H°FN
u
Chamberlain pleit
voor den vrede
LEIDSCH DAGBLAD - Eersfe Blad
Maandag 2i Juni 1939
Maar de tragiek is, dat de toekomst
wordt vergiftigd
Weer aansiagen der leren
Hitier tot
Hatiaansche oud-strijders
„Werd ik nogmaals souverein,
dan zou DIT
mijn HOFNAR zijn!"
SPORT
BURGERLIJKE STAND
VAN LEIDEN
mocratische mogendheden en de totalitaire
staten weder normaal kunnen worden.
Ten aanzien van de Fransch-Italiaan-
sche betrekkingen verklaart het, dat de
kloof tusschen de beide landen zich ver
breedt en het voegt hieraan toe:
Italië heeft gee nhaast. Het Itallaainsche
volk zal zijn expansie- en machtsbelangen
met vasthoudendheid verwezenlijken.
De Italianen in Tunis en de Duitschers
in Danzig kunnen rustig wachten, de de
mocratieën te Londen en Parijs zullen den
vrede van Hitler en Mussolini moeten aan
vaarden, indien zij niet willen, dat men
haar dezen oplegt.
Ook eenige Fransche ministers hebben
het woord gevoerd en allen in denzelfden
geest. Minister Genus verklaarde:
..Wij hebben de stellige hoop, welke rede
nen tot ongerustheid eh zorgen gebeurte
nissen op de verste punten van den aardbol
ons ook mogen geven, dat wij er het hoofd
aan zullen weten te bieden". Hij voegde
hieraan toe. ..dat het van belang is, dat
allen hun üagelijksch werk voortzetten als
of de vrede nooit bedreigd was, want „in
dezen toestand, die terecht een zenuwoor
log wordt genoemd, zullen kalmte en ver
trouwen een bloedigen oorlog vermijden".
Naar gemeld wordt, is Turkije voorne
mens, de haven van Alexandrette te maken
tot een waardevolle strategische basis.
Het voornemen zou bestaan, de haven te
moderniseeren en te versterken en haar
daarmede te maten tot een belangrijk mili
tair steunpunt.
De Turksche strategen achten Alexan
drette een vitaal punt ten opzichte van de
Dardanellen en het Suez-kanaal.
Dr. Shambandar. de leider der Syrische
politieke oppositie, heeft een manifest uit
gegeven. waarin hij verklaart, dat „Svrië
niet erkent" de overdracht van het Sandjak
Alexandrette door Frankrijk aan Turkije.
De overeenkomst tot overdracht is geslo
ten zonder voorkennis van Syrië, zoo zegt
het manifest, en de positie en rechten der
Syriërs in het Sandjak zijn ongewijzigd. In
het vervolg zal 24 Juni als een dag van rouw
door Syrië beschouwd worden.
FRANKRIJK.
■Uiteenzetting: van Bonnet.
Bonnet heeft in den ministerraad een
uiteenzetting gegeven over de buitenland
sche politiek.
Door het Fransch-Turksohe verdrag, al
dus de minister, is een der minst gelukkige
hoofdstukken in de geschiedenis der betrek
kingen tusschen Frankrijk en Turkije geslo
ten, t.w. dat betreffende het Sandjak. Thans
is een nieuw tijdperk voor beide landen ge
opend, gebaseerd op wederzijdsch vertrou
wen en gemeenschappelijke samenwerking
tot behoud van den vrede op den Balkan
en in het Oostelijke deel van de Middel-
landsche Zee.
Aangaande de besprekingen te Moskou
bracht Bonnet zijn ambtgenooten op de
hoogte van het antwoord van Moiotof op
de jongste Fransch-Bntsche voorsteilen,
alsmede van de gedachtenwisseling, welke
dienaangaande had plaats gehad tussohen
Parijs en Londen.
De minister het uitkomen, dat. hoewel de
moeilijkheden niet onderschat moesten wor
den, men zich hierover toch niet buiten
sporig moest verbazen, gezien het belarvi
en de samengesteldheid van de op te lossen
vraagstukken en van de op te stellen tek
sten. De onderhandelingen duren voort en
noch Engeland, noch Frankrijk laten iets
achterwege, om de besprekingen tot een
goed einde te brengen.
Overgaande tot het Verre Oosten en in
hst bijzonder tot de blokkade van de con-
cr .sies in Tientsin, wees Bonnet op de soli
dariteit van Frankrijk en Engeland tegen
over de bedreiging, welke op hun belangen
in Ohina drukt. Tot dusver echter heeft de
Britscihe regeering aan Parijs geen voorstel
len gedaan voor 'n concreet initiatief, aange
zien het Britsche kabinet nog in onwetend
heid verkeert over de voornemens der Ja-
pansche regeering betreffende de beteeke-
nis, welke zij aan de kwestie Tientsin wil
geven.
Er is dus nog hoop, dat, vooral met het
oog op de onlangs door de Amerikaansche
regeering aangenomen houding, het conflict
beperkt zal blijven en plaatselijk geregeld
zal worden.
ZWITSERLAND.
Bij een herdenkingsfeest.
De feestelijkheden ter viering van het
zesde eeuwfeest van den veldslag bij Lau-
pen zijn met groote praal gehouden in te
genwoordigheid van bondspresident Etter.
De president van de regeering van het kan
ton Bern hield bij deze gelegenheid een
redevoering waarin hij o.a. zeide:
..Gebeurtenissen van kapitaal belang vol
trekken zich heden evenals zes eeuwen gele
den. Opnieuw verdeelen de machtigen der
aarde de wereld onder elkander. De klei
nen mogen zich gelukkig prijzen, wanneer
zij niet gegrepen worden door den wals en
verpulverd worden. Ook mogen zij zich vol
daan voelen, wanneer men. links of rechts,
nog rekening met hen houdtdoch geen
enkele macht ter wereld is in staat een
klein volk, dat den wil heeft te blijven wat
het is en wat het was in den loop der jaren,
te onderwerpen. De roemrijke dag van
Laupen heeft ons getoond wat een volk ver
mag, wanneer het werkelijk al zijn krach
ten volledig in dienst wil stellen van zijn
eigen zaak."
Bondspresident Etter zeide. dat de Zwit-
sersche democratie in Laupen gevestigd en
gered is. Hij besloot: ..Het is voor ons allen
een leering en een aanmoediging. De tijden
waren niet gelukkiger voor Bern in die
dagen dan thans, maar de oude Berners
waren nooit mannen, die den moed ver
loren tegenover het gevaar."
ZUID-SLA VIË.
Hulde aan de Tsjechen.
Na een voetbalwedstrijd tusschen de
sportclub van Belgrado en Slavla uit Praag
werden de Tsjechische spelers door de toe
schouwers uitbundig toegejuicht, waarbij
geroepen werd: .Leve onze Tsjechische
breeders, de martelaars en Slaven".
De politie had maatregelen genomen, daar
zij anti-Duitsche betoogingen vreesde. Er
kwam geen enkel Incident voor. Lipa, de
oud-gezant van Tsjecho-Slowakije in Bel
grado. woonde de match bij. Ook hij werd
warm toegejuicht.
Minister-president Chamberlain heeft in
een massa-bijeenkomst van regeerings-
aanhangers een rede gehouden waarin hij
den internationalen toestand besprak.
De ware tragiek van den toestand,
zoo zeide de premier, schijnt te zijn,
dat de toekomst van Europa heden ten
dage vergiftigd wordt door de versprei
ding van verdachtmakingen en valsche
ongerechtvaardigde achterdocht.
Het Duitsche volk b.v. wordt dag en nacht
bewerkt met beweringen, volgens welke
Engeland voornemens is, het te omsinge
len.
Wat een groteske travesti van de houding
van dit land! riep spreker uit.
Het doel van onze buitenlandsche politiek
is, en is steeds geweest, het tot stand bren
gen van een vreedzame wereld, waarin
ieder land zijn bezigheden in veiligheid en
vertrouwen kan vervullen. In zulk een we
reld kunnen wy groote mogelijkheden zien
voor de ultbr.eiding Van de Duitsche in
dustrie en de werkzaamheid van de Tuit-
sche arbeiders, want ieder land heeft te
genwoordig goederen en materiaal ncodig,
zooals de Duitsche en de Britsche nijver
heid bijzonder goed kunnen leveren.
In een wereld, waarin het vertrou
wen hersteld zou zijn, zouden onze beide
landen zeer wel kunnen samenwerken
in het ontwikkelen van de hulpbronnen,
die nog onaangeroerd liggen, en die
voor ons beiden groote winsten zouden
opleveren.
Doch zulk een gelukkige toekomst
moet een droom blijven, totdat Duitsch-
land bereid is, zijn ongerechtvaardigde
achterdocht jegens anderen te laten
varen en te toonen, dat het oprecht be
reid is, redelijk te praten met redelijke
menschen.
Ten aanzien van den toestand te Tientsin
herhaalde Chamberlain, dat het geval te
Tientsin nog ingewikkelder is gemaakt door
verklaringen van Japansche ambtenaren,
waarin het incident als voorwendsel werd
genomen voor verstrekkende en volkomen
ontoelaatbare eischen, welke ingaan tegen
de politiek, die wij en andere regeeringen
tot dusver in deze gebieden gevolgd heb
ben. Tot nu toe. aldus Chamberlain, heeft
de Japansche regeering zelf geen formeele
eischen van dezen aard ingediend, en als
de kwestie beperkt blijft tot het oorspronke-
2387
XOOGË B'JND'JK 9', TCL 226IO
GENIRAL MOTORS SPECIALISTEN
(Ingez. Med.)
lljke onderwerp van het geschil, moet het
mogelijk zijn haar door onderhandeling te
regelen.
Doch ik moet er aan toevoegen, dat geen
Britsche regeering kan dulden, dat haar
onderdanen onderworpen worden aan een
behandeling, als, naar wij gehoord hebben,
zy te Tientsin hebben moeten ondergaan
of zich door een andere mogendheid haar
buitenlandsche politiek kan voor schrijven.
Ik vertrouw daarom, dat wij het bij
het goede eind hebben, wanneer wij
veronderstellen, dat de Japansche re-
gecring een dergelijk voornemen niet
koestert en dat zij niet de bedoeling
heeft een reeks daden van haar solda
ten goed te praten en evenmin het
Britsche volk in zijn rechten en belan
gen in China te tarten.
In de tegenwoordige wereld, zoo ging
Chamberlain voort, heeft een ongewapende
natie weinig kans. dat haar stem gehoord
wordt en wanneer ik den staat van onze
strijdkrachten en onze weerstandskracht,
zooals deze thans zijn. vergelijk met wat
deze nog slechts een jaar geleden waren,
dan voel ik, dat wij de toekomst in rustig
vertrouwen op onze toenemende kracht te
gemoet kunnen zien.
Onze vloot is thans de machtigste ter
wereld, ons leger neemt dagelijks in
aantal en doeltreffendheid toe en wat
onze luchtmacht betreft, kan ik u ver
zekeren, dat zij zich de laatste maan-
dens heeft uitgebreid in een tempo, dat
onze verwachtingen verre heeft over
troffen. terwijl de kwaliteit van haar
personeel en -de snelheid en kracht van
haar machines door de luchtmacht van
geen enkel ander land worden over
troffen.
Op het gebied van de verdediging der
burgerbevolking zijn eveneens groote vor
deringen gemaakt. Deze machtige bewape
ning bedreigt niemand, doch zij is thans
beschikbaar, om verzet te bieden tegen
agressie of overheersching.
Na er nog eens op gewezen te hebben,
dat de door Engeland gesloten accoorden
beoogen het vredesfront te versterken, ver
klaarde Chamberlain:
Ons verzet richt zich niet tegen veran
dering, want in een veranderende wereld
zijn aanpassingen van tijd tet tijd noodig,
doch vastbesloten zijn wij ons te verzetten
tegen het gebruik van geweld bij het tot
stand brengen van veranderingen. Veran
deringen dienen tot stand te komen door
onderhandeling en samenwerking.
Ik vertrouw intusschen dat, ondanks alle
gevaarlijke mogelijkheden, die maar al te
duidelijk zijn, de menschen, die in alle lan
den om vrede roepen, alsnog het geduld en
den wil vinden, om dit doel te bereiken.
ENGELAND.
De Iersche terroristen hebben Zaterdag
Londen weer eens gealarmeerd.
Om tien uur in den avond werd het ge-
heele verkeer op Piccadilly Circus stilge
legd door een ontploffing, welke drie per
sonen heeft verwond. De ontploffing werd,
naar gebleken is. veroorzaakt door een bom.
Piccadilly Circus lag na de ontploffing aan
de Noordzijde vol met glasscherven van
vernielde etalageruiten. Er zijn geen arres
taties verricht.
Later op den avond hebben zich te Lon
den nog twee krachtige ontploffingen voor
gedaan, nog een op Piccadilly en een op
het Strand, belde voor bankgebouwen. Ver
scheidene personen werden gewond, ruiten
vernield, terwijl ook nog andere schade
werd aangericht.
Na de ontploffing ira Piccadilly Circus
stroomde een enorme menschenmenigte
samen en brak door de politie-afzetttng
heen. Een der toeschouwers vertelde, dat
hij twee mannen had zien aankomen in
een taxi, een der mannen wierp iets in de
brievenbus van een bank, terwijl de andere
achter de taxi wachtte; daarop verdwenen
beiden in de menigte.
Ook op Marylebone P.oad is in een brie
venbus nog een brandbom ontploft; de
brand werd terstond door de brandweer ge-
bluscht.
Na middernacht is een vijfde bom ont
ploft voor een bankgebouw im Park Lane,
aan'den rand van Hyde Park. Hier zijn
drie arrestaties verricht.
Tenslotte is een begin van brand ont
dekt in het museum "en \vas-£.i eceiden
van madame Tussaud. De brand is veroor
zaakt door een ontplofbare stof. De schade
ls slechts gering.
Drie verdachte pakjes zijn in het mu
seum gevonden; een is ontploft, terwijl
men het in het water wierp.
De regeering van Eire heeft de Ira (Irish
Republican Army) verboden.
Na dit verbod te hebben uitgevaardigd,
heeft de regeering ook de herdenkings
parade van de Ira, welke gisterochtend zou
plaats hebben aan het graf van Wolfetone,
den beroemden Ierschen nationalistischen
held. te Bodenstown, in het graafschap Kil-
dare. verboden.
Er ls een groote politiemacht In Ierland
op de been om er voor te zorgen, dat de
parade niet d-orgaat.
De politiemacht in Kildare zelf is aan
zienlijk versterkt.
Alle door de Ira bestelde extra-treinen
zijn op last der politie afgezegd.
DUITSCHLAND.
Italiaansche oudstrijders hebben te
München een krans gelegd bij het graf van
den Onbekenden Soldaat. Om vijf uur pas
seerde Hitier de revue over hen. Ruim
honderd leidende Italiaansche persoonlijk
heden waren vervolgens gasten van Hitier
ln den .Fuehrerbau", waar de Führer het
woord tot hen richtte en uitdrukking gaf
aan zijn vreugde over het bezoek der Ita
lianen aan de hoofdstad der beweging.
Tevens wees hij op de gemeenschappelijke
doelstelling en de lotsgemeenschap van
Duitschland en Italië voor de geheele toe
komst. Iedere poging, zoo zeide hij. om het
bondgenootschap tusschen de beide be
vriende staten te verscheuren.zal stranden
op de vastberaden tegenstand der beide
spllmogendheden.
Ds. Niemoeller al twee jaar in
concentratiekamp.
Ds. Niemoeller. die reeds twee jaar in het
concentratiekamp Sachsenhausen zit opge
sloten. is door het consistorie van Branden
burg ter beschikking gesteld. Dit besluit
wordt gegrond op de overweging, dat de
predikant als gevolg van zijn opsluiting in
de onmogelijkheid verkeert, zijn ambt te
vervullen, Practisch komt dit besluit neer
op scho-.sching.
Wat den toestand van ds. Niemoeller be
treft. deze is. voor zoover het zijn lichame
lijke gezondheid aangaat, betrekkelijk be
vredigend, doch moreel is hij er minder
gunstig aan toe.
Mevrouw Niemoeller mag haar man eens
per maand bezoeken, doch zij kan hem
slechts in tegenwoordigheid van een be
waker spreken.
Men weet niet, wanneer aan de opslui
ting een einde zal komen, doch het door
het evangelisch consistorie genomen besluit
zou zijn invrijheidstelling tot op zekere
hoogte kunnen vergemakkelijken.
Uit hel protectoraat.
De Duitsche autoriteiten hebben om
streeks honderd personen, die na het in
cident van Kladno gearresteerd waren, op
vrije voeten gesteld. Het lot van de 400
anderen is niet bekend. De Duitsche auto-
rteiten en kranten spreken niet meer van
het incident. Het publiek weet nog steeds
niet wie de moordenaar is. doch de stad
Kladno behoeft de haar opgelegde boete
van 500.000 kronen n'et te betalen
Een gedeelte van de door de Duitsche
autoriteiten genomen uitzonderingsmaat
regelen is echter nog steeds van kracht. Na
8 uur 's avonds is het nog verboden zich op
straat te bevinden en de bioscopen en
schouwburgen zijn gesloten.
PHILIPS II:
Rookcrs om de kwaliteit alléén en zij die
bovendien den prijs in het oog houden zij vinden
méér dan zij verlangen in de Hofnar-serie! Excellente
sigaren, pittig van smaak en niettemin heerlijk zacht en
mildDe oogetvelden van Deli, Brazilië en Havana geven U
in Hofnar hun zuiverste, geurigste tabak'n Model-sigaar,
het prettige Hofnar-model voor gelijkmatigen brand en
vlotten trek. En zie nu den prijs eens
„Nooit fijner gerookt!"
N.V. HOFNAR SIGARENFABRIEKEN - VAIKENSWAARD.
2385
(Ingez. Med.)
Benzineverbruik zou beperkt moeten
worden.
Havas meldt uit Berlijn: Volgens hard
nekkige geruchten zou binnenkort in
Duitschland een benzinekaart voor auto
rijders worden ingevoerd. Reeds zijn ver
scheidene maatregelen overwogen om het
benzine-verbruik te beperken, ten c.u ae
behoeften van de openbare diensten en
met name van het leger te verzekeren.
De verklaring van Pirow.
Toen de correspondent van Reuter aan
den woordvoerder van de Wilhelmstrasse
de verklaring van Pirow. den minister van
defensie van Zuid-Afrika, voorlegde, be
treffende de vroegere Duitsche koloniën,
luidde zijn commentaar „van een compen
satie kan geen sprake zijn".
HONGARIJE.
Nazi's gevonnist.
Te Boedapest zijn 25 nationaal-socialis-
ten, die beschuldigd waren van een poging
tot omverwerping van het staatsgezag, ver
oordeeld tot gevangenisstraffen, varleeren-
de van 1'/, jaar tot een week. Vier werden
vrijgesproken.
POLEN.
De Duitsche controverse.
Nadat in verscheidene plaatsen ln het
Oosten van Opper-Silezië, zoo meldt het
D.N.B., Duitsche godsdienstoefeningen
meermalen door Polen gestoord waren en
ten slotte door de plaatselijke kerkelijke
autoriteiten verboden werden, heeft thans
bisschop Adamski te Kattowitz verordend,
dat van 23 Juni af in zijn gebied geen gods
dienstoefeningen in het Dultsch meer ge
houden mogen worden.
Naar Havas uit Warschau verneemt heb
ben de studenten van de universiteit van
Breslau aan Polen den toegang tot de uni
versiteit ontzegd.
Een delegatie van Duitsche marine-offi
cieren van dc divisie-Pillau bij Koningsber
gen, onder leiding van admiraal Schultze,
heeft te Dazig de onthulling bijgewoond
van een monument voor in den wereldoor
log gesneuvelde zeelieden.
Admiraal Schultze heeft bij deze gelegen
heid een rede uitgesproken, waarin hij den
door de Danzigers in den wereldoorlog be
toonden heldenmoed prees. De rede bevatte
geen politieke toespelingen.
Bij de onthulling hadden formaties der
S.A., van de organisatie van gewenze Dan-
ziger mariniers en van de Hitler-jeugd aan
den voet van 't monumen plaats genomen
Uit het Duitsche rijk waren vele kransen
der natlonaal-socialistische partij gezonden
Havas meldt voorts, dat Ludwig Mozd-
zenskl, directeur van de politieke afdeeling
van het Poolsche handelsministerie, op het
oogenblik te Danzig vertoeft, waar hij een
inspectie door de haven ondernomen heeft
met het oog op een nieuw plan van uit te
voeren werken.
AUTOMOBILISME!.
RICHARD SEAMAN OVERLEDEN.
De Engelsche coureur Richard Seaman ls
vannacht aan de verwondingen, welke hij. toen
zijn wagen tijdens den wedstrijd om den
grooten prijs van België in brand vloog, opliep,
overleden.
Richard Seaman was 26 jaar oud en behaalde
in den korten tijd van zijn loopbaan zeer veel
successen. Hij reed eerst met Delage en daarna
met een Era Door de successen met deze wa
gens in 1936. werd hU in 1937 ln de Mercedes
Benzploeg opgenomen. In datzelfde jaar be
zette hij achter Bemd Rosemeyer de tweede
plaats om den grooten Van der Blltprljs te
New York. Het vorige Jaar won hij den grooten
prijs van Duitschland welke op de Nürbürger-
ring werd verreden. Voorts werd hij tweede in
den grooten prijs van Zwitserland en derde in
de race in het Donningtonpark.
GEBOREN:
Louise Juliana, dr. van H. F. Beelen en G. J.
Verdegaal Wilhelmina, dr. van D. Marck en
W. de Graaff Christiaan, zn. van W. T. de
Jonge en H. J. Bauman Catharina Wilhel
mina Maria, dr. van B. T. J. Schmidt en J.
Verplancke Hendrik, z. van H. Struik en J. v.
As Matthijs, zn. van D. Bavelaar en M.
Redel.
ONDERTROUWD:
A. Bakker, jm.. 23 J. en J. M. Metscher, jd.. 18
j. J. H. Bannier, jm. 29 j. en L. Kamp. jd.. 27
j. J. C. J. Blankwaardt, jm.. 29 j. en S, Was
senaar. jd.. 26 j. H. P. Klein, Jm., 27 j. en
A. M. A. Varkevisser. jd., 26 j. P. Kluivers,
jm., 27 j. en J. C. Houps. jd., 20 j. A. F. Maat
jm.. 25 j. en M. J. de Vink, jd.. 28 j. B.
Ouwerkerk. jm.. 23 j. en J. Bakker, jd., 19 j.
J. G. J. Rijnders. jm. en G. E. H. T. v. Daalen,
jd. H. J. Sieval, jm., 26 j. en A. J. Zoutendijk,
jd.. 23 j. H. J. Tegelaar, jm.. 24 j. en J. v. d.
Reljden. .id., 26 j. E. Teijn. jm. en G. R. v.
Putten, jd. J P. Veenman. Jm. 25 J. en C. dc
Jong, jd., 22 j.
OVERLEDEN:
J. N. Vorst, ongehuwd man. 75 jaar.
Naar aanleiding van de „Week van de
Zee", die Zaterdag onder de auspiciën van
den president van de Poolsche republiek,
maarschalk Smigly Rydz, en den primaat
van Polen, kardinaal Hlond, begonnen ls,
heeft de maritieme en koloniale liga, die
deze propagandaweek organiseert, een ma
nifest uitgegeven, waarin o.a. gezegd wordt
dat Pommerellen bij Polen hoort en altijd
daarbij zal blijven hooren. Wij laten ens
niet terugdringen van de Oostzee, aldus
het manifest, waarover meer dan driekwart
van onzen buitenlandschen handel gaat.
Polen leeft en ademt door den toegang tot
de Oostzee: dat is de reden waarom wij er
steeds op uit moeten zijn onze macht ter
zee te vergrooten.
2—1
