zouden zijn. Chamber
lain antwoordde ontkennend.
Graaf Ciano heeft zich te Malaga inge
scheept aan boord van de Comte di Savcia.
welk schip hem naar Rome terug zal
brengen.
Voor zijn vertrek uit Spanje heeft Ciano
tegenover een vertegenwoordiger van het
officieele nieuwsbureau Efe verklaard
tijdens mijn reis heb ik het bewijs gezien
van den broederlijken geest, welke onze
beide landen vereenigt. Ik geloof in de be
stemming van Spanje, daar het geleid wordt
door een man met een levendige intelli
gentie. Ik heb in het bijzonder het opti
misme en vertrouwen opgemerkt, dat in het
Spaansche volk leeft. De jeugdorganisaties
van de Auxilio Social zijn modelorganisa
ties in het Spanje van generaal Franco en
zij verdienen allen lof".
De „Giornale d'Italla" schrijft, dat bij het
bezoek van Ciano aan Spanje resultaten
verkregen zijn, die zeer belangrijk zijn, zoo
wel voor de betrekkingen tusschen Spanje
en Italië en tusschen Spanje en de spil als
voor het systeem der Europeesche krachten.
Men behoeft geen voorspellingen te doen
over de gevolgen dezer overeenstemming,
aldus het blad. Al wat gebeuren moet zal
gebeuren. Alles zal zich ontwikkelen langs
den natuurlijken weg, aangegeven en ont
dekt door de ervaringen der drie laatste
jaren, welke een richtsnoer voor de Spaan
sche politiek gegeven hebben.
De politiek van Duitschland en Italië
heeft geen enkele verandering ondergaan,
geen lageren boon aangeslagen en geen
enkelen eisch laten vallen sedert Daladier
zijn volmachten heeft verkregen en van het
herstel van Frankrijk spreekt en sedert
Londen en Parijs op het aambeeld der om
singeling slaan.
De Corriera della Sera schrijft, dat de reis
van Ciano naar Spanje beschouwd moet
worden als hooge diplomatie van den fas-
cistischen stempel, welke oude vooroordee-
len omverwerpt. Ds tijd zal aantoonen. hoe
vruchtbaar dit persoonlijke contact tus
schen Ciano en Franco is geweest. Spanje
gevoelt de behoefte om zich te vernieuwen
en zijn opmarsch zal tegengewerkt worden
door de plutocratische mogeniheden.
Daarom hebben Spanje en Italië goede
redenen om eendrachtig te blijven. De
wederopbouw van Spanje is niet alleen een
economisch en financieel probleem. Spanje
zal het oplossen volgens de methoden van
het fascistische corporativisme. Het Italië
"an Mussolini zal aan de zijde van Soanje
kunnen staan. Graaf Ciano, aldus het
blad ten slotte, vertrekt uit Spanje met
de zekerheid, waarmede men rustig de toe
komst kan opbouwen van een nieuwe, on
sterfelijke mediterrane beschaving.
BINNENLAND.
Het overzicht der rijksmiddelen (Binnen
land, 3e Blad).
Strandboulevard te Hoek van Holland ge
opend (Binnenland, 3e Blad).
Onweer boven ons land (Gemengd 3e BI.
en Laatste Berichten, le Blad).
De Korver tweede in de zevende etappe
van de Ronde van Frankrijk (Sport,
3de Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Kalme handel - Vaste stemming
Algemeene koersverbetering - Amerika
hooger
dend.
Beleggingsmarkt prijshou-
BUITENLAND.
Optimistische geruchten over Danzig (Bui
tenland, le Blad).
Ciano heeft Spanje verlaten (Buitenland,
le Blad).
De sovjets geven een Japansche nota te
rug, daar daarin dreigementen voor
kwamen (Buitenland, le Blad).
Chamberlain over de besprekingen te To
kio (Buitenland, le Blad).
Brand aan boord van een Japansch schip
(Laatste Berichten, le Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL
PAG. 2 VAN HET DERDE BLAD.
Voor Zeeland en Westelijk Noord-
Brabant: Warmer. Morgen toe
nemende bewolking. Geen regen
van beteekenïs. Zwakke tot matigs
Zuidelijke tot Zuidoostelijke wind.
Voor het overige gedeelte van het
land: Warmer. Droog weer. Hel
der tot halfbewolkt. Zwakke tot
matige Zuidelijke tot Zuidooste
lijke wind.
Vergeet niet vóór Uw vacantie onderstaand biljet aan ons toe te zenden
Onder getee ke ndt
wonen-Ie
week
abonne
kwartaal
straatA o
wenscht het „LEIDSCH DAGBLAD" vanaf
t opgezonden te hebben aan onderstaand adres:
tegen vergoeding van benoodigde portokosten.