STADSNIEUWS
Twee auto's
in het Winscho ter diep
BUITENLAND
80ste Jaargang
DONDERDAG 29 JUNI 1939
No. 24312
HEI VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
De verjaardag van
Prins Bernhard
Drie menschen om liet leven gekomen
Gesloten wagen verdween
geheel onder water
Minister Goseling verliest
hel pleit
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD
verwacht
Algemeene Toestand
Gevaar dreigt van Danzig
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons BLad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend by vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. by maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewysnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummer* voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zUn:
per 3 maanden f. 2.3S
per week f. 0.H
Franco per post f. 2.35 per 3 maanden -f portokosten.'
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.3
Foto Ziegler, Den Haag.
OPTOCHT VAN DE ORANJE GARDE.
Bij gunstig weer zal hedenavond, ter ge
legenheid van den verjaardag van Z.K.H.
Prins Bernhard. door de Oranje-Garde,
vendel Leiden een route door de stad wor
den gemaakt, n.l. van Hooglandsche Kerk-
gracht via Nieuwstraat, Hooigracht, Haar
lemmerstraat, Prinsessekade, Breestraat
naar de Koornbeurs, waar. zooals vorig jaar,
door de zanggroep verschillende vaderland-
sche liederen ten gehoore zullen worden ge
bracht.
Het programma van deze liederen luidt
als volgt:
Wilhelmus, wy willen Holland houden,
Een draaiers jongen. Kent gy het land, Des
zomers. De wind, Het boerinnetje, Wilt
heden nu treden. Garde-lied.
De zang staat onder leiding van den heer
G. v. d. Horst.
Z.K.H. Prins Bernhard.
Ter gelegenheid van den 28sten verjaar
dag van Z.K.H. Prins Bernhard wappert de
Nederlandsche driekleur heden van vele
'huizen, hetgeen een feesteiyke stemming
geeft.
Door het Gemeentebestuur ls vandaag
namens den Leidschen Raad een telegram
van gelukwensch aan den Prins verzonden,
alsmede het volgende telegram door de
Leidsche Chr. Oranje-Vereeniging:
„De Leidsche Chr. Oranje Vereeniging
veroorlooft zich Z.K.H. en Hoogstderzelfder
Vorsteiyk Gezin haar eerbiedige gelukwen-
schen aan te bieden.
N. G. GEELKERKEN, Voora.
L. BOEKKOOI, Secretaris.''
GESLAAGD SCHOOLUITSTAPJE.
Gisteren hebben leerlingen der Chr Op-
Ie dingsschool aan de Oosterstraat 16, hoofd
de heer W. A. Bodewes een geslaagd uit
stapje gemaakt.
Reeds vroeg in den morgen het was
half zeven vertrok gen groep leerlingen
van het 6e en 7e leerjaar in de beste
stemming per autobus van het schoolge
bouw voor het maken van de jaarlyksche
schoolreis.
Het weder was prachtig en na Utrecht
bezocht te hebben, was de eerste aanleg
plaats de Pyramide van Austerlitz. Achter
den gezelligen speeltuin verheft zich het
vermaarde monument, dat een grootsch
panorama biedt over de omgeving.
Nadat de ochtendboterham genuttigd
■was en men een poosje gespeeld had. ver
trok de jeugd via Amersfoort naar de heide
bij Voorthuyzen. Hier konden de stadskin
deren zich door middel van voetbalspel,
rlngwerpen enz. eens echt uitleven in de
volle vrijheid. Van hier door bosch en over
heide ging het naar het Uddelermeer, de
Echoput, en den Julianatoren bij Apeldoorn.
Te Apeldoorn werd in hotel „Atlanta",
het middagmaal gebruikt. Weldra werd
weer ingestapt en ging de tocht naar Loe-
nen en Beekbergen, omde bekende water
vallen te bezichtigen.
By Hoenderloo trok een groot dennen
bosch de jeugd büzonder aan Hier werden
kersen gegeten: nog eens werd gespeeld en
gerust in de vrye natuur. De avondboter
ham werd genuttigd in een grooten speel
tuin bü Utrecht en daarna ging men naar
huls terug.
Precies op den afgesproken tijd. ongeveer
te tien uur. bereikte het gezelschap opge
togen weder het schoolgebouw.
Het was een prachtige dag geweest. Mej.
J W Boehmer en de heer J. W. v. Daalen
zaren hun moeiten, die zij zich ieder jaar
gel oosten, om deze reizen zoo volmaakt
in elkaar te zetten, rykelyk beloond door
de dankbaarheid van de leerlingen en het
groot aantal ouders, dat by thuiskomst
voor de school aanwezig was, om de jeugd
af te halen.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Wijzigingen: M. Boon v.h. Drukkerij Jac.
Raar, Nieuwstraat 34, Leiden, drukkerij.
Bovengenoemde zaak is omgezet in een
naamlooze vennootschap onder den naam:
Drukkerij Jac. Raar N.V.
(Ned. Staatscourant: 19 Juni 1939, nr. 117-
873. B-voegsel nr. 873).
Dir.: J. Raar, Leiden
Maatsch. kap.: f. 5,000.waarvan ge
plaatst en gestort f. 2,000,—.
A H. van Noort, Doezastraat 2, Leiden,
brood- en beschuitbakkerij.
Overleden Eigenaar: A. H. van Noort,
Leiden, d.d. 24 Juni 1939
Opheffing: Sigarenmagazyn „Medan" v.h.
C. Zirkzee, Leiden, Nieuwe Ryn 6.
VISCHWEDSTRIJD DER SPEELTUIN-
VEREENIGING „WESTERKWARTIER"
Zaterdag 1 Juli a s. om halfdrie, zal door
de Speeltuinvereeniging ..Westerkwartier"
een vischwedstryd in het Ryn- en Schie-
kanaal gehouden worden. Verschillende
mooie prijzen voor de grootste en meeste
visch zijn uitgeloofd.
CONCERT IN „DE LEIDSCHE HOUT".
Zondag 2 Juli a.s. zal de R.K. Harmonie
..St. Gregorius", onder leiding van den heer
de Haan een concert geven in „De Leid
sche Hout" Dit concert vangt aan te half-
acht precies.
Het publiek wordt beleefd verzocht ge
durende de uitvoering niet te loopen.
Het programma luidt als volgt: 1. Paris-
Bruxelles. marsch, Punotte; 2. La Vestale,
ouverture, J. G. Kastner; 3. Voix Roumal-
nes. wals, M. J. H. Kessels: 4. La Val d'Am-
bleve. fantaisie, D. D. Belleflamme: 5. Deat'h
or Glory, marsch, R. B. Hal. - Pauze. - 6
Peestmarsch. van der Glas; 7. Uber den
Wellen, wals, J. Rosar; 8. Zum Défilé, W.
Hemkes; 9. Marsch Final.
Geslaagd te Den Haag voor het examen
Gemeente Administratie de heer Th. T. M.
Byieveld alhier.
Geslaagd voor het volledig accountants
examen, afgenomen door het Ned. Instituut
van Accountants, onze oud-stadgenoot, de
heer J. W. Wiggers te Ryswyk Z.-H.
AANBESTEDING.
Gisteren is door den Garnizoens-Com-
mandant een onderhandsche aaribesteding
gehouden van klei-aardajjpelen over het
tijdvak van: 1 Juli tot en met 16 Juli. Eu'
waren drie inschrij'vingstoiljetten t.w.W.
den Heeten en Zonen, Leiden, aardappelen
nieuw gewas f.4,56 per 100 kg.; Wagemaker.
Leiden, oud en nieuw gewas. f. 3.60 per 100
kg.; H. Zwaan, Leiden, oud gewas f 3 05 per
100 kg„ nieuw gewas f. 4Ö5 per 100 kg.
De gunning is toegewezen aan H. Zwaan.
GEMEENTELIJKE HOOGERE BURGER
SCHOOL MET 5-J. CURSUS
Geslaagd voor het eindexamen der Gem.
H B S. afd. B 4e groep: H. H J. Ligtvoet,
Leiden; A. Mellenbergh. Leiden; W G.
Metelerkamp Cappenberg, Voorburg: K O.
Noordenbos. Wassenaar; A W. Schouten.
Lisse; J. Uiterwyk. Voorburg; H. A. van
Woudenberg. Leiden
Afgewezen 3 candidaten. Van alle groe
pen te zamen 39 candidaten zyn 35 ge
slaagd en 4 afgewezen.
DE WERKZAAMHEDEN AAN HET
VLIEGVELD TE VALKENBURG.
Binnenkort 1400 Leidenaars werkzaam.
Naar wy vernemen, zal het aantal der
Leidsche werkloozen, dat te werk gesteld
wordt bij het vliegveld te Valkenburg en
dat thans ongeveer 900 bedraagt, van
Maandag 3 Juli af successieveiy k opgevoerd
worden tot 1400.
De werkzaamheden zullen volgens het
twee-ploegen-stelsel geschieden.
EINDEXAMENS HOOGERE BURGER
SCHOOL VOOR MEISJES.
Voor het eindexamen der H.B.S. voor
Meisjes aan de Garenmarkt, afd. Middel
bare Meisjesschool, slaagden:
S. B. Affourtit, Leiden: A. J. Auer, Oegst-
geest; G. R. S. de Bel, Warmond: W. F.
Boele, Wassenaar; H. P. Böhtlingk. Oegst-
geest; M. E. Boon, Oegstgeest; E. H.
W. van den Brink, Voorburg
L. J. Dorreman, Voorburg; H. F. G. Focken
Kremer, Leiden; W. Gaykema, Leiden; M.
H. A. de Gooyer, Wassenaar; E. W. C. van
Haarlem, Leiden: A. G. E. ten Hagen, Lisse;
B. van Heel, Leiden; E. Heeroma, Wasse
naar; M. C. van Hoek, Leiden; C. M.
Huyts, Leiden; M. A. Kabel, Leiden; B. J.
Klijweg, Voorburg; J. Kohier, Oegstgeest; D.
C. Kuenen, Leiden; J. J. van Leeuwen,
Leiden; J. C. M. Mulders, Voorschoten; M.
C. van de Sande Bakhuyzen, Leiden; R.
van de Sandt, Voorburg; H. E. Schwencke,
Wassenaar; E. Vervat, Wassenaar. Afge
wezen 2.
Geslaagd voor het L.I.T.EH.-diploma
Engelsche handelscorrespondentie de heeren
H. Fles en W. D. J. Boterenbrood, mede mej.
C. v. d. Rhee.
Gisteravond heeft het Leidsch Politie
Muziekgezelschap onder ledding van den
heer M. Bolderdijk een geslaagd concert ge
geven in den tuin van „Oud-Hortuszicht".
Ondanks het frissche weer waren vele be
langstellenden opgekomen om te genieten
van het uitvoerige programma, dat op zeer
verzorgde wyze werd uitgevoerd. Het har-
tehjke applaus getuigde telkenmale van de
dankbaarheid der luisteraars.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Bevorderd is tot doctor in de genees
kunde op proefschrift, getiteld „Maat-
rhythme-melodie". de heer B C. J. Lieve-
goed, geboren te Medan (Deli) en wonende
te 's-Gravenhage. Geslaagd zyn voor het
candidaatsexamen rechten de heeren P
Erdman (Den Haagi. J. H. Valentgoed
[Oegstgeest); candidaatsexamen genees
kunde mej. M. J. Weissing (Maastricht), dc
heeren J. Vader Vlissingen), C. W. de Wall
(Rotterdam). E. C. R. G. de Meurichy
'Hulst); A. C. Copper (Rotterdam). C. J.
Boasson (Leiden). J. W. A. Mostcrt (Den
H^agi, A. B. J. Graafland (Rotterdam). W
E. van der Hofstede iSt. Laurens)voor het
doctoraal examen rechten: de heeren A A
Kimball (Den Haag), J. Houwink (Arnhem)
Gistermiddag: omstreeks halfvier zijn
ter hoogte van de strookartonfabriek
„De Toekomst" bij Heiligerlee twee
auto's in het Winschoterdiep gereden,
waarbij drie menschen om het leven
zijn gekomen.
Het echtpaar Wiersma uit Wittewie-
rura (gemeente Ten Boer) was per auto
op weg naar Sellingen (gemeente
Vlagtwedde), waar de 60-jarige moeder
van den heer Wiersma woont, die zich
met het zesjarig zoontje van het echt
paar eveneens in den wagen bevond.
Tusschen Schcemda en Winschoten,
nabij Heiligerlee, kwam de auto bij het
elkaar te dicht passecren in aanraking
met een open auto, die uit Groningen
kwam. Laatstgenoemde wagen werd be
stuurd door den heer A. K. Poll, uit
Grijpskcrk, terwijl ook diens echtge-
noote en het 12-jarig zoontje van de
familie Mellema. uit Winschoten, in
deze auto gezeten waren.
De inzittenden van laatstgenoemden
wagen wisten behouden aan wal te ko
men. De door den heer Wiersma be
stuurde gesloten auto kwam echter een
flink stuk van den wal in het kanaal
terecht en verdween geheel onder
water.
Van alle kanten kwam hulp opdagen,
maar het mocht slechts gelukken den
heer Wiersma te redden. De 32-jarige
mevrouw A. G. WiersmaHarding, de
60-jarige mevrouw A. HadingSchuu
ring en het 6-jarige zoontje van het
echtpaar Wiersma kwamen om het
leven.
Kort na het gebeurde zijn de lijken
opgehaald.
Een onmiddellijk ontboden genees
heer kon slechts den dood constatee-
ren. Het stoffelijk overschot van de drie
slachtoffers werd voorloopig naar het
gemeentehuis te Scheemda overge
bracht.
De heer Wiersma, die zeer onder den
indruk van het gebeurde was, begaf
zich, na van droge kleeren te zijn voor
zien, naar het gemeentehuis voor het
geven van inlichtingen.
De familie Wiersma had. behalve het
verongelukte kind, nog twee jongens
van vier en twee jaar.
CONCLUSIES INZAKE OSS
AANVAARD.
Na een vergadering van bijna
zes uren heeft de Tweede Ka
mer gisternamiddag met groo-
te meerderheid de conclusies
van het verslag der commissie-
Schouten inzake Oss aanvaard.
De eerste conclusie werd aan
genomen met 62 tegen 28 stem
men. Alleen de Roomsch-Ka
tholieke fractie stemde tegen.
De Kamer heeft daardoor uit
gesproken, dat de feiten en om
standigheden, welke den minis
ter van justitie hebben geleid
tot het nemen van den maat
regel van 1 April 1938 ten aan
zien van de brigade-Oss der
Koninklijke marechaussee, dien
maatregel niet rechtvaardigen,
terwijl aan hetgeen nadien is
gebleken in elk geval geen mo
tiveering voor dien maatregel
kan worden ontleend. Naar men
weet, bestond deze maatregel
daarin, dat genoemde brigade
gelast is zich tijdelijk van op
sporingsdiensten te onthouden.
De tweede conclusie, waarbij de
Kamer de nota van den minis
ter voor kennisgeving aanneemt
werd zonder hoofdelijke stem
ming aangenomen met de N.S.
B.-fractie tegen. Vooraf ver
klaarde de heer Schouten dat
de commissie aan haar conclu
sie geen politieke beteekenis
heeft gegeven, dat zij dus geen
wenk aan den minister geeft
om heen te gaan.
Alle sprekers handhaafden
bij de replieken hun standpunt.
Ook minister Goseling kon niet
veel anders doen dan in het
kort in een herhaling treden
van zijn eergisteren gehouden
rede, waarbij hij nogmaals
zeide, dat hij zou overwegen,
welke gevolgen hij aan het aan
nemen der conclusie zou hech
ten.
(Voor het verslag zie men
pag. 1 van het 3de Blad).
BINNENLAND.
Aanbieding gebrandschilderde ramen voor
de Groningsche universiteit. (Kerk en
School, 2e Blad).
Vergadering Chr. Nation. Vakverbond en
Ned. Slagershond. (Binnenland, 3e BI.)
Verbod tot verkoop van pharmaceutisohe
artikelen per automaat aan leden der
Maatschappij tot bevordering der phar-
macie. (Binnenland, 3e Blad).
Het drama te Koedijk; verdachte vrijge
sproken. (Rechtzaken, 2e Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Stille handel - Gedrukte markt - La
ger koersen - Amerika in reactie - Be-
leggingsmarkt loom.
BUITENLAND.
Engeland richt een memorandum tot Ber
lijn over economische vraagstukken en
een nieuw vlootverdrag. Duitschland
staat afwijzend. (Ie Blad).
Ernstige waarschuwing van Churchill en
Eden. (Ie Blad).
De Engelsch-Japansche besprekingen. (Ie
Blad).
Gevaar om Danzig. (Buitenland, le Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
Zwaar bewolkt met opklaringen.
Enkele plaatselijke regenbuien.
Weinig verandering in tempera
tuur. Meest matige Zuidwestelijke
tot Westelijke wind.
Zonder ophouden ziet men thans de actie
voortzetten om te trachten een uitweg te
vinden uit de impasse, waarin Europa is
beland. Opnieuw heeft Engeland een me
morandum tot Beriyn gericht, waarin nog
eens aangeboden wordt te praten, maar
reeds reageert men van Duitsche zijde op
zoo afwyzende manier, dat men weinig
hoop mag koesteren op aannemen van de
uitgestoken hand.
Het gevaarlykste blyft, dat van Duitsche
züde geregeld in zoo'n aanbod nog altyd
een bewys van zwakte wordt gezien en dat
Is funest. Churchill en Eden wyzen daar
op terecht. Maar wie wyzigt de van boven
af in Duitschland aangegeven richting van
zlenswyze?
Alles spitst zich in Europa thans toe om
Danzig. Daar schynt momenteel inder
daad een gevaarlüke situatie te ontstaan.
Men oordeele uit het volgende:
Het bureau voor den arbeid van den
Senaat van Danzig heeft de scheepswerven
van de vrye stad opdracht gegeven de 20
Poolsche studenten aan de polytechnische
school van Danzig en de 10 Poolsche studen
ten van de zeevaartschool van Gdynia on-
middellyk weg te zenden.
Dit is in tegenspraak met het verdrag, dat
een jaar geleden is geteekend. waarbij het
aantal Poolsche studenten aan de scheeps
werven van Danzig wordt vastgesteld.
De senaat van Danzig heeft voorts een
r.ieuw decreet uitgevaardigd, waarby con
trole wordt uitgeoefend op alle transacties
met creaiet, zoowel in Danzig zelf als in de
haven. Alle transacties op crediet moeten
worden uitgevoerd in Danziger guldens en
behoeven toestemming van de Bank van
Danzig.
In Poolsche kringen is men van oordeel,
dat dit ten doel heeft den Poolschen handel
in de haven van Danzig te dwarsboomen.
Gemeld wordt, dat te Danzig wederom
convooien auto's zijn aangekomen uit Oost-
Pruisen met verscheidene honderden jonge
louristen, die bestemd zijn voor het vrijwil
ligerskorps. Deze jongelieden worden ver
deeld over barakken in Matzkau. Wieben en
Lagfuhr.
Voorts zouden de nat. soc. autoriteiten een
groot aantal paarden hebben gerequireerd.
die bestemd zouden zyn voor de eenheid
van het vrijcorps. Het rechtsche orgaan
Goniec Warszawski verklaart te dien aan
zien, dat oorlogsmateriaal heimelyk uit
Oost-Pruisen de vrye stad wordt binnenge
bracht. Tevens meldt het blad, dat de aan
wezigheid der vrijwilligers in Danzig teza
men met den invoer van oorlogstuig een
schakel meer vormt in de keten van provo
caties. die deel uitmaken van den door
Duitschland verklaarden zenuwoorlog. De
provocaties kunnen echter noch dc Polen in
Danzig noch elders enerveeren. Iedere for
matie van militaire organisaties in Danzig
zal stuiten op categorisch verzet van de
Poolsche regeering.
De Kurjer Polski bevestigt, dat ploegen
arbeiders begonnen zyn met den bouw van
een brug over den Nogat aan de crens tus
schen Danrig en Ocri-Pinisen Het "lad
whst op het strategisch" b"'"r.c daar"--
Volgens Engelsche bladen zlin in de af-
geloopen 24 uur vierduizend officieren en
manschappen Danzig binnengekomen. Men
gelooft, dat deze soldaten hulp zullen ver-