Peek&Cloppenburg
„De wapens neder!
i
Ons Kort Verhaal
LEID5CH DAGBLAD - Derde Blad
Dinsdag 20 Juni 1939
I
Regenjas
Goocheltoeren
C/tgefand
LEIDEN HARWICH en ferug
ch,s 12.05
1
H
1
I
1
DE
voor floeren en oi/ye/i/i
Hier js liet antwoordl
(Van een bijzonderen correspondent).
Vijfentwintig jaar na den dood van
Bertha von Suttner, die op 21 Juni
1914 stierf
Nu gaat de roman over leven en werken
van Madame Curie rond de wereld. Die van
Bertha von Suttner. ook één van de heel
groote vrouwenfiguren, die voor de toe
komst der menschheid leefden en streden,
moet nog geschreven worden. Het zou
tevens een bewogen schildering der ont
wikkeling van de Europeesche vredesbewe
ging zijn van 1889 tot 1914, van het jaar.
waarin Bertha von Suttner's boek ..Die
Waffen nieder!" verscheen tot aan haar
dood. Het leven van Bertha von Suttner
heeft meer dan genoeg romantische trek-
jes, zooals ze in boeken voorkomen, om met
verve verteld te kunnen worden: haar leyen
en haar werk zijn echter meer: een heerlijk
hoofdstuk uit de geschiedenis van het
idealisme, van den onversaagden strijd om
één van de groote idealen der menschheid.
zoo niet om het ideaal der menschheid.
den vrede.
Bertha von Suttner was een echt kind
van het oude. groote Oostenrijk Op 9 Juni
1843 werd ze in Praag geboren. Haar vader
was de veldmaarschalk Franz Josef Kinsky.
Zoo groeit de comtesse op in de kringen
van dien hoogen adel, dien ze later in haar
boeken niet moe wordt te schilderen. On-
dertusschen is Bertha precies zoo, als men j
van een aardig, heel jong gravinnetje in
het keizerlijke Weenen verwacht. Partijen
en feesten, flirtations in paleizen en op i
adellijke landgoederen, muziek, lichte con
versatie. nonchalante traditie en een
speelsch bewaarde houding. Helaas ont
breekt het dezen tak der Kinsky's aan geld.
Dus gaat het er om, een rijk huwelijk te
doen. Dat gaat nu niet zoo vlug, als ge-
wenscht was. De dertigjarige moet zien, op
een bij haar stand passende manier, zelf
haar brood te verdienen. Zoo komt ze als
gouvernante in het huis van den zeer ge
goeden Freiherr Von Suttner. Het leven
van Bertha zou geen roman zijn, als de
eenige zoon des huizes, Arthur Gundakker.
niet op haar verliefd werd. Kan men het
den Suttners kwalijk nemen, dat ze tegen
dit huwelijk met een onbemiddelde, daar
bij nog zeven jaar oudere comtesse zijn?
We zijn nog midden in de negentiende
eeuw. En dus doen de gelieven in gehoor
zaamheid aan de ouders afstand van
elkaar. Maar de roman gaat verder.
Door een krantenadvertentie „langs
dezen, steeds meer gebruikelijken weg
komt Bertha als dame voor de huishouding
en secretaresse in Parijs. Juist bij Alfred
Nobel. Er zal bij den uitvinder van het
dynamiet vast wel zoo nu en dan over oor
log en vrede gesproken zijn; maar den
grooten stoot kreeg Bertha daar niet. Nog
heeft de liefde het grootste woord. En pre
cies zooals het in een „grand roman" hoort,
komt de jonge baron Von Suttner naar
Parijs, om, tegen alle bezwaren van de
familie in, zijn Bertha te halen. De twee
laten zich in Weenen heimelijk in den echt
verbinden en vluchten bijna naar het eind
van de wereld, om maar weg, ver weg te
zijn en geheel voor hun liefde te kunnen
leven. Dan volgen er tien jaren in den
Kaukasus, in Tiflis. Het zijn tien jaren van
geluk, ondanks alle ontbering. In deze ont
bering begon Bertha von Suttner echter,
minder uit roeping dan om te kunnen
leven, te schrijven. Haar man, die oor
spronkelijk ingenieur was. schreef ook. In
dezen tijd schreven beiden romans en
novellen.
Het geluk bleef dit huwelijk uit liefde
trouw, tot de baron eind 1902 op kasteel
Harmansdorf bij Weenen stierf. Maar on-
dertusschen had zich de groote verande
ring in het geestelijk leven van deze vrouw
reeds lang voltrokken, was de barones ge
groeid tot Bertha von Suttner", een syno
niem voor den strijd om den vrede. Een
ontmoeting met Ernest Renan. den ge
leerden onderzoeker der godsdiensten,
wiens „La vie de Jésus" Europa in beroe
ring bracht, zou in Bertha von Suttner het
besluit tot vastheid hebben doen komen,
zich geheel aan dezen strijd te wijden.
Allereerst verdiepte ze zich in de publica
ties van de „International Arbitration and
Peace Assosiation" in Londen; dat maakt
haar zoo vervuld van deze ideeën, van
dezen schijnbaar utopischen droom der
menschheid, dat het groote werk, haar
lukt. de grootsche poging, de roman „De
wapens neder!" De beide in één adem ge
schreven deelen verschenen in 1889. Het
boek sloeg in, vooral zijn titel, de tendens,
de dwingende idee. Het werd geprezen en
afgekeurd, gezegend en vervloekt, een heele
literatuur van voor en tegen werd ont
ketend; het probleem trad in het volle
licht. Ondertusschen steeg de oplage van
het boek tot in de honderdduizenden exem
plaren, de naam Suttner ging tot de groo
ten van Europa behooren. Geen eenigszins
belangrijke taal, waarin het werk niet ver
taald werd, geen ontwikkeld mensch, die
het boek niet gelezen, geen half-ontwikkeld
mensch, die niet althans den titel wel eens
genoemd had. Veldheeren en ministers,
kunstenaars en geleerden van alle rich
tingen, kardinalen en keizers vormden zich
een oordeel over het werk. Tsaar Nico-
laas n kende en waardeerde het Misschien
heeft deze roman ook invloed gehad op het
vredesmanifest van den tsaar in 1898, dat
een jaar later de eerste Haagsche vredes
conferentie ten gevolge had.
Wat vergeten is
Wat Bertha von Suttner voor of na dit
boek aan romans en novellen geschreven
heeft, is zoo goed als vergeten; voor deze
sentimenteele boeken, die meest in de krin
gen van den hoogen adel spelen, zijn de
titels al typecrend; ..Inventarium einer
Selle", „High Life". „Trente et Quarante".
„Einsam und Arm", om maar een paar van
de eens bekendste en meest gelezene te
noemen. Zelfs „Martha's kinderen", bedoeld
als vervolg op „De wapens neder!" en in
1902 verschenen, ging het niet beter. Ook
haar meer zakelijke werken zijn tegen
woordig niet meer bekend: Das Machinen-
zeitalter" <De eeuw van de machine), de
bladen uit haar dagboek van de Haagsche
vredesconferentie, „Der Krieg und seine
Bekampfur.g" «D? oorlov en zijn bestrij
ding), de Memoires van 1909.
Maar het boek „De wapens neder!" bleef
en zal blijven. Zoo moet men ook Bertha
von Suttner een dichteres, een schrijfster
van één boek noemen. Ook „De wapens
neder!" heeft nooit litteraire aspiraties
gehad. Zoo ooit het doel de mid
delen heiligt, dan hier. En deze middelen
Www'/
Bertha von Suttner.
zijn, al voldoen ze ook zeker niet aan
hooge litterair-kunstzinnige eischen, onge
twijfeld doeltreffend; een typische vrou
wenroman uit de negentiger jaren, ge
schreven met alle vereischte, sentimenteele
routine en rhetorischen zwier, wat humor
en een geaf fee teerden dialoog, niet beter
en niet slechter dan honderden dergelijke
vrouwenboeken uit dien tijd. Zeker geen
kunstwerk, maar een ethisch document,
geen dichtwerk, maar een manifest voor
den vrede van een enorm propagandisti
sche kracht voor de millioenen uit dien tijd
in den stijl van dien tijd.
Het oorspronkelijke in twee deelen uit
gegeven werk heeft tot ondertitel „Een
levensgeschiedenis" en is in 6 „boeken"
verdeeld: 1859 (dat is de oorlog van Oos
tenrijk tegen Italië»; vredestijd; 1864 (de
strijd in Sleeswijk-Holstein)1866 Pruisen
tegen Oostenrijk met den slag bij König-
gratz); vredestijd. 1870/1871, de Duitsch—
Fransche oorlog. Tenslotte volgt een epi
loog, gedateerd 1889. Deze „levensgeschie
denis" der comtesse Martha Althaus bevat
zeker veel autobiografische bijzonderheden
over comtesse Bertha Kinsky. Wat het boek
destijds ook zoo sensationeel moest doen
lijken, is. dat het vol is van jongste en
allerjongste actualiteiten, zijn politiek-
historische kennis, die als de kennis van
een vrouw op dit terrein opzienbarend ge
ëmancipeerd moest aandoen. Uit eigen er
varing geput en bijna van cultuurhistorisch
belang zijn de schilderingen uit het leven
van de Oostenrijksche hooge aristocratie
met het keizerlijk Weenen als grootschen
achtergrond, waartegen telkens weer
wereldhistorische persoonlijkheden getee-
kend worden. We lezen in het boek dus de
aanteekeningen der comtesse Althaus, die
eerst met 'n jongen huzarenofficier trouwt,
die bij Solferino sneuvelt, dan een tweede
huwelijk sluit met den luitenant-kolonel
Tilling, zoodat Martha ook al het oorlogs
leed van de volgende tientallen jaren mee
leven en -lijden moet, tot aan het tragi
sche einde: haar man wordt in Parijs onder
valsche verdenking van spionnage dood
geschoten.
Bij het lezen van dit boek treft men op
bijna iedere bladzijde dingen aan, waar we
tegenwoordig volkomen mee vertrouwd
zijn, die toen echter nog den indruk moes
ten maken van iets absoluut nieuws, revo-
lutionnairs, ja ongehoords. Men vindt er
zinnen en gedachten, die ieder hoofdartikel
van dit jaar 1939 tot eer zouden strekken
en eraan zouden kunnen zijn ontleend: aan
het hoofdthema Oorlog en Vrede, aan den
strijd om den vrede is waarlijk niets ver
anderd. Hier lezen we het woord „ontwape
ning". daar „vredesliga" en ..versterking
van de weerbaarheid" op een andere plaats
scherp geteekende, naturalistische scènes,
aanvallen op de preutschheid. op het
schijn- en hoerapatriottisme. Is het vol
gende niet hoogst actueel? „Zou de „Herr
von jedermann" (heer over allen) niet we
ten. dat er niets besmettel ij kers is dan
vivat-roependat duizenden met elkaar
brullende stemmen niet de uitdrukking
zijn van duizend eensgezinde meeningen,
maar eenvoudig de werking van den na
tuurlijken drang tot navolging?" Of het
versje:
„Mijn bewapening is de defensieve,
Jouw bewapening is de offensieve,
Ik moet bewapenen, omdat jij bewapent,
Omdat jij bewapent, bewapen ik,
Dus bewapenen wij,
Bewapenen wij maar altijd door".
EEN ZEEREISJE NAAR
PER MAATSCHAPPIJ „ZEELAND"
den eenen dag haan, den daaropvolgenden
dag terug
III kl trein,II kl. boot, Incl. logies A
KANT EN KLAAR TOER
naar Conden
PER MAATSCHAPPIJ „ZEELAND"
eiken Donderdag In Juli en Augustus
STERK VERLAAGDE SPOORBILJETTEN
Reiskosten Vllsslngen - Londen v.v.; twee
nachten logies In goed hotel te Londen,
maaltijden, sightseeing, -f 9 A CQ
ALLES INBEGREPEN: V
en ontbijt aan boord slechtsi
7] Inlichtingen bij de Stations, Reisbureaux en Maatschappij „Zeeland" te Vlissingen
1726
(Ingez. Med.)
l J i Vlotte eg F/egantc iwc/e/kii
AJIeenverUoop
BREESTRAAT LEIDEN
Al leenverkoop
2032
(Ingez. Med.)
Of: „De woestheid met haar afgoden en
haar wapens, reeds slingerden velen haar
van zich af. Al staan we ook nog dienter
bij het barbarisme dan de meesten denken,
toch zijn we misschien ook dichter bij de
veredeling, dan velen hopenReeds
stort die waan ineen, volgens welken het
staatsegoïsme zoo'n bedriegelijken schijn
van recht heeft. De waan, dat. de schade
van den één den ander tot nut zou zijn.
Reeds breekt het inzicht door, dat de
Gerechtigheid als grondslag van alle so
ciaal leven moet dienen
Waar in deze jaren het woord vrede viel,
daar viel ook het woord Suttner. Als sticht
ster en presidente van de „österreichische
Gesellschaft der Friedensfreunde" (Oosten
rijksche vereeniging voor vrienden van den
vrede), als vice-presidente van het inter
nationale vredesbureau in Bern, nam Ber
tha von Suttner deel aan de groote vredes
congressen in Bern >1892), in Antwerpen
1894In Hamburg (1897). Op de vredes
conferentie in Den Haag was ze een cen
trum. het type van een rustelooze en on
verschrokken voorvechtster voor het vre-
desideaal. In 1905 kreeg ze den Nobelprijs
voor den vrede. (Aan haar invloed was het
te danken, dat er ook een Nobelprijs voor
den vrede gesticht werd). En nog in 1914
is de 71-jarige met de voorbereidende
werkzaamheden voor het internationale
vredescongres bezig, dat in September in
Weenen zou worden gehouden.
Bertha von Suttner heeft na het verschij
nen van haar boek nog menigen Europee-
schen oorlog medegemaakt en meegeleden.
Ze beschouwde dit zeker als naweeën, als
den nagalm van een harden, barbaarschen
tijd. Een goede lotsbeschikking deed de
oude vrouw op 21 Juni 1914 in haar gelief
de Weenen sterven. Zoo hoorde ze niets van
de schoten, die acht dagen later in Sera-
jewo vielen, niets van den vreeselijksten
aller oorlogen, die deze aarde ooit geteis
terd hebben. Ze zag niet, hoe haar werk
verwoest werd. Ja, is het dan eigenlijk ver
woest. Is het dan eigenlijk ooit te verwoes
ten? Is niet het verlangen naar vrede nu,
na al het namelooze leed. grooter dan ooit,
is niet de oorlog nog nooit als een vreese-
lijker kwaad, als een ontzettender geesel
Gods gezien en gevreesd dan juist nu? En
al hebben we nu ook onzen Barbusse gele
zen en onzen Remarque en onzen Rcnn.
,,Le feu" en „lm Westen nichts Neues" en
„Krieg"' en al die andere, oneindig meer
naturalistische en zeker ook meer artistieke
beschrijvingen en besprekingen van den
oorlog, toch blijft aan Bertha von Suttner.
die Oostenrijksche, de onsterfelijke ver
dienste, als eerste vrouw in deze Europee
sche landen haar stem te hebben doen
hooren en de echt Evangelische woorden te
hebben gesproken, die altijd in het geheu
gen zullen blijven: „De wapens neder!"
(Nadruk verboden).
door J. P. BALJÉ.
De hoteldirecties in de badplaatsen
klaagden steen en been. Was het voorsei
zoen vrijwel een mislukking geweest Mei
en Juni waren guur en koud ook in het
eigenlijke seizoen wilde het maar geen goed
weer worden. De eerste Julidagen waren
niet kwaad geweest en toen waren de gas
ten gekomen, maar opnieuw werd de natuur
gTillig, stormvlagen gierden langs de kust
en het zag er naar uit, dat de gasten, die
gekomen waren, weer gauw naar de groote
steden zouden verdwijnen.
In arren moede besloot toen de directie
van Hotel Imperial te Brighton haar gasten
zooveel mogelijk verstrooiing te bieden. Men
engageerde een aantal bekende cabaret-
artisten om de matinées en de soirrées voor
hun gasten zoo aangenaam- mogelijk te
maken en hun verblijf daardoor even te
rekken. Zoo gauw het weer om zou slaan,
waren verdere attracties overbodig, als
Brighton zich koesterde in het stralende
zonnelicht zouden de hotelgasten vanzelf
wel blijven.
Zoo was dan Maurice Chevalier twee
avonden op bezoek geweest, men had Jean
Saiva. de evenknie van Tino Rossi, ge
hoord en als buitengewone attractie zou
thans de Italiaansche goochelaar, Maestro
Campini optreden. Met veel ophef was van
zijn komst gewag gemaakt, haastig ge
drukte affiches verkondigden, dat zijn
prestaties het bovennatuurlijke naderden
en dat de Indische fakirs bij hem vergele
ken slechts beginnelingen waren. De ver
wachtingen waren dan ook hooggespannen.
Blijft tenslotte in wezen de mensch niet
eeuwig kind en laat hij zich niet dolgraag
bedotten, als hij er maar niets van merkt?
Toen Maestro Campini des avonds het
geïmproviseerde tooneel van hotel imperial
betrad, het tooneel, dat door een bijzonder
effectvolle verlichting een mystiek tintje
had gekregen, wachtte hem een warmge-
stemd en tot applaus bereid publ'ek.
Licht-bqigend trad Maestvo Campini naar
vo'.en. Gsen spier op zijn gez cht vertrok en
alleen zijn lichtblauwe oogen voor een
Italiaan een zeldzaam bezit. gingen snel
door de zaal en namen er iedere bijzonder
heid van op. De Italiaan had een donkere
gebronsde gelaatskleur, hij was tenger en
klein van gestalte. Zijn hoofd was bedekt
met een soort fe_ en een ruim gewaad hing
in plooien om hem heen.
Zijn eerste toeren werden door het pu
bliek met een hartelijk applaus beloond.
Toen kondigde Maestro Campini zijn eerste
groote truc aan. Een glimlach speelde
hierbij om zijn mond en m gebrekkig En-
gelsch sprak hij het publiek toe. Zijn stem
was zacht en melodieus. Hij verzocht zoo
veel mogelijk sieraden en kostbaarheden.
Deze zouden in een flinken zak worden
gedaan en de eigenaars van die sieraden
zouden zelf mogen bepalen, in welke vogel
soort hun eigendom veranderd moest wor
den. mits de vogel niet grooter was dan een
eend. Maestro Campini zou levende vogels
te voorschijn tooveren! Ook uitheemsche!
Het regende ringen, armbanden, colliers,
diademen, horloges in den grooten zak waar-
j mede één der kellners de zaal rondging en
toen deze den oogst aan Campini overhan-
digde. dankte de goochelaar de aanwezigen
voor het in hem gestelde vertrouwen. Hij
las daarna de namen voor van de vogels,
die de kellner op een lijstje genoteerd had
en verzocht toen om de grootste aandacht.
Onder diepe stilte nam de Italiaan den
zak op en hield dien met een plechtig ge
baar voor zich uit. Luid riep hij toen enkele
vreemde woorden... en op hetzelfde
oogenblik gingen alle lichten uit en was de
zaal in diepe duisternis gehuld. Er klonken
een paar onderdrukte gilletjes en toen,
boven alles uit, een pijnlijke kreet van een
vrouw Enkele oogenblikken later kwamen
kellners met zaklantaarns en kaarsen aan
dragen, zoodat de zaal weer eenigszins ver
licht was. Overal zag men verschrikte en
angstige gezichten, er heerschte verwarring
en men drong op naar het kleine tooneel-
tje En toen nog meer licht was aangedra
gen. zag men duidelijk de forsche gestalte
van een man. die met kracht de armen van
den goochelaar omklemd hield. De zak lag
voor Maestro Campini op den grond.
I „Vóór alles kalm blijven, dames en hee-
ren", riep de man op het tooneel, „ik ben
Jack O'Neill, de Londensche detective. Ik
had de directie van dit hotel gewaarschuwd
want ik ken onzen vriend, den Italiaan-
schen goochelaar. Ik wist, wat Maet'-o
Campini in het schild voerde alleen was 'k
niet precies op de hoogte van de wijze,
waarop hij zijn slag wilde slaan. Let u
maar goed op!"
Snel greep hij de fez en rukte die af. De
gasten uitten een kreet van verwondering.
Onmiskenbaar duidelijk wees het blonde
kapsel, dat te voorschijn kwam, er op, dat
men met een meisje te doen had. En als
men nog getwijfeld had, zouden de groote
tranen, die uit haar oogen begonnen te
vloeien, iedereen overtuigd hebben. Bevend
als een vogel stond zij op het tooneel.
„Deze lieve jongedame is Daesy Rochdale,
een internationale dievegge van vermaard
heid". Hij greep den zak en keerde dien om.
Slechts enkele voorwerpen vielen er uit.
Zijn gezicht stond strak.
„Helaas werd ik door de duistenis ver
rast en heb ik niet kunnen voorkomen, dat
haar handlanger met het grootste gedeelte
van de kostbaarheden ontsnapt is. Maar ik
meen ook hem te kunnen achterhalen. Mis
schien wil één der heeren mij zijn auto
afstaan voor het vervoer van mijn bekoor
lijke gevangene en het achterhalen van
haar handlanger?"
Niemand antwoordde. Of het kwam. dat
men den detective verantwoordelijk stelde
voor het verdwijnen der sieraden, dan wel,
dat men tóch een tikje medelijden had met
het zielige meisjesfiguurtje op het tooneel,
I bleek niet duidelijk, maar men was bepaald
een tikje vijandig gestemd tegenover den
detective.
Deze beet zich op de lippen «n wendde
zich ontstemd tot den hoteldirecteur.
,.U heb ik vooraf gewaarschuwd", zei hij
kortaf, „wilt u me tenminste een wagen
ter beschiking stellen?"
Zwijgend knikte deze. En zonder nog een
blik in de zaal te werpen verdween de
detective met het sidderende meisje....
Pijlsnel reed de prachtige wagen in de
richting van Dover. De boot naar Ostende
werd nog juist gehaald.
En terwijl Daesy Rochdale een kop heete
bouillon dronk, zei ze glimlachend tot haar
begeleider:
,Dat is weer eens gelukt, Charly. Jammer,
dat die kellners zoo vlug met het licht1
waren Ik kon niet snel genoeg alles onder I
mijn Oostersch gewaad bergen en daardoor
hebben we een paar mooie sieiaden moeten
achterlaten".
Charly Davies. die de rol van Jack O'Neill
gespeeld had, lachte.
„Och ja" vond hij, „maar ik heb een paar
mooie dingetjes nog in mijn zak kunnen
moffelen. En dan hebben we den pracht-
wagen van den directeur. Die stond niet
op het programma. Het schoot me plo se-
1 ng door het hoofd dat niemand wist dat
ik met ons oude wagentje aangekomen was
en dat ik beter de pijlsnelle auto van den
d recteur kon gebruiken We kunnen oest
tevreden zijn, meiske...."
Nadruk verboden.
Auteursrecht voorbehouden.
VOOR WOENSDAG 21 JUNI.
Hilversum I, 1875 en 415,5 M. NCRV-Uit-
zending 6.30—7,00 Onderwijsfonds voor de
Scheepvaart 8.00 Schriftlezing .meditatie
8,15 Berichten, gramofoonmuziek <9.30—9,45
Geiukwenschen 10,30 Morgendienst 11,oo
Gramofoonmuziek 11,15 Ensemble Van der
Horst 12,00 Berichten 12,15 Gramofoon
muziek 12,45 Vervolg concert en gramofoon
muziek 1,45 Gramofoonmuziek 2.15 Piano
voordracht en gramofoonmuziek 3.00 Christ.
Lectuur 3,30 Gramofoonmuziek 3,45 Zang
en plano. In de pauze: Gramofoonmuziek
4.45 Geiukwenschen 5.00 Voor de kinderen
5,45 Gramofoonmuziek 6,10 Causerie
„Filmt U nog niet? (II)" 6.25 Gramofoon
muziek (6.30 Berichten) 6,30 Taalles en
causerie over het Binnenaanvaringsreglement
7,00 Berichten 7,15 Causerie „De corpora
tieve gedachte" 7.30—7.55 Gramofoonmuziek
8.00 Berichten ANP, herhaling SOS-Berich-
ten. <Het avondprogramma wordt onderbroken
voor verkiezings-uitslagen) 8 15 Het NCRV-
orkest 10.00 Berichten ANP. actueel halfuur
10.30 Vervolg concert '11.00 Gramofoon
muziek 11,5012,00 Schriftlezing.
Hilversum II, 301,5 M. VARA-Uitzending
10,00—10.20 v.m. VPRO 11.00—11,30 v.m.
en 6.30—7.00 RVU 7.30—8,00 VPRO 8.00
Gramofoonmuziek (Ca. 8,16 Berichten)
9.30 Causerie „Onze keuken" 10.00 Morgen
wijding 10.20 Voor arbeiders in de continu
bedrijven 11.00 „De natuur in", lezing
11,30 Esmeralda 12.00 Gramofoonmuziek
12.15 Berichten 12,17 VAR A-orkest, 1.00
Gramofoonmuziek 1.15—1.45 Solistenconcert
2.00 Voor de vrouw 3,00 Voor de kinderen
5,30 Orgelspel 6.00 Jack de Vries' Interna
tionals en soliste 6.28 Berichten 6.30
„Leven en dood vanuit godsdienstig standpunt
belicht", lezing 7.00 VARA-Kalender 7.05
Felicitaties 7.10 Vocaal concert 7.30 Mu
ziek 7,35 ..Vacantie - een levenskans", cau
serie 7.50 Muziek 7.55—8.00 .Tot de Rij
zende Kerk" toespraak 8,05 Herhaling SOS-
berichten 8.07 Berichten ANP. VARA-Varia
8.17 VARA-Zomerprijsvraag. (Het avondpro
gramma wordt onderbroken voor verkiezings
uitslagen) 8,20 Gramofoonmuziek 8,30
Reportage 9,00 Gramofoonmuziek 1000
Berichten ANP 10.10 VARA-orkest 1100
Esmeralda 11,3012.00 Gramofoonmuziek
Droitwich 1500 M. 11.25—11.50 Gramofoon-
??«lfzl«k 1210 Bobby Howell's Band 12.50
Uit Berlijn: Egon Kaiser's orkest en solisten
I.35 Piano-improvisaties 1.50—2.20 Het Harp-
""lo 3.15 Reportage 3 35 Gramofoonmuziek
3.50 De Stop Dancing Players en solisten
4.20—5.10 Vesper 5.20 Het Hungaria-Zigeuner
orkest 6.00 Gramofoonmuziek 6.20 Berich
ten 6,407,00 Interviews 7.05 Eerste acte
van de opera „Don Giovanni" 8 50 BBC-
Harmonie-orkest 9.20 Berichten 9.50 Or
gelspel 10,10 Tweede acte van de opera Don
11,40 Joe 1x355 en ztin Band
II.50 Gramofoonmuziek 12,15—12,20 Berich
ten.
Radio-Paris 1648 M. 9.009.20 Gramofoon-
™ziek 12.30 Zang 1,25 Giardino-orkest
2.00 Gramofoonmuziek 2.35 Zang °50
?''a™>foonmuziek - 335 Pianovoordracht
4.05 Vioolvoordracht - 5.05 Harpvoordracht -
5.25 Locatelli-orkest 6.35 Vioolvoordracht -
6 50 Zang 7.50 Cellovoordracht 8,50
Krettly-kwartet en solisten 9,50 Populair
programma 10,2012,20 Populair concert
m.m.v. solisten.
o 0,50 Leo Eysoldt's orkest
ö.öo—9,50 Gramofoonmuziek 12.20 Militair
orkest 1,35 Het Omroeporkest en solist 2,30
?cnUT^irconcert 3,40 Gramofoonmuziek
3.50 Kinderzang 4.20 Het Stedelijk orkest van
Gelsenkirchen 6.50 Pianovoordracht 7,35
Gramofoonmuziek 8.35 Het Omroeporkest -
9.50 Het Rhein-Mainische Landesorkest mm.v.
solisten 11.00 Zang en piano 11.40 Het Om-
roep-amusementsorkest en solisten 12.20—
3 20 Omroeporkest en het Silezische Gouw
orkest.
Brussel 322 en 484 M. 322 M.' 12,20 Gra
mofoonmuziek 12.50 en 1.30 Het Omroep-
orkest 1,502,20 Gramofoonmuziek 5*20
Zang 5.50 en 6,50 Gramofoonmuziek 7.20
en 8 20 Het Omroeporkest 9,20 en 10,20 Het
Nationa-il orkest m.m.v solist 10.5C—11.20
Dansmuziek (gr.pl.). 484 M.' "\2(i Gramc-
foonmuziek 12.50 en 1,30 Het Omroepdans-
orkest 1.502,20, 5,20 en 5 55 Gramofoonmu
ziek 6,35 Pianovoordracht 7.05 Zang I
7.35 Gramofoonmuziek 8,20 Het Sarba-orkest
en solisten 8.50 Viool voordracht 9.05 Het
Omroepsymphonie-orkest m.m.v. solist 10.30
11,20 Het Omroepdansorkest.
Deutschlandsender 1571 M. 8.35 Causerie
„Von Koningsberg naeh Memel ilber die Kuri-
sche Nehrung" <opn.) 9.35 Zie Brussel 484 M.
om 9.05 10.20 Berichten 10.40 Kwintet-
concert 11.00 Berichten 11.20—12.20 Gra
mofoonmuziek.
GEM. RADIO-DISTRIBUTIEBEDRIJF EN DE
R.O.V. RADIO-CENTRALE.
Voor Woensdag 21 Juni.
Ie Programma: lederen dag van 824 uur
A.V.R.O., V.A.RJL enz.
2e Programma: lederen dag van 824 uur
K.R.O.. N.C.R.V enz.
3e Programma 8,00 Keulen 10.20 Radio
PTT. N. 12,20 Brussel VI. 2.20 Keulen
3,20 London Reg. 4,20 Keulen 5 20 Brussel
Fr. 6.20 London Reg. 7,20 Brussel VI.
7,35 Keulen 8,30 Brussel Fr. 10.20 Parijs
Radio.
4e Programma 8.00 Brussel VI. 9.20 Gra
mofoonmuziek GRD. of div. 10,35 London
Reg. 12.10 Droitwich 2,20 London Reg. j
2 40 Radio PTT N. 3,35 Droitwich 6.35
Brussel Fr. 6.50 Brussel VI. 7.05 Droitwich.
Wijzigingen voorbehouden.
1. Maarschalk Mac Mahon op 8 Septem
ber 1855 in den Krimoorlog na de be
storming van den Malakof. Hij schreef
deze woorden met potlood op een briefje
aan den opperbevelhebber, van wien hu
bericht ontving, dat de Russen maat-
egelen namen om den toren waarop
hii zich bevond, in de lucht te doen
vliegen.
2 MuH-atu11 aan het e nde van zlin MaX
Havelaar (insu'a eiland).
3. De Rijn. (In het gedicht van E. A.
Borger).
2—3
i
