STADSNIEUWS
Ontzettende brand te
Nieuwkuyk
isle Jaargang
DONDERDAG 8 JUNI 1939
No. 24294
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Vrijwillige Vrouwelijke
Hulp
Zes boerderijen en vier groote schuren
in vlammen opgegaan
Bossche brandweer te
hulp geroepen
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
verwacht
Sot.
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijnf
per 3 maanden f. 2.35
per week f. 0.18
Franco per post f. 2.35 per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.)
[HOOGHEEMRAADSCHAP VAN RIJNLAND
OPENSTELLING VAN EEN
INLICHTINGENBUREAU.
In een viertal door het gemeentebestuur
Éaartoe op billijke condities beschikbaar ge
selde zalen van het historische gebouw, het
Gravensteen, heeft het Vrijwillige Vrouwe-
Sjke Hulpkorps gistermiddag officieus haar
erkzaamheden begonnen.
Officieus, want de officieele ingebruikne
ming za! eerst in September geschieden,
nnneer de zalen geheel zullen zijn inge-
licht. Hel bestuur achtte het evenwel niet
raiotiveerd om de werkzaamheden ook tot
(at tijdstip uit te stellen, temeer daar haar
Keek. dat aan bepaalde cursussen direct be-
joefte bestaat, zoodat het besloot dezer da
ten al vast een opleiding te geven voor a.
brandweerdiensten (2 lessen)b. een cursus
tan 4 lessen, waarin wordt geleerd hoe men
sth moet gedragen bij verdrinkingsgevallen
s c. een cursus van 5 lessen in gezinsbe-
ïherming.
Voor de allernaaste toekomst staan op het
programma een naaicursus, speciaal voor
aoeders, wier kinderen naar vacantie-kolo-
sies gaan en een kookcursus voor de berei-
jingvan eenvoudige maaltijden, z.g.n. „één-
pans-pot".
Het ligt daarbij niet in de bedoeling om
lenige bestaande vereeniging concurrentie
uil te doen. doch wel om met hen overleg
ii plegen teneinde het doel op de snelste en
reest effectieve wijze te bereiken.
Iedere vrouw, ongeacht haar rang of
stand, die meent zich op eenigerlei wijze
verdienstelijk te kunnen maken, jegens
haar seksegenooten, is hartelijke welkom
bij de V. V. H.
Mogen velen zich geroepen voelen om zich
'oor dit algemeene doel aan te melden. Zoo-
ili wij al eerder schreven bestaat daartoe
beden- en morgenavond van 89 uur en
sorgenochtend van 111 uur gelegenheid
un het V.V.H.-huis, Gravensteen, terwijl
Ben zich morgen van 111 uur ook kan
roeven bij mevr. S. KoertBouman. Em-
lalaan 28. Oegstgeest, Tel. 3889. Aan deze
siressen kan men ook alle gewenschte in-
Sthtlngen krijgen.
In de bijeenkomst van gistermiddag werd
üreerst het voorloopig bestuur definitief
lakozen. Het dagelijkseh bestuur wordt ge-
torrad door mevr. M. S. Juynbollvan Ys-
fcteyn. presidente: mej. E. C. H. Smits, se-
öiaresse, en mevr. S. Verhey van Wijk
«em, penningmeesteresse.
Als voorzitster van de sociale commissie
BI optreden mevr. Smitsde Wit, als leid-
Jtr der propagandacommissie mevr Koert
•oilman Vervolgens heeft mevr. Juynboll
ank gebracht aan allen, die bij de inrich-
«ngvan het V.V.H.-huis behulpzaam waren,
o het bijzonder den dienst van Gemeente-
Wtken en allen, die goederen of giften be
reikbaar stelden. Voor de laatste hield zij
tth ook voor de toekomst aanbevolen, want
e is nog veel noodig.
Mevrouw Smitsde Wit wees er daarna
hat de ervaring heeft geleerd, dat onze
Bntschappij een mankement vertoont.
f"r de instelling van een informatiebureau
®JPt V.V.H. te weten te komen, waar die
Wreken schuilen. Nadrukkelijk stelde zij In
«f licht, dat V.V.H. niet is een liefdadig-
®Jsir.stelling, zooals er al vele in onze stad
k»aan. Wat zij wil geven is persoonlijke
langstelling en medeleven in de moeilijk-
■Men van andere vrouwen. Wij willen zijn,
p® spr„ een gemeenschap van vrouwen
'Mr vrouwen, waarin allen elkaar helpen.
Mevrouw van OerleNipper wees erop. dat
JJheel van den practischen arbeid, welken
zich ten doel stelt, reeds sinds 1935
•rat verricht door de Commissie voor Huis-
FMeliike Voorlichting en baseerde daarop
"V vrees, dat het werk versnipperd en veel
®v?ie verspild zal worden.
«rouw Juynboll antwoordde hierop, dat
^''Concurrentie geen sprake zal zijn. Geza-
:.;™:k en in onderling overleg met de be-
L'ir.oe instanties zal de te volgen werk-
5 *°rden vastgesteld.
"Mat mevr. KoertBouman nog eenige
yoedeelingen had gedaan over de propa-
sloot mevr. Juynboll de vergadering
dank voor de opkofnst.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Geslaagd is voor het candidaatsexamen
■"«kunde: mej. M. M. Kruiger iHille-
Jsbergt en de heeren W. G. v. d. Upwich
«oHaag)w. D. v. d. Hoek (Den Haag);
,J M Elias (Den Haag): A. Q. de Vlieger
jdWijk): j. van Dam (Zoeterwoude)A.
van Lier (Den Haag): J. J. Versé-
,«J de Witt Hamer (Noordwijkerhouti
De rekening 1938 sluit met een batig
saldo van ruim f. 72.000.
In de gisteren alhier gehouden vereenigde
vergadering van het Hoogheemraadschap
van Rijnland werd mededeeling gedaan
van de beëedlging van de toegelaten
hoofdingelanden en hoofdingeland-plaats
vervangers.
Tevens werd kennis gegeven van een door
Gedeputeerde Staten van Zuid- en Noord-
Holland opgemaakt ontwerp-besluit der
Staten van beide provincies tot wijziging
van Rijnlands Reglement in dier voege, dat
de bestaande vrijdom voor openbare wegen
en voetpaden wordt beperkt tot hun opper
vlakten. waaraan die vrijdom op 1 Januari
1928 was verbonden. Dit als een uitvloeisel
van het besluit van Gedep. Staten van
Zuid-Holland, aan de Staten een overeen
komstige wijziging van het Algemeene Pol-
deneglement voor te stellen.
Na overlegging van een proces-verbaal
van kasopneming en van vergelijkende sta
ten aangaande de belastbaarheid van de
gronden en wateren binnen Rijnland, werd
een reclame van de gemeente 's-Graven-
hage tegen een aanslag in het bundergeld
1939 behandeld ter zake van gronden onder
Wassenaar.
Na onderzoek van zijn geloofsbrief werd
besloten tot toelating van M. Keyzer te Al
phen a/d. Rijn tot hoofdingeland-plaats
vervanger voor het 9de district.
Goedgekeurd werd, dat van 1 Mei 1935 af
de oppervlakte, beneden welke geen ver
goeding wordt geëlscht voor het verkleinen
van de boezemoppervlakte, is verlaagd van
25 vierk. M. tot 10 vierk. M.
Aan het dagelijkseh bestuur werd mach
tiging verleend tot het nemen van maat
regelen tot bescherming van eigendommen
en werken van Rijnland tegen luchtgevaar
en daarvoor een voorloopig credlet van
f. 15.000 toegestaan.
Besloten werd tot liet doen van af- en
overschrijvingen op de begrooting voor 1938
tot een bedrag van totaal f. 7952,55, af te
schrijven van den post voor onvoorziene
uitgaven.
Een suppletoire begrooting voor den bui
tengewonen dienst 1938 werd vastgesteld
tot een totaal aan ontvangsten en uitgaven
van f. 85.263,42.
Tenslotte werd de rekening over 1938
vastgesteld met totalen voor den gewonen
dienst aan ontvangsten en uitgaven van
respectievelijk f. 435.463,181 en f. 363.143.10J
en een batig saldo van f. 72.320,08 en voor
den buitengewonen dienst met totalen van
ontvangsten en uitgaven van respectieve
lijk f. 240.285,96 en f. 479.344,23 en een na-
deelig saldo van f. 239.058,27.
Daarna werd nog medegedeeld, dat de
rechtbank te 's-Gravenhage gunstig heeft
beschikt op een request van Rijnland, den
openbaren verkoop te bevelen van het on
verdeeld bezit der Wierikkerdijklanden met
bijbehoorende hoeve, thans eigendom van
Rijnland, Delfland en Schieland.
ALG. JAARVERGADERING VAN DEN
VROUWENBOND TOT VERHOOGING VAN
HET ZEDELIJK BEWUSTZIJN.
Lezing van Mej. Mr. Fransz.
Gisteren werd in Het Schuttershof de 55ste
Algemeene Jaarvergadering gehouden van
den Ned. Vrouwenbond tot Verhooging van
het Zedelijk Bewustzijn.
Deze bijeenkomst is geopend met een
welkomstwoord van de presidente der afd.
Leiden, mevr. Van Nes, waarna het woord
gevoerd werd door de presidente van het
hoofdbestuur, mevr. G. W. S. Wichers
Landry uit Den Haag.
Nadat diverse verslagen uitgebracht wa
ren, volgde o.a. verkiezing van bestuursle
den. Mevrouw CollardKeyzer en mevr.
van HoogenhuyzeBervoets werden beiden
herkozen.
Mevr. Dou.re van Heemskerk van Beest-
Bar. van Reede tot Ter Aa, die niet her
kiesbaar was, werd in'n hartelijk afscheids
woord dank gebracht voor het vele dat zij
gedurende 30 jaren voor den Bond heeft
gedaan.
Mevr. Van HelsdingenFranssen. oud
presidente van den Vrouwenbond in Ned.
Indië werd tot eere-lid benoemd.
Tenslotte volgde in de morgenvergade
ring bespreking van het huishoudelijk re
glement en rondvraag.
Nadat gemeenschappelijk de lunch was
gebruikt, hield des middags mej. mr.
Fransz een lezing over „Federatie en
Vrouwenbond in Ned. Indië".
Deze sprak over het werk dat in Ned.
Indië verricht wordt en waarbij rekening
moet worden gehouden met de groote ver
schillen in beschavingspeil, godsdienst,
volksdracht enz. Waar daartoe kansen zijn,
neemt de Federatie meer werk op zich.
Spr. deed verschillende grepen uit dit werk
en stond eerst stil bij Batavia, waar het
Huis van den Vrouwenbond, het hoofd
bureau gevestigd is. Zij gewaagde van de
uitbreiding der werkzaamheden van den
Bond en van de organisaties die daarne
vens bestaan, als het „Comité voor hulp
aan reizenden". Het arbeidsterrein is nog
lang niet zoo uitgebreid als in Nederland.
Er is bijv. geen stationswerk. hetgeen ook
niet zoo noodzakelijk is. Op de booten der
Kon. Paket Mij. hangen kaarten met ver
trouwde adressen voor reizende meisjes.
Het werk ten opzichte der ongehuwde
moeders is niet speciaal georganiseerd en
is toevertrouwd aan organisaties, waarmee
de Vrouwenbond weinig in aanraking
komt. Er is slechts een huis voor haar in
Djocja, uitgaande van de Chr. Vrouwen
Unie, voor vrouwen, die door haar man
nen verstooten zijn.
Het vraagstuk der vrouwen, met wie het
verkeerd gegaan is, werd besproken op de
2 jaar geleden gehouden conferentie te
Bandoeng, waarbij ook de Vrouwenbond
vertegenwoordigd was. Het is niet eenvou
dig op dit gebied iets te beginnen. Thans
is een actie gaande om een vrouwelijke tolk
te benoemen bij den immigratiedienst, in
verband met den vrouwen- en meisjeshan
del uit China. Een vrouwelijke tolk zal nut
tiger werk kunnen doen, dan een manne
lijke. De meestal zeer timide meisjes dur
ven, gelijk de ervaring heeft geleerd, tegen
een man niets zeggen.
Voorts besprak mej. Fransz het werk te
Batavia, Solo. Soekaboemi (huishoudschool)
en bepaalde zich voorts tot enkele speciale
groepen in de „Groote Oost": Celebes. Mo-
iukken enz. Zij heeft op een reis gedurende
4 maanden veel gezien en talrijke moeilijk
heden betreffende het vrouwenwerk leeren
kennen. Voorts is zij getroffen door de zui
verheid en frlschheid vah leven in sommi
ge plaatsen, waar tevens een groote bewo
genheid bestaat met de marieele nooden.
Deze is daar een vanzelfsprekendheid, die
samengaat met het ware Christendom. Ook
op sociaal en medisch gebied geschieden
prachtige dingen, hetgeen spr. nader uit
eenzette.
Voorts besprak mej. mr. Fransz o.a. het
feit, dat vele meisjes naar Menado gaan
om daar werk te zoeken: met haar gaat
het meestal mis. Thans bestaat het plan,
om voor deze meisjes een huis te openen.
Er zijn in het algemeen veie groepen
van jonge en ook oude Christenen, die zich
b(j het werk, dat veel geduld eischt, aan
sluiten.
Verschillende meisjes groeien uit tot
leidsters. Het is dikwijls moeilijk de juiste
mpthoden te vinden en de juiste wegen.
Wanneer men echter het werk der Federa
tie ziet als een deel van Gods werk, dan
vallen alle kleine moeilijkheden en per
soonlijke kwestie's weg. Want God wil dit
werk gebruiken in dienst van Zijn werk.
Nadat mej. mr. Fransz verschillende vra
gen had beantwoord, dankte de presidente
haar voor deze causerie, waarop mevrouw
RenkemaSnoeck Henkemans de sluiting
verrichte.
Hierop werd de thee geserveerd, waarna
tenslotte een bezoek werd gebracht aan het
Tehuis voor Chr. Jeugdhulp aan den Zoe-
terwoudsche Singel.
Th. van Gelderen (cum lande) (Den
gen Tan Kian Gwan (Leiden).
feïJ gd voor het doctoraal examen In-
gj recht de heer L. C. van Aken (Den
Te Nieuwkuyk is vanmorgen omstreeks
10 uur een ontzettende brand uitge
broken, waarbij v kapitale boerderijen
en 4 schuren in de vlammen opgegaan
zijn.
De brand brak uit in de boerderij van J.
van Son aan de Grootestraat te Nieuw
kuyk, door de geweldige droogte grepen de
vlammen met razende snelheid om zich
heen, zoodat in een oogwenk ook het be
lendende huis in brand stond.
De woningen zijn bijna alle met rieten
dak bedekt, zoodat de overwaaiende von
ken fataal werkten. Terwijl men nog bezig
was met de bijna hopelooze taak. uit de
brandende huizen zooveel mogelijk te red
den. vatte de kapitale boerderij van L. de
Gouw vlam. en weidra stond ook de gewel
dige schuur in lichter laaie. De boerderij
met bijbehoorende schuren van ThMos-
termans ging eveneens in vlammen op.
De plaatselijke brandweer stond machte
loos tegenover de enorme vuurzee, zoodat
men de brandweer uit 's Hertogenbosch te
hulo riep. Steeds plantte het vuur zich
verder Ook de groote schuur van den
landbouwer van der Veen, aan de over
zijde van de straat, werd aangetast, even
ais de groote boerderij met schuren van
A. Loeff.
In het dorp heersoht groote ontstelte
nis. Door de ongekende felheid, waar
mede het vuur woedt, valt aan blus-
schen niet te denken. De enorme hitte
cn de rookontwikkeling deden degenen,
die onverschrokken de brandende wo
ningen binnendrongen, teneinde nog
het een en ander te redden, terug
deinzen. De laaiende vlammen banen
zich met niets ontziende kracht een
weg door het dorp.
De krachtige Noord-Oosten wind jaagt
het vuur steeds verder en dit heeft
reeds een zevende boerderij tot zijn
prooi gemaakt.
Deze enorme brand wekt herinne
ringen op aan een dergelijken brand,
die ongeveer vijftien jaar geleden te
Nieuwkuyk woede.
Ook toen zijn door de droogte en
den feilen wind vele boerderijen in de
vlammen opgegaan.
Nader wordt gemeld, dat de brand,
dank zij de leiding, die burgemeester
Van der Ven uit Vlijmen onmiddellijk
gaf aan het blusschingswerk, beperkt
is gebleven tot zes kapitale boerderijen
en vier groote schuren.
Uit het onderhoud, dat wij hadden met
den heer Cuypers uit Eindhoven, die het
eerst bij den brand aanwezig was, verna
men wij, hoe hij op 't geroep van „brand"
naar buiten liep en zag, hoe de boerderij
van v. Son reeds in lichterlaaie stond.
Daar viel niets meer te redden. Onmiddel
lijk sloegen de vlammen over op de even
eens met riet gedekte boerderij, eigendom
van G. Mostermans en bewoond door den
bloemist N. Wees, welke men evenmin kon
behouden. Alle huisraad werd een prooi der
vlammen, evenals de achter dit huis staan
de schuur en de zich daarin bevindende
landbouwwerktuigen. Het duurde toen
slechts enkele oogenbükken, of ook de ka
pitale, met riet gedekte boerderij van E. de
Gouw, die slechts op twee meter afstand
stond van de boerderij van Wees, vatte
vlam. In een oogwenk was het dak één
vuurgloed en men kon slechts weinig van
den inboedel in veiligheid brengen: Eenige
varkens kon men voor den vuurdood be
hoeden.
In korten tijd lag het huis tegen den
grond en was de achter het huis liggende
schuur vernield, waarbij zeer veel land
bouwwerktuigen verloren gingen. Even
dacht men, dat het vuur hier zijn vernie
lend werk zou staken, doch ook de boerde
rij van Th. Mostermans, waar alleen een
17-j. dochter met haar zusje thuis was,
werd door het vuur aangetast. Hier kon
men sleohts den inboedel redden en enkele
stuks vee. Na een kwartier was er niets
meer over dan witte, gloeiende muren en
wat smeulend riet.
Terwijl het vuur zijn vernielend werk
verrichtte aan de Noordzijde van den weg,
sloegen de vlammen over een afstand van
30 meter over den weg, groot gevaar ople
verend voor de aan de overzijde staande
huizen. De boerderij van A. Loeff, bewoond
door de familie Bergmans, vloog als een
fakkel aan en ook dit perceel ging in kor
ten tijd verloren. Een deel van den inboe
del kon men in veiligheid brengen. Ver
der moest men toezien, dat nog een schuur
aan het vuur ten offer viel.
Het met riet gedekte winkelhuis van Pro-
vitlich bleef gespaard. Er werd echter veel
waterschade aangericht en veel glas- en
aardewerk vernield. Een daarnaast gelegen
boerderij, bewoond door de familie van
Houten, brandde totaal uit. De twee achter
het huis staande schuren gingen eveneens
verloren Een op 500 meter afstand staande
boerderij van van der Ven werd tenslotte
nog door het vuur aangetast. Het dak
brandde flink, doch he. krachtdadig op
treden van de brandweer kon hier den
brand tot het dak beperken.
Burgemeester van der Ven vertelde ons
nog. hoe hli door den heer Cuypers van het
gemeentehuis te Vlijmen was gehaald
Hii trof onm.ddellijk zijn maatregelen
De brandweer uit N euwkuyk had enkele
slangen uitgelegd, waarmee echter tegen
de geweldige vuurzee niet veel kon worden
uitgericht. De brandweer uit Den Bosch
werd om assistentie verzocht.
Deze rukte onmiddellijk met groot mate
riaal uit en hiep de plaatselijke brandweer
met het nathouden der belendende boer
derijen.
1 De oorzaak van den brand is niet be
kend. De boerderijen waren verzekerd. Veel
klein vee is in de vlammen omgekomen,
terwijl een groote hoeveelheid landbouw
werktuigen verloren ging.
BINNENLAND.
De Jaarlijksche Alg. Verg. der Ver. van
Ned. Gemeenten te Amsterdam; rede
van mr. Oud over „Financieele zorgen
van Rijk en Gemeenten" (3e Blad).
De bouw van het nieuwe Raadhuis te Am
sterdam. (Binnenland. 3e Blad).
Waarom de Bilt geen voorspelling kan doen
over den neerslag in den zomer. (3e BI.)
Lichte aanvaring tusschen de 010 en de
Sumatra. (Gemengd, 3e Blad en Laatste
Berichten. 1ste Blad).
Verkiezingsuitslagen uit onze omgeving.
(3e Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Zwakke markt Koersen terugloo
pend met de wisselkoersen Konin
klijke Olie flauw Specifieke Suikers
vast Amerikanen zwakker Beleg
gingen prijshoudend.
BUITENLAND.
Een nieuwe phase in de Engelsch-Russische
besprekingen. Strang gaat naar Moskou
(Buitenland. Ie Blad).
Economische regelingen tusschen Duitsch-
land en Zuid-Slavië. (Buitenl., Ie BI.)
De terugkeer der vrijwilligers uit Spanje
(Buitenland, le Blad).
Het Engelsche koningspaar in de Vereenigde
Staten. (Laatste Berichten, le Blad).
Trein-ongevallen in Polen en Duitschland.
(Buitenl. Gemengd, 3e Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
Voor het geheele land: Iets koe
ler. Gedeeltelijk bewolkt. Droog
weer. Matige, tijdelijk krachtige
Noordoostelijke tot Noordwestelijke
wind.
MOEDIGE REDDING.
Gistermiddag waren nabij de Waddinger-
brug in de omgeving van cle uitspanning
„De Valk" te Voorschoten, jongens aan het
Gaden in het Galgewater.
Er wordt daar geregeld zand gelost, zoo
dat deze oeverafscheiding veel overeenkomst
vertoont met het strand, maar verderop is
het plotseling veel dieper. Eensklaps ver
dween de 5-jarige J. v. H. alhier in de diep
te, wat gelukkig werd opgemerkt door een
passeerenden motorrijder, den heer B. uit
's-Gravenhage. Deze stopte direct en sprong
gekleed in zijn motorpak te water. Met be
hulp van den kanovaarder v. d. L. alhier
gelukte het den drenkeling op het droge te
brengen, waarna een juist voorbijrijdende
I automobilist den drenkeling naar zijn wo-
i ning bracht.
De heer B„ die zoo moedig zijn leven had
I gewaagd, besteeg nat en wel zijn motorrij-
wiel en reed weg alsof er niets gebeurd was.
Gelukkig was zijn naam toch bekend en
brengen wij hem hier hulde voor zijn red-
ding.
Op verzoek van den commissaris van
politie te Nijmegen is alhier aangehouden
de 32-jarige mej. H. E. van B. onder ver
denking te Nijmegen een bedrag van
f. 100,te hebben ontvreemd.
Mr dr. L. J. C. Beaufort alhier is door
den minister van sociale zaken benoemd
tot lid van de commissie van advies bij
den rijksdienst tot bestrijding der werk
loosheid.
