Onze prijsvraag
99
Naar Bu
BINNENLAND
werkloosheidsbestrijding Kapitaalverkeer met politieken
ondergrond
Ritmeester)
Prins Bernhard in Drente
80ste JaargangLEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 15 Juli 1939 Vierde Blad Ho. 24326
Ruim 250 goede oplossingen
De tocht vond algemeen
een gunstig onthaal!
De blijde gebeurtenis
De Kabinetscrisis
De organisatie der T* 1 ï-.-i
Actieve
sterling-diplomatie
sigaren
LUCHTVAART
Bezoek aan eenige
ontginningen
Ruim driehonderd oplossingen kwa
men binnen op onze Prijsvraag „Naar
Buiten", waarvan iets meer dan 250
inzenders de juiste route bleken te
hebben gevolgd.
Een eenvoudig rekensommetje leert
ons derhalve, dat er ruim 50 „teleur-
gestelden" zouden moeten zijn.
Niets is minder waar dan dat. Bijna
zonder uitzondering schrijven ons alle
deelnemers, dat zij hun moeite en tijd
ruimschoots beloond achten door den
prachtfgen tocht, dien onze Redactie
door Leidens dreven had uitgestippeld en
inderdaad dient gezegd, dat het par
cours, ditmaal veel afwisseling bood en
voerde langs de mooiste plekjes in onze
naaste omgeving. Zeker, wij weten het
wel: er zijn méér van die plekjes, doch
het is altijd de moeilijkheid om zooveel
mogelijk verschillende aspecten in één
tocht onder te brengen en tevens te
voorkomen, dat de route daardoor zoo
lang: zou worden, dat zij de sportieve
krachten van onze lezer essen en lezers
zon te boven gaan.
De vele enthousiaste bijvalsbetuigin
gen vormen voor ons het bewijs, dat wij
in dien opzet zijn geslaagd en weder-
keerig achten wij ons door het aantel
dergenen, die zich de moeke getroost
ten om den tocht af te leggen en ons
daarover hun bevindingen mededeelden,
alleszins beloond.
Natuurlijk is men benieuwd om te weten
waar de meeste fouten zijn gemaakt; en
kelen struikelden al heel dicht na den
start door onmiddellijk nadat zij de Valk-
brug waren gepasseerd rechts af te slaan en
den Rijnsburgersingel te blijven volgen tot
aan den Maredijk; dit was natuurlijk fout.
Onze opgave vermeldde uitdrukkelijk, dat
men slechts „even" naar rechts moest gaan
en „bijna onmiddellijk" daarna naar links.
Een dubbele waarschuwing dus!
De meeste overtredingen zijn gemaakt
bij den ..zeer belangrijken verkeersweg",
waarmede de weg Den HaagAmsterdam
aan het einde van den Endegeesterstraat-
weg was bedoeld; verschillende inzenders
hebben daar de fout begaan om niet ter
stond dezen weg te kruisen, zooals de op
gave luidde, maar eerst naar links te gaan
om dan tenslotte bij de begraafplaats Rh ij n-
hof rechtsaf te slaan en zoo uiteindelijk
toch op het goede punt uit te komen.
Een min of meer .geniepig" moehijk-
heidje" vormden de twee roode pijltjes in
Wassenaar, waarnaar velen langen tijd
hebben gezocht, doch die per saldo toch
voor niemand onvindbaar zijn gebleken.
Overigens leverde de route geen onoplos
bare problemen op; het was trouwens ook
niet in de eerste plaats een puazle-, maar
een wandel- en fietstocht, waarvan, vol
komen in overeenstemming met onze be
doelingen. velen oprecht hebben genoten.
Op veler verzoek om deeen tocht onmid
dellijk door een tweeden te doen volgen,
zullen wij, hoewel erkentelijk voor de
daaruit sprekende waardeering, in verband
met de naderende vaoanties momenteel
niet ingaan.
Het is evenwel niet uitgesloten, dat wij
een dergelijke prijsvraag in de toekomst
nog eens herhalen, indien wij er tenminste
in slagen nog eens een geschikte en mooie
route te vinden.
Dn nu
DE PRIJZEN.
De hoofdprijs, een bedrag van f.26.—, is gewonnen door den heer J. H. G.
Botermans, Kanaalstraat 30 te Rijnsburg; de tweede prtfs van f.15.— viel ten
deel aan den heer G. Delmeer. Reyneveststeeg 13 alhier, en de derde van f. 10.—
aan den heer C. J. Zwetsloot, Morschstraat 40, eveneens alhier.
De twintig
4e prijs f.2.
5e prijs f.2.
6e prijs f. 2.
7e prijs f. 2.
8e prijs f. 2,
9e prijs f.2.
10e prijs f.2.
11e prijs f.2.
12e prijs f. 2.
13e prijs f. 2.
14e prijs f2.
15e prijs f.2.
16e prijs f.2.
17e prijs f.2.
18e prijs f.2.
19e prijs f.2.
20e prijs f.2,
21e prijs f. 2.
22e prijs f.2.
23e prijs f.2.
prijzen van f. 2.50 werden gewonnen door:
.50: N. Knijnenburg, Rhijngeesterstraatweg 31, Oegstffeest.
.50: W. J. Hoogkamer, Heynsiusstraat 5, Leiden.
.50: C. H. J. Oudshoorn, Maredijk 147, Leiden.
.50: J. W. Bakker, Leidsche Weg 377, Voorschoten.
.50: L. van Laren, Maredijk 38, Leiden.
50: H. Devilee, Oosterstraat 26, Leiden.
.50: W. v. d. Does, Schelpenkade 24, Leiden.
50: M. Mey vogel, Mich iel de Ruyterstraat 29, Katwijk aan Zee.
50: H. Arnold us, Munn ikenstraat 45, Leiden.
50: J. Tijl, Oude Rijnzichtweg 3, Oegstgeest.
50: H. R. Lan, Mare 90. Leiden.
50: C. van Velzen, Am bonstraat 5, Leiden.
J. van Weesel, Co betstraat 3, Leiden.
A. J. AdamaStaff leu, Rijnsburgersingel 36, Leiden.
D. H. Bakker, Tramstraat 69, Katwijk aan Zee.
,50: Adr. van der Ooy Jr., Vrouwen kerkkoorstraat 5 winkel, Leiden
50: Fam. Groeneveld, Bronckhorststraat 35a, Leiden.
,50: P. Piekaar, Lusthof laan 18, Leiden.
.50: Daan Zitman, Mare 50, Leiden.
,50: D. de Graaf, 3 Octoberstraat 62. Leiden.
50:
50:
50:
Alle prijzen kunnen van Maand agmorgen 11 uur af aan ons Bureau worden
afgehaald op vertoon van een eenvoudig legitimatiebewijs.
FEESTVIERING OP DEN DAG
NA DE GEBOORTE.
Van den minister van Binnenlandsche
Zaken is een rondschrijven uitgegaan aan
alle departementen en daaronder ressor-
teerende instellingen betreffende de vie
ring van de te verwachten geboorte van
een Koninklijken Prins of van een Konink
lijke Prinses. Het schrijven luidt als volgt:
In verband met de te verwachten heug
lijke gebeurtenis in het Prinselijk Gezin,
heb ik de eer u mede te deelen, dat de dag,
volgende op dien van de geboorte van een
Koninklijken Prins of van een Koninklij ke
Prinses zal worden gevierd als een verjaar
dag van een der leden van het Koninklijk
Huis, d.w.z,, dat de dienst op dien dag. na
den morgendienst, als op Zondag wordt
verricht.
Op dien middag zullen derhalve alle
rijksdiensten, -instellingen en -bedrijven
gesloten zijn. voor zoover de dienst dit
toelaat.
Indien de dag, volgende op dien waarop
de geboorte heeft plaats gevonden, een
Zondag mooht zijn, wordt de feestviering
verlegd naar den onmiddellijk volgenden
Maandag.
Terstond na het bekend worden van de
geboorte wordt van alle openbare gebou
wen de nationale vlag uitgehangen
Deze vlag blijft hangen gedurende den
daarop volgenden dag.
DE KONINGIN TERUG OP DEN
RUIGENHOEK.
H M. de Koningin is gisteravond om
kwart over acht per auto van het paleis
Soestdijk op den Ruigenhoek teruggekeerd.
De Kabinetsformateur, dr. Colijn, heeft
gisteren een vrij langdurig onderhoud
gehad met de niet-Katholieke demis-
sionnaire ministers Van Boeyen, Slotc-
maker de Bruine, Van Buuren, Van
Dijk en Patijn, en vervolgens met de
heeren Schouten (voorzitter der A.-R.
Tweede Kamerfractie) en oud-minis
ter Van Lidth de Jeude.
DE HEER ASJES GEHULDIGD.
Bij zijn vertrek naar Indië.
De raad van beheer van de Nationale
Luchtvaart School heeft een lunch aange
boden op Ypenburg aan den heer en me
vrouw Asjes, bij hun afscheid voor het
vertrek naar Indië.
Aan tafel hadden zich 23 vrienden van
den heer D. L. Asjes vereenlgd. om den
scheidenden instructeur van de N.L.S.
vaarwel toe te roepen. De voorzitter van
den raad van beheer der N.L.S., de heer
C. Kolff, gaf uiting aan de groote waar
deering voor het onvermoeide streven van
Asjes, waardoor hij op Waalhaven te Rot
terdam een sfeer van de eerste orde wist
te scheppen, ter bevordering van de sport-
vliegerij. Hij bood den heer Asjes namens
den raad van beheer een klein aandenken
aan
De heer Asjes dankende voor de hem ge
brachte hulde, onderstreepte de prettige
samenwerking met den chef-instructeur
Schmidt Cans en hoopte na circa vijf ja
ren verblijf in Indië. den vader der Neder-
landsohe sporlvliegerij. den heer Kolff en
het corps der instructeurs der N.L.S.als
chef en oude vrienden te mogen terugzien.
RIJKSINSPECTIES OPGEHEVEN.
De minister van Sociale Zaken heeft van
gisteren af de rijksinspecties voor de werk
verschaffing opgeheven en heeft voor elke
provincie een inspectie van den Rijksdienst
voor de werkverruiming ingesteld. De ze
tels dezer inspecties zijn Heerenveen, Gro
ningen, Assen, Zwolle, Arnhem, Utrecht,
Alkmaar, 's-Gravenhage, Middelburg, Den
Bosch en Hoensbroek.
Aangewezen zijn als hoofden van deze
inspecties
Voor de provincie Friesland J. J. G. S.
Falkema, voor Groningen A Kwast, voor
Drenthe E. J. Buiskool, voor Overijssel ir.
J. van Noppen, voor Gelderland ir. A, S.
Tuinman, voor Utrecht ir. W. H. van Eek,
voor Noord-Holland ir. W. M. van Rossum
du Chattel, voor Zuid-Holland ir. J. A. W.
M. Vetter, voor Zeeland ir. M. de Vink. voor
Noord-Brabant ir, A. J. Markvoort en voor
Limburg J. H. Martin.
De hoofden der inspecties, zoomede het
aan hen toegevoegd techn., admin. en
overig personeel, tot dusver ingedeeld bij
de thans opgeheven rijksinspecties voor de
werkverschaffing, worden overeenkomstig
het bepaalde in art. 37 van het Koninklijk
Besluit van 20 April 1939, gesteld onder de
bevelen van de directie van den rijksdienst
voor de werkverruiming.
NIEUW TANKSCHIP VOOR
DE SHELL.
Van een der hellingen der Nederland-
sche Scheepsbouw Maatschappij te Amster
dam is gisteren, in tegenwoordigheid van
eenige honderden belangstellenden, te wa
ter gelaten het 15.000 ton metende enkel-
schroef motortankschip „Taria", gebouwd
in opdracht van de Koninklijke Sheligroep.
KOFFIE EN THEE VOOR MILITAIREN.
Vragen van den heer Van Sleen
beantwoord.
Op vragen van het Tweede Kamerlid Van
Sleen betreffende de verstrekking van kof
fie en thee aan de militairen heeft de
minister van Defensie als volgt geant
woord:
De troepen ontvangen in normale om
standigheden na den koffiemaaltijd, d.i. op
werkdagen plm. 12.30 uur en op Zondagen
pim. 4 uur. geen koffie en/of thee meer.
Bij bijzondere oefeningen of in bijzondere
omstandigheden kan, door den comman
deerenden officier te bepalen, extra koffie
en/of thee worden uitgedeeld.
De minister acht het onnoodig en mede
met het oog op den dienst van het koks-
personeel ongewenscht, in deze sedert ja
ren bestaande regeling verandering te
brengen.
DE JEUGDREGISTRATIE.
'.I
Op vragen van het Tweede Kamerlid I.
H. J. Vos, betreffende de jeugdregistratie
heeft de minister van Sociale Zaken ge
antwoord, dat het hem, gezien de mate
rie, waarop deze vragen betrekking heb
ben, juister voorkomt, de beantwoording
daarvan, zoolang de huidige politieke om
standigheden voortduren, aan te houden.
Conjunctuurberichten
blijven vrij gunstig.
(Van onzen financieelen medewerker).
De bewapeningsuitgaven der wereld zijn
gedurende de afgeloopen zeven jaren met
500 pCt, gestegen tot ca. 18 milliard of
ten naastebij 9 per aardbewoner, inclu
sief honderden millioenen kinderen en
grijsaards en inclusief honderden millioe
nen in primitieven staat levende inboor
lingen. Deze druk op begrootingen en wel
vaart kan niet worden gecompenseerd door
den stimuleerenden invloed, die er van de
Een woord van
aanbeveling is
niet meer noo-
dig. De Ritmees
ter Ideaal ls
alom bekend als
de ideale 8 cte.
sigaar.
35^4
(Ingez. Med.)
ZWITSERSCH MILITAIR VLIEGTUIG
NEERGESTORT.
By Glarus in Zwitserland is een vliegtuig
van het Zwitsersche luchtwapen neergestort.
Het sloeg door het dak van een papierfabriek
heen. Het vliegtuig werd vernield: de piloot
bekwam zware verwondingen.
Turfmakerij volgens oude
en nieuwe methode.
Prins Bernhard heeft gisteren den twee
den dag van zijn bezoek aan de provincie
Drente, des ochtends om halftien Assen
verlaten, in gezelschap van den Commis
saris der Koningin, mr, R H. baron de Vos
van Steenwijk en zijn adjudant
Men begaf zich eerst naar Rolde, waar
het hunebed werd bezichtigd, evenals de
Balloërkuil, de befaamde Germaansche
rechtplaats.
Vervolgens reed men naar Westerbork,
waar de Prins bij het gemeentehuis zijn
open wagen verliet. Ter begroeting waren
hier aanwezig de heer J. G. Legro. voor
zitter van de ontginningsmaatschappij „Het
Landschap Drenthe" en ir. J. Nijs ng van
de Staatsdomeinen.
De Prins en de Commissaris der Konin
gin stapten met de beide heeren in den ge
sloten wagen van den heer Legro om ver
volgens naar de uitgestrekte terreinen van
de bekende ontginning „Het Witteveen" te
rijden. Hier heeft men langs stoffige zand
wegen en nieuwe straatwegen rijdende, in
oogenschouw genomen, wat er gedurende
ongeveer vijftien jaar door werklooze ar
beiders is tot stand gebracht. Een woestenij
van heide en veen ter grootte van vele
honderden h.a. is herschapen in vrucht
baar bouwland met welvarende boerderijen,
terwijl in het hart van deze ontginning een
geheel dorp is ontstaan.
De Prins bezocht allereerst de hoeve, be
woond door den landbouwer J. Gritter, een
bedrijf van ongeveer 30 h.a., dat beheerd
wordt door een landbouwer die destijds als
werkloos arbeider naar Witteveen kwam en
aan de eerste ontginningswerken deelnam
De maatschappij „Het Landschap Drenthe"
maakt het namelijk door gemakkelijke
voorwaarden mogelijk, dat daartoe geschik
te arbeiders zich aldus tot zelfstandige
landbouwers kunnen ontwikkelen.
Ook werd een bezoek gebracht aan de ar
beiderswoning, bewoond door het gezin
Ubels. De Prins liet het geheele gezin van
man. vrouw en enkele kinderen aan zich
voorstellen en bezichtigde de woning met
schuren, veestalling, enz waarna de tocht
werd voortgezet naar de heeveboerderij
Zonnehoeve" bewoond door den heer H.
Cool, waar ook weder het geheele bedrijf in
oogenschouw werd genomen. i
Tenslotte heeft hij zich begeven naar het
vereenigingsgebouw, dat hier destijds als
buurthuis werd gesticht door de centrale
vereeniging voor den opbouw van Drente
ten behoeve van de toenmaals hier werk
zame werkloozen uit de groote steden. Bij
het vereenigingsgebouw was ter begroeting
aanwezig de burgemeester der gemeente
Westerbork, de heer H Derks Ezn.. in wiens
gezelschap zich voorts bevond het lid van
Gedeputeerde Staten van Drente, de heer
K. Brok en de rijksinspecteur der werk
verschaffing, de heer E. Buiskool.
De schooljeugd verwelkomde den Prins
met het Wilhelmus en andere vaderland-
sche liederen, waarna men zich in het
gebouw begaf om eenige ververschingen te jRR
gebruiken. Na nog de kleuterschool en het wapenen i een weerspiegeling vormt van
kerkgebouw te hebben bezichtigd, heeft de het tamelijk gunstige beeld, dat het Neder-
bewapeningsindustrie en aanverwante in
dustrieën uitgaat en waarvan bijv. speciaal
Engeland thans de symptomen vertoont.
Hij zal zioh onafwijsbaar moeten uiten in
een verzwaring der belastingen, een stij
ging der staatsschulden en een druk op de
valuta's.
Een soortgelijke druk. ofschoon natuurlijk
van aanzienlijk geringer kracht, zal wor
den uitgeoefend door het verwrongen in
ternationaal kapitaalverkeer van den hui-
digen tijd. Het oude vrije kapitaalverkeer
heeft nagenoeg afgedaan en in de plaats
ervan is getreden een kapitaalverkeer met
politieken ondergrond. Duitschland is hier
bij voorgegaan, Engeland volgt thans en
wel met een veel rijker voorzienen buidel.
De Britsehe exportcredietgaranties, voor-
zoover van 10 millloen tot 70 millioen
verhoogd en belangrijke leeningen zijn
alree aan Roemenië en Griekenland ver
schaft. In de eerstkomende weken zal deze
Engelsche bedrijvigheid in de internatio
nale kapitaalmarkt nog wel intensiever
worden. Wij hebben hier te maken met de
eens zoo beroemde sterling-diplomatie. die
ziCh ook thans weer van haar actiefsten
kant laat zien. Die diplomatie zal haar
doel zeker wel niet missen, doch van zui
ver financieele zijde mag de vraag worden
gesteld, hoeveel van. deze leeningen over
eenige jaren nog aan haar rente- en af
lossingverplichtingen zullen voldoen. Het
is te vreezen. dat deze sterling-diplomatie
den belastingbetaler, althans de Britsehe
staatsschuld, door haar kunstmatigheid
duur te staan zal komen.
Kunstmatig in oorsprong en aard en ver
storend in gevolgen is ook de vreemde en
onberekenbare zilveraankooip-politiek der
Ver. Staten. Zonder eenige nawijsbare re
den heeft de Amerikaansche Schatkist den
prijs voor buitenlandsch zilver in enkele
dagen geleidelijk met ca. 20 pCt. verlaagd.
Daargelaten nog de hieruit voortvloeiende
daling van aandeelen in zilvermijnen,
staat deze prijsinzinking voor vele landen
in het Verre Oosten practisch gelijk met
devaluatie, zoodat hun koopkracht wordt
verminderd. Daarnaast beteekent de dras
tische 'verlaging van den zilverprijs een
verstoring van den Amerlkaansohen beta
lingsbalans, waardoor Amerika gedwongen
zal worden, ter „uitbalanceering" nog meer
goud naar zich toe te trekken.
Aan goud hebben de Ver. Staten waarlijk
geen gebrek. Haast dagelijks komen nog
zendingen uit Engeland en Nederland in
New York aan. De jongste weekstaat der
Nederlandsohe Bank vertoont een verdere
daling van den goudvoorraad met niet
minder dan ruim f. 26 millioen. waardoor
de totale afgifte der laatste vijf weken op
f. 79 millioen of gerekend tegen markt
waarde op f. 100 millioen komt te staan.
Het uitblijven van een oplossing in onze
kabinetscrisis heeft hiertoe natuurlijk den
voornaamsten stoot gegeven. Overigens
evenwel is, ondanks de niet zoo uiter
mate bemoedigende vooruitzichten onzer
staatsfinanciën, van eenige inflatlonis-
tisohe stemming niets te bespeuren
geweest. De beurshandel ten onzent
blijft geheel overgeleverd aan de grillen
der internationale politiek en dit
beteekent, dat, zoo mogelijk, de om
zetten nog verder zijn ingekrompen en de
beursbezoekers den tijd trachten te doo-
den, door elkaar de nieuwste moppen te
vertellen. Hiertij is het opmerkelijk, dat
de conjunctuiMberichten over het alge
meen vrij gunstig luiden. Afgezien van de
weer toenemende stakingsbeweging, zijn
de berichten uit het Ameikaansche be
drijfsleven, de omstandigheden in aanmer
king genomen, hoopgevend. Dat dit ook in
Engeland het geval is. zagen wij reeds
hierboven. Wat Nederland betreft, ook
hier is de conjunctuurtoestand nog be
trekkelijk bevredigend te noemen. In het
algemeen vallen de industrieele en han-
delsomzetten, volgens de in vele jaarver
slagen opgenomen voorloopige opmerkin
gen ten aanzien van het loopend jaar. zeer
mee. De cijfers van onzen buitenlandschen
handel over Juni en over het eerste half
jaar zijn alleszins geschikt, ons een hart
onder den riem te steken, terwijl de thans
sterk dalende werkloosheid (hoewel mede
natuurlijk uit hoofde van oproep onder de
Prins Witteveen verlaten, om via Emmen
naar Klazienaveen te gaan, teneinde aldaar
kennis te maken met het typisch Drentsche
veenbedrijf
Het gezelschap werd in het hotel Wie-
renga begroet door den burgemeester van
Emmen, mr. dr. J. L. Bouma, ir. R. Sijbolts.
secretaris-penningmeester van de Órisis-
turfcentrale en den heer D. G. S. Landweer,
directeur der Verveningsmaatschappij Kla
zienaveen.
Onmiddellijk na de begroeting begaf men
zich aan tafel voor het gebruiken van een
noenmaal, tijdens welken maaltijd burge
meester Bouma den Prins als attentie voor
H.K.H. Prinses Juliana een doos met ..Em
mer turfjes", een speciale Emmensche lek
kernij. aanbood.
Na den maaltijd heeft men op het ter
rein der N.V. Klazienaveen het proces van
het turfmaken in oogenschouw genomen,
het eerst, zooals dit thans geschiedt over
eenkomstig het voor de Crisisturfcentrale
uitgebrachte rationalisatierapport van de
irs. Louwerse en Bereschot te Utrecht en
vervolgens op een ander terrein, zooals het
naar de oude methode nog in de meeste
bedrijven geschiedt Ook hier legde de Prins
groote belangstelling aan den dag.
Toen men zich van het eene terrein naar
het andere begaf, een wandeling dooi het
veen van meer dan een kwartier, werd het
gezelschap door een onweersbui met zwaren
regen overvallen, zoodat inderhaast een
arbeider moest worden nagezonden met
egenkleeding De bui dreef evenwel spoedig
over en de excursie ondervond daarvan
•een vertraging
Na met verschillende onderdeelen van
iet veenbedrijf te hebben kemrs gemaakt,
nam de Prins afscheid van zijn begeleiders,
om via Hoogeveen de provincie Drente te
verlaten.
landsch bedrijfsleven vertoont.
De Sumatra tabaksveilingen zijn geëin
digd en het totale resultaat is niet mee
gevallen, deels ais gevolg van Duitschland's
terughoudendheid. Bij een klein aantal
verkochte pakken ligt de doorsneeprijs
verre beneden dien van 1938 en, behalve
waarschijnlijk ten aanzien van de Deli
Maatschappij, zal van eenige tabakswinst
over 1939 wel geen sprake kunnen zijn.
(Nadruk verboden).
„Onze luisteraars zouden heel gaarne
willen hooren, hoe U zich gevoelt".
